
In reactie op Mathijs Boumans epistel in het Financieele Dagblad biecht Jesse Frederik zijn keynesiaanse zonden op. Jaren lang heeft hij onzin geschreven realiseert hij zich nu.
Mea culpa, Mathijs, mea maxima culpa! Ik dacht dat een economisch herstel onnodig werd gehinderd door ontijdig bezuinigen en lasten verzwaren; dat het pure waanzin was om, als de private sector het rempedaal intrapt, als overheid ook nog even de handrem aan te trekken; dat we de fouten van notabele staatslieden uit het verleden, van Colijn tot Hoover, nog eens dunnetjes over aan het doen waren.
Ik zat fout, Mathijs. In je column in het Financieele Dagblad stel je de onkunde van ondergetekende en andere 'keynesiaanse econoom (en een enkele geograaf)’ aan de kaak. Ik heb wat uit te leggen. Want ondanks alle grote bezuinigingen voorspellen de koffiedikkijkers bij het CPB nu een economisch herstel in 2014. De spreekwoordelijke schijt slaat, tegen alle verwachtingen in, niet tegen de ventilator.
Het CPB heeft er natuurlijk wel eens naast gezeten: in 2011 prognosticeerden de cijferaars dat de groei het jaar daarop anderhalf procent zou bedragen, het werd een krimp van 1,2 procent. In 2012 voorspelde het CPB een groei van 1,25 procent, de economie kromp in 2013 met 0,8 procent. Adviesbureau Krüger & Partners liet vorig jaar zien dat het CPB tussen 2011 en 2013 in twintig van de eenentwintig prognoses te optimistisch was.
Maar aan elke traditie moet een eind komen niet waar?
Het herstel is er! Dat heeft even mogen duren. Als we de prognoses mogen geloven dan is het Nederlandse bbp in 2015 nog steeds niet hersteld van de economische klap uit 2008. Maar in 2016, na acht jaar, moeten we dan toch eindelijk uit de crisis zijn. Colijn deed dat toch beter, die wist na zeven jaar Grote Depressie de economie uit het slop te trekken. Maar ach, economische stagnatie van acht jaar, dat komt wel eens voor toch? Niet in de eenentwintigste eeuw en ook niet in de twintigste eeuw, maar daarvoor vast wel. Misschien de val van de Republiek?
Ik dwaal af. We weten dat dit een succesverhaal is. Ja, er zijn meer dan 350.000 banen verdwenen, ja, de consumentenbestedingen dalen al zes jaar, ja, de hypotheekschulden zijn niet gedaald, ja, de staatsschuld is verder opgelopen. Maar het CPB zegt nu dat het tekort dit jaar eindelijk onder de drie procent uitkomt! Hallelujah! Daar deden we het allemaal voor.
Dat was wel eens anders. In 2009 vingen Europese overheden de financiële crisis deels op door hogere overheidsuitgaven en lastenverlichting. In Nederland werd bijvoorbeeld de WW-premie voor werknemers afgeschaft en de crisis- en herstelwet aangenomen. In 2010 leek zich even een herstel af te tekenen. Maar jij wist dat zulke conjuncturele interventie onzalig was.
In je eerste column in het Financieele Dagblad uit juni 2010 schreef je dat het tijd was de broekriem aan te halen. Van ‘angstvisioenen’ van sommige economen hoefden we ons niks aan te trekken: ‘een bezuinigingsronde is in veel gevallen juist het startsein van een periode van relatief hoge economische groei.’ Een goede dosis besparingen zou ‘als een verjongingskuur voor de economie’ werken, ‘overbodige ambtenaren komen in de productieve sector, burgers en bedrijven krijgen vertrouwen in de toekomst en buitenlands kapitaal stroomt het land in.’
Zo is dat. Om vertrouwen te winnen is niks effectiever dan overheidspersoneel op straat zetten. Daar gaat de burger de toekomst een stuk zonniger van inzien. Ik heb spontaan een banjo gekocht. Wat jij?
Gelukkig gaven Europese leiders je gelijk. En kijk wat een succes! Zie Griekenland, waar ze wel toe waren aan een ‘verjongingskuur’. Jouw agenda werd voortvarend opgepakt en eind 2013 was het dan zover: het structurele tekort daalde onder de Europese norm van drie procent. Missie geslaagd!
En natuurlijk zijn er dan altijd zure mensen Mathijs. Statistische bureau’s die rapporteren dat een kwart van de Griekse beroepsbevolking geen werk heeft; dat de economie al zes jaar op rij krimpt. Of medisch onderzoekers in tijdschrift The Lancet die schrijven dat de kindersterfte met 43 procent toeneemt; zelfmoord met 36 procent; en het aantal nieuwe HIV infecties onder drugsgebruikers met 5278 procent.
Maar jongens! Leuk is toch geen criterium hier? Er zijn belangrijkere dingen in het leven.
Bovendien, het had veel erger kunnen zijn. Kijk maar naar de Verenigde Staten, waar ze wel zo onverstandig waren bezuinigingen uit te stellen. Daar is de crisis weliswaar over, daalt het tekort en daalt de staatsschuld, maar kijk naar de rente, nee, het vertrouwen, nee, nou ja...
