
Waarom we moeten durven kiezen voor economische krimp
Gastauteur Michiel Nijsen zal de komende weken in een serie columns ingaan op de vele facetten van duurzaamheid. In deze eerste bijdrage licht hij het hoe en waarom van deze serie toe en trapt hij af met zijn eerste column. Daarin zet hij grote vraagtekens bij het algemeen veronderstelde belang van economische groei.
Onze samenleving staat op een belangrijke T-splitsing. Nu vrijwel alle milieu- en klimaatwetenschappers het erover eens zijn dat wij als mensheid de systemen die onze planeet leefbaar maken significant beïnvloeden, is het de hoogste tijd om onze invloed te verduurzamen. Hoewel een deel van de Nederlandse bevolking de perceptie heeft dat we hier al goed mee bezig zijn, lijkt de realiteit ons een ander verhaal te vertellen. Zonder drastische veranderingen in levensstijl stevenen we af op een riskante en verontrustende toekomst. Ervan uitgaande dat wij kiezen voor een min of meer rechtvaardige aanpak waarin de bronnen van de aarde min of meer evenredig verdeeld worden, ontkomen we er niet aan om ons grondstofverbruik sterk te reduceren. Bestaande concepten — duurzame energie, circulaire economie en certificering van producten — zijn essentieel en zinnig, maar schieten zonder meer fundamentele veranderingen ernstig tekort gezien de uitdagingen die wij tegemoet gaan.
Heldere blik
Als we op een bewuste, rationele en intelligente manier willen kiezen hoe we met deze uitdagingen omgaan, zullen we eerst de realiteit onder ogen moeten zien. Soms is het gemakkelijk om net die feiten en onderzoeken die inspireren tot meer drastische veranderingen, op het beslissende moment te vergeten. Ieder mens maakt zich hier wel eens schuldig aan. Onbewust wordt onze gedachtewereld beïnvloed. Daarom zou het gezien de cruciale uitdagingen waar we voor staan, de moeite lonen om tijd en energie te investeren in een heldere blik op 'wie we zijn' en hoe we onze keuzes maken. Ook als we niet kiezen voor meer ingrijpende maatregelen, kunnen we in elk geval onderhuidse spanningen nu — en ongewenste verrassingen later — voorkomen. Wegkijken van relevante feiten zorgt namelijk vaak voor innerlijke conflicten die ons geluk in de weg kunnen staan.
In een reeks columns die ik de komende tijd voor FTM zal schrijven ga ik in op de meest essentiële, want potentieel zelfdestructieve, collectieve illusies. Daarbij zal ik ook de onderliggende wortels in ons deels cultureel-bepaalde zelfbeeld behandelen, wortels die verantwoordelijk zijn voor de keuzes die we nu maken. Je hoeft geen wetenschapper te zijn om wezenlijke misverstanden in onze samenleving te doorzien. Uiteraard is dan de volgende vraag hoe we gezamenlijk stappen vooruit kunnen zetten in een richting die ons goed doet. Deze columnreeks heeft als doel een fundament te creëren voor bewuste en zinnige keuzes op het vlak van duurzaamheid. Die term mag dan zijn waarde grotendeels zijn verloren omdat het woord te pas en te onpas wordt gebruikt, in essentie gaat het om niets minder dan om alles.
"Zonder drastische veranderingen in levensstijl stevenen we af op een riskante en verontrustende toekomst"
Column 1: eerlijk zullen we alles delen
In Nederland lijken we niet zo goed in staat om met een situatie om te gaan waarin we niet gewoon kunnen doen waar we zin in hebben. We zijn zo gewend aan luxe, comfort en materiële overvloed dat we enkel nog de beperking van onze bankrekeningstand lijken te kennen als het gaat om het consumeren van grondstoffen en diensten. Toch is er meer. We leven in een wereld met zijn eigen grenzen op het vlak van grondstofvoorziening en afvalverwerking. Onze planeet hanteert het simpele principe 'op = op', net zoals vroeger misschien je ouders, toen ze zeiden dat je gerust samen met je broertjes snoepjes uit de kast kon pakken. Wie weet raadden je ouders je ook wel aan om de snoepjes eerlijk te verdelen met het oog op rechtvaardigheid, het voorkomen van conflicten en — meer basaal — het feit dat er geen duidelijke reden was om de één meer te geven dan de ander. De vraag is of wij denken dat dit advies hout sneed en of we het nu ook als volwassenen willen implementeren.
Onze planeet hanteert het simpele principe 'op = op'
Vrijheid noemen we dat: de mogelijkheid om elke willekeurige behoefte direct om te zetten in gedrag dat leidt tot vervulling — hoewel we ons misschien niet echt ‘vervuld’ voelen na het kopen van een nieuwe auto of weer een mobiele telefoon. En echt vrij zijn we hier niet, althans niet zo vrij als we denken. Pas als door een of andere crisis de supermarkten plots leeg zijn, zullen we werkelijk beseffen dat onze vrijheid ook zijn grenzen kent en dat we van elkaar afhankelijk zijn. Gelukkig kan in afhankelijkheid grote schoonheid schuilen: het kan inspireren tot gemeenschapszin, tot discipline en tot daadkracht.
Randvoorwaarden
Onze afhankelijkheid als mensen begint en eindigt met afhankelijkheid van onze planeet. Zonder leefbare omgeving met schone lucht, voldoende voedsel, gezond drinkwater, een dak boven ons hoofd en niet al teveel natuurrampen zijn we nergens. Op het moment dat wij geen zorg dragen voor deze randvoorwaarden, wordt de relevantie van zaken als economie, onderwijs, zorg, regelgeving en voetbalwedstrijden opeens een stuk minder concreet.
Op basis van deze simpele redenatie kun je je afvragen waarom we er dan voor kiezen om ‘duurzaamheid’ niet de allerhoogste prioriteit te geven in onze samenleving. Ja, dat zou ‘offers’ vragen in de vorm van comfort, luxe en ‘vrijheid’. We zullen met onze neus op het feit gedrukt worden dat werkelijke vrijheid niet bestaat op aarde en dat we soms simpelweg dienen te kiezen tussen meerdere opties die geen van alle erg aantrekkelijk zijn. Altijd gewoon doen waar we zin in hebben zal niet meer mogelijk zijn, zeker als we er ook nog voor kiezen om de grondstoffen en afvalcapaciteit van onze aarde eerlijk te verdelen over alle mensen die er nu zijn. Andere routes lijken niet rechtvaardig, niet respectvol en ook onpraktisch. Als wij meer willen dan er gemiddeld per persoon beschikbaar is, zijn er vast anderen die hier niet zo blij mee zijn. Vanaf een afstandje bekeken is het alsof we tijdens een daguitje naar IKEA toch voor dat iets comfortabelere bankstel voor de hoogste prijs kiezen waardoor we een week later geen geld meer hebben voor essentiële medicijnen voor een al geconstateerde ziekte, waar we vervolgens aan overlijden.
"Altijd gewoon doen waar we zin in hebben zal niet meer mogelijk zijn, zeker als we ervoor kiezen om de grondstoffen en afvalcapaciteit van onze aarde eerlijk te verdelen"
'Astronauts of spaceship earth'
Wubbo Ockels zei het al: ‘We are all astronauts of spaceship earth.’ We zijn verbonden door het feit dat de systemen die onze planeet leefbaar maken, onder grote druk staan, dat deze systemen een mondiaal karakter lijken te kennen en dat ze ons dus allemaal raken. Bij ongewijzigd gedrag stevenen we af op grote problemen omdat we boven onze stand leven. Al in 2007 lag de gemiddelde footprint in Nederland een factor 3,4 boven de gemiddelde mondiale footprint per persoon die wordt gezien als houdbaar op de lange termijn. Hoewel de meest recente gegevens uit 2012 dit terugbrengen tot een factor 3,1, lijkt de consumptie per persoon in Nederland nog altijd niet wezenlijk af te nemen, terwijl de wereldbevolking blijft groeien en de consumptieruimte per persoon dus wel terugloopt.
