Na politieke bemoeienis opende geschillenbeslechter Kifid onlangs de deuren voor klachten over rentederivaten verkocht aan het mkb. Uit het reglement – opgesteld door banken in samenspraak met AFM en Financiën – bleek echter dat er de nodige beperkingen zijn gesteld aan toegang tot de procedure. Dat leidde tot de nodige kritiek, onder meer van Het Kenniscentrum Rentderivaten dat pleitbezorger was van bemiddeling van het Kifid. Nu blijkt dat meer ondernemers dan eerder gedacht niet bij het loket terecht kunnen. Want de definitie van 'klacht' in het reglement luidt: 'Een geschil tussen een Klant en een Aangeslotene met betrekking tot een rentederivaat dat is afgesloten in het kader van zakelijke kredietverlening en waarvan de looptijd op 1 april 2014 nog niet was geëindigd.'

Bijzonder beheer

Wie bijvoorbeeld door toedoen van de bank vóór 1 april vorig jaar zijn lening en renteswap vroegtijdig moest beëindigen – wat leidt tot het betalen van een flinke afkoopsom – staat voor een dichte deur. Dat zijn vaak ondernemers die in het beruchte Bijzonder Beheer zaten, waar menigeen van hen sneuvelt. Advocaat Chantal van den Borne, die met succes pleitte voor een openstelling van het Kifid, is teleurgesteld. 'Het doel was toch juist dat dit soort zwakkere ondernemers een goedkope