De recherche zorgfraude heeft maandagavond twee kantoren van zorgaanbieders doorzocht. Het gaat om de CASA-abortusklinieken en de STAR-MDC laboratoria. Ook de woningen van twee voormalig bestuurders (één van CASA en één van STAR) zijn doorzocht, zo meldt het OM in een persverklaring.

De inval maakt onderdeel uit van een strafrechtelijk onderzoek naar oplichting en fraude met declaraties; tijdens de doorzoeking is administratie in beslag genomen. In haar verklaring schrijft het OM: ‘Het vermoeden is dat de twee zorgaanbieders een afspraak hadden gemaakt om bij zorgverzekeraars duurdere  behandelingen te declareren dan dat toegestaan was. Hiernaast heeft de zorgaanbieder die abortuszorg verleent vermoedelijk meer subsidie gedeclareerd dan waar deze recht op had. De verdenking is valsheid in geschrift en oplichting in de periode van 2010 tot en met 2016.’  De twee zorgaanbieders zijn, evenals de oud-bestuurders, aangemerkt als verdachte.

Het OM geeft niet aan bij welke bestuurders het precies is langsgeweest, maar in het geval van de CASA-bestuurder gaat het vermoedelijk om Bert van Herk. Hij was tussen 2001 en 2015 de baas bij de keten van abortusklinieken. Van Herk zelf bevestigt noch ontkent de berichtgeving: ‘Ik kan er niets over zeggen’, stelt hij bij navraag.

De deal tussen STAR en CASA

FTM en Argos doen al enkele maanden onderzoek naar de CASA-abortusklinieken. Deze keten van abortusklinieken, de grootste van Nederland, ging in november vorig jaar failliet als gevolg van vermeende declaratiefraude. Kort daarvoor spraken we uitgebreid met Bert van Herk; in dat gesprek kwam ook de deal tussen CASA en STAR-MDC ter sprake. Die deal is nu onderwerp van het strafrechtelijk onderzoek van het OM.

De deal tussen CASA Medical en de STAR-laboratoria werkte als volgt: vrouwen werden door hun huisarts naar STAR verwezen voor een gynaecologisch onderzoek. Het onderzoek en een eventuele behandeling vonden plaats op de locatie van STAR en werden uitgevoerd door medewerkers van het laboratorium.

CASA Medical declareerde deze verrichtingen vervolgens bij de zorgverzekeraar: als verondersteld aanbieder van medisch-specialistische zorg kon CASA Medical meer geld voor de verrichtingen ontvangen. De winst werd door de twee zorgaanbieders gedeeld. Vrouwen die STAR bezochten, ontvingen achteraf een factuur van een abortuskliniek — terwijl ze daar nooit een voet over de drempel hadden gezet.

Voordat Van Herk de deal met STAR bezegelt, legt hij de constructie voor aan advocaat Mascha Bots, huisadvocaat van CASA en gespecialiseerd in wetgeving op het gebied van de gezondheidszorg. Op 6 oktober 2011 schrijft Mr. Bots aan Van Herk: ‘Uit de overeenkomst vloeit niet voort dat de patiënten bij wie een echoconsult wordt uitgevoerd ook patiënten van CASA Medical zijn. Dat zou zo kunnen zijn als CASA Medical de behandeling van een patiënt ook daadwerkelijk heeft overgenomen. Voor zover er louter sprake is van een dienst ten behoeve van de eerste lijn, mag hoe dan ook geen DBC, maar slechts een OVP of OP [Dit zijn productcodes om bepaalde verrichtingen in de zorg in rekening te brengen, red.] worden gedeclareerd.’ 

De schade wordt geschat op meer dan 1 miljoen euro

Hoewel Bots expliciet stelt dat er ‘hoe dan ook’ geen DBC gedeclareerd mag worden, ziet Van Herk hierin geen aanleiding om iets aan de deal te wijzigen. ‘Ik heb haar stelling voorgelegd aan de secretaris van de Raad van Bestuur van STAR, tevens jurist, en hij was het er niet mee eens. Hij overtuigde mij op dat moment met argumenten waarom het wel mocht.’

Fraude

Het OM onderzoekt niet alleen deze deal: het neemt ook de subsidie onder de loep die de abortuskliniek ontving van het ministerie van Volksgezondheid. Vermoed wordt dat CASA meer subsidie declareerde dan waar het recht op had. De totale schade van de vermoedelijke fraude wordt door het OM geschat op meer dan 1 miljoen euro.

Curator Marc Udink, die verantwoordelijk is voor de afwikkeling van het faillissement van CASA, laakte eerder nog het gebruik van de term ‘fraude’ door de media. Zo schreef Udink in zijn voortgangsverslag dat op 5 oktober 2017 verscheen: ‘Hoewel in de recente publiciteit wat opgewonden de term fraude werd gebruikt is er in geen van deze onderzoeken sprake van financiële fraude die – naar het voorlopig oordeel van de curator – zou kunnen leiden tot strafrechtelijke vervolging.’

Eerder benaderden FTM en Argos de curator met vragen over waarom hij de term ‘fraude’ uitdrukkelijk vermijdt. Hij zei toen: ‘Al zou het fraude zijn, dan zou ik dat nog niet zeggen. Ik moet hier vijf ton zien terug te vorderen.’ Hierna wees Udink ons de deur.

Morgen verschijnt er op FTM een analyse over de dieperliggende oorzaken van de problemen in de Nederlandse abortuszorg. Meer informatie over de teloorgang van de CASA abortusklinieken kun je vinden in ons dossier.