Het behoeft geen uitleg dat concepten als circulaire economie, duurzame energie en certificering van producten op dit moment niet zomaar leiden tot de reductie van meer dan 66% in ons grondstofverbruik die nodig is om de balans te herstellen. Om een globale indruk te krijgen: Kun je je voorstellen hoe je leven eruit zou zien als twee derde van de grondstoffen die nodig zijn voor jouw bestedingen zouden wegvallen? En zelfs dat zal niet voldoende zijn. Afhankelijk van de precieze groei van de mondiale bevolking en het feit dat een herstelperiode voor de planeet inmiddels onvermijdelijk lijkt, is het niet uit te sluiten dat we in Nederland met een factor 6 zullen moeten ‘consuminderen’ voor werkelijke duurzaamheid richting 2050.
Geen casino-spel
We zullen moeten leren dat economische groei niet altijd wenselijk is
Deze cijfers staan op gespannen voet met het breed gedragen geloof dat economische groei automatisch goed is. We zullen dan ook moeten leren dat economische groei niet altijd wenselijk is. De Britse hoogleraar economie Tim Jackson liet in het boek ‘Prosperity without growth’ op overtuigende wijze zien dat de vereiste afname in grondstofverbruik onbekende en daardoor onzekere innovaties vergt als deze moet worden gecombineerd met economische groei. Volgens Jackson zijn er wonderen nodig om mondiale doelstellingen met betrekking tot de CO2-concentratie van de atmosfeer te realiseren als we niet stoppen met het najagen van een gemiddelde economische groei van 2% per jaar. Energie produceren uit het niets of voedsel produceren zonder gebruik van grondstoffen zou enorm helpen, maar de vraag is of we hierop willen gokken.
Willen we op safe spelen met de leefbaarheid van onze planeet, dan lijkt het verstandig om van dit vraagstuk geen casino-spel te maken. Dat betekent kiezen voor economische krimp. En wel zo snel mogelijk, als we op tijd willen zijn om de systemen intact te houden die het leven op onze planeet ondersteunen.
De kennis die we wél hebben
Natuurlijk hebben we te maken met onzekerheden en complexiteit. Zo staat de methode om footprints te bepalen bol van aannames en inschattingen, al staat daar tegenover dat het concept breed wordt gedragen binnen wetenschappelijke kringen. Ook zou economische krimp onze economie kunnen destabiliseren, al noemt Jackson in zijn boek redelijk wat mogelijkheden om dit te voorkomen. Ook scenario’s en onderzoeken over bevolkingsgroei en consumptieniveaus zijn natuurlijk niet waterdicht.
Het punt is dat er op aarde maar vrij weinig dingen zijn die we zeker weten, maar dat dit geen zinnig argument is om niet te sturen op basis van de kennis die we wél hebben. Toch zijn er in Nederland weinig politieke partijen die strijden voor economische krimp, en ligt de focus van discussies op vele vlakken vaak niet op de hoofdzaken. Details zijn natuurlijk relevant en invloedrijk, maar op het moment dat we de kaders van onze planeet uit het oog verliezen, slaan we de plank gruwelijk mis. Tenzij we in Nederland vinden dat wij meer ‘snoepjes’ verdienen dan anderen, of we gewoon liever niet willen zien wat we aan het doen zijn en waar dit toe leidt, zou het misschien een goed plan zijn om deze discussie gezamenlijk bovenaan de prioriteitenlijst te zetten. Comfort en luxe zijn fijn en belangrijk, maar in de huidige vorm zijn ze op termijn niet houdbaar. En als we terugkijken op onze jeugd, zien we misschien ook in dat het eigenlijk wel goed was dat we niet altijd kregen wat we wilden hebben.
Na een studie biologie en een master duurzame ontwikkeling, volgde Michiel Nijsen zijn eigen pad. Via politiek, boeken, columns, muziek, bedrijfjes en coaching probeert hij bij te dragen aan een ontwikkeling naar meer duurzaamheid. Hij is van mening dat de meest wezenlijke zaken vaak relatief simpel lijken. Juist deze zaken, die vaak door een kind kunnen worden begrepen, blijven doorgaans onderbelicht. Hierdoor verdwalen we gezamenlijk in complexiteit zonder duidelijke strategie. Op het moment dat je vanuit een helder overzicht van de hoofdzaken de details onder de loep neemt, meent Nijsen, kun je daadkrachtig en doelgericht aan de slag.
114 Bijdragen
Gilles Wattel 1 3
- dat dit planeetje zwaar overbevolkt is
- dat die groei uiterst dubieus is, alleen al uit statistisch oogpunt.
Hoe slechter we auto's besturen, hoe hoger het nationaal inkomen, en dat soort onzin.
Heel lang geleden begreep ik dit soort onzin niet, hoe b.v. een inwoner van een Afrikaans land van $ 50 per jaar kon leven.
Tot ik er achter kwam dat alleen wat via een markt geregistreerd werd, verhandeld, in de cijfers kwam.
Als de auteur het over grondstoffen heeft zou het mooi zijn dat hij een onderscheid maakte tussen grondstoffen die eindig zijn, zoals steenkool, producten van landbouw, en mineralen.
De laatste categorie wordt niet verbruikt, behalve als we een ruimtetuigje het heelal in sturen.
Toch eens met de conclusie, het huidige gouden kalf is groei.
Politici dansen daarom heen in de hoop dat de toekomst de problemen oplost.
Het taboe op bevolkingskrimp opheffen lijkt me het belangrijkste, bij De Slimste Mens verdedigde net nog Van Rossem de immigratie met dat in de eerstkomende honderd jaar de bevolking van Europa met 100 miljoen zou krimpen.
Dat leek me helemaal geen slim verhaal.
Maar ja, de slimste mens heeft maar zeer weinig met slim te maken.
Dan lees ik nog 'energie opwekken uit het niets'.
Er is niets wat er op wijst dat dat ooit mogelijk zou zijn.
MatthijsK 7
Gilles Wattel 1Dat is hij ook niet, de planeet draagt zoveel mensen als wij kunnen afschermen voor de gevolgen van de natuur, niet meer, niet minder.
"Het taboe op bevolkingskrimp opheffen lijkt me het belangrijkste."
De bevolking krimpt vanzelf, of stel je iets anders voor?
"Er is niets wat er op wijst dat dat ooit mogelijk zou zijn."
Zie; broeikaseffect. Waar CO2 uit het niets energie opwerkt,.
Gilles Wattel 1 3
MatthijsKE=MC2 geldt nog steeds.
MatthijsK 7
Gilles Wattel 1Uiteraard is E=MC^2, dat is ook de reden waarom duurzaam zo'n geneuzel is. We hebben energie ZAT.
Michiel Nijsen 3
Gilles Wattel 1MatthijsK 7
Michiel NijsenWereldvreemd.
Pieter Jongejan 7
Michiel Nijsen 3
Pieter JongejanMatthijsK 7
Michiel NijsenPieter Jongejan 7
Michiel Nijsenbps
Michiel NijsenKwalitatief blijven we echter al groeien, dus dat kunnen we wel.
Hergebruik van grondstoffen, recycling, een kringloop vormen, zoals de natuur met elementen doet is noodzaak daarvoor.
Dat is vaak duurder dan delving en winning, maar dat is te betalen met meer koopkracht.
Dat is niet te bereiken met de geldontwaarding van nu, maar met het tegenovergestelde van later, als de bankiers en de politiek wijzer zijn geworden.
Volumineuze krimp die samengaat met kwalitatief en intrinsieke groei dat recycling van grondstoffen kan bekostigen, geeft ook meer welvaart, -spreiding en -behoud.
En het is nu juist welvaart dat de groei van de wereldbevolking afremt. Zie de vergrijzing in welvarende landen.
Duurzame economie gaat gepaard met koopkracht, welvaartspreiding en -behoud.
Lydia Lembeck 12
Gilles Wattel 1 3
Lydia LembeckMet wat minder mensen op deze wereld lijkt me het leven toch aangenamer dan met nog meer.
MatthijsK 7
Gilles Wattel 1Lees dit boek maar eens; the moral case for fossiel fuels door Alex Epstein, gaat een wereld voor je open.
Michiel Nijsen 3
MatthijsKMatthijsK 7
Michiel NijsenMatthijsK 7
Misschien hebben ze er in een vergadering bij de UN er over gestemd, maar gelukkig werkt de wetenschap niet zo.
