
Schitterend vormgegeven, dat nieuwe operating system voor Apple’s iPhone en iPad. Maar is het beter? De vorm is belangrijker geworden dan de functie. Steve Jobs is nu echt dood, treurt ondernemer-filosoof Eric Bartels.
Woensdag heeft Apple Inc het nieuwe besturingssysteem voor de iPhone en iPad gelanceerd: iOS7. De zevende versie van het iPad en iPhone besturingssysteem is volledig nieuw ontworpen en voorzien van een volledig nieuwe vormgeving. Na een avond ermee werken is de conclusie duidelijk: het besturingssysteem markeert het definitieve einde van Apple oprichter Steve Jobs.
Toen Steve Jobs in 1985 vertrok bij Apple, na een hoogoplopend conflict met toenmalig Apple CEO John Sculley, richtte hij het computerbedrijf ‘NeXT’ op. Hij had een logo voor NeXT nodig en vroeg de bekende Amerikaanse vormgever Paul Rand dat nieuwe logo voor NeXT te maken. In een interview zegt Paul Rand daarover: ‘Toen ik Jobs had gesproken realiseerde ik me dat hij van ‘cutesy things’ houdt, zoals een appel met een beet eruit als het Apple logo.’ ‘Cutesy things’ is moeilijk in het Nederlands te vertalen. Het betekent zoiets als: ‘leuke, kinderlijk eenvoudige, speelse dingen’. Ofwel, Rand constateerde dat Jobs van speelse, natuurlijke dingen hield, zoals het Apple logo. Daarom maakte hij een NeXT logo dat eruit zag als een speelblok voor kinderen met kleurige letters erop. En Jobs was inderdaad verrukt over dat ontwerp.
Jobs hield niet van de alledaagse werkelijkheid. Die verveelde hem. Die beperkte hem. Die irriteerde hem. Legendarisch zijn de verhalen dat hij zijn dure Mercedes steevast op de invalide parkeerplaats bij het Apple hoofdkantoor plaatste. Wat het personeel de uitspraak ontlokte dat het icoon voor invaliden dat was aangebracht op de betreffende parkeerplaats niet stond voor ‘invalide’ maar voor ‘chairman’. Jobs reed ook rond zonder nummerbord, want het ergerde hem dat hij door een overheid werd verplicht een nummerbord te hebben.
Eric Bartels is een ondernemer-filosoof-auteur die sinds 2004 onderzoek doet naar de gedragspatronen van excellente leiders als Steve Jobs. Zijn boeken ‘MENS - het geheim van het zijn’ (2008), ‘The Plan -- het meesterschap principe’ (2010) en ‘Als je wilt winnen, moet je niet willen winnen‘ (2013) zijn een weerslag van dat onderzoek.

Vriendelijke producten
Steve Jobs schiep zijn hele leven werkelijkheden die eerder niet bestonden. Dat was zijn manier om de beperkende, alledaagse werkelijkheid te ontvluchten. En die mogelijk bood hij dus ook de klanten van Apple. De Apple wereld was een wereld van magie en onschuld: mooi, gebruikersvriendelijk en speels. Toen Jobs in 1997 triomfantelijk terugkeerde bij zijn geliefde Apple was zijn eerste daad de lancering van de nieuwe iMac. Een kleurige, bondi-blauwe alles-in-één computer die zo leek weggelopen uit een aflevering van de bekende cartoon serie de Jetsons. In een wereld van saaie, ‘volwassen’ grijze en beige personal computers was daar ineens een guitige, speelse, doorschijnend blauwe Jetson computer. Een ‘cutesy thing’ inderdaad. De vormgeving van Apple was onder Jobs nooit een doel op zich. En zéker geen ‘art for arts sake’. Design was voor Jobs gebruikersvriendelijkheid. En gebruikersvriendelijkheid was...tja...vriendelijk. Apple maakte vriendelijke producten. Vriendelijk om te zien en vriendelijk om te gebruiken. Jobs werkte daarvoor bij Apple vanaf 1997 samen met de Britse ontwerper Jonathan Ive. Ive, die in Engeland was opgeleid als industrieel ontwerper, was bij Apple verantwoordelijk voor de het ontwerpen van de hardware. Na het overlijden van Jobs maakte zijn opvolger Tim Cook Ive verantwoordelijk voor het ontwerpen van de hardware én de software. Een stap die begrijpelijk is omdat Cook, anders dan Jobs, noch de ervaring, noch de smaak heeft om de ontwerpen van hardware en software zelf te beoordelen.Eyecandy
