
De coronapandemie zet de wereld op zijn kop. Wie betaalt de rekening? En wie profiteert? Lees meer
Het virus SARS-CoV-2, beter bekend als het coronavirus, dook eind 2019 op in de Chinese provincie Hubei. In een paar weken tijd veroorzaakte het een epidemie, waarna het zich over de rest van de wereld verspreidde. Begin maart 2020 verklaarde de World Health Organisation de ziekte tot een pandemie en gingen landen wereldwijd 'op slot'.
Met het coronavirus is een crisis van historische proporties ontstaan, niet alleen medisch, maar ook economisch. In de vorm van steunfondsen en noodmaatregelpakketen werden bedrijven wereldwijd met vele miljarden op de been gehouden.
Waar met geld gesmeten wordt, liggen misbruik en fraude op de loer. Daarom volgt FTM de ontwikkelingen op de voet. Wie profiteert van de crisis? En welke oplossingen dienen welke belangen?
Minister Conny Helder laat mondkapjesdebat in verwarring ontaarden
20 miljoen mondkapjes van Sywert van Lienden gaan definitief de verbrandingsoven in
Corona en belastingtrucs maken van Pfizer het meest winstgevende bedrijf van Nederland
Viruswaarheid van Willem Engel lijkt uitgeraasd, waar blijft het binnengehaalde kapitaal?
Zes brandende kwesties na het rapport van Deloitte over de mondkapjesdeal
Hoe het gerucht over de vermeende corruptie van Jaap van Dissel de wereld werd ingeholpen
Sywert van Lienden maakte veel meer winst op mondkapjes dan hij het ministerie vertelde
Blijvende Q-koorts krijgt nog minder aandacht dan post-covid
Van zwarte lijst naar chief security: de onwaarschijnlijke carrièreswitch van een ict-criticus
Ministerie van VWS maakt van openbaarmaking corona-documenten een jarenlange opgave
Farmaceut Roche vult zijn zakken met zelftesten, met hulp van minister De Jonge
Tot voor kort waren voor consumenten alleen zelftesten van fabrikant Roche te koop. Ook de groothandel loopt lekker: het ministerie van VWS heeft onlangs miljoenen zelftesten van het Zwitserse bedrijf ingekocht, zonder aanbesteding. VWS is bijzonder behulpzaam geweest om de farmareus een grote voorsprong te geven op de concurrentie, blijkt uit onderzoek van Follow the Money.
Ook bij de drogist kun je ’m nu halen: een corona-zelftest van Roche. Het plastic setje zit niet netjes in een doosje, maar in een plastic etui. De verpakking en de gebruiksaanwijzing waren niet geschikt voor consumenten, en dus moest de fabrikant snel een oplossing verzinnen.
Het probleem was dat de zelftest – binnen 15 minuten heb je de uitslag – bedoeld is voor de professionele markt; denk aan commerciële teststraten en zorgaanbieders. Daarom heeft deze test geen CE-markering, die voor de consumentenmarkt vereist is: een Europees bewijs dat het product veilig is en in Europa verhandeld mag worden.
Roche en Biosynex kregen op 24 maart als eerste zo’n ontheffing; een week later lagen de testen van Roche al in de schappen
Toch lag Roche als eerste in de winkel, en zal het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) miljoenen exemplaren van de testen in het onderwijs verspreiden. Dat is mogelijk vanwege een speciale ontheffing die VWS heeft verleend, waarbij die verplichte CE-markering bij uitzondering kwam te vervallen.
Het Zwitserse Roche was samen met het Franse Biosynex de eerste fabrikant die op 24 maart zo’n ontheffing kreeg. Een week later lagen de testen van Roche al bij apotheken en drogisterijketens als Etos en Kruidvat. De test kostte aanvankelijk negen euro, aanzienlijk duurder dan testen van andere fabrikanten die in Duitsland al breed beschikbaar waren; die kosten rond de vijf euro. In Nederland ontstond onmiddellijk een run op het beperkte aanbod: de test van Biosynex was nog niet verkrijgbaar.
Maar hoe leuk Roches voorsprong in de retail ook was, de sprint naar het schap was niet de grote slag die het bedrijf sloeg.
VWS plaatst mega-order, details blijven geheim
De echte winstpakker was een niet-aanbestede mega-order die VWS in maart plaatste: 46,5 miljoen zelftesten van onder meer Roche, waarmee naar schatting ruim 200 miljoen euro is gemoeid. Hoe groot de order bij Roche is, geeft VWS niet prijs, ‘omwille van de bedrijfsgevoeligheid’. Als de order was aanbesteed, zou VWS verplicht zijn geweest het bedrag te publiceren.
Ook in de herfst van vorig jaar schafte VWS onderhands al tientallen miljoenen sneltesten aan: bij Becton Dickinson, Abbott en Roche. De testen van Abbott bleken niet aan de overheidseisen te voldoen. Andere leveranciers werden de facto van de markt geweerd, onthulde FTM begin dit jaar. Dat de grote orders niet waren aanbesteed, was in strijd met de wet, zei hoogleraar Europees aanbestedingsrecht Pieter Kuypers tegen FTM.
Het kostte de importeur van een Chinese zelftest zes weken om door de molens van VWS te komen, terwijl beloofd was dat het maar vijf dagen zou duren
Minister Hugo de Jonge van VWS zei tijdens de persconferentie van 23 maart dat de miljoenen testen al waren besteld voordat de ontheffing was verleend. Daags erna werd de ontheffing voor Roche gepubliceerd, tot verbazing van concurrenten. Pas op 4 maart hoorden zij wat de voorwaarden voor ontheffing waren: een zelftest moest onder meer voor thuisgebruik ‘gevalideerd’ zijn door een laboratorium. Al het papierwerk plus de goedkeuring door VWS krijg je in drie weken nooit rond, zeggen enkele concurrenten tegen FTM.
Hoe wist Roche zo snel een ontheffing te krijgen? En hoe kon er opnieuw een grote order zonder aanbesteding bij het concern worden geplaatst? ‘Roche heeft een grote voorsprong gekregen,’ zegt Piet Hein Dankelman, die als importeur van een Chinese zelftest vorige week ‘na veel moeite’ een ontheffing kreeg. Het kostte hem zes weken om door de molens van VWS te komen, terwijl minister De Jonge van VWS begin maart had gezegd dat ontheffing ‘binnen vijf dagen’ verleend zou worden. Vooralsnog hebben in Nederland slechts zes fabrikanten een ontheffing gekregen; in Duitsland zijn dat er al ruim veertig.