Daar gaat het autoriteitsargument niet op en daar geldt ook zeker de meeste stemmen gelden niet, daar geldt enkel de wetenschappelijke methode.
1. Formuleer een stelling
2. Ga op zoek naar bewijs dat de stelling waar kan zijn
3. Toon oorzaak en gevolg aan in een experiment
Graag bewijs voor punt 3.
Michiel Nijsen 3
MatthijsKMatthijsK 7
Michiel NijsenKeer op keer.
Er is helemaal geen noodzaak om naar een 'duurzame' economie te sturen.
Waar we elkaar wel de hand kunnen schudden is op het feit dat de huidige economie onhoudbaar is.
Waar we verschillen is dat ik 'duurzaam' reken tot de huidige economie.
Michiel Nijsen 3
MatthijsKMatthijsK 7
Michiel NijsenMichiel Nijsen 3
MatthijsKGilles Wattel 1 3
Michiel Nijsen100 jaar, 500, 1000, of 10.000 ?
MatthijsK 7
Michiel NijsenFossiel is oneindig houdbaar. Dus waar doel je specifiek op?
Michiel Nijsen 3
MatthijsKMatthijsK 7
Michiel NijsenDat wanneer je op de duurzame alternatieven afhankelijk gaat willen zijn, dat het energie armoede betekent en dat je de leefbaarheid af laat nemen?
Er zijn miljarden mensen die geen toegang hebben tot schoon drinkwater, omdat de energie om dit te realiseren te duur is en jij bent van mening dat we nog minder van onze grondstoffen moeten gebruiken? Omdat we een 'leefbaar' en 'duurzaam' klimaat (wat dat ook is) moeten scheppen?
Ik vindt het nogal een inhumane positie om in te nemen, maar het staat je uiteraard vrij.
Michiel Nijsen 3
MatthijsKMatthijsK 7
Michiel NijsenLydia Lembeck 12
MatthijsKMatthijsK 7
Lydia LembeckW Hoogkamer 10
MatthijsKJarenlang werd door economisch denkende mensen het CO2 verhaal als onzin afgedaan. Totdat diezelfde economische denkers een verdien model zagen als het wel de CO2 is. Want dan is kernenergie dus de oplossing. En daar schuilt nu dus het grootste gevaar. Er is nu anno 2016 geen slechter scenario denkbaar dan energie nog grotschaliger en nog goedkoper aan te bieden.
Bovengenoemde: " voor de hand liggende oorzaak"
Haal er wat natuurkunde bij. Warmte ontwikkeling door enegie gebruik.
Even alleen NL:
1kg benzine verstookt geeft 36.000.000 joule warmte. 7.000.000 auto's doen dagelijks der werk.
1 kuub aardgas ook ongeveer zelfde 36.000.000 joule warmte.
7.000.000 huishoudens gemiddeld 1700 Kuub per jaar (NL)
4 Kwh verbruikt zelfde 36.000.000 joule warmte opgewekt.
7.000.000 huishoudens gemiddeld 3.500 Kwh elektra.
En vul maar in.
Vrachtverkeer, Industrie,Kasverwarming, Scheepvaart, Luchtvaart, spoorwegen.
De warmte die vrijkomt en aan de omgevingslucht (dampkring) wordt afgestaan bij
De verbranding van 1kg benzine is goed voor twee hele emmers water extra uit de volgende regenbui ergens op de wereld.
Want er is ondeveer 2000 joule warmte nodig voor het verdampen van 1gram water. Dus geldt 36.000.000 / 2000 is 18.000 gram water is 18 hele liters.
4Kwh verbruikt is gelijk aan 10 Kwh opgewekt. (Rendement centrale) en daarmee gelijk aan kg benzine, diesel, kerosine.
Extra verdamping aan het zeeoppervlak is extra bewolking is opsluiten warmte bij nacht, ofwel verhindert de broodnodige afkoeling snachts.
Al die warmte is extra,extra en nogeens extra. En de zon doet er niet minder om.
MatthijsK 7
W Hoogkamerhttp://realclimatescience.com/wp-content/uploads/2016/07/Evaluating-The-Integrity-Of-Official-Climate-Records-4.pdf
Mij lijkt het niet aangetoond,.
W Hoogkamer 10
MatthijsKSpectaculaire beelden vaak. Wij zijn net terug van een fietstocht langs de Elbe. Riviertje door Duitsland. 20 km noordelijk van Magdeburg een foto gemaakt van een paal met daarop de data en waterverhoging.
16 februarie 1848 -------9.53m
Hele poos niets en dan:
16 maart 1947-------8.64m
18 maart 1981-------8.32m
20 augustus 2002-------9.21m
8 januari. 2003-------8.40m
5 april. 2006-------8.72m
20 januari 2011--------8.81m
8 Juni 2013--------9.82m
En hoe breed dat riviertje dan is.........
En er zijn nog steeds mensen die beweren dat er niets aan de hand is.
MatthijsK 7
W HoogkamerGilles Wattel 1 3
W HoogkamerWaarom, ik denk dat niemand het weet.
Maar er zijn nog steeds mensen die ontkennen dat gedurende het bestaan van dit planeetje het klimaat altijd veranderde.
MvdB
Gilles Wattel 1Als Gilles het niet weet, weet Joost het ook niet ;-)
MatthijsK 7
Gilles Wattel 1Ik ontken dat het allemaal door ons komt,.
MvdB
MatthijsKhttp://nieuws.tpo.nl/2016/08/19/mythe-mensen-veroorzaakte-gevaarlijke-opwarming-aarde/
Mooi dat die 97% aan de orde komt, ik geloof dat namelijk ook niet. Alle maatregelen om luchtvervuiling in te dammen juich ik overigens toe.
MatthijsK 7
MvdBMaar CO2 zien als vervuiling?
Dubieus.
Ik zal mijn stuk over de 97% eens afmaken en aan ftm geven, kijken wat ze er mee doen.
MvdB
MatthijsKNog een: https://jalta.nl/economie/6-miljard-euro-in-een-groot-zwart-gat/
MatthijsK 7
MvdBArmoede en luchtvervuiling volgt CO2 beperking.
Energie wordt duurder en komt steeds meer van kolen.
MvdB
MatthijsK"Coal’s share of global primary energy consumption fell to 29.2%, the lowest
share since 2005."
"And rapid technological gains have supported strong growth in renewable energy, led by wind and solar power. These advances meant that, despite the weakness of energy demand, oil, natural gas and renewable energy
all recorded solid growth in 2015. Their gain was at the expense of coal, which saw its largest fall on record, taking its share within primary energy to its lowest level since 2005."
https://www.bp.com/content/dam/bp/pdf/energy-economics/statistical-review-2016/bp-statistical-review-of-world-energy-2016-full-report.pdf
MatthijsK 7
MvdBMvdB
MatthijsKMatthijsK 7
MvdBMvdB
MatthijsKWil je 'n herkansing?
MatthijsK 7
MvdBIk zit te kijken op wereldwijde kolen productie en consumptie.
MvdB
MatthijsKCoal: Production
Million tonnes oil equivalent
-
-
Total World 2014: 3988.9
2015: 3830.1
Change 2015 over 2014: -4.0%
Pagina 33
Coal: Consumption
Million tonnes oil equivalent
-
-
Total World 2014: 3911.2
2015: 3839.9
Change 2015 over 2014: -1.8%
Ik zie alleen dat in 2015 de gedaalde consumptie de gedaalde productie overtreft. En daaruit leid jij af dat energie steeds meer van kolen komt? Funny.
We teren een beetje in op de gedolven voorraad.
MatthijsK 7
MvdBZullen zien hoe dat zich voortzet.
MvdB
W HoogkamerDan krijg je dus dit:
http://deutsche-wirtschafts-nachrichten.de/2016/08/17/windparks-sind-sogar-fuer-den-weltmarktfuehrer-ein-verlust/
Gilles Wattel 1 3
MvdBDaar betalen wij.
Frans
W Hoogkamer7.000.000 huishoudens gemiddeld 1700 Kuub per jaar (NL)"
oftewel 7.000.000 * 1.700 * 36.000.000 = 428,4 x 10^15 joule.
Een megaton TNT = 4,2 × 10^15 joule.
