Het Fyra-debacle
De Fyra moest Nederland opstoten in de vaart der door snelle, efficiënte spoortrajecten verbonden volken. Het tegenovergestelde gebeurde. Treinen staan stil, een kaartje kopen is duur en ingewikkeld en wie nu naar Brussel wil pakt liever de auto. Dieptepunt: de Europese aanbesteding van HSL-Zuid waarover een trein van Italiaanse makelij zou gaan rijden: de Fyra. Dat liep anders. Het Fyra-debacle was een ‘accident waiting to happen’ en de Nederlandse overheid is zelf verantwoordelijk voor het fiasco. Dat blijkt uit De Ontsporing, het boek dat Marcel van Silfhout en Andries van den Berg hierover schreven en dat mogelijk werd gemaakt door financiering van vakbond FNV. Van Silfhout volgt de Parlementaire enquête Fyra (Fyra-enquête) over de geruchtmakende aanbesteding van die Italiaanse hogesnelheidstrein van dag tot dag.
24 Artikelen
27 juni 2016
·
8
MIN
8
MIN
Fyra-fiasco leidt tot bezinning op Nederlandse spoortoekomst
9 mei 2016
·
4
MIN
4
MIN
‘Alstom trok zich niet terug uit Fyra-aanbesteding’
1 mei 2016
·
4
MIN
4
MIN
Dijksma zet met ‘marktverkenning’ de verhouding NS en Den Haag weer op scherp
Politiek Den Haag is het spoor bijster
De Fyra-enquête. Dag #13. Hoofdrolspelers: ‘Parlementaire Fyracommissie partijdig’
De Fyra-enquête. Dag #12: Arie Slob boos over uitschakeling controlerende rol parlement
De Fyra-enquête. Dag #11: Van Fyra-fiasco naar totaal debacle
De Fyra-enquête. Dag #10: kroniek van een aangekondigde Fyra-dood
De Fyra-enquête. Dag #9: Liberaliserend Europa schaft onafhankelijk toezicht af
De Fyra-enquête. Dag #8: Marktwerking hielp technisch toezicht om zeep
JSF
De Joint Strike Fighter (JSF) is als een black box. Het is onduidelijk wat de beoogde vervanger van onze F-16's gaat kosten. Voor- en tegenstanders goochelen met cijfers, maar wat gaat het de Nederlandse Staat nou echt kosten? En wat kan de moderne straaljager daadwerkelijk: How much bang for a buck do we get?
Het is ook de vraag wat Nederland opschiet met de zogenaamde F-35. Al aan het begin van het besluitvormingsproces werd de JSF een industrieproject. Orders voor Nederlandse bedrijven en bijbehorende banen zijn veel gehoorde argumenten. De militaire argumentatie sneeuwt onder, maar intussen rijdt de trein en deze lijkt niet meer te stoppen.
23 Artikelen
8 februari 2019
·
13
MIN
13
MIN
De JSF: een ongeluk in slow motion
7 februari 2019
·
2
MIN
2
MIN
Nederland koopt JSF met gebreken, Defensie houdt kritiek achter
Minister Hennis, het JSF-dossier gaat niet de la in
Creatief boekhouden met het JSF-budget
JSF-industrie rekent zich rijk met omzet
Zeven pijnlijke JSF-rapporten die het Kabinet-Rutte laat liggen
Nieuwe rapporten: JSF-foutenfestival
Slechts vier JSF's voor missies
Vanity Fair fileert JSF
PvdA draait door in JSF-dossier
'Vliegende Fyra' krijgt slecht rapport
De expert-jury van Clingendael ziet slechts één scenario voor de toekomstige krijgsmacht mét de JSF en beoordeelt dit scenario met een onvoldoende. Hoe oordeelt de politieke jury?
De zorgen van onze charmante Minister van Defensie Hennis-Plasschaert zijn duidelijk. Haar budget wordt steeds meer beperkt en de Joint Strike Fighter (JSF) wordt steeds duurder. Dit loopt zo uit de klauwen dat er harde keuzes gemaakt moeten worden. Instituut Clingendael steekt de helpende hand uit bij het formuleren van een visie op de Nederlandse krijgsmacht. Het instituut komt met een duidelijk advies voor de minister: in de Nederlandse krijgsmacht van de toekomst is de JSF niet noodzakelijk.
Clingendael benadrukt het belang van een visie op de Nederlandse krijgsmacht: “De scheefgroei tussen ambities, beschikbaar budget en de structuur van de krijgsmacht maakt keuzes over de toekomstige Nederlandse krijgsmacht onvermijdelijk”. Het Instituut voor Internationale Betrekkingen levert met het rapport ‘visie op de toekomst van de krijgsmacht’ een in eigen ogen gewichtige bijdrage aan de discussie over de door te hakken knopen.
Clingendael: Neuf points
Clingendael analyseert vier scenario's en doet dat op basis van de Nederlandse belangen, de sterke punten van de krijgsmacht en de Europese militaire tekortkomingen. De ‘robuuste stabiliseringsmacht’ scenario komt als grote winnaar uit de bus. De expert-jury van Clingendael deelt negen sterren uit aan dit scenario.In de ogen van Clingendael kan de ‘robuuste stabiliseringsmacht’ het best meerdere belangen behartigen, maar het belang van ‘duurzame stabiliteit en veiligheid’ domineert. De krijgsmacht behoudt evenwicht tussen de krijgsmachtdelen, Landmacht, Luchtmacht, Marine en Marechaussee.