Voorsprong dankzij VWS
Roche dankt zijn voorsprong niet aan een superieur product. Er zijn talloze sneltesten op de markt, allemaal van ongeveer dezelfde kwaliteit, of beter. Ook de prijs kan het niet zijn: de ‘SARS-CoV-2 Rapid Antigen Test Nasal’ wordt verkocht voor circa 7 euro per stuk, meer dan de zelftest van veel concurrenten.
De voorsprong is het gevolg van beleid van VWS, blijkt uit onderzoek.
Cruciaal was een wetenschappelijke validatie van de testen van Roche en het Amerikaanse Becton Dickinson (BD), verricht door onder meer arts-microbioloog Jan Kluytmans. Kluytmans is lid van het Outbreak Management Team (OMT) en in die hoedanigheid ook voorzitter van de werkgroep thuistesten van het OMT. Eind februari werd het resultaat van de studie gepubliceerd, met als uitkomst: beide testen zijn goed genoeg voor thuisgebruik.
Dossier
Coronacrisis
De coronapandemie zet de wereld op zijn kop. Wie betaalt de rekening? En wie profiteert?
De validatiestudie is gefinancierd door VWS. Waarom koos Kluytmans team juist voor Roche en BD? Het vermoeden bestaat dat die beslissing verband houdt met met de aankoop van grote hoeveelheden sneltesten van Roche en BD vorig jaar.
Een woordvoerder van het ministerie zegt daarover: ‘In het onderzoek is gekeken of antigeentesten uit de voorraad geschikt gemaakt konden worden om [..] als zelftest te gebruiken. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat de antigeentesten van Roche en BD vanwege praktische redenen het meest geschikt waren om voor de studie gebruiken.’
Met de door VWS betaalde studie op zak was de belangrijkste horde voor ontheffing al genomen, ruim voordat de spelregels begin maart werden gepubliceerd. Een medisch-microbiologisch laboratorium moet een zelftest namelijk valideren voordat die voor ontheffing in aanmerking komt. Die labs hebben vaak geen tijd en geen zin om zulke studies te verrichten, leert de ervaring van fabrikanten. Daar had Roche geen last van.
Weer geen aanbesteding
In de wetenschap dat de validatie in februari al rond was, plaatste VWS in maart de order voor de zelftest van Roche en vier andere leveranciers. Waarom is die bestelling niet aanbesteed, terwijl het bedrag ruim boven de drempel voor verplichte aanbesteding ligt?
De zelftesten zijn ‘bij besluit van de minister’ gekocht, omdat het ‘belangrijk’ was er ‘snel’ over te beschikken
Desgevraagd laat VWS aanvankelijk weten dat de order wel degelijk is aanbesteed. Immers, de bestelling was gebaseerd op een vorig jaar gesloten raamovereenkomst met onder meer Roche, stelde het departement. En die overeenkomst zou destijds keurig zijn aanbesteed.
Maar na vervolgvragen komt VWS daarop terug. De zelftesten zijn ‘bij besluit van de minister’ (De Jonge) direct gekocht, omdat het ‘belangrijk’ was om ‘snel’ over zelftesten voor het onderwijs te kunnen beschikken, zegt de woordvoerder.
Is er sprake van dwingende spoed?
Er bestaat in de wet inderdaad een uitzondering op de aanbestedingsplicht wanneer er ‘dwingende spoed’ is, vanwege onvoorziene omstandigheden. Het is de vraag – net als bij de grote orders van sneltesten vorig jaar – of aan die voorwaarde is voldaan. Over zelftesten wordt immers al maandenlang gesproken binnen het OMT, onder meer in de werkgroep thuistesten van OMT-lid Jan Kluytmans.
Kluytmans klaagde 12 maart in de Volkskrant over het tempo waarin VWS de zelftesten mogelijk maakt. Hij zei: ‘Om eerlijk te zijn word ik hier soms helemaal gek van. Als je ziet hoe vast we nu zitten, wil je dit eigenlijk vandaag nog geregeld hebben.’
Volgens hoogleraar Kuypers is er net als vorig jaar geen sprake van dwingende spoed. ‘Het was te voorzien dat de pandemie nog wel even zou duren en dat testen belangrijk zou blijven, mede gezien de successen in andere landen. Het argument voor spoed bij de aanschaf van testen is daarom na de zomer van 2020 niet langer bruikbaar.’
‘Deze overheidsopdracht moet aanbesteed worden’
Bovendien heeft VWS op 5 maart een zogeheten marktconsultatie opgestart, onder meer voor de aankoop van zelftesten. Daarbij vraagt de overheid marktpartijen om actueel inzicht in de beschikbare technologie, waarna vaak een aanbesteding volgt. Er waren veel belangstellenden, die op 16 maart hun documentatie hebben ingeleverd.
Hierna had VWS een aanbesteding kunnen starten, desnoods met een verkorte termijn van 15 dagen, speciaal bedoeld voor spoedeisende gevallen. Op 5 april zouden de ambtenaren de deelnemende partijen laten weten hoe het verder ging na de consultatie. Van veel spoed leek geen sprake te zijn: VWS liet in een brief van 7 april weten zijn reactie uit te stellen tot 21 april.
De optie die de brief als eerste noemt, is ‘direct contracteren’. Ergo: niet aanbesteden. ‘Dat is onrechtmatig’
Desondanks laat VWS weten dat de onderhandse orders gerechtvaardigd zijn: ‘Vooraf konden wij niet voorzien dat zelftesten – voorzien van een CE voor zelftest – op tijd beschikbaar zouden komen. Deze testen waren niet op de markt. Ook is niet voorzien dat verstrekking van een tijdelijke ontheffing voor CE (onder voorwaarden) tot de mogelijkheden behoorde. Door het instellen van een procedure voor tijdelijke ontheffing – eerst in Duitsland en Oostenrijk en later in Nederland – is de markt in beweging gekomen. Als gevolg daarvan zijn deze testen op de markt gekomen. Op het moment dat tot starten van de procedure voor tijdelijke CE-ontheffing werd besloten, moesten zelftesten met spoed worden ingekocht, om zo snel als mogelijk van zelftesten gebruik te kunnen maken.’