"De uitbarsting in 1815 van de Tambora op het eiland Soembawa in ... De energie die bij deze eruptie vrijkwam is gelijk aan 34.000 megaton TNT "
oftewel 142.800 x 10^15 joule. Goed voor 333 1/3 jaar opwarming door NL huishoudens.
"Gemiddeld tellen geofysici zo'n 50 tot 70 vulkaanuitbarstingen per jaar" Uiteraard niet van eenzelfde nivo als Tambora :)
"In Nederland krijgt het aardoppervlak dagelijks gemiddeld 2.7 kWh per vierkante meter aan zoninstraling"
"Oppervlakte Nederland, 41.543 km²"
1 kWh = 3.600.000 Joule
3,6 x 10^6 x 41.543 x 10^6 x 365 = 54.587,5 x 10^15 Joule zoninstraling. Genoeg voor 128 1/10 jaar opwarming door NL huishoudens.
Lydia Lembeck 12
W HoogkamerArjan van Muyen 3
Uiteraard is duurzaamheid zeer belangrijk, maar een lesje duurzaamheidslogica is natuurlijk bij lange na niet voldoende om ook maar een begin van verandering te bewerkstelligen.
Zonder een monetaire hervorming KAN er volgens mij niets aan het groeimodel veranderen, en als je dat wilt kom je in het straatje van de grote casinokapitalisten.
Zit ik ernaast? Dan hoor ik het graag
MatthijsK 7
Arjan van MuyenIndien je het geld volgt wordt zoveel wel duidelijk.
Monetair sla je koppen met spijkers. De manier om hier uit te breken is naar mijn idee private munteenheden toestaan en de euro kapot inflateren.
bps
Arjan van MuyenMaar het monetair stelsel is net zo zeer gebaseerd op geld als op schuld. Want geld = schuld.
Het ‘op schuld gebaseerde monetair stelsel’ is maar een eenzijdige zwartgallige opvatting.
De verplichte economische groei heeft m.i. voornamelijk te maken met inflatie: geldontwaarding.
Zie de stellingen hier beneden, incl. een (of dé) monetaire kant van de zaak.
MatthijsK 7
bpsMaar wel een juiste opvatting.
"geldontwaarding"
Ja uiteraard, want zoals de eerste opvatting al constateert, geld is schuld. Dus als ik als ECB iemand een euro leen, dan moet hij daar rente over betalen. Maar met welk geld gaat hij rente betalen? Dan leen ik hem nog een euro, hoppa, 2 euro schuld en inflatie, het zijn twee zijden van dezelfde munt ;)
Gilles Wattel 1 3
MatthijsKEen geldeconomie werkt heel wat beter dan een ruileconomie.
Ik heb pas recent begrepen dat de behoefte aan goud en zilver die de reis van Columbus mogelijk maakte in niet onbelangrijke mate werd veroorzaakt door een tekort aan geld.
Weliswaar was er toen ook fiduciair geld, maar dat kon maar beperkt worden gebruikt, berustte op vertrouwen in bankjes, die wel eens over de kop gingen.
Ook werd de behoefte aan geld opgevangen door wederzijds krediet binnen gemeenschappen, je leest dat over Graft in de 17e eeuw, maar nog meer in Beauvais in die periode.
Door maar één keer per jaar met elkaar af te rekenen was de behoefte aan goud- en zilvergeld heel klein.
In het na WWII Duitsland was het officiële geld niets waard, men ruilde dus.
Pas nadat het nieuwe geld kwam, 1948, bloeide, in de statistieken, de economie op.
Of dat werkelijk zo was kan niemand weten, de ruiltransacties voor 1948 werden natuurlijk nergens geregistreerd.
MatthijsK 7
Gilles Wattel 1Is de euro algemeen aanvaard? Volgens mij is hij opgelegd, niet aanvaard.
"door een tekort aan geld"
Wie had een tekort aan geld? Spaanse kroon zeker,..
"in de statistieken"
Inderdaad,. Geen echte economische groei, aangezien er nog een dikke vette rekening ligt voor het hele feest,.
Gilles Wattel 1 3
MatthijsKOmdat toen voor de gewone mensen, niet voor handelaren, geld alleen goud en zilver was, was het niet mogelijk zonder veel graverij de geldhoeveelheid te vergroten.
MvdB
"Want het planten van bomen is de makkelijkste, goedkoopste en snelste manier om klimaatverandering tegen te gaan."
http://www.dutchbiorefinerycluster.nl/nieuws/actueel/belangrijke-rol-die-natuur-speelt-in-co2-balans-verdient-veel-meer-aandacht/57
En wat doen wij? Voor miljarden bijstoken met zwaar gesubsidieerde houtpellets die vanuit USA naar ons verscheept worden.
Ja hoor, dat is duurzaam want houtpellets zijn CO2-neutraal.
Zie FTM dossier "bijstook". https://www.ftm.nl/tag/bijstook
Ik zag ten tijde van de klimaatconferentie in Parijs video's van Amerikanen wiens buren alle bos op hun grondstukken hadden verkocht voor pelletproductie. Eén grote woesternij achterlatend.
Die mensen waren afgereisd om dat aan de orde te stellen. Niemand wilde luisteren. Ze werden weggejaagd.
Edit: vers van het FD. "Laat energietransitie de basis zijn voor nieuwe coalitie"
http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:2w9FX20bGD8J:fd.nl/opinie/1163750/laat-energietransitie-de-basis-zijn-voor-nieuwe-coalitie+&cd=1&hl=nl&ct=clnk&gl=nl
Schiet mij maar lek!
W Hoogkamer 10
MvdBMatthijsK 7
W HoogkamerNope, ze zetten CO2 om in groei en bloei, ze halen de C eruit voor groei, zonlicht, water en andere mineralen bevorderen de omzetting. We zijn tenslotte allen carbon based life forms, CO2 beperken, is dus leven beperken.
W Hoogkamer 10
MatthijsKMaar misschien miste je de essentie. Groen van bomen struiken of kale grond. Daar zit em de kneep.
Gilles Wattel 1 3
MvdBWie dat wel deed, zoals ik, en dan ook nog jaren een abonnement had op de Scientific American, die weet hoe weinig we, in de zin van deskundologen, weten over klimaat.
Geen wonder, was ergens rond 1970 begon klimaatstudie.
in de Scientific American, toen ik die nog las, buitelden voortdurend de klimaattheorieën over elkaar.
Vergeten of ik voor of na het genoemde tijdschrift de National Geographic las, maar daar was het niet anders.
Vandaar mijn scepsis over enerzijds of het warmer wordt, maar het is mogelijk, ik meet niet, ben ook niet in staat de meetmethoden te evalueren, die zijn bepaald niet constant.
Anderzijds het simplisme van 'CO2 maakt het warmer', dat terwijl CO2 een zeer zwak broeikasgas is, waterdamp heeft b.v. veel meer effect, en de temperatuur op aarde best wel veranderde voor wij als mensen veel CO2 gingen uitstoten.
Ik noem even mijn literatuur:
Le Roy Ladurie, 'Histoire du climat depuis l'an mil', Paris, 1983
Fred Hoyle, Sir, FRS, 'Ice: A chilling scientific forecast of a new Ice Age', 1981, 1982, Sevenoaks
William H. Calvin, 'De opkomst van het intellect, Een reis naar de ijstijd', Amsterdam 1994 (The Ascent of Mind. Ice Climates and the Evolution of Intelligence', 1990)
John G. Lockwood, 'Causes of Climate', London 1979.
Brian Fagan, 'The LITTLE ICE AGE, How climate made history 1300 - 1850', 2000 New York
Clive Ponting, 'A green history of the world', 1992, London
Het laatstgenoemde boek is zeer boeiend, de invloed van landbouw op het milieu, en klimaat.
Het kan zijn dat landbouw de wereld verwoest.
MvdB
Gilles Wattel 1Ik geef gelijk toe dat ik boeken lees voor mijn plezier (de door jou genoemde zitten er niet bij) maar haal inspiratie uit artikelen op internet. Dit is er een: http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2016/08/16/afrikaanse-boeren-kunnen-wereld-voeden
En ik heb kippen en een geit in Afrika ;-) http://www.heifer.nl/
Gilles Wattel 1 3
MvdBTegelijk is dat dan een nieuw begin, het trieste daarvan is dat vrijwel alle wetenschappelijke kennis dan verloren gaat, denk ik.
