
Robin Fransman legt uit waarom we ons zorgen moeten maken om deflatie. Het zijn de schulden stupid!
Je hoort mensen vaak zeggen dat deflatie, dalende prijzen, economisch schadelijk is omdat het ertoe leidt dat consumenten hun aankopen gaan uitstellen, om later te profiteren van lagere prijzen. Maar dat effect is beperkt, veel uitgaven kun je immers niet uitstellen en ook voor zaken een nieuwe TV of auto spelen andere zaken dan prijs ook een rol.
Een veel schadelijker aspect van deflatie is de schulddeflatie. Als prijzen, en daarmee omzetten, lonen en winsten dalen, blijft er minder over om rente en aflossing te betalen. De schulden worden zo steeds hoger ten opzichte van de inkomsten. Dat verhoogt het risico van ondernemingen en kredietverlening, leidt daarmee ook tot een hogere reële rente, waardoor de investeringen afnemen.
Laten we eerst kijken naar een gemiddelde onderneming in een ‘normale’ situatie, laten we zeggen 2% inflatie en 1% economische groei. Dat ziet er zo uit:
Zowel de verkopen als de kostenkant stijgt elk jaar met 3%. De winst van deze onderneming stijgt dan elk jaar, waardoor de financieringslasten als deel van de opbrengsten elk jaar afneemt. Er is sprake van een dalend risico.
Vergelijken we dat met een situatie met deflatie, 0% groei en -1% inflatie, dan krijgen we dit:
We zijn er nu vanuit gegaan dat de kostenkant volledig flexibel is en ook met 1% per jaar dalen. De winsten dalen, maar ook de lonen en de inkomsten van de toeleveranciers dalen. We gaan er dan vanuit dat de werknemers loondaling accepteren. De schulden nemen toe, en daarmee worden de risico’s steeds hoger. Dat geldt niet alleen voor de ondernemingen, maar ook voor de huishoudens, zij zien hun salarissen immers dalen, maar hun schulden dalen niet mee.
In de praktijk zijn lonen en toeleverancier natuurlijk niet zo flexibel, als alles rigide is krijg je dit:
Als de lonen niet flexibel zijn dan dalen de winsten nog veel sneller en nemen de risico’s ook veel sneller toe. Bedrijven moeten dan wel werknemers gaan ontslaan als het even kan. Ook dat leidt tot schulddeflatie, maar dan bij de overheid en bij gezinnen. Door de werkloosheid nemen de belastinginkomsten af, stijgen de uitkeringen en dalen de inkomens van gezinnen.
Natuurlijk is het zo, dat als de inflatie en groei daalt, ook de rente op de kredieten afneemt. In het eerste voorbeeld was de reële rente op het bankkrediet 3%. Kredietovereenkomsten zijn echter ook meestal tamelijk rigide. Bedrijven en consumenten spreken vaak een rentevaste periode af,dus het duurt even voordat de daadwerkelijk te betalen rente ook daalt. Ervan uitgaande dat de reële rente gelijk blijft op 3% krijg je dan dit:
De resultaten en risico’s verbeteren even, maar de trend blijft neerwaarts. De kredietverstrekker blijft zitten met een situatie waarbij naarmate de tijd verstrijkt, de risico’s toenemen. Dat is onaantrekkelijk voor banken. Naarmate zaken verder in de toekomst liggen wordt de toekomst onzekerder en wil een kredietverstrekker juist daarom dat de risico’s afnemen naar de toekomst toe.
