Het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) heeft besloten het keurmerk voor de Stichting Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WCRF NL)  ofwel het Stichting Wereld Kanker Onderzoek Fonds (SWKOF)  niet te verlengen. Het CBF, dat toezicht houdt op de financiële huishouding van goede doelen, acht de SWKOF ‘niet langer keurmerkwaardig’.

Voor de WCRF NL moet het negatieve besluit van CBF op een uiterst ongelegen moment komen. Vorige maand onthulde het onderzoeksjournalistieke programma Argos op Radio 1 dat gewezen oprichters van de stichting zich schuldig hadden gemaakt aan zelfverrijking. Deze ernstige aantijgingen presenteerde het VARA/VPRO-programma op basis van verklaringen van enkele oud-medewerkers.

'Stapels folders met een acceptgiro'

Uit de Argos-uitzending bleek dat een groot deel van de donaties aan WCRF NL op ging aan fondsenwerving. Tevens werd die fondsenwerving uitbesteed aan bedrijven die (deels) in handen bleken te zijn van medewerkers van de Amerikaanse tak van het fonds. En anders dan de naam van het WCRF doet vermoeden, komt nog geen 20 procent van de donaties terecht bij wetenschappelijk kankeronderzoek, zo concludeerde Argos.

Het fonds gaf zelf desgevraagd aan dat het leeuwendeel van de donaties gebruikt wordt voor voorlichting. Maar bij die voorlichting lijkt het in werkelijkheid vooral te gaan om fondsenwerving: het binnenhalen van zo veel mogelijk geld. ‘Het is één grote direct mail-machine. Stapels folders met een acceptgiro’, verklapt een oud-medewerker aan Argos in de radio-uitzending van 14 april.

Briefpapier met CBF-keurmerk in prullenbak

De WCRF verweerde zich fel tegen deze beschuldigingen van Argos in de media en bleef volhouden dat de beschuldigingen van Argos feitelijk onjuist waren. Een brief met soortgelijke sussende strekking ging er ook op 18 april naar Minister Opstelten van Veiligheid en Justitie in reactie op Kamervragen van PvdA-parlementariër Lea Bouwmeester naar aanleiding van de onthullingen van Argos. Saillant detail: het briefpapier van WCRF NL was toen nog opgesierd met het logo van het CBF-keurmerk voor Goede Doelen.

Maar sinds deze week kan dit briefpapier met CBF-keurmerk in de prullenbak. Een andere uitleg op basis van de verklaring van het CBF op haar eigen website lijkt er niet te zijn. ‘De Stichting voldoet niet aan alle criteria betreffende verantwoorde fondsenwerving en verantwoorde besteding van de gelden’, zo staat er onder meer op de internetpagina van het CBF te lezen. 'De Stichting Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WCRF NL) heeft onvoldoende informatie gegeven aan het CBF om betrouwbaar de kosten fondsenwerving te kunnen vaststellen. WCRF NL heeft bovendien adressen van donateurs aan derden ter beschikking gesteld, zonder voorafgaande toestemming van de donateur. Het verzwaarde Reglement CBF-Keur verbiedt dit.’

Met het negatieve besluit van het CBF staat de WCRF NL extra voor schut ten overstaan van media, die aandacht hebben besteed aan de vermeende zelfverrijkingspraktijken van vroegere oprichters van de WCRF/ SWKOF. Enkele websites die publiceerden over de uitkomst van het Argos-onderzoek, kregen direct advocaat Quirijn Meijnen namens WCRF NL/ SWKOF op hun dak.

'Argos: Kankerfonds creëert zelfverrijking'
Zo besteedde de redactie van Follow The Money in een artikel op 16 april aandacht aan het Argos-onderzoek naar buitenlandse fondsenwervers van het WCRF onder de kop: 'Argos: Kankerfonds creëert zelfverrijking.'  Vier dagen later ontving ook Follow The Money een brief van mr. Meijnen. In dit schrijven stelde Meijnen dat het artikel journalistiek niet deugde omdat er geen hoor en wederhoor was gepleegd. Daarnaast zou het artikel onjuist en onrechtmatig zijn.
  