Die kennis blijft alleen bestaan in een maatschappelijke omgeving die daarbij past.
Of vimana's ooit hebben bestaan, ik weet het niet, maar de vertaling van hoe je zo'n ding bouwt, die ik ooit bestelde, niet dat ik er iets van verwachtte, is onleesbaar nu:
Vimana Aircraft of Ancient India & Atlantis, David Hatcher Childress, 1991, Stelle, Illinois.
MatthijsK 7
Gilles Wattel 1W Hoogkamer 10
Gilles Wattel 1Het smelten van de ijsoppervlakten is een grote hoeveelheid warmte opname.
Elke gram ijs die terug water wordt neemt ongeveer 300 joule warmt op.
Elke gram water die verdampt neemt ongeveer 2000 joule warmte op uit dus de dampkring.
Anno 1970 leerden we in de aardrijkskundeles dat op een hoogte van 2100m de eeuwige sneeuw lag. En dat klopte. In die jaren heb ik op de brennerpas in juli sneeuwballen staan gooien naast de auto. vandaag de dag mooet je daarvoor minstens 500m hoger zijn. Het verdwijnen van het permafrost in bv Alaska.
De permanent bevroren bodem tot 1400m diepte. Het kleiner worden van de gletschers.
Ergens is er een moment geweest dat het opwarmen in gang werd gezet.
Of dat de industrieele revolutie was. Met alle uitstoot van roet en stof.
Of een vulkaan uitbarsting met alle roet, stof en rotzooi in de atmosfeer.
Natuurkunde feit is dat waterdamp in de lucht een vast of vloeistofdeeltje nodig heeft om terug tot water te kunnen condenseren. Zo zullen dus ook de roetdeeltjes in elke sneeuwvlok op de grote ijsoppervlakten neerdalen. Waarmee mogelijk het extra smelten in gang in gang werd gezet. Het verdwijnen van vele vierkante km ijsoppervlak heeft ook weer een versterkend effect. Omdat er veel minder zonlicht rechtstreeks terug de ruimte in gespiegeld wordt. Roofbouw in de tropische bossen. Is ook kaalslag. Is ook vrij spel voor de zon op de kale bodem. Bosbranden ook weer met roetuitstoot.
Resultaat extra warmte, warmte en nog eens warmte.
De motor van de weermachinerie.
Meer verdamping is meer bewolking.
Meer bewolking is minder warmte uitstraling bij nacht.
Is meer regen en sneeuw.
Is meer en heftiger luchtbeweging, wind storm.
Er gaat geen week meer voorbij of we hebben ergens in de wereld een overstroming.
Gilles Wattel 1 3
W HoogkamerDaaruit leerde ik dat klimaat een zeer complex iets is, waar we heel weinig van begrijpen.
Die sneeuw op de Brennerpas, had je Ladurie gelezen, dan wist je dat gletsjers al heel lang groter en kleiner worden.
Kan niet verwachten dat je Fosco Maraini, ‘Where four worlds meet, Hindu Kush 1959’, London 1964 gelezen zou hebben, het boek is het verslag van een bergbeklimming.
Daarbij werd vastgesteld dat het op hoge passen zoveel kouder was geworden dat de huizen waren verlaten.
Had je gelezen Karam Khella, ´Geschichte der arabischen Völker, Von den Anfängen bis zum Gegenwart’, Hamburg 1994, dan zou je weten dat het droger worden van het Arabische schiereiland, al van de tijd van Mohammed of eerder, grote gevolgen had.
in die tijd werd noch, steenkool, noch olie, noch gas verstookt.
De Maya's offerden het dierbaarste wat ze hadden, hun kinderen, om de droogte tegen te gaan.
Het hielp niet.
En zo vraag ik me af of het offeren van wat ons het dierbaarste is, goedkope energie, iets zal uithalen.
Lydia Lembeck 12
Gilles Wattel 1W Hoogkamer 10
Gilles Wattel 1Mogelijk een factor die schuld heeft aan zo'n omkeerpunt.
Maar ik vind ook dat we met 7miljard mensen op deze aardbol we het ons niet kunnen permiteren om niets te doen.
Pieter Jongejan 7
W HoogkamerW Hoogkamer 10
Pieter JongejanW Hoogkamer 10
Pieter JongejanRoet en stof in elke regendruppel en sneeuwvlok schonen enerzijds de lucht op. Zijn ze vooral in Peking blij mee, maar dat terzijde. Maar hoe vuiler de sneeuwvlok hoe te sneller de sneeuw weer smelt bij de eerste zonnestralen. En bleven die witte sneeuw oppervlakken nou maar wat langer liggen. Om daarmee meer, veel meer zonlicht te weerkaatsen.
Niet voor niets wordt het verdwijnen van de gletchers als een rampzalige factor beschouwd.
Pieter Jongejan 7
W HoogkamerW Hoogkamer 10
Pieter JongejanMaar ook bij bewolkt weer geeft de zon zijn warmte af.
Gewoon zonlicht gaat vrijwel ongehinderd door de bewolking.
Dat licht wordt geabsorbeerd door de grond en de grond wordt daardoor warm. Een warm oppervlak geeft infrarode straling af en daarmee moet de aarde zijn warmte afstaan. Het infrarode licht gaat echter niet ongehinderd door die bewolking.
Rest alleen nog de vraag of de bewolking het infra rood terug spiegelt of dat de bewolking er zelf warmte door opneemt.
Fred Raaks 5
bps
Bij 2% inflatie moet je 2% groeien, 2% meer waren en werk in geld omzetten, om de waarde te houden wat je voor geld hebt.
Hier uit volgt, dat je bij 0% inflatie gewoon, betrouwbaar, de waarde houdt wat je voor geld hebt.
Blijf je bij 0% inflatie dezelfde hoeveelheid waren en werk (goederen- en dienstenkapitaal) omzetten,
dan groeit Eigen Vermogen nog steeds en mindert Vreemd Vermogen (vnl. bankleningen). Duurzame welvaart.
Er is dan geen economische groei volgens de gangbare opvattingen want het balanstotaal -the balance sheet- en het BBP groeit niet. Wat wel groeit is Eigen Vermogen. Je wordt dus sterker i.p.v. groter, boller en holler.
Tot de financiële crisis - de schulden crisis- groeide Vreemd Vermogen totaal harder dan Eigen Vermogen. Vreemd Vermogen diende zich naar beneden aan te passen aan Eigen Vermogen.
De balans moest kleiner, terug: een balance sheet recession, werd het genoemd en zo is het ook: een balans recessie, een balansverkleining.
Een bankbalans is het spiegelbeeld van al haar klanten. Wat er bij het bankentotaal aan de hand is, is er ook aan de hand bij haar klantentotaal; téveel geld én téveel schuld (maar nogal ongelijk verdeeld).
Banken moeten en willen hun balans verkleinen: a balance sheet recession uitvoeren.
Te weten dat sinds 2008 het schuldentotaal -en dus ook het geldtotaal- wereldwijd alweer met >40% is gegroeid, is het logica dat er totaal en mondiaal economische stagnatie en schuldenverzadiging heerst. Er is steeds minder rendement (rente) voor dat geld. De rente neigt dan ook negatief te worden.
Dat komt van geldgroei > waren-en-werk-groei.
Ofwel Financieel Kapitaal > Goederen en Diensten Kapitaal als tegenhanger daarvan, terwijl het ongeveer gelijk en gelijk op moet gaan.
Hoe banken dat -en zichzelf- in de hand moeten houden, moeten de banken en de BIS nog maar eens uitzoeken als het weer te laat is.
vervolgd.
MatthijsK 7
bpsbps
Economiegroei (waren-en-werk-groei) moet de geldgroei trekken en niet andersom. Anders wordt de economie afhankelijk van geldgroei = van schuldgroei. Dat proces is eindig. Het eerste niet.
Zie ook: https://www.ftm.nl/artikelen/de-wereld-op-zijn-kop
Nou is er de truc om hyperinflatie te voorkomen door het teveel geld buiten de reële economie te houden. (Keynes zou dat de bankiers hebben aangeleerd in Bretton Woods 1944 om de afloop van WW2 te financieren. Dat ging zo mooi; ze zouden het nooit weer afleren.)