Tot nu toe hebben we alleen gekeken naar de risico’s in termen van de verhouding tussen kasstromen enerzijds en rentebetaling en schuld anderzijds. Maar deflatie heeft ook gevolgen voor het onderpand. Deze onderneming heeft wellicht machines staan, en een wagenpark, en een bedrijfshal. Die dalen wellicht ook (sneller) in prijs. Daardoor moet de onderneming sneller afschrijven, wat de winst verder drukt, en als het misgaat zijn de verliezen voor de bank groter want het onderpand is minder waard geworden. De bank moet daarvoor compenseren. Bankverliezen zijn de optelsom van de ‘Probability of Default’ de ‘Exposure at Default’ en de ‘Loss at Default’. Deflatie zorgt voor een verhoging van alle drie. De bank zal daarom versnelde aflossing eisen, waardoor de beschikbare middelen om te investeren verder dalen. En ook zal de bank de rentevergoeding verhogen.
Wat je dan ook ziet tijdens deflatie is dat de reële rente op bankkredieten vaak stijgt, je krijgt dan zoiets als dit:
De dalende trend neemt dan sneller toe. Als u ondernemer was, zou u dan met een gerust hart durven investeren in deze onderneming?
Stabiele, beperkte Inflatie is de smeerolie van de moderne economie. Daarom hanteren centrale banken een inflatiedoelstelling van rond de 2%.
Zie hier de producentenprijzen in de Eurozone over de laatste anderhalf jaar:
En dit zijn de investeringen en de deflatie in Japan op hun dieptepunt:
Nog geen reden voor paniek, maar de omstandigheden zijn wel zodanig dat de ECB zich meer zorgen moet maken over deflatie, dan over inflatie. In mijn nederige opinie uiteraard.







-o-
Robin Fransman is bereikbaar op Twitter: @RF_HFC
42 Bijdragen
jsmid
Periodes met alleen maar inflatie werkt als mensen daar volledig voor worden gecompenseerd en hun koopkracht en werk behouden.
Over inflatie gelijk als deflatie: wat voor de ene persoon een lust is,is voor de andere persoon een last.
http://www.z24.nl/ondernemen/hendrik-oude-nijhuis-inflatie-is-de-ultieme-belasting
bas
EricSmit
basArgumenten graag...
Groet,
Eric
jsmid
EricSmithttp://www.youtube.com/watch?v=ea4F6yy1qyQ&feature=kp
En dan heb ik nog een vraag aan zowel jij als Fransman: Waarom wordt Europa vergeleken met Japan? In welk opzicht dan, de bankenomvang en hun rotheid, omvang staatschuld, rente, enz?
Wie zegt dat inflatie van 2% houdbaar is als het bedrijfsleven zegt dat zij de volledige inflatie al niet meer wil meenemen in het loon van de werknemer. Is een schuldeneconomie dan houdbaar?
Wanneer de lessen van de Oostenrijkse school waren gevolgd was er nooit een wereldcrisis geweest van deze omvang.
Als Draghi de geldpers aanzet is het onvermijdelijk dat de rente omhoog gaat. Maar zelfs dat wil Draghi vermijden. Kortom, zijn oplossing - die Japan nu uitvoert - werkt niet en ook Fransman komt niet met oplossingen.
EricSmit
jsmidIs het een zonde wanneer ik mensen om argumenten vraag wanneer die uit de losse pols met modder beginnen te gooien? Het lijkt me dat ik als hoofdredacteur van FTM mensen mag vragen om zinnige bijdragen te leveren. Waarom ik volgens u zelf met argumenten moet komen ontgaat me, het betreft hier een column van Robin Fransman. Het is zijn - overigens uitstekend onderbouwde - mening, niet de mijne.
Onderdeel van zijn analyse - ik stip het voorzichtig aan - is de schuldenproblematiek. U komt deels tot dezelfde conclusie. Over dat probleem heeft Fransman op FTM al eerder geschreven. Ik wijs u even op deze column:
http://www.ftm.nl/we-schuldenberg-weg-kunnen-werken/
Dat maakt uw conclusie - Fransman komt niet met oplossingen - enigszins voorbarig.