In de brief staat voorts dat nog besloten moet worden of de marktconsultatie tot inkoop zal leiden, en zo ja, in welke vorm. De optie die de brief als eerste noemt, is ‘direct contracteren’. Ergo: niet aanbesteden. ‘Dat is onrechtmatig,’ zegt hoogleraar Kuypers. ‘Deze overheidsopdracht moet aanbesteed worden.’ VWS zegt na vragen dat zojuist de knoop is doorgehakt om verdere aankopen van thuis- en professionele sneltesten te zullen aanbesteden.
De kritiek op het aanbestedingsbeleid van VWS zwelt aan. Zo zijn experts verbaasd over het gebrek aan transparantie rond de stichting Open Nederland, die bijna een miljard euro aan publiek geld gaat uitgeven aan sneltestlocaties voor evenementen. ‘Een belangrijke vraag is hoe de overheid zorgt – en toetst – dat de uitgave van zo’n enorme som geld doelmatig en volgens de regels plaatsvindt,’ zei Elisabetta Manunza, hoogleraar aanbestedingsrecht aan de Universiteit Utrecht eerder tegen FTM. Volgens haar had de opdracht aan de stichting moeten worden aanbesteed. ‘De constructie oogt onrechtmatig en erg onprofessioneel.’
De liefde voor Roche
Waarom is er zo’n innige band tussen VWS en Roche, dat het departement bij de farmaceut tot tweemaal toe miljoenenorders plaats, volgens experts in strijd met de Aanbestedingswet?
Aan de houding van Roche van vorig voorjaar kan het niet liggen. Toen er een grootschalig tekort aan testvloeistof van Roche was ontstaan, nodig om mensen te kunnen testen op infectie met het virus, weigerde het concern de formule van de vloeistof prijs te geven, zo onthulde FTM in maart vorig jaar. Pas onder grote publicitaire druk ging het concern overstag en deelde het de receptuur met de overheid.
88 Bijdragen
Alex Hoen 4
eliza van Wirdum 1
Alex HoenHoud vol FTM , jullie doen goed werk.
Bob Schrage 1
Alex HoenFer Finders 1
Alex Hoenallard de Jaager 6
Fer Finders 1
allard de Jaagerallard de Jaager 6
Fer FindersSaskia Ehrhardt 4
Fer FindersIrene Beijer
Vriendelijke groet,
Irene Beijer
Co Stuifbergen 5
Irene BeijerAls u nuttige informatie voor de redaktie heeft, is onderaan de pagina de knop "tip de redaktie".
Gigi Bakker 3
M.A. Steverink
Zakkenvullen als term is zo negatief, als Boskalis veel verdient met lostrekken van een schip in het Suezkanaal heet dat geen zakkenvullen, en dit wel?
Het artikel beschrijft prima de grensoverschrijdende politiek van het kabinet. Zoiets in een titel?
Groet Maarten
Ernst Granneman
M.A. SteverinkEven doorbordurend over Boskalis en het Suezkanaal. Wanneer dit probleem in Nederland had gespeeld dan was een openbare aanbesteding verplicht geweest (uiteraard alles op de voet gevolgd door parlementsleden en journalisten). Ik weet één ding zeker: het gehele proces was dan zeker niet binnen één week geklaard !
Theodoor
Ernst GrannemanFTM van den Bouwhuijsen 1
TheodoorDaardoor is dat land vrij om de beste, en niet de goedkoopste te kiezen.
Bob Schrage 1
M.A. SteverinkRicardo Schuite
M.A. SteverinkHendrik Eelhart 2
Ricardo SchuiteRicardo Schuite
Hendrik EelhartVincent Huijbers 9
Toch is dit verhaal weer een in een reeks twijfelachtige keuzes die mijn vertrouwen in dit kabinet en hun beslissingen ondermijnd.
Francois peters 2
Complimenten voor deze heldere beschrijving van de voortdurende drek die bovenkomt drijven FTM.
Hoe lang kunnen leden van dit kabinet en VWS nog doorgaan met het rücksichtlos blijven overtreden van de wet?
Ik ben verbijsterd over de publicaties en onthullingen die ik de laatste dagen lees.
Walter Boer 3
Ricardo Schuite
Walter BoerAdriaan Tanis
Ricardo SchuiteJonette Groeneveld 3
Ricardo SchuiteJadu
Hoeveel mensen gaan naar een Fieldlab-evenement? Ik meen iets van 220.000
925.000.000/220.000 = 4.204 euro per bezoeker
FTM is dat waar ?????
Adriaan Tanis
JaduSaskia Ehrhardt 4
Adriaan TanisPAM Le Nez 4
Ernst Granneman
Zo niet dan is dit dit artikel (vooral de kop) tendentieus !
Ik kan me heel goed voorstellen dat De Jong indertijd besloot af te zien van het partijleiderschap van het CDA. Het was hem toen al duidelijk dat hij continu achtervolgd zou worden door hijgerige parlementsleden en journalisten. Lang leve de afrekencultuur !
In het bedrijfsleven (met name in high-tech en bij meer complexe producten) is het heel gebruikelijk (en verstandig) de ontwikkeling van een nieuw product op te starten met één toeleverancier. Deze heeft dan uiteraard een voorsprong; na verloop van tijd verdwijnt dit voordeel weer wanneer andere toeleveranciers beter, goedkoper, enz. blijken te zijn.
Openbare aanbestedingen zijn vaak dodelijk voor snelle ontwikkelingen, en af te raden in het begin van grote, complexe projecten. Je loopt het risico dat concurrerende bedrijven onder de prijs aanbieden, daardoor de opdracht krijgen en vervolgens leveren met een inferieure kwaliteit en hoge vervolgkosten die zwaar doorberekend worden bij veranderende specificaties en meerwerk. Een voorbeeld is de NS-aanbesteding bij het Italiaanse Fyra (goedkoop aanbieden, vervolgens verplicht worden te kopen,'shit' geleverd krijgen en vervolgens alles terugsturen).
Jan-Hein Strop 5
Ernst GrannemanFTM van den Bouwhuijsen 1
Jan-Hein StropNergens uit je artikel blijkt echter dat de Jonge andere motieven voor dit besluit had dan zo snel mogelijk aan een zo ruim mogelijk aantal sneltesten te komen. Ook heb je niet aangetoond waarom de Jonge bewust Roche zou hebben willen bevoordelen en wat het voordeel was dat de Jonge en VWS daarvan zouden hebben.