Dat buiten de reële economie houden lukt wel met geld, maar niet meer met schuld. En dan loopt het weer vast.
Het is dus gewoon een kwestie van mondiaal chaotisch (centraal) bancair geklungel. Als je het mij vraagt.
VS doet het, China doet het, in Europa gebeurde en gebeurt het, etc. Iedereen met geld creërende mogelijkheden doet het. Ook Mugabe doet het, maar nog minder slim en niet succesvol.
De Duitsers hebben in de Weimarrepubliek -en in WW2 weer- hun monetaire lesje geleerd. Teveel geld was niets meer waard. En niemand wilde er nog waren of werk voor leveren.
Totdat in 1948 nieuw betrouwbaar schaarser geld werd geïntroduceerd en het Wirtschaftwunder zich voltrok met veel waren en werk voor weinig geld met wel een sterke waarde en veel koopkracht.
Nou deze:
In een economisch succesvolle en welvarende regio bouwen 100 mensen 100 auto’s voor € 100,- p/st. incl. 10% nettowinst = 100 x € 10,- = € 1.000,- winst.
Men wil groeien: meer auto’s, meer omzet met meer mensen en meer winst.
110 mensen bouwen nu 110 auto’s voor € 1.100,- winst, of minder om 10% meer af te zetten.
10% meer winst met 10% meer mensen.
Stel: het gebied vergrijst. 90 mensen bouwen nu 90 auto’s, maar de prijs stijgt elastisch >10% door schaarste van het merk.
90 auto’s x > € 110,- met > € 20,- winst geeft > € 1.800,- winst.
80% meer winst bij 10% minder mensen.
Is krimp nou zo’n drama? Al zou de winst gelijk blijven?
MatthijsK 7
bpsEr moet helemaal niks, we moeten al genoeg en dit moeten (euro, dollar, etc) is wat ons in de problemen brengt. Want als iets moet voegt het geen waarde toe.
Decentraliseren van de geldschepping is het enige wat ons gaat redden van het spelletje van de gecentraliseerde banken spelen.
"Is krimp nou zo’n drama?"
Het gaat om comfort van leven, niet om winst. Het gaat niet om geld, het gaat om wat je met het geld kan doen.
bps
MatthijsKWant ik ben anti-conformistisch tot op het bot. Dat maakt mij gelukkig. Dan voel ik mij goed.
Comfort en ook zorgkosten van vergrijzing, betaal je van winst. Niet van verlies.
Als je door inflatie steeds minder met hetzelfde geld kunt doen, blijf je dan bij of ga je dan vooruit?
MatthijsK 7
bps"Als je door inflatie steeds minder met hetzelfde geld kunt doen, blijf je dan bij of ga je dan vooruit
?"
Hangt er vanaf. Als de prijzen dalen en er wordt toch geld bijgeschapen, dan blijf je gelijk qua koopkracht.
Bij een aandelen emissie, ga je er als aandeelhouder dan op vooruit of achteruit?
bps
MatthijsKMaar het zijn beide systemen met elk hun eigen eigenschappen die je wel beïnvloeden kunt, maar niet naar willekeur bepalen, vormen en vervormen kunt.
Een brandstofmotor doet het nu eenmaal niet zonder brandstof en ook niet met teveel.
Een economie doet het nu eenmaal slecht zonder geld en ook slecht met teveel.
Dalen prijzen als er geld bij komt in hetzelfde circuit ?, zoals bijv. een reële economie, een markt of een beurs?
MatthijsK 7
bpsEen economie is de sommatie van als ons handelen, het is geen systeem maar gedrag. Aangezien objecten geen gedragingen hebben omdat ze geen wil hebben, is het erg raar om die twee op die manier met elkaar te vergelijken.
"Een economie doet het nu eenmaal slecht zonder geld en ook slecht met teveel."
Een economie doet het prima zonder wat wij denken dat geld is. Dan gebruiken we appels als ruilmiddel, of peren, of vissen, maakt niet uit.
"Dalen prijzen als er geld bij komt in hetzelfde circuit ?, zoals bijv. de reële economie?"
Dalende prijzen terwijl er als een malle wordt bijgeschapen kan maar één ding betekenen; een einde van een systeem.
bps
MatthijsKIk moest genoegen nemen met rotte vis als wisselgeld.
Dat was geen probleem. Die handel liep als een trein.
MatthijsK 7
bpshttps://en.wikipedia.org/wiki/Yap
bps
MatthijsKMatthijsK 7
bpsHet begint met een vermeend onbewezen probleem, een zondvloed.
Dan komt de weg naar verlichting in de vorm van een verlosser.
Als we niet allemaal leven zoals de verlosser het wil zullen we branden in de hel en als we doen wat hij zegt en offers maken, dan komen we in het beloofde land.
Een soort van geloof zeg maar.
Maar hij heeft wel een goed punt, dat ons huidige economische model en monetair beleid niet houdbaar is, maar daar is duurzaam wel een onderdeel van.
Waar denk jij dat het artikel over gaat?
bps
MatthijsKDe auteur stelt preventief het probleem aan de orde dat de aarde wordt kaalgevreten als door een zwerm sprinkhanen die daarna sterft, als de mensheid zo doorgaat met ‘niets moet’ en ‘alles kan en mag’ en ‘omdat een ander het ook doet’.
De auteur schrijft niet-egoïstisch voor de generaties na ons.
Michiel Nijsen mag dan wat veel tekst gebruiken, maar hij stelt het tenminste en ziet wel vooruit.
Dat is beter dan problemen bij voorbaat ontkennen, niets willen zien en alleen het stralende middelpunt zijn van middelpuntvliedende galligheid, weerspannigheid en onbeargumenteerde eigen ‘wijsheden’.
Natuurlijk heeft ook Michiel Nijsen z’n misvattingen, net als jij en ik.
Het ‘eerlijk delen’ bijv. gaat alleen op bij gelijke inspanning van de delende partijen.
In het geval van de snoepjes uit de kast is dat gelijke geen-inspanning, net als bij gratis goed, gratis geld, gratis zonneschijn etc. en bij erfenissen. Dan en alleen dan speelt ‘gelijk delen’ en is het rechtvaardig.
In alle andere gevallen niet en belemmert het zelfs partijen om zich meer in te spannen dan een ander en daarom juist minder. Want dat is dan voordeliger: het is de dood op termijn van de socialistische samenleving die alles ‘eerlijk’ deelt.
Ik beargumenteer het tenminste, anders houd ik me stil.
Jij blêrt ad hoc een uit de lucht gegrepen pseudo-Jezus verhaal voor zaken die je niet ziet en niet begrijpt, waar je je dan beter over stil kunt houden en nog over leren kunt (moet).
vervolgd.
bps
MatthijsKIk heb al veel geleerd over en van systemen. Systemen hebben interne en onderlinge verhoudingen met hun elementen, en minima, optima en maxima daarbij voor het functioneren. Minima en maxima leiden via crises naar een verval in chaos of wanorde. Dat is universeel bij elk systeem zo. Bij een auto, bij een economie, bij organismen, bij een huis en zelfs bij sterren, stelsels en andere gravitatiecentra in het universum.
Als de verhoudingen tussen elementen in een systeem in orde zijn -dus niet in chaos of op weg daar naar toe- dan kunnen systemen probleemloos verhoudingsgewijs groeien tot hun maximale omvang en krimpen tot hun minimale omvang. Dus eeuwig duren en misschien wel oneindig. Ook economische systemen.
Dezelfde werkeloosheids%'s van grote en kleine economieën getuigen bijv. van die schaalevenredigheid.
Ik zie dat omdat ik dat empirisch zie, weet, en het te controleren is van elk natuurlijk en kunstmatig systeem.
Met die wetenschap ondersteun ik belangwekkend de sociale en intelligente (probleemoplossende) initiatieven op FTM van Michiel Nijsen.
Dank je wel Michiel.
MatthijsK 7
bpsMooie bijbelse referentie, mijn mening dat het inmiddels een geloof begint te worden, wordt hier wel weer mee bevestigd.