Na het zien en gebruiken van iOS7 is mij overduidelijk geworden hoezeer Jobs Ive jarenlang in toom heeft weten te houden. Professioneel opgeleide vormgevers hebben altijd de innerlijke neiging, weet ik uit eigen ervaring, om vormgeving vóór functionaliteit te plaatsen. Zelfs de hele goeden hebben die neiging. Ze moeten zich altijd hoeden voor ‘art for arts sake’, ofwel kunstacademie fetisjisme. Als je bijvoorbeeld in een browser een knop maakt om vooruit en achteruit te gaan, zijn er twee neigingen die op de vormgever van die knoppen inwerken en wel de neiging om het zo gebruiksvriendelijk te maken én de neiging om het zo mooi mogelijk te maken. Jobs had de unieke gave beiden volledig te integreren. De meeste andere stervelingen kunnen dat niet. Jonathan Ive óók niet, blijkt uit iOS7. iOS7 is een kunstschool juweel. Schitterend vormgegeven, verfijnd, prachtig om te zien. Iedereen die van design houdt zal zich aan de vormgeving van iOS7 vergapen. Het is van een ongekende schoonheid. Maar het is niet speels, niet vriendelijk en niet optimaal gebruiksvriendelijk. Het design is in iOS7 belangrijker dan het gebruikersgemak. De gebuikte icoontjes en andere vormgeef elementen zijn verfijnd en schitterend om te zien, maar zo zijn eerder mooi dan makkelijk te bedienen. De gebruikte fonts zijn prachtig om te zien (voornamelijk Helvetic Neue Thin), maar niet altijd even goed leesbaar. Al die dingen waren onder Steve Jobs nóóit gebeurd. Dat was een doodzonde geweest. Het overlijden van Steve Jobs heeft de weg vrijgemaakt voor top vormgever Jonathan Ive om zijn innerlijke design fetisjisme vol uit te leven. iOS7 markeert dan ook het definitieve einde van Steve Jobs en het definitieve einde van 25 jaar Apple onder leiding van Steve Jobs.Eric Bartels is een ondernemer-filosoof-auteur die sinds 2004 onderzoek doet naar de gedragspatronen van excellente leiders als Steve Jobs. Zijn boeken ‘MENS - het geheim van het zijn’ (2008), ‘The Plan -- het meesterschap principe’ (2010) en ‘Als je wilt winnen, moet je niet willen winnen‘ (2013) zijn een weerslag van dat onderzoek.
9 Bijdragen
Aldo
e de koning
Jeroen
Het verbaasd me dan ook dat juist Eric Bartels ons op FTM mag voorzien van expert advies met het belerende vingertje. Als je zijn website bekijkt zie je namelijk dat het (ook) hem nog steeds volledig ontbreekt aan zelfreflectie.
Bovenstaand stuk lijkt dan ook met name een samenvatting van enkele kritische noten van bekende tech blogs, weinig eigen inzichten. Deze blogs lijken trouwens grotendeels hun eerdere uitspraken terug te draaien of te nuanceren.
Dus beste redactieportier van FTM, let a.u.b. op uw deurbeleid!
EricSmit
JeroenDe tijd dat Eric Bartels met Magicminds een kleurrijke rol speelde, staat mij nog goed bij, ik behoorde destijds tot de eerste journalisten die over dat bedrijf schreef. Bartels had zich de gekte van internethype als geen ander eigen gemaakt. Of misschien was het juist dat de waanzin van de hype Bartels goed paste en de investeerders hem om die reden de miljoenen toewierpen. Hoe dan ook...ik meen dat hij zichzelf wel degelijk kritisch in de spiegel kan bekijken, althans, dat is mijn ervaring met hem. Belangrijker nog is dat ik meen dat iemand altijd een tweede of een derde kans verdient. Geen onbelangrijk detail: hij schrijft zo nu en dan een artikel/column dat de moeite van het lezen meer dan waard is.