In ieder geval, gefeliciteerd Mathijs, je had groot gelijk. De resultaten spreken voor zich.
14 Bijdragen
Wil Bremers
Knollen voor citroenen verkopen zijn zijn verhalen over de groei die we nu weer meemaken want kennelijk denkt hij dat je die cijfers niet hoeft te corrigeren voor inflatie. Immers dan blijkt dat alleen nog maar krimp over blijft en dat wil je nu juist ten koste van alles vermijden.
Het IMF heeft eindelijk door dat de multiplier groter dan 1 is en niet kleiner. Dus 1 euro meer uitgegeven door de staat is meer dan 1 euro groei van de economie (het is zelfs 1,5 euro). Daar kwamen ze achter toe ze analyseerden wat de reden van de zware krimp van de economie in Griekenland was. Dat bezuinigingen zoveel gevolgen hadden werd ze toen pas duidelijk.
Het IMF is al om in haar denken en kondigt keer op keer aan dat economische groei leidend in de besluitvorming moet zijn.
Maar de VVD'ers denken dat een land net hetzelfde is als een BV. Die moet toch ook bezuinigen? Maar wat gebeurt er als iedereen gaat staan op de tribune? Dat ziet niemand meer maar bijna iedereen minder. En zo is het ook met bezuinigen: als iedereen bezuinigt gaat de economie echt achteruit en dan zou het recept zijn nog meer bezuinigen? Als een bedrijf minder loon betaalt is dat prachtig voor dat bedrijf. Maar als alle bedrijven minder loon betalen is dat slecht voor alle bedrijven want dan lopen de bestedingen natuurlijk terug.
En een land kan haar onderdanen niet ontslaan. Zelfs als er 650.000 niets meer omhanden hebben en dus geen bijdragen meer leveren aan de economie dan nog zal de staat ze geld moet geven.
Michiel
Wil BremersWil Bremers
Roland Horvath
De crisis is een gewone economische overcapaciteit, vooral in industriële producten, zoals in 1929. De investeringen verminderen dan daar de totale winst niet toeneemt door investeringen en de ondernemingen delen minder geld uit aan hun toekomstige klanten door het wegvallen van investeringen. Gevolg de totale koopkracht vermindert met steevast de verkeerde politiek: Besparingen en bedrijfslastenverlaging. De crisis is een vraagcrisis namelijk de consumenten en de overheid hebben te weinig geld, en dus moet hun meer geld gegeven worden door de ondernemingen: De geldkringloop. Dat wordt dan gefinancierd door hogere bedrijfslasten: Lonen- BTW- vennootschapsbelasting- ook- door- de- GMO- sociale- bijdragen bij een materieel zelfde productie. Uiteraard moeten alle ondernemingen hogere bedrijfslasten -willen- betalen. Bedrijfslasten komen bij de ondernemingen terug als ontvangsten bij verkopen: de geldkringloop en ze zijn als zodanig een zegen, maar ze zijn ook een last als er betaald moet worden. Als dat niet lukt, komt dat niet omdat de betreffende onderneming te hoge bedrijfslasten moet betalen maar omdat ze te lage ontvangsten heeft. Ondernemingen moeten het niet hebben van belastingsvermindering of van subsidies maar van hun ontvangsten. Besluit: Meer koopkracht door hogere bedrijfslasten.
De spot van het artikel kan iets veranderen maar in het algemeen praten mensen ook economisten de machtigen na en ze kunnen niet overtuigd worden van het tegendeel. De machtigen zijn hier de GMO vooral de banken. En die willen voor
Femke
Anton
oorzaak-gevolg en het omineuze "geval Europa".
http://anecpa.nl/mmt-2/mmt-iv-de-sectorale-balans-vergelijking.html
wp200
Oprechte vraag: zijn er nog Keynesianen binnen de PvdA?
Zijn er überhaupt nog Keynesianen in Den Haag?
PeterO
wp200Wat we nodig hebben is een duurzame groei of duurzame continuïteit. Het dogma: we moeten meer consumeren met z'n allen in dit land (om Balkenende even aan te halen) is achterhaald. Alleen maar groei, groei, groei, dat is ziek. Tumoren groeien ook.
wp200
PeterO1. Groei hoeft absoluut niet afkomstig te zijn uit consumptie alleen. Er is ruim gelegenheid voor de overheid om in publieke goederen/diensten etc. te investeren. Groene energie, energiebesparing, onderwijs, ICT, infrastructuur. Meer dan genoeg. En de rente is vrijwel 0%, dus het is misdadig dom om dit nu niet te doen.
2. Zoals gezegd, duurzame groei is een enorme economische kans die we nu laten liggen. En de vergelijking met een tumor is misleidend. Alle levende wezens houden ooit op met groeien en gaan dood. Voor ons is eindeloze groei een ziekte. Maar de economie is geen levend wezen en gaat niet dood, en de staat is ook al geen levend wezen en gaat ook al niet dood.
Wil Bremers
PeterOKaj
wp200
KajD66 is overigens geen haar beter dan de PvdA. Financiëel woordvoerder Wouter Koolmees van D66 is ook al zo'n Colijnist. Na z'n studie bij het ministerie van Financiën, Bouman bij DNB.
Oprechte vraag: zijn er echte Keynesianen in Den Haag?
jsmid
martijn