Jij pleit voor bureaucratie (de aanbestedingsplicht); de Jonge ging in dit geval voor snelheid, met het debacle van de EU mbt AstraZeneca in het achterhoofd. Gelijk had hij!
Als mijn dak blijkt te lekken ga ik voor het dichten van dat lek niet eerst een openbare aanbesteding organiseren waarbij ik alle dakdekkers in de stad een offerte laat aanleveren. Ik bel degene waarvan ik weet dat die goed en snel is. Ook als iemand anders het twee weken later een dubbeltje goedkoper had kunnen doen.
Ik weet dat financiële onregelmatigheden het verdienmodel van FTM is, maar soms is er geen probleem te bedenken.
Mari van Wagtendonk 2
FTM van den BouwhuijsenIn het geval van spoed kan uitzondering worden gemaakt, maar er wordt duidelijk aangegeven dat spoed niet meer aan de orde was. Er wordt ook een praktisch even zo snel alternatief genoemd: een spoed-aanbesteding. Op het moment dat deze regelgeving niet bewaakt wordt én daar geen doorslaggevend uitsluitsel in argumentatie over wordt gegeven, is je wetgeving mank. Zo kan dit excuus (te weinig tijd/we kenden die partij al) voortaan overal bij worden ingezet.
Jan-Hein Strop 5
Mari van WagtendonkJohn Janssen 4
Ernst GrannemanBen Franken 1
Oneigenlijke mededinging is usance geworden .
Nee niet bij winkels waar de aansporing gegeven wordt vanlocaal kopen .
Wat dan weer niet geldt voor de toelevering .
Bij deze huidige minister past wel waarover Max Weber schreef in zijn “ ...protestantische Ethik ...“ .
Max Weber‘s Essays zijn nog steeds een “ Fundgrube „ voor wetenschappers !
Carel Kuijer
FTM van den Bouwhuijsen 1
Carel KuijerRia van As-Klok
Co Stuifbergen 5
(behalve voor mensen die zich zorgen maken en niet een afspraak bij de GGD maken willen).
FTM van den Bouwhuijsen 1
Co StuifbergenMarco Fredriks 4
Co StuifbergenFTM van den Bouwhuijsen 1
Groot Brittannië heeft het vaccineren zonder dat gedoe kunnen doen, omdat ze niet meer afhankelijk zijn van de EU bureauraten: Johnson stuurde een zakenvrouw op Astra Zeneca af om grootschalig vaccins te kunnen inslaan en zie waar ze daar nu zijn!
De horeca is daar weer open en de regels afgezwakt omdat er zoveel al gevaccineerd is.
En in Nederland hebben we nog geen fractie van hun prestaties geleverd omdat de EU een maand of twee moest teuten, vergaderen, aanbesteden, onderhandelen en afdingen en meer van dat soort flauwekul, voordat ze achter het net visten bij AstraZeneca.
Dus FTM, ga nou geen problemen zoeken waar ze niet zijn! Wees blij dat er eindelijk eens daadkrachtig geacteerd is!
Theodoor
FTM van den BouwhuijsenFTM van den Bouwhuijsen 1
TheodoorHet gaat nu even niet om het opvolgen van bemoeizuchtige Europese regeltjes maar om de volksgezondheid.
Van die regeltjes hebben de Britten zich succesvol bevrijd en daar is hun vaccinatiesucces aan te danken. Eigenlijk zijn alle landen die op dat terrein succesvol acteren nu juist landen die NIET onder het juk van de EU ambtenaren gebukt gaan, maar zelfstandig en voortvarend besluiten nemen op basis van eigen argumenten: het VK, de VS (en ja: ook al onder Trump), Israël, Canada, India. ja zelfs Turkije doet het stukken beter dan de stroperige en blunderende EU.
Die regeltjes van de EU beschermen "ons belastingbetalers"? Kom nou toch, die besteedt bakken van het geld van diezelfde belastingbetalers voor haar eigen organisaties en schuift de rest van de noordelijke landen door naar het zuiden.
In geval van Covid 19 geld maar één ding: snelheid en doortastendheid.
En daarvoor hoef je bij de logge EU niet aan te komen.
Vincent Huijbers 9
FTM van den BouwhuijsenAls het om de volkgezondheid gaat zou je meerdere partijen kunnen laten meedingen of laten leveren. De markt die 'normaal' alles goedkoper en beter maakt lijkt nu bij gelegenheid aan de kant gezet.
Daarbij lijken die bureaucratische regels in deze crisissituatie inderdaad een rem op de daadkracht geweest. Maar het VK is er ook nog niet.
Het is de vraag of Nederland zo slecht af is in Europa. En zijn wij met onze hoge private schulden echt het meest stabiele jongetje in de klas? En onze infrastructuur? Is die niet gericht op om alle onze en de spulletjes vanuit de hele wereld naar Europa en elders te transporteren? Profiteren wij ook niet van Europa? En wat kunnen wij als Nexit met blokken als China en VS? Dan dobberen we mee als een lekke reddingsboot op de deining die deze reuzen veroorzaken.
En het staat ons vrij om in een boeren kiel en klompen over straat te gaan!
Elmar Otter 6
FTM van den BouwhuijsenDaarna dient zo’n voorstel door de De Raad of de Europese Raad goedgekeurd te worden. In deze twee Raden zitten ministers, staatshoofden en premiers van de desbetreffende lidstaten.
De aanbestedingsregels zijn dan ook goedgekeurd door de lidstaten (in de tijd van de voorganger van de EU, de E(E)G).
John Janssen 4
FTM van den BouwhuijsenSjoerd Nelissen 6
FTM van den BouwhuijsenFTM van den Bouwhuijsen 1
Sjoerd NelissenZie het EU beleid mbt AstraZeneca.
allard de Jaager 6
FTM van den Bouwhuijsenwerd er maar eens daadkrachtig geacteerd, dan werd er eindelijk eens fatsoenlijk gevaccineerd
Allard
Sjoerd Nelissen 6
Hans van Swoll 5
Sjoerd NelissenBonne Van Dijk 1
wel (enigszins) als een rechtsstaat kan beschouwen.
Hierbij nog "even" wat feiten op een rij.
"A-infectieziekte"
De regering heeft "reeds?" in januari 2020 het "Corona-virus" volgens de Wet Publieke Gezondheid
aangemerkt als een "A-infectieziekte".
We weten echter niet op basis waarvan dit is gedaan.
