Kamervragen over uitzending Reporter 'Vissen naar subsidie'

De uitzending van Brandpunt Reporter van donderdag 9 oktober die tot stand kwam in een nauwe samenwerking met Follow the Money, heeft tot Kamervragen geleid. Kamerlid Henk van Gerven (SP) roept in dertien vragen staatssecretaris van Economische Zaken Sharon Dijksma en de minister van Justitie en Veiligheid, Ivo Opstelten tot de verantwoording.

Subsidiecowboy

De uitzending vertelde het verhaal over hoe de eerder dit jaar tot Ridder benoemde ondernemer Jan van Rijsingen zich als een geslepen subsidiecowboy heeft gedragen. De vermogende Brabantse ondernemer Van Rijsingen wist op slinkse wijze en met behulp van miljoenensubsidies uit Brussel en Den Haag tot een monopolistische meervalkweker uit te groeien. Dit ten koste van bestaande meervalkwekers die voor het overgrote deel het loodje legden.

Van Rijsingen wist met miljoenen aan gemeenschapsgeld een inmiddels goedlopende negotie aan zijn zakelijke imperium toe te voegen

De vermogende Brabantse ondernemer Van Rijsingen verkreeg de subsidies in eerste instantie op basis van zijn plannen om de vissoort tilapia te kweken. Hoewel Van Rijsingen veelvuldig positief verslag deed van het subsidieproject, bleek het in werkelijkheid af te stevenen op een grote mislukking. Achter de schermen was Van Rijsingen echter al bezig om een andere vis te kweken: de meerval. Dit gewijzigde plan bevatte een interessante uitdaging voor Van Rijsingen: de meerval was als vissoort uitgesloten van subsidies. De innovatieve Van Rijsingen wist dat obstakel handig te omzeilen door twee meervalsoorten met elkaar te kruisen en het resultaat een andere naam te geven: de claresse. Met deze vis overspoelde hij vervolgens de markt en zette hij onder andere met behulp van twijfelachtige tactieken als het verhinderen dat de kleinere kwekers nog langer van dezelfde transporteur gebruik konden maken, de concurrentie de voet dwars. Het onderzoek van FTM-journalist Anne de Blok toonde aan dat de controle van het ministerie van Economische Zaken op de subsidie niet of nauwelijks plaats heeft gevonden en dat het ministerie hoegenaamd geen noemenswaardige verslaggevingseisen had opgesteld. Van Rijsingen kon feitelijk zijn gang gaan en wist uiteindelijk met de hulp van miljoenen aan gemeenschapsgeld een inmiddels goedlopende negotie aan zijn zakelijke imperium toe te voegen.

Vraagtekens

Het ministerie - Dijksma in het bijzonder - wenste niet voor de camera te verschijnen en antwoorden te geven op de dringende vragen van journalist De Blok. Nu moet ze de vragen van Van Gerven beantwoorden. Van Gerven zet onder andere vraagtekens bij de verhouding van de Brabantse ondernemer tot het ministerie van Economische Zaken. Van Rijsingen kreeg van het ministerie een rol toebedeeld in de commissie Innovatieplatform Aquacultuur. Deze commissie moest zich gaan bezighouden met het identificeren van kansrijke projecten op het gebied van aquacultuur. Een van de projecten die in de prijzen viel, was het project van Van Rijsingen zelf. Het CDA Tweede-Kamerlid Jaco Geurts liet in de uitzending al weten dat hij wil dat het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek instelt naar mogelijke subsidiefraude.