Met vriendelijke groet,
Eric Smit
Molenaer
EricSmitAls het over argumenten gaat, zou je Dirk Bezemer eens kunnen uitnodigen om wat te schrijven over dit onderwerp.
jsmid
Molenaerhttp://www.ftm.nl/column/banken-veiliger-met-minder-eigen-vermogen/
jsmid
EricSmitpeter
jsmidAccepteer gewoon eens dat mensen het niet eens met je kunnen zijn en laten mensen in ieder geval beetje respect tonen voor de tijd die een schrijver in zijn verhaal steekt zonder het elke keer maar af te branden. Het leuke is juist dat mensen verschillende visies kunnen hebben. Als we allemaal hetzelfde zouden denken dan kan je ook niet een discussie hebben. Ik vind de stukjes van Fransman leuk om te lezen, ondanks dat ik niet altijd met hem eens ben.
jsmid
peterFransman snapt niet dat het instituut waar hij werkzaam voor wa,s samen met de Centrale bank, medeschuldig is aan de kredietcrisis en de idioot hoge schulden bij de private huishoudens, en veel meer kwaads dan goed heeft gedaan door de omvang van het bankenapparaat goed te praten.
peter
jsmidjsmid
peterpeter
jsmidAnton
jsmidEen rekenvoorbeeldje. Stel dat een schuldenaar 4% rente betaalt en een spaarder 2% rente ontvangt bij een inflatie van 1%. De spaarder wordt dan in reële termen (gecorrigeerd voor inflatie) 2% - 1% = 1% rijker, en de schuldenaar wordt 4% - 1% = 3% armer (het verschil tussen die 3% en die 1% verdwijnt in de zakken van de bankier).
Stel je nu voor dat er 1% deflatie inzet, dus dat de inflatie daalt van 1% naar -1%. Als de spaarder een gewone spaarrekening heeft, dan beweegt de rente van de spaarder in de regel mee met het niveau van de inflatie, en zakt dan richting 0%. De spaarder wordt dan in reële termen (gecorrigeerd voor inflatie) 0% - -1% = 1% rijker. Onveranderd dus. Had die spaarder echter zijn rente vastgezet (deposito), dan zou hij 2% - -1% = 3% rijker zijn geworden.
Wat er met de schuldenaar gebeurt hangt er eveneens van af of zijn rente vast is of niet. In het eerste geval is hij de sigaar: hij wordt 4% - - 1% = 5% armer (het verschil tussen die 5% en die 1% verdwijnt nog steeds in de zakken van de bankier). In het tweede geval (variabele rente) daalt zijn richting 2%. De schuldenaar wordt dan 2% - -1% = 3% armer. Onveranderd dus.
jsmid
Antonhttp://www.z24.nl/ondernemen/hendrik-oude-nijhuis-inflatie-is-de-ultieme-belasting
bas
EricSmitEricSmit
basWat belet je om een zinnige redenatie op schrijven die je stelling onderbouwt?
Guest
basHoudt dus wel in dat de schulden het probleem zijn en niet deflatie op zich. Het zou beter zijn om deflatie te accepteren en desnoods schulden gewoon weg te strepen, zoals bijvoorbeeld de hypotheken van woningeigenaars die onder water staan. Zou de economie goed doen maar de banken natuurlijk niet en die hebben het nog altijd voor het zeggen.
Koos
GuestMolenaer
KoosPersoonlijk zou ik meer voelen voor een systeem zonder inflatie of deflatie, want die woorden ruiken naar bubbles. What goes up, must come down.
Koos
MolenaerPeter L
KoosGuest
KoosHet is trouwens maar de vraag of schulden alleen het gevolg van domme beslissingen zijn en niet van het aan criminaliteit grenzende wangedrag van Wellink c.s. Door banken en vermogende obligatie- en aandeelhouders te redden ten koste van de middenklasse is juist veel meer moral hazard gecreëerd. Banken zouden op zijn minst voor een deel medeverantwoordelijk moeten worden gehouden om te voorkomen dat alles weer van voren af aan begint.