Het houdt wel in dat het maximale "geschut" kan worden ingezet bij de bestrijding hiervan
(zie hierna) en dat is ook gebeurd (echter en helaas niet volgens artikel 103 van de Grondwet).
"A-infectieziekte" / Veiligheidsregio
Verantwoordelijkheden veiligheidsregio voor voorbereiding en bestrijding A-ziekten Bij een (dreigende) uitbraak van een A-ziekte in Nederland berust de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor de voorbereiding bij de 25 veiligheidsregio’s (art 6 lid 2 Wpg). De voorzitter van de veiligheidsregio draagt zorg voor de bestrijding van de infectieziekte en kan een aantal dwingende maatregelen nemen, gericht op een individu (zoals quarantaine of isolatie) of gericht op gebouwen, goederen en vervoermiddelen, alsmede havens en luchthavens. De minister van VWS geeft leiding aan de bestrijding. De uitvoering van de bestrijding van een A-ziekte is opgedragen aan de GGD. Het RIVM adviseert de minister van VWS, coördineert de bestrijding nationaal en is het informatieknooppunt voor internationale partners betrokken bij de signalering en bestrijding van uitbraken.
Een infectieziekte die een gevaar vormt voor de GEHELE BEVOLKING is een A-INFECTIEZIEKTE
Meest bekende voorbeelden van infectieziekten in groep A zijn "Ebola" (hemarrogische koorts) met een IFR van 50%
en "Kinderverlamming/ Polio".
Ook SARS en MERS met (zeer) hoge IFR (10% -50% en pokken vallen hieronder (Wet Publieke Gezondheid).
Tip: Oordeel zelf of het "Corona-virus" (op basis van ernst en mortaliteit (IFR) thuishoort in groep A.
Het RIVM stelt dat 98% van de besmette men
FTM van den Bouwhuijsen 1
Bonne Van DijkBonne Van Dijk 1
FTM van den BouwhuijsenPas daarna kan je hierover eventueel in discussie gaan.
Bonne Van Dijk 1
FTM van den BouwhuijsenEr staat o.m. "...... Zweden, een land dat je nog wel (enigszins) als een rechtsstaat kan beschouwen".
Dat moet zijn "......Zweden, een land dat je nog (grotendeels) als een rechtsstaat kan beschouwen".
Waarom dat zo is kan iedereen zelf onderzoeken en/of nagaan.
Eveline Bernard 6
Bonne Van DijkBonne Van Dijk 1
Qua feiten/cijfers, symptomen, sterftekans, leeftijden, reeds aanwezige medische aandoeningen en
zoals "ondersterfte" van week 20 tot en met 32 in 2020 komt het Corona-virus grotendeels overeen met de (zeer)
stevige griepepidemie van 2014/2015 en 2017/2018 (hierover later meer).
De IFR (sterftekans) is volgens de CDC 0,23% gebleken en is daarmee wat hoger dan een (zeer) zware griepepidemie.
Die is 0,16%.
De sterftekans voor mensen onder de 65 jaar oud is gelijk aan die van de zware griep.
Uit de CBS statistieken blijkt dat er qua sterfte onder de 65 jaar oud ook geen enkel verschil is met de jaren 2017-2019.
Er is geen oversterfte van mensen van 0 tot 65 jaar in het jaar 2020 geweest!
Hetzelfde geldt voor dit jaar.
De "oversterfte" is voor mensen 65 tot 80 jaar oud met Corona matig en voor mensen van 80 jaar en ouder fors/aanzienlijk
gebleken. Een groot deel hiervan (de meesten) zouden ook (eerder) zijn komen te overlijden tijdens een zware griepepidemie.
Hierbij dient nog aangetekend te worden dat het aantal 80-plussers de laatste jaren enorm is toegenomen (dubbele vergrijzing)
inclusief de veelal onderliggende medische aandoeningen (m.n. obesitas en diabetes) en dat het griepseizoen 2019 zeer mild is
geweest met "slechts" 2.900 personen "oversterfte".
Toespraak Rutte 16 maart 2020
Toespraak premier Rutte d.d. 16 maart 2020 / invoering "noodmaatregelen"/ lock-down
In zijn toespraak van 16 maart 2020 tot het Nederlandse volk heeft premier Rutte o.m. het volgende bericht: ".....een groot deel van de Nederlandse bevolking zal met dit virus worden besmet, dat is wat de deskundigen ons vertellen........".
Een groot deel betekent m.i. dat (mogelijk) de helft van de bevolking wordt besmet en dat met een sterftekans volgens de WHO van 3,4%. Dan zouden er mogelijk 3,4% x € 8.700.000 = bijna € 300.000 doden kunnen vallen. Op basis hiervan zijn de
FTM van den Bouwhuijsen 1
Bonne Van DijkBonne Van Dijk 1
FTM van den BouwhuijsenHet kan m.i. absoluut "geen kwaad" om af en toe terug te keren naar de kern en wat feiten op een rij te zetten.
Waarom zijn we in de situatie terechtgekomen waar we nu in zitten?
Waarom hebben we het hier "uberhaupt" over e.d.?
Dat lijkt mij alleen maar nuttig en/of informatief.
Eveline Bernard 6
Bonne Van DijkMarco Fredriks 4
Eveline BernardBonne Van Dijk 1
Eveline BernardEr zal in de toekomst ook zeker moeten worden onderzocht waarom er in maart/april 2020 m.n. zo ontzettend veel mensen in de verpleeghuizen zijn overleden. Het personeel moest toen "onbeschermd" werken en verzoeken om beschermingsmateriaal werden afgewezen en/of niet toegestaan door RIVM en verpleeghuisdirecties.
In Zweden is in 2020 de oversterfte 7% geweest en dat zonder mondkapjes, lock-down, avondklok, controles politie/BOA's, (hoge) boetes, .......e.tc. en met instandhouding van de rechtsstaat.
Bonne Van Dijk 1
Infection Fatality Rate (IFR) Corona / Centers for Disease Control en Prevention (CDC)
Onder de 50 jaar oud (vrijwel) nihil. Van 50-70 jaar 0,5% en boven de 70 jaar oud 5%, waarvan verreweg de meesten ouder dan 80 jaar.
De mensen die overlijden met Corona zijn (zie RIVM) voor ongeveer 90% ouder dan 70 jaar en vrijwel allemaal met medisch onderliggend lijden.