We zullen moeten opofferen aan de god van duurzaamheid, want wij zijn allen geboren sprinkhanen.
Ondertussen is de wereld nog nooit zo mooi en schoon geweest.
Gilles Wattel 1 3
MatthijsK⦁ Hugh L. Willoughby, ‘Across the Everglades, A Canoe Journey of Exploration’, 1898, 1992, Port Salerno, Florida
⦁ Marjory Stoneman Douglas, ‘The Everglades: River of Grass’, 1947, 1995, Marietta, GA
bps
MatthijsKMatthijsK 7
bpsIemand die zijn medemens een zwerm sprinkhanen noemt, is mij de moeite ook niet waard.
bps
MatthijsKDaar mag wel wat visie en vooruitzien aan worden toegevoegd.
Het betreft geen bijbeltekst en ook geen belediging van personen.
Bespaar mij voortaan je vooroordelen, voorbarigheden en misvattingen.
MatthijsK 7
bpsJe veroordeelt de hele planeet omdat ze volgens jou niet 'duurzaam' handelen.
Het zijn blinde volgelingen van een groep (sprinkhanen?), die niet nadenken, en de planeet volgens jou kaalvreten. Hoe is dat geen belediging? Je beledigd bijna alle mensen op de planeet en je veroordeelt ze! En dan vraag je mij om het jou te 'besparen'?
Kan zijn dat ik het verkeerd lees, als je dat niet bedoelt, dan hierbij mijn welgemeende excuses voor mijn emotionele relaas.
MvdB
MatthijsKKan gebeuren. Hou goed vast, die teugels, dit is nergens voor nodig.
Wat mij betreft sans rancune.....
bps
MatthijsKPieter Jongejan 7
bpsbps
Pieter JongejanIk beredeneer en beargumenteer antwoord op je vragen als volgt:
"Wat is volgens jou het verschil tussen duurzaam en evenwichtig? Of zijn dit synoniemen?"
Zoals ik er tegenaan kijk vanuit mijn kennis van nu, in relatie tot systeemleer, is duurzaam een gevolg van evenwichtigheid. Het is dus geen synoniem.
Duurzaam definieer ik daarbij als: voor de langere termijn werkzaam. Het begrip van Michiel Nijsen sluit daar bij aan en v.v.
Evenwichtigheid definieer ik daarbij als: het dynamisch verkeren omtrent of in een evenwicht, en statisch alleen in evenwicht (omdat een statisch object zich niet corrigeren kan).
Een systeem is een balans en interacterende verhouding (= relatie) met de samenstellende delen. Zonder die relatie is er geen sprake van een systeem per definitie.
Algemeen geldt voor statische systemen dat ze in evenwicht blijven (be)staan.
Voor dynamische systemen geldt dat ze omtrent een evenwicht of in evenwicht blijven (be)staan. Dus dat ze langer duren en dus duurzaam zijn, lang blijven bestaan.
Complexe systemen wenden daarvoor (arbeids-) energie aan.
Er is maar één evenwicht en dat is 1:1. Dus een evenwicht is hét evenwicht: 1:1 = 1 = 2:2 enz.
Het dynamisch complex-economisch systeem is duurzaam als het corrigerend omtrent een evenwicht verkeert tussen productie en consumptie P:C ≈ 1:1 en met geld M ertussen P:M:C ≈ 1:1:1 = 1.
Geld is in het huidige systeem de ontwrichtende factor >1 dat leidt tot neergang van het hele systeem 1: (1+x) :1 < 1.
Een evenwicht is de ultieme balans voor elk systeem universeel.
Bij universele systeemevenwichtigheid is er bij groei sprake van wiskundige evenredigheid, van gelijke quotiënten, met of zonder zwaartekracht, dus universeel.
vervolgd 1.
MvdB
bpsMag ik dit vergelijken met een platte elastiek die ik om een doos schuif?
Er treedt altijd onbalans op (elastiek verdraait, de "rechte lijn" klopt niet) en je moet op precies de juiste plek doorgaan om de balans te herstellen. Doe je dat niet bedachtzaam op de goede plek of probeer je met geweld dan lukt het niet en misschien knapt zelfs je elastiek.
Een schoenendoos en een ouderwetse postelastiek. Jeminee, er zitten toch wonderbaarlijke gedachten tussen mijn oren.
bps
Pieter Jongejanvervolg 1.
Hoewel evenwicht verwijst naar gewicht dat alleen bestaat in relatie met een zwaartekrachtspunt, gaat het als evenredigheid (gelijk quotiënt) ook op zonder relatie met een zwaartekrachtspunt, dus universeel voor massa’s en onmassa’s als krachten en energie. (sinds Einstein zijn massa en onmassa hetzelfde: E = mc². Verandert E, dan verandert m evenredig en v.v., want c² is onveranderlijk).
Evenwicht is in feite een energie- of krachtenbalans. Een universeel systeem dus ook.
De hoogste entropietoestand zie ik als een evenwichtige toestand, een ordelijke toestand en niet als chaos, zoals wetenschappelijke opvattingen.
Het proces van een lage naar de hoogste entropietoestand (van systeem naar omgeving ( = universum) verloopt wetmatig en onvermijdelijk volgens de 2e wet der thermodynamica, waarbij in de energierichting evenredigheid heerst en dwars op de excentrische energierichting, en concentrisch in tegengestelde richting, omgekeerde evenredigheid (is ook een evenredigheid).
Zie grafiek van het verband boomdiameters en boombezetting in bossen, in een lezing van prof. Geoffrey West: “Life from cells to cities. Are they sustainable?” https://www.youtube.com/watch?v=etfRE5-YlXs
Er blijkt een verbluffende lineaire evenredigheid bij groei en krimp van non-lineaire, complexe systemen.
Vandaar ook mijn opvatting dat groei en krimp vloeiend kan, mits systeem-evenredig, systeem-evenwichtig. Duurzaam lijkt mij dus een gevolg van evenwichtigheid en geen synoniem.
"Is duurzaam groeien hetzelfde als evenwichtig groeien?"
Het antwoord is dan: ja, solvabel, intrinsiek, kwalitatief, met voorbehoud dat elk systeem z’n grenzen heeft binnen een omvattend systeem van systemen, behalve het allergrootste en allesomvattende universele systeem. Dat is oneindig.
vervolgd 2.
bps
Pieter Jongejan"Kun je duurzaam groeien door kwaliteitsverhoging?"
Ja. Volgens mij volgens systeemleer dus wel. Kwaliteitsverhoging of -groei is intrinsieke groei. Solvabiliteitsgroei en -behoud bijv. is intrinsieke, kwaliteitsgroei van huishoudingen.
De evolutiegroei wordt gekenmerkt door kwaliteitsgroei van diversiteit dat alle beschikbare ruimte en mogelijkheden uitvult. Overal op aarde waar leven kan zijn, daar is leven: in de woestijnen, in diepzeeën, in de grond en in de lucht. Overal! Kwantitatief echter beperkt door beschikbare ruimte en mogelijkheden, maar kwalitatief kennelijk onbeperkt.
Een evolutierichting voor de mens is intelligentiegroei. Dat is een kwalitatieve groei van kennis en begripsvermogen om problemen op te lossen.
Het leven is primair een continu gevecht tegen de 2e wet der thermodynamica, het grootste probleem. Tegen de stroom in van energieverlies en verval.
Dat probleem is materieel niet uit te bannen, maar wordt wel op vele intelligente manieren verzwakt en tegengegaan.
Het tweede probleem, overleven op aarde, is wel volledig oplosbaar door met de stroom van evenredige complexe systemen mee te gaan die er in slagen om tegen de stroom van de 2e wet TD in te gaan, en blijven bestaan. Daar kunnen we van leren.
Kwantiteitsverhoging, volumegroei, heeft z’n grenzen en is dus niet duurzaam; eindig. De aarde is beperkt. BBP is in die zin misleidend.
Een ballon kun je zover opblazen, inflatie, tot de rek eruit is en/of fysieke grenzen bereikt.
Bevolkingsgroei en economiegroei door inflatie (volumegroei) is beperkt tot de fysieke omvang, inhoud en capaciteit van de aarde. Systemen die overleven passen zich aan.
Die aanpassing is een kwaliteitsverbetering.