Koos
Guestjsmid
GuestKoos
GuestDe mensen die wel de juiste financiële keuzes hebben gemaakt, die hebben juist baat bij deflatie. Goedkoper huis, goedkopere auto, etc, etc.
Doordat zo beetje elke overheid in Europa tot de eerste groep behoort, zal ook altijd alles in het werk worden gesteld om deflatie te voorkomen. Vroeg of laat zal de ECB dus de geldpers aanzetten. Dan lopen we het gevaar in een hyperinflatie verzeild te raken. Denk aan Duitsland (1922), Argentinië (2002) en Zimbabwe (2006).
jsmid
KoosJohannes
http://www.businessweek.com/articles/2013-12-19/deflation-is-coming-and-it-doesnt-have-to-be-bad
Een FTM fan
En ... in tegenstelling tot de schrijver hoop ik van harte dat wij een periode van "goede" deflatie tegemoetgaan. Dat zou voor alle burgers uitstekend zijn. Maar gezien het voorgaande ontbreekt het mij aan motivatie om argument 1 eens rustig uit te leggen laatstaan argumenten 2, 3 en 4 te formuleren.
Advies ad auteur: Een studie economie volgen misschien ? Of ander Mugajic bellen of zijn boek "Geldmoord" eens rustig lezen ;-) Maar lieve help, ik verval hier zelf tot vilein taalgebruik. Bah ! ..
EricSmit
Een FTM fanFijn dat u het werk op FTM waardeert. Ik begrijp alleen niet waarom u zich niet uitgenodigd zou kunnen voelen om aan een goede discussie deel te nemen. We moedigen onze lezers juist aan om dat te doen, en dan het liefst met gebruik van de eigen naam. Het enige waar we streng op toezien is dat de bijdragen geen beledigingen of ongepast taalgebruik bevatten. Reaguurders mogen hun vertier elders halen.
Een broze argumentatiemuur neerhalen lijkt mij bovendien een schot voor open doel. U laat de kans vooralsnog liggen en dat is jammer. Ik zou het op prijs stellen wanneer onze lezers de inzichten verbeteren wanneer wij of een van onze columnisten het mis hebben.
Er zijn op FTM overigens meer meningen te lezen en die zijn beslist niet eenduidig. Over oud FTM-columnist Mujagic gesproken, ik heb hier nog een aardige leestip van de hand van onze Jesse Frederik:
http://www.ftm.nl/exclusive/geinflateerde-reputaties/
Met vriendelijke groet,
Eric Smit
Anton
http://anecpa.nl/inleidende-artikelen-2/minsky-moment-i-schuld-deflatie.html
http://anecpa.nl/inleidende-artikelen-2/dalios-debt-deleveraging.html
http://anecpa.nl/inleidende-artikelen-2/a-beautiful-deleveraging.html
jsmid
AntonHet heeft nogal een hoog moral hazard niveau.
En die geforceerde schulden afbouw is al begonnen. Had dat voorkomen kunnen worden? Ja natuurlijk !
Pietje
"If the American people ever allow private banks to control the issue of their currency, first by inflation, then by deflation, the banks and corporations that will grow up around them will deprive the people of all
property until their children wake up homeless on the continent their Fathers conquered...I believe that banking institutions are more dangerous to our liberties than standing armies... The issuing power should be taken from the banks and restored to the people, to whom it properly belongs."