Uit de CDC verslagen blijkt dat de sterftekans gemiddeld uitkomt op 0,23%.
Reproductiegetal (R)
Sinds 12 juni 2020 wordt het R (reproductiegetal) gebaseerd op
het aantal vastgestelde besmettingen waar dit tot die datum om
het aantal ziekenhuisopnamen ging.
Hierdoor werd het R getal ineens hoger omdat er toen niet of nauwelijks ziekenhuisopnamen waren en dat geldt zeker
als je vervolgens intensief gaat testen zoals dat vanaf 1 juni 2020 is gebeurd.
Vanaf juni 2020 kon iedereen zich vrijwillig laten testen, ook als je niet of nauwelijks klachten/symptomen had en dat is (vrij)
massaal gebeurd met de toen nog niet (officieel) goedgekeurde PCR-test.
Vanaf het najaar 2020 wordt er (vrijwel) onuitputtelijk getest ("teststraten").
Eerder (maart 2020 - mei 2020) stelde het RIVM nog nadrukkelijk o.m. het volgende:
testen is alleen zinvol bij (ernstige) klachten en symptomen.
Afgezien van wat we van het "Corona virus" ook vinden was dat het juiste beleid en dat werd ook landelijk zo door de
GGD's verkondigd (zie bijlagen hierna).
Echter: Vanaf november 2020 is dit principe geheel losgelaten en wordt ineens iedereen getest.
Vanaf 1 december 2020 moet je zelfs in veel g
Bonne Van Dijk 1
Vanaf 1 december 2020 moet je zelfs in veel gevallen standaard worden getest.
Je wordt anders niet geholpen bij o.m. een operatie e.d.
De PCR-test wordt dan de "gouden standaard" genoemd door een aantal "deskundigen".
Argument van minister: Er is advies van OMT " 85 e OMT advies van 9 november 2020 waarin staat vermeld dat "de
PCR goedgekeurd is voor het testen van mensen zonder klachten". Zie bijlage hierna.
Waarop dat is gefundeerd/gebaseerd weten we echter niet.
Feit is dat de PCR test niet kan aantonen dat je besmettelijk bent (zie later dit bericht).
Echter: Op basis van de aantallen "besmettingen" op basis van de PCR-test is in najaar 2020 de lock-down en
in januari 2021 wel de avondklok ingevoerd.
Bovenvermelde is als volgt ontstaan ("opgebouwd")
"signaalwaarde besmettingen"
Op 12 september 2020 communiceerde het kabinet dat het aantal corona besmettingen voor het eerst steeg boven de "signaalwaarde" van 7 besmettingen per 100.000 inwoners.Dit is volgens het kabinet een "soort alarmbel" waarboven het nodig kan zijn om in te grijpen. Oorspronkelijk is op het "corona dashbord" gecommuniceerd dat er een signaalwaarde zou komen voor besmettingen. Op advies van de modelleurs is deze niet aan het corona dashbord toegevoegd omdat dit een inschatting is die niet op berekeningen berust maar ook op aannames zoals de "infectieuze periode", zo was in ieder geval tot 4 september 2020 te lezen op de RIVM-website. Inmiddels is deze tekst verwijderd. De WHO communiceerde op 28 augustus 2020 nog dat het zeer onwaarschijnlijk is dat a-symptomatische virusdragers bijdragen aan besmettingen. Daarbij is het onbekend hoe lang een persoon besmettelijk blijft. Terecht is daarom eerder afgezien van een dergelijk weinig tot niets zeggende graadmeter.
Op basis van de cijfers van de "nieuwe" signaalwaarde besmettingen heeft de regering vervolgens op 13 oktober 2020 weer
Bonne Van Dijk 1
PCR-test
Er is veel discussie over de kwaliteit en (on)deugdelijkheid van de
momenteel in gebruik zijnde PCR (Corona) test.
Afgezien hiervan kun je met deze test, indien (terecht) positief, niet
aantonen of je (nog) besmettelijk bent (= algemeen bekend/zie hieronder).
Overigens heeft 98% van de mensen waarbij een besmetting wel
is komen vast te staan niet of nauwelijks klachten en/of symptomen (gehad)
aldus het RIVM eerder (loopneus, kuchje e.d.)
Wat toont een PCR-test aan?
Jeroen van Kampen, klinisch viroloog van het Erasmus MC, legt aan NU.nl uit dat PCR-testen zeer goed zijn in het aantonen van een besmetting. "Als de uitslag positief is, ben je besmet met het coronavirus. Maar met een PCR-test kun je inderdaad niet aantonen of een besmette persoon het virus nog kan verspreiden."
Dit kan in het lab, met een zogenoemde viruskweek, wel. "Je mengt dan monsters uit de keel en neus in het lab met cellen waarin virusdeeltjes zich kunnen vermenigvuldigen. Als de cellen in het lab geïnfecteerd raken, dan zit er nog besmettelijk virus in de neus en de keel. Een viruskweek is echter een vrij ingewikkelde en tijdrovende test en daarom waarschijnlijk niet geschikt om bij iedere COVID-19-patiënt uit te voeren."
Biochemicus drs. M.O Buijsse te Leiden
Volgens Buijsse laten politici hun beleid sterk beïnvloeden door het toenemende aantal positieve uitslagen, die zijn gebaseerd op de zogenaamde polymerasekettingreactie oftewel de PCR-test. Die uitslagen vindt hij echter „misleidend”, omdat ze volgens hem niet vertellen hoeveel mensen ziek of besmettelijk zijn, maar alleen bij hoeveel personen er virusresten aanwezig zijn. „Een positieve PCR-uitslag toont louter en alleen aan of er bij iemand een stukje viraal RNA (het genetisch materiaal van het c
Bonne Van Dijk 1
Wat betreft de aantallen ziekenhuisopnames waarmee de regering Rutte naar buiten treedt het volgende.
De cijfers die het RIVM/regering Rutte hanteert zijn sinds afgelopen najaar die van het NICE.
Die tellen echter ook patienten mee die reeds om een andere reden
in het ziekenhuis liggen (kanker, hart en vaatziekten e.d.) maar daarna/
tevens positief testen op het Corona virus met de (weinig tot nietszeggende)
PCR-test.