Groet,
Eric
Bart
Apple voelde de innovatieve adem van Microsoft in hun nek hijgen, zo erg dat zelf co-founder Steve Wozniak vond dat, nota bene, Microsoft de laatste jaren meer innoveerde dan Apple*. Microsoft heeft met de metro omgeving in Windows Phone 8 echt een pareltje in handen. Niet meer een veredelde desktopomgeving afgeleid van Windows 3.11 - zoals Android en iOS op dit moment zijn: statische icoontjes op een bureaublad - maar een UI daadwerkelijk geoptimaliseerd voor touch gebruik en niet muis gebruik. Een kind dat nog nooit eerder met een pc, tablet, of telefoon heeft gespeeld zal de metro omgeving sneller begrijpen dan de desktop omgeving van iOS. Dynamische live-tiles met grote blokken zijn ergonomisch gewoon veel intuïtiever en gemakkelijker te gebruiken dan statische icoontjes en een notificatie-tab, alles direct duidelijk in één overzicht.
* http://www.slashgear.com/steve-wozniak-says-microsoft-is-more-innovative-than-apple-14257101/
UncleAlbert
Jeff VInk
Bubbelonia
De nieuwe iOS (versie 7) heeft juist een groot gedeelte van de vorm(geving) ingeruild voor méér aandacht voor de functie. Maar om dit te zien heb je wel wat meer verstand van ontwerpen nodig. Dan zou je weten dat ontwerpen niet alleen is onderverdeeld in hardware en software, of vorm en functie. maar dat ook interactieontwerpen essentieel is bij het gebruik, waar in oude tijden nog vooral grafisch werd ontworpen. Een sprekend voorbeeld is het veelbekritiseerde skeuomorphisme dat voorheen in de iconen van iOS aanwezig was (het "contacts" icon leek op een leren mapje, het "'calender" icoon leek op een scheurkalender, etc) dat in iOS7 sterk is teruggebracht. MINDER "eyecandy (zoals jij het noemt) dus. Met jouw opmerking dat je een 'terug- / vooruitknop' kunt overdesignen sla je de plank wel heel erg mis, want de terugknoppen zijn in iOS7 zeer minimalistisch, uitermate functioneel én beter leesbaar dan voorheen.
In de nieuwe versie van iOS7 is juist veel meer aandacht gegeven aan de interactie. Bijvoorbeeld het sluiten van apps door ze "weg te wuiven" in plaats van op een (ook nog eens piepklein) kruisje te moeten klikken. Het fullscreen bladeren door schermen van apps, in plaats van het bladeren door een rijtje iconen op 20% van het scherm.
En natuurlijk spelen ook de designtrends van de afgelopen jaren mee: Alles wordt platter, schaduwtjes en gradients raken uit, natuurlijke interactie wordt steeds belangrijker, mensen raken gewend aan swipen in plaats van klikken en de wetenschap dat een aantal functies die buiten de huidige viewport ligt toegankelijk kan worden gemaakt door de app te verschuiven achter de viewport, etc. En daar moet je ook in mee kunnen gaan. Enige vernieuwing is
Bart
Aan de andere kant heb ik net -na circa 7 iPhones achter elkaar, die ruwweg hetzelfde waren- gekozen voor de BlackBerry Z10. Niet noodzakelijk beter maar wel anders. Het voordeel: met BlackBerry Hub een echt toffe oplossing als berichtencentrum. Uiteraard geen app te krijgen en daardoor eigenlijk waardeloos. Maar wellicht had iOS7 mij verleid om trouw te blijven. Voor mij net te laat. Maar misschien precies op tijd. Wie zal het zeggen...?