Kun je in deze antwoorden meekomen en je mee verenigen met jouw visie en kennis van zaken, of zie je bezwaren tegen mijn uitleg?
Ik denk dat je zelf vermoedens hebt over antwoorden, om te vergelijken met de antwoorden die ik er over heb, omdat je die vragen stelt.
Pieter Jongejan 7
bpsEn op het stramd in de zoute wind vind je bij mij in Zandvoort de zeldzame zeedistel die alleen groeit op minder dan 100 meter van de zee. De grote biodiversiteit is het gevolg van een stabiel, maar zeer divers milieu. Door die stabilietit loont het om je te specialiseren. Hiertegenover staat het milieu in gebieden waar veel verstoringen plaatsvinden door touristen of ander menselijk gedrag. Bij mij in Zandvoort broeden de kokmeeuwen niet meer in het duin (zoals op Texel of Terschelling), maar op de daken van de huizen. Hun nesten in de duinen werden leeggeplunderd door de vossen. Die zijn in aantal enorm toegenomen, omdat de touristen hun hamburgers, patat en broodjes weggooien. Het milieu raakt hierdoor verstoord, waardoor de allesvreters (vossen, meeuwen , kraaien) het winnen van de specialisten.
De EU en de euro vormen volgens mij eveneens een verstoring van het milieu, die in het voordeel is van de niet gespecialiseerde allesvreters, waardoor culturele verarming ontstaat
bps
Pieter JongejanNadeel soms is het gemis van een wetenschappelijke autoriteit.
Voordeel is het niet gebonden zijn aan de begrenzingen van slechts enkele disciplines.
Ik kan zonder belemmering buiten gebaande paden treden, ‘out of the box’ denken, begrijpen, en niemandslanden vrij verkennen. Complexiteitsleer van systemen, ofwel ‘Complexity’, is zo’n nog te verkennen niemandsland. Lex Hoogduin, prof. Social Complexity aan de RUG, wees in 2015 bij een lezing in Singapore nog op te verkennen stukken complex niemandsland. https://www.youtube.com/watch?v=wRzw6b01rPM min. 36:00 - 41:00.
De synthese, of liever gezegd de integratie, van ‘hard science’ met ‘soft science’ is zo’n stuk niemandsland dat mijn bijzondere interesse heeft, omdat het zo allesomvattend is, een integraal geheel van natuurkunde, biologie, sociologie, economie, psychologie, historie, enz. Alles eigenlijk.
Stabiliteit en diversiteit gaan samen omdat het buffer en risicospreiding betekent voor ‘het leven’ om als leven te overleven. Leven is kennelijk niet hetzelfde als slechts wat DNA in een aantal verschijningsvormen.
Verreweg de meeste complexe systemen zijn levend of bevatten leven en (over)leven door fysische arbeid tegen de entropiebeweging in van de 2e Wet der Thermodynamica.
(def.: A system is complex if the elements interact “without full central control” - Hoogduin)
Het verschijnsel entropie van de 2e Wet der Thermodynamica is wezenlijk in complexe systemen.
Het thermodynamische begrip ‘entropie’ vraagt m.i. onderscheid met begrip ervan m.b.t. complexiteit.
vervolgd.
bps
Pieter JongejanDiversiteit is aan te merken als hogere entropie in complexe systemen en gunstig voor ‘het leven’, tegengesteld aan thermodynamisch entropiebegrip dat vijandig is aan het leven (vanwege energieverlies, verval).
De grote diversiteit (specialisaties ofwel concurrentiemijdingen) in stabiele klimaatzones duiden op de sterke neiging van complexe systemen naar rust en regelmaat, orde, evenwichtigheid: een conditie waarin ook de mens en economie duurzaam gedijt.
Veel gradiënten leiden tot veel specialisaties en blijken ondersteunend voor diversiteit, maar zonder rust en regelmaat komt het vaak niet tot die specialisaties en diversiteit door gradiënten.
Het toppunt van diversiteit vind je in de bodem; een afgeschermd stabiel en consistent milieu en klimaat.
1 liter grond van de vruchtbare laag, de bewortelde zone, bevat miljarden soorten en individuen microbiologisch leven.
‘Wat een onzin’, denk je dan. ‘Waarom zoveel?' En toch is die diversiteit ontstaan in consistente bodemklimaten. Primair door rust en regelmaat, en secundair door gradiënten.
Alsof die ontwikkeling levengedreven is.
Complexe systemen in de natuur, vertonen overeenkomstige eigenschappen met complexe systemen in cultuur, zoals economieën. Niet zo verwonderlijk, want cultuur is en blijft een onderdeel of deelverzameling van de natuur.
De cultuurverarming die jij noemt onder de EU/euro is reëel, want in de natuur treedt in die conditie concurrentietoename op bij minder diversiteit. Eenzelfde zie je nu in de EU gebeuren en aangemoedigd door de EU, ECB en mw. Lagarde: meer presteren en concurreren tegen lagere prijzen en beloning.
De systemen (economieën of oca’s) binnen de EU/euro kunnen zich niet aanpassen, niet diversifiëren en specialiseren zodat cultuurverarming en concurrentie toeneemt waarmee de economie tussen, en in economieën (oca’s) langzaam kwijnt. (*)
Ik denk dat we ieder afzonderlijk, dezelfde interessante dingen zien en concluderen.
Pieter Jongejan 7
bpsbps
Pieter JongejanBij consistentie stabiliseert en verfijnt zich dat omtrent (handels)evenwichten.
Gradiënten zijn er veel op het Europese continent voor diversiteit.
Nog veel meer dan in Amerika.
Daarom werkt één fysieke eenheidsmunt hier nog veel minder.
Een omvattende €uro voor de Europese economie en nationale munten voor onderliggende nationale economieën, systemen, die alleen wisselen met, en zich alleen verhouden tot de €uro:
een omvattend economisch systeem van economische systemen, overeenkomstig bewezen duurzame systeemorganisatie in de natuur. Elk systeem is immers weer een onderdeel van een groter systeem.
Iets dergelijks manifesteerde zich even tussen 1999 en 2002 met een gezamenlijke girale €uro, en elke afzonderlijke economie z’n eigen munt die de kracht van z'n economische systeem weerspiegelde.
Dat werkte goed en gaf de doorslag voor de introductie van de fysieke eenheidseuro in 2002: een stap te ver en in de verkeerde richting.
Wat goed was, had goed moeten blijven.
Daarmee ontstaat consistentie, en vervolgens specialisatie (innovatie) en diversiteit.
Dat is geen toename van concurrentie en verarming,
maar juist concurrentiemijding en spreidende verrijking:
welvaartspreiding en -toename bottom-up, met een afname van ongelijkheid en de vorming van brede, bufferende middenklassen.
Die 'paraplu'-euro was in 1975 al een concept van de Optica adviesgroep voor de €uro.
Jammer dat dat concept niet is doorontwikkeld en geïmplementeerd.
Het heeft de beste argumenten en is overeenkomstig en verifieerbaar aan duurzame, evenwichtige complexe systemen en -organisatiestructuur in de natuur.
De mens en cultuur is en blijft een onderdeel van de natuur en van de natuurlijke systemen.
bps
Pieter JongejanEr blijkt een verbluffende lineaire evenredigheid bij groei en krimp van non-lineaire systemen.
Daar moet je echt even voor gaan zitten.
https://www.ftm.nl/artikelen/kiezen-voor-economische-krimp#reactie14010
Pieter Jongejan 7
bpsDe relatie tussen stabilteit en diveresiteit neem iedere dag om me heen waar. Nu weer in Syrië en Turkije, waar de grootmachten (USA, Rusland, China, EU) met elkaar in de clinch liggen zoals de vossen de meeuwen in de Zandvoortse duinen proberen te verjagen. Deze grootmachten en alleseters hebben belang bij het creëeren en laten voortduren van instabiliteit. Het wordt tijd dat er meer biologen in de politiek gaan om te duiden wat er aan de hand is. De zangvogels sterven uit door de zogenaamde arabische lente. Ecologen zouden economen en politici iets essentieels kunnen leren. Helaas gebeurt dit niet. Biologen lopen liever in het veld.
bps
Pieter JongejanStravidarus 6