'Dagvaarden'

Vervolgens eiste de Amsterdamse advocaat met onmiddellijke ingang definitieve verwijdering van het bewuste artikel. Zo niet, dan zijn de juridische gevolgen voor rekening van FTM, schrijft Meijnen. 'Indien u niet vrijwillig aan de sommatie wenst te voldoen zal ik, namens SWKOF, de Follow The Money BV als ook de redactie van FTM dagvaarden voor de rechtbank Amsterdam en de rechtbank verzoeken voor recht te verklaren dat het bewuste artikel onrechtmatig is jegens SWKOF. Alsook Follow The Money BV en de redactie te bevelen, onder verbeurte van een dwangsom, het artikel te verwijderen en verwijderd te houden. Tenslotte zal ik de rechtbank verzoeken Follow The Money BV en de redactie te bevelen de door SWKOF geleden schade en gemaakte juridische kosten te vergoeden.'

Vier dagen later -  zonder dat het artikel van de website van FTM verdween -  legde Eric Smit namens FTM uit per mail aan advocaat Meijnen dat hij geen enkele reden zag om de 'posting' te verwijderen. Waarop het van de kant van SWKOF en diens raadsman oorverdovend stil werd.
 

'Pure intimidatie'

Onderzoeksjournalist Ellen van den Berg, die voor Argos speurwerk deed naar de bedrijfsvoering achter het SWKOF, kijkt niet op van de dreigende taal van advocaat Meijnen aan het adres van FTM. Nadat ze desgevraagd heeft vastgesteld dat er met de inhoud van het FTM-artikel over het SWKOF feitelijk niets mis is, legt ze uit dat de gepeperde brief van Meijnen niet op zichzelf staat. 

'Ook Argos heeft destijds een sommatiebrief van de advocaat van het SWKOF ontvangen. Zo'n sommatiebrief is bedoeld als pure intimidatie. Het SWKOF probeert op deze manier kritische media de mond te snoeren.' Zoals met de websites Filantropisch Magazine en Burger Wereldfonds. Zodra beide internetpagina's het Argos-nieuws over SWKOF hadden gepubliceerd, kregen ze advocaat Meijnen in hun nek die direct dreigde in juridische taal.'

 
Radiomaakster Van den Berg verwacht dat het SWKOF kritische media met argusogen blijft volgen en zonodig agressief benadert. 'Een goede-doelen-organisatie als het SWKOF zit natuurlijk niet te wachten op deuken in het imago. Bijzonder jammer is alleen dat ze dit imago op intimiderende wijze hoog proberen te houden, terwijl ze er juist goed aan zouden doen openheid van zaken te geven over hun fondsenwerving en de verdiensten van hun bestuurders.'

NASCHRIFT: Het SWKOF/ WCRF NL was desgevraagd nog niet in gelegenheid om te reageren op dit artikel. Evenmin wilde de stichting aan Follow The Money commentaar kwijt over het stopzetten van het charitatieve keurmerk van het CBF. Wel verwijst Germund Daal, communicatie coördinator van het SWKOF/ WCRF NL, in een korte telefonische reactie Follow The Money naar een kort bericht op de website van de gelijknamige stichting. Daar valt onder meer de volgende summiere verklaring te lezen:

'Op 23 april 2012 heeft het CBF middels een toetsingsrapport een aantal aandachtspunten met ons gedeeld. Wij hebben deze aandachtspunten uiterst serieus genomen en onze werkwijze naar aanleiding hiervan waar nodig nader toegelicht, inzichtelijk gemaakt of aangepast. We betreuren het dat het CBF heeft besloten dat het CBF-Keumerk per 25 mei 2012 vervalt. Wij zijn voornemens om zo spoedig mogelijk met het CBF in gesprek te gaan om helderheid te krijgen over dit besluit.'
 

Overigens kan de Stichting Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WCRF NL) binnen zes weken tegen het besluit van het CBF in beroep gaan bij het College van Beroep van het CBF.