Precies hetgene wat hij zei, is nu uitgekomen. Hoe kan dat? Omdat toen al hetzelfde spelletje werd gespeeld als nu. Wat is inflatie? Definitie wikipedia; "De oorspronkelijke betekenis van inflatie is monetaire inflatie, dit betekent dat de geldhoeveelheid toeneemt." Deflatie betekent precies het tegenovergestelde, een afname van de geldhoeveelheid. Prijsstijgingen zijn het gevolg van inflatie (dus ook die van aandelen en huizen bv., denk aan alle beurs- en huizen bubbles), prijsdalingen volgen meestal op deflatie. Het is dus belangrijk het onderscheid te maken en te weten wat men bedoelt. In dit artikel wordt gedaan alsof deflatie een helse ramp is, en idd is het gevolg van deflatie een krimp van de economie (in nominale termen). Veel zaken kunnen goedkoper worden, de vraag is of dat zo erg is. Waar deflatie wel een gevaar voor zou kunnen zijn is een uit de hand gelopen schuldenberg, waardoor mensen met afnemende lonen, bedrijven met afnemende winsten/opbrengsten en overheden met afnemende bel. opbrengsten de schulden en daar bijbehorende rentebetalingen steeds moeilijker kunnen afbetalen. Gevolg hiervan kan zijn dat mensen hun huizen verliezen, bedrijven en overheden (gedeeltelijk) failliet gaan etc. Dit is zorgt dan voor een neerwaartse spiraal, want door het niet afbetalen van de schulden verdwijnt er als het ware geld uit de economie met als gevolg verdere krimp. De auteur van dit artikel suggereert dat def
Koos
PietjeHier een mooi filmpje over de geldcreatie waar Thomas Jefferson het al over had, duidelijker wordt het niet:
https://www.youtube.com/watch?v=iFDe5kUUyT0
Koos
KoosPeter L
PietjeLogitex
Laten we verder allemaal helder blijven nadenken. Of het goed gaat met de economie wordt NIET bepaald door de hoeveelheid geld in de economie. Maar door de mogelijkheid om efficiënt optimale transacties te doen. Zou mooi wezen, dan zouden we gewoon de geldpers kunnen laten loeien. Zo werkt het natuurlijk niet.
Auteur gaat verder compleet voorbij aan wat vooraf ging. Dat iedereen veel te grote schulden posities is aangegaan. Deflatie is daarvoor een meet dan terechte correctie.
jsmid
LogitexOver de bestedingen, het hangt er natuurlijk vanaf waaraan je het besteed. Zijn het consumptieve producten waar de factor arbeid en productie in zit verwerkt en is het geen 100% financiering is van de bank maar bijvoorbeeld 40%, dan is er nog niet zoveel aan de hand. Maar we zien dat de leningen niets meer met de reële economie te maken heeft, maar met bezit ! Er wordt dus echt verdiend geld gebruikt, dat overigens steeds minder wordt, om het valse geld (= geleend geld waarvoor men nog moet werken) te betalen. De hoeveelheid geleend geld wordt groter. En dat wordt dan ook nog gestimuleerd door fiscaal voordelige constructies om veel schuld te nemen en met krijgt daarvoor weer een subsidie.. Stommer dan dat kan het niet. Je ziet ook, het gevolg mensen stellen de koop van duurzame consumentenproducten - een auto valt daar ook onder ! - uit, doordat ze nu gaan aflossen. Of er is geen vertrouwen, en dan wordt het geld ook niet uitgegeven. Of ze krijgen een ergernis die onbelast is als er een huis van wordt gekocht(99,99% gaat het dus niet om nieuwbouw maar bestaande bouw en dus speculatie) en waarmee dus het verkregen geld niet de reële economie bereikt.
Er is veel te veel geld in omloop dat nog verdiend moet worden. De rente moet omhoog
En niet iedereen is een grote schuldenposities aangegaan.
Koos
Emmef
Verbiedt de banken om toekomstige beloftes (uw schuld) te kunnen gebruiken als betaalmiddel.
Verbiedt de banken rente te vragen over geld dat ze niet hebben (toekomstige belofte).
Al die economische groei en inflatie is helemaal niet nodig als we niet over meer dan 90% van ons geld rente hoeven te betalen, zoals nu. Ontneem commerciële partijen het recht om geld te creëren en zet schuld om in valuta (ook fiat geld: maar dat doet er niet toe).
utsjaermets
Peter L