Het winnende scenario kent echter ook verliezers. De keuze voor een 'robuuste stabiliseringsmacht' gaat ten koste van “maritieme capaciteiten en hoogtechnologische middelen in de lucht”. De onderzeebootdienst en de vijfde generatie straaljager JSF zijn de grootste slachtoffers. De aanschaf van de JSF is volgens de expert-jury 'niet per se noodzakelijk' in dit scenario. Welk gevechtsvliegtuig Nederland wel moet kopen, geeft Clingendael niet aan.
JSF-scenario
Met slechts vijf sterren blijft het ‘vliegende interventiemacht’ scenario ver achter bij de winnaar. In dit scenario ligt het belang ‘invloed op internationale besluitvorming’ centraal. Om dit te bereiken, trekt Nederland op met grote landen in het hoogste deel van het geweldsspectrum, zoals het in de eerste golven aanvallen van andere landen. Clingendael: “De Amerikaanse wijze van optreden in een grootschalig conflict – met een zwaar accent op het luchtwapen – impliceert dat Nederland prioriteit geeft aan de Koninklijke Luchtmacht. Deze moet uitgerust zijn met het modernste materieel – jachtvliegtuigen, onbemande toestellen en precisiemunitie – en moet volledig interoperabel zijn met de Amerikaanse luchtstrijdkrachten.” De JSF is het modernste wat de Amerikanen voor handen hebben. Als Nederland voor dit scenario wil kiezen dan moet het de JSF kopen. Dit scenario zou ten koste gaan van maritieme militaire bescherming van economische handelsbelangen, zoals piraterijmissies.Het juryrapport van Clingendael (klik voor vergroting)
Belangen: (1) Invloed op het internationale toneel; (2) Behoud van welvaart en economische ontwikkeling; (3) Bevorderen van veiligheid en stabiliteit, (4) Bevorderen van mensenrechten en humaniteit.
De politieke jury
Het is uiteindelijk niet de expert-jury, maar de politieke jury die beslist. Kijkend naar de verkiezingsprogramma’s van 2012 spreekt alleen de SGP zich expliciet uit vóór de JSF. “Er moet een opvolger voor het F-16 gevechtsvliegtuig komen om hoog in het geweldsspectrum te kunnen blijven optreden.” CDA en VVD zijn voorzichtig in hun verkiezingsprogramma’s. Deze die hard pleitbezorgers van de JSF noemen het controversiële onderwerp niet. Kijkend naar hun eerder stemgedrag en lobbywerk mag aangenomen worden dat zij op zijn minst nog wel neigen naar de JSF. In dat geval zijn er 55 zetels in de Tweede Kamer (SGP, CDA en VVD) vóór de aanschaf van de JSF, waarmee het draagvlak beperkt is.Waar kan dit politieke trio een meerderheid vinden? Niet bij SP, PvdD, PVV en GL. Zij zijn duidelijk in hun standpunt: tegen missies hoog in het geweldspectrum en tegen de aanschaf van de JSF. Ook bij D66 is het lastig zieltjes winnen voor de JSF. De Democraten willen met andere Europese landen een vervanger van de F-16 aanschaffen. Dit politieke blok van anti-JSF'ers telt 48 Kamerzetels.
Januskop PvdA
De bal ligt bij regeringspartij PvdA met 38 zetels. Daar moet de meerderheid voor de JSF gevonden worden. In het verleden behaalde resultaten bieden hier goede hoop. Gedurende de gehele JSF-besluitvorming van het afgelopen decennium bleek dat de PvdA als regeringspartij steeds voor de JSF stemde. Zat de partij in de oppositie? Dan was de partij steeds tegen de JSF, zoals vorig jaar nog, waar het zij aan zij met de SP pleitte om uit het JSF-project te stappen. In het verkiezingsprogramma was de PvdA minder uitgesproken, maar zeker niet vóór de JSF: “Verlenging van de levensduur van de F-16 is mogelijk en heeft onze voorkeur”.Dit jaar moet de politieke jury oordelen. Doorgaan met de JSF of niet? Wat doet de PvdA? Schenkt het haar 48 stemmen aan een eventuele ‘vliegende interventiemacht’ en de daarbij behorende JSF? “Dat lijkt me ondenkbaar en buitengewoon onverantwoord”, vertelt SP-Kamerlid Jasper van Dijk aan FTM. “De JSF is een molensteen om de nek van de Nederlandse regering. Het project wordt gekenmerkt door kostenstijgingen, vertragingen en technische gebreken. Mijn advies? Zo snel mogelijk stoppen met deze vliegende Fyra”.
Lees ook:
Veelvraat JSF dijt verder uit
Ook de testfase van de JSF kent problemen: er is vertraging en de kosten verdubbelen. Waar kennen we dat van?
Het mes op de keel van de JSF-lobby
De JSF levert banen op en poetst ons internationaal imago op. En militair is het het beste van het beste. Oh, toch niet?
Drie kwart Nederlanders: bezuinig op JSF
Als ons land verder moet bezuinigen dan maar op defensie. Dat vindt een meerderheid van de Nederlanders. Ruim driekwart van de kiezers wil af van de JSF.
Bijdragen