In het Corona-dashbord staat o.m. het volgende:
"Voorheen gebruikte het dashboard cijfers uit de Osiris database. De gegevens in Osiris zijn voornamelijk afkomstig van de GGD’en. Osiris kent inmiddels echter een aanzienlijke onderrapportage van ziekenhuisopnames doordat de GGD’en niet altijd meer informatie krijgen over ziekenhuisopnames van Covid-patiënten. Het bestand van NICE is completer, maar hanteert ook een ruimere definitie van ziekenhuisopname. Osiris neemt alleen de patiënten mee die vanwege COVID-19 in het ziekenhuis liggen, terwijl NICE ook ziekenhuisopnames rapporteert van patiënten met COVID-19, maar die om een andere reden in het ziekenhuis zijn opgenomen en
Het LCPS verzamelt sinds oktober 2020 ook cijfers over nieuwe ziekenhuisopnames. Toch gebruiken we de cijfers van NICE......."
In de (dan nog) OSIRIS rapportage van 20 oktober 2020 staat een totaal aantal Corona gerelateerde ziekenhuisopnames van 14.029.
Dat zijn de totale ziekenhuisopnames vanaf februari/maart 2020.
(tijdens de griepepidemie van 2017/2028 die 18 weken duurde (zie hierna) waren er 16.000 Griep gerelateerde ziekenhuisopnames.
Vanaf 27 oktober 2020 wordt de "NICE telling" gevolgd.
Op basis hiervan zijn er zijn er per 21 april 2021 in totaal 27.980 Corona gerelateerde ziekenhuisopnames (geweest).
Griepepidemie 2017/2018 ("men zou dus voorbereid kunnen/moeten zijn")
Geplaatst op: 27-09-2019 om 10:27 uur Laatst gigd op: 03-10-2019 om 09:19 uur
Onderzoek naar zorgcontinuïteit tijdens de laatste grote griepepidemie
Ma
Bonne Van Dijk 1
Geplaatst op: 27-09-2019 om 10:27 uur Laatst gigd op: 03-10-2019 om 09:19 uur
Onderzoek naar zorgcontinuïteit tijdens de laatste grote griepepidemie
Marc Verhaar is sinds enige maanden master in Crisis & Public order management. Hij studeerde eind mei jl. af op een onderzoek naar zorgcontinuïteitsproblemen tijdens de griepepidemie van najaar 2017 tot en met voorjaar 2018.
Marc werkt sinds 2015 bij GHOR Kennemerland als vakspecialist Opleiden, Trainen en Oefenen (OTO). Voordien was hij onder meer trainer bij het COT, een instituut dat gespecialiseerd is in crisis- en veiligheidsmanagement en bij Trimension, eveneens gespecialiseerd in crisisbeheersing.
Waar ging je onderzoek over? ‘De titel van mijn masterscriptie luidde: “Een aaneenschakeling van problemen? Een analyse van zorgcontinuïteitsproblemen binnen de geneeskundige keten tijdens de griepepidemie van 2017-2018 in Nederland”; een hele mondvol lacht Marc. Bijzonder aan deze griepgolf was dat hij twee keer langer duurde dan gemiddeld en heftig verliep. ‘Veel mensen, ook binnen de zorgsector, werden ziek en volgens het RIVM overleden er in deze periode 9.500 mensen meer dan normaal. Ook leidde de griep tot een hoge ziektelast, vooral bij kwetsbare ouderen. Verder waren er circa 16.000 extra ziekenhuisopnames. Ik was benieuwd hoe de zorgsector hiermee omging en heb dat onderzocht’.
Heeft de (acute) zorg daar last van gehad? Marc: ‘De lange en hevige griepepidemie leidde overal in Nederland tot zorgcontinuïteitsproblemen. Ook instellingen in de regio Kennemerland hadden last van de situatie. De problemen die optraden werden onder meer veroorzaakt door de uitval van personeel van zorginstellingen. Daardoor moesten er meer patiënten door minder personeel worden behandeld. Binnen de acute zorg merkten met name de ziekenhuizen en ambulancediensten als eerste de gevolgen van de griepepidemie. In de drukste periode lagen ziekenhuizen erg vol. Da
Bonne Van Dijk 1
En wat betekende dit voor de individuele zorginstellingen? ‘Een belangrijke conclusie is dat, ondanks de afstemming in ketenverband, de zorginstellingen vooral zelf aan zet zijn om -ook in “vredestijd”- maatregelen te nemen. Dan kun je denken aan het maken van afspraken met ketenpartners door zorginstellingen, afspraken over het uitstellen van niet-acute ingrepen door ziekenhuizen, het stoppen van besteld ambulancevervoer buiten de regio en het tijdig inzetten van extra personeel’, legt Marc uit.
De crisis als kans De langdurige griepepidemie was voor veel regio’s en instellingen een zorgelijke periode. Toch heeft de griepepidemie ook veel positiefs opgeleverd. ‘In veel regio’s zijn ketenpartners verder naar elkaar toegegroeid. Men had elkaar vorig jaar hard nodig en men vond elkaar in veel regio’s. Ook is men in bepaalde regio’s actiever informatie over zorgcapaciteit gaan delen, iets wat voorheen als bedrijfsgevoelige informatie werd gezien. Bovendien is de vaccinatiegraad onder zorgpersoneel in veel ziekenhuizen verdubbeld. Toch blijft de (acute) zorg kwetsbaar voor verstoringen. GHOR en GGD Kennemerland organiseren samen met de ketenpartners op 13 en 14 november een ketenoefening om beter voorbereid te zijn op situaties waarin dergelijke zorgcontinuïteitsproblemen kunnen ontstaan’, besluit Marc.
Meer weten? De masterscriptie van Marc Verhaar is te downloaden.
De belangrijkste aanbevelingen van het onderzoek door Marc Verhaar zijn:
Geef de bestuurlijke entiteit (ROAZ of GHOR) die een coördinerende rol vervult
Bonne Van Dijk 1
Leg mogelijke maatregelen die op ketenniveau kunnen worden genomen vooraf vast in gezamenlijke planvorming.
Investeer in hulpmiddelen die de Meldkamer Ambulancezorg (MKA) en ziekenhuizen een actueel beeld kunnen geven van de beschikbare beddencapaciteit binnen ziekenhuizen.
Investeer in de brede bewustwording dat de (acute) zorg kwetsbaar is en dat soepele ketensamenwerking onontbeerlijk is voor een optimaal werkend zorgsysteem. Investeer daarom in “vredestijd” in goede relaties met omliggende zorginstellingen binnen dezelfde zorgregio.
Zorg dat het bestuurlijk niveau volledig is aangehaakt bij de ketenproblematiek. Zij hebben daardoor beter begrip voor te nemen spoedmaatregelen.
Echter: Feit is dat door het kabinet Rutte de afgelopen jaren alleen maar (verder) is bezuinigd op de zorg en m.n. op de IC-capaciteit en reguliere ziekenhuiszorg.
Bonne Van Dijk 1
Deze kan ik uiteraard "op verzoek" nog nazenden.
Vr. grt. van Bonne
FTM van den Bouwhuijsen 1
Bonne Van DijkDe meesten zullen al die bijdragen niet lezen, en dat je vindt dat het met Covid allemaal reuze meevalt was na je eerste bijdrage al duidelijk.
Bonne Van Dijk 1
FTM van den BouwhuijsenIK heb slechts wat feiten op een rij gezet en dat kan op zijn tijd geen kwaad in deze tijd.
De ervaring leert echter dat op "feiten" helaas geen inhoudelijke reactie volgt maar dat de boodschapper van de feiten slechts wordt "geframed" en/of "belachelijk" wordt gemaakt.
Dat is helaas ook nu weer het geval.
Gerrit Zeilemaker 6
Bonne Van DijkSaskia Ehrhardt 4
Gerrit ZeilemakerWietze van der Meulen 6
Bonne Van DijkSaskia Ehrhardt 4
Wietze van der MeulenBonne Van Dijk 1
Biochemicus drs. M.O Buijsse te Leiden
Volgens Buijsse laten politici hun beleid sterk beïnvloeden door het toenemende aantal positieve uitslagen, die zijn gebaseerd op de zogenaamde polymerasekettingreactie oftewel de PCR-test. Die uitslagen vindt hij echter „misleidend”, omdat ze volgens hem niet vertellen hoeveel mensen ziek of besmettelijk zijn, maar alleen bij hoeveel personen er virusresten aanwezig zijn. „Een positieve PCR-uitslag toont louter en alleen aan of er bij iemand een stukje viraal RNA (het genetisch materiaal van het coronavirus, MC) in het neusslijmvlies zat. Iemand bij wie de test positief is, betekent níét dat die persoon ook daadwerkelijk klinisch is geïnfecteerd, ziek is of ziek gaat worden. Dat kan een PCR-uitslag helemaal niet aantonen. De PCR detecteert niet eens of er intact virus-RNA aanwezig was in de persoon, noch kun je zeggen of het virus infectieus is of is geweest.”
Marco Fredriks 4
Bonne Van DijkGerrit Zeilemaker 6
Marco FredriksKlaas Gringhuis
De achtergrond hiervan is de vloeistof in de plastic buisjes, die een chemische stof bevat uit de groep van octyl- / nonylfenylethoxylaten - deze stof kan huidirritatie en ernstig oogletsel veroorzaken, aldus het Europees Agentschap voor chemische stoffen van de EU!!!!!!!!!!!!
https://www.welt.de/regionales/hamburg/article230552637/Schnelltest-in-Hamburg-Behoerde-setzt-Tests-wegen-Chemikalie-nicht-mehr-ein.html
John Janssen 4
Klaas GringhuisJohn Janssen 4
Robert Voorhoeve 4
Bestaat er een mogelijkheid te onderzoeken of Kluytmans ergens een bankrekening heeft die openstaat voor stortingen v Roche ?
Sapiens wordt steeds onbetrouwbaarder, vandaar. Succes met dit dossier, robert voorhoeve
dethmer 5
Daar valt niet zoveel te regelen. Toen kwam Corona en ineens moest de bewindsman echt aan de bak.
De balans wordt nog wel opgemaakt, maar is weinig dat behoorlijk verliep. Een trieste soap, waarin de bewindsman bij voortduring de oren liet hangen naar wensen van zgn. deskundige bezoekers. Uitsluiting van vaccins, vertraging, idioot smijten met geld, onjuiste beloften en de creatie van een bijna misdadige bureaucratie. Kortom een snel chagrijnige schoenenfetisjist met een misplaatst groot en te breedsprakig ego.
Deze stommiteiten zijn nog daar aan toe, maar de nodeloze doden werpen een smet op al dit gepruts.
En vooral niet over de grenzen kijken naar de "beste praktijk". 't Is niet voor niets, dat Rutte al snel z'n handen van De Jonge aftrok. Die weet nu al hoe het eindoordeel er zal uitzien.
Pieter van der Wal 1
dethmerHuidige overbevolkingsproblemen zijn zo disproportioneel dat ieder specifiek artikel de waarheid tekort doet:
Onjuiste bewoordingen zijn de eerste politieke voorzet na hun lobbyistenagenda voor nepmedia om de waarheid te vergiftigen, dat is politiek anno 2021, met de gezellige grijns van Zalm en Rutte. Niets anders als indoctrinatie staatsmedia.
Politici zijn de cabaretiers van onze lobbycratie, zij leerden de verkeerde lessen van onze geschiedenis van hardwerkende vooruitkijkers in plaats van onze huidige regerende achteruitkijkspiegels, de parasieten van onze cultuur van vrijheid en democratie die ons aardgasnet (de ECHTE transitie) van ons afpakken zonder bufferingsalternatief, in rij met vergelijkbare krankzinnige windmolens van don quichot op landopwarming door zonnepanelen zonder plaats voor nieuwbouw voor nieuwkomers en andere onomkeerbare gewenste onderwerpingsculturen.
Welke loer word ons gedraaid om waterstofeconomie en met subsidie tegengehouden experimentele thoriumcentrale tegen te houden, leugens die zelfs kleuters niet wijsgemaakt kunnen worden, waar hun hoogopgeleide, kennis verkokerde dr/drs arrogante, zieke ouders op STEMDEN...?
Zij stemden uit hebzucht (subsidie als sturing werkende; pensioenlobby) en kinderwens in hun land van oneindige groei en energieverslindend G5 experiment op mens en dier met als kinderlijke grens de 1 graad opwarming van deze magnetron straling op het menselijk lichaam, wat dit op een insect doet is geen geld voor: onderzoeksinstituten zijn commerciele subsidieslaven van onze lobbycratie conform het plan marktwerking CDA.
Voordat de gulden was weggegeven moest eerst de waarheid vergiftigt worden door sociaal geschiedkundigen, spreekbuis van lobbyisten.
Peter Frederiks 2