Op vrijdag 14 oktober van 16 tot 19 uur vindt de derde editie van Reinvent.Money plaats. Zo’n 800 experts en geïnteresseerden zullen bij elkaar komen in het Auditorium van de TU in Delft om drie discussies over de toekomst van geld, banken en naties te volgen. In navolging op het artikel van vorige week, nu een toelichting van mede-organisator Richard van der Linde op de tweede discussie: ‘Is de euro houdbaar?’.

Over die vraag heeft de bekende econoom en Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz zich ook gebogen in zijn boek De Euro. Zijn conclusie is dat de politieke instituties ontbreken die nodig zijn voor een gezonde munt en dat deelnemers aan de gemeenschappelijke munt elkaar meer dan ooit wantrouwen, waardoor politieke integratie ook niet meer realistisch is. Ieder land met een eigen begroting heeft baat bij ruimte om monetair beleid te voeren dat is afgestemd op die begroting. Bij landen waarvan de financiële huishouding (huidig) en de economie (toekomst) veel overeenkomen, kan het lonend zijn om een monetaire unie te vormen en de flexibiliteit op te geven.

Modern Monetary Theory

Ongeveer eenzelfde standpunt hebben aanhangers van de Modern Monetary Theory, een groep waar ook Stephanie Kelton toe behoort. Kelton is verbonden aan de University of Missouri-Kansas City. Zij raakte bij het grote publiek bekend als adviseur van Bernie Sanders tijdens zijn campagne voor de nominatie als Democratische afgevaardigde en werd onder andere in de Politico 50 opgenomen als een van de meest invloedrijke personen in de Amerikaanse politiek. Kelton komt speciaal voor Reinvent.Money naar Nederland. Zij zal aan verschillende discussies deelnemen en bij het debat over de euro een keynote speech verzorgen over de noodzaak van een gelijke schaal van monetair en fiscaal beleid.

Joseph Stiglitz concludeert dat de politieke instituties ontbreken die nodig zijn voor een gezonde munt

Wie dat standpunt hanteert en praktisch kijkt naar de huidige onderlinge verhoudingen in de eurozone, zal waarschijnlijk tot de conclusie komen dat een fiscale unie met alle eurozone-lidstaten geen grote kans van slagen heeft. Ook het alternatief van een transferunie, waarbij ieder een eigen begroting heeft maar landen met overschotten geld overmaken naar landen met tekorten  — zoals staten in de VS doen via de federale begroting — heeft randvoorwaarden die best stevig zijn.

De optie die dan nog overblijft is de schaal waarop monetair beleid wordt gevoerd passend maken op die van het fiscale beleid. Plat gezegd is dat een terugkeer naar een nationale munt. Die kan ter vervanging van de euro of parallel eraan worden ingevoerd. Aangezien steeds meer economen een soortgelijke conclusie uitten, verdwijnt ook langzaam het politieke taboe rondom dit thema. Je kunt als partij pro-Europa en globalisering zijn en toch een eigen munt bepleiten. De eigen munt is dan een recept voor globale welvaart en niet voor de bevrediging van nationalistische gevoelens.

Piratenpartij

De Piratenpartij is één van de partijen die pro-Europa zijn, maar, gezien de omstandigheden, een eigen munt voorstaan. De partij is vooral bekend door haar standpunten inzake privacy, maar wordt ook geprezen om haar progressieve programma voor de verkiezingen van 2017 ten aanzien van financiële markten en monetair beleid. Na de inleiding van Kelton zal een debat plaatsvinden tussen de lijsttrekker van de Piratenpartij, Ancilla van der Leest, en Paul Tang, die als Europarlementariër namens de PvdA aanwezig zal zijn. 

De verwachting is dat ze het niet met elkaar eens zullen zijn. Vorig jaar bestookte Paul Tang Draghi nog met vragen over het beleid van de ECB. In het FD schreef Tang eerder dit jaar: ‘Doormodderen kan even, maar uiteindelijk moet Draghi een keuze maken. Een rigoureuze keuze.’ Alleen gaat Draghi natuurlijk uitsluitend over monetair beleid en zal in het debat ook de schaal van de fiscale activiteiten ter discussie staan.

Het debat staat onder leiding van Karim Benammar, filosoof en geld-expert bij The School of Life. Kelton zal betrokken zijn als fact checker, maar het publiek speelt eveneens een belangrijke rol door vragen en opmerkingen via Twitter te delen.

De overige twee discussies zullen gaan over bankieren bij de centrale bank en de noodzaak van belastingen om geld waarde te geven. Hierbij zijn o.a. Michael Kumhof (Bank of England), Lex Hoogduin (voormalig DNB), Arnoud Boot (UvA) en Brett Scott betrokken.

Een nationale munt kan ter vervanging van de euro of parallel eraan worden ingevoerd

Als organisatie zijn we een financieel experiment aangegaan die in het slechtste geval kan betekenen dat we niet in staat zijn om in de toekomst soortgelijke evenementen te organiseren. U kunt namelijk kosteloos een ticket reserveren en achteraf bepalen wat u het evenement waard vond. Dit leek ons de ultieme prikkel om een boeiend evenement neer te zetten. Inmiddels zijn er ruim 500 kaarten gereserveerd, waarmee het aantal van eerdere edities al is overschreden. De verwachting is dat alle kaarten vooraf gereserveerd zullen worden, dus wacht er niet te lang mee.

Kijk voor meer informatie op http://reinvent.money. Zie ook het artikel van vorige week over het eerste debat door Martijn Jeroen van der Linden. Volgende week zal Paul Buitink ter afsluiting het laatste thema introduceren.