Heeft het voor ondernemers zin om naar het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid) te stappen vanwege problemen met hun rentederivaat? Het was wachten op het Reglement van de geschillenbeslechter voor een eerste, voorlopig antwoord op deze vraag: in veel gevallen heeft het geen zin, zo blijk uit het vandaag bekend gemaakte Reglement. (Lees hier de update, met reacties van Financiën en de banken.)

Alle klachten die betrekking hebben op de bevoegdheid van banken om opslagen toe te passen, zijn uitgesloten. Dat is heel opmerkelijk, nu de opslagverhoging toegepast op leningen die gekoppeld zijn aan een zogeheten renteswap, juist behoort tot een van de grootste ergernissen van ondernemers.

Rente niet gefixeerd

Zij dachten immers een flexibel alternatief te hebben voor een gewone vastrentende lening, maar achteraf verhoogde de bank de rente toch. Alleen het euribor-deel van de lening was met de renteswap gefixeerd, de opslagen niet. Volgens veel ondernemers is dat hun tijdens het verkoopproces nooit medegedeeld. Bovendien is de vraag of die verhogingen überhaupt wel juridisch door de beugel kunnen. Eveneens opmerkelijk is dat het Ministerie van Financiën dit door de sector opgestelde Reglement heeft goedgekeurd. Financiën heeft zelfs een leidende rol gespeeld bij het openstellen van het loket, na politieke aandacht voor het groeiende renteswapschandaal. Nu gaat de minister ermee akkoord dat banken gevrijwaard blijven van een groot deel van de klachten.

Aansprakelijkheid miljarden schade

Dat de sector de opslagverhoging buiten de orde stelt, is begrijpelijk. Als Kifid zou besluiten dat de opslagverhogingen moeten worden teruggedraaid, ontstaat aansprakelijkheid voor miljarden euro's aan schade. Bij het niet-professionele MKB staat voor ruim 30 miljard krediet uit met renteswaps. Een opslagverhoging van al een half procent levert een enorme extra marge op. Er is nog meer mis met het Reglement, stelt financieel expert Patrick van Gerwen van Cadension, die veel ondernemers bijstaat. Hij wijst op de bepaling dat een klant eerst de interne klachtenprocedure bij de bank moet hebben doorlopen. Als tijdens de behandeling van een klacht blijkt dat tijdens de interne klachtenprocedure de verhoging van de rente-opslag onderdeel van de klacht was, staakt het Kifid de behandeling.

'Hiermee worden MKB’ers voor een onnodig en onmogelijk dilemma geplaatst'

'Hiermee worden MKB’ers voor een onnodig en onmogelijk dilemma geplaatst. Wanneer zij een klacht indienen bij de bank over hun renteswap, en zij nemen daarin de verhoging van de rente-opslag mee, dan kunnen zij daarna niet meer bij het Kifid terecht. Komt diezelfde klant er in de interne klachtenprocedure met de bank niet uit, dan blijft er voor hem maar een optie over: naar de rechter stappen. En dat is nu precies de route die veel ondernemers niet kunnen of willen maken.' Naast deze beperkingen zijn ook ondernemers met meer dan 50 werknemers of meer dan tien miljoen omzet dan wel balanstotaal niet welkom. Je kan je afvragen of het aantal werknemers of balanstotaal een relevante factor is voor deskundigheid of kwetsbaarheid in geval van rentederivaten. Een grote groep wordt zo buitengesloten van een gang naar het Kifid. Financiën en MKB Nederland hebben nog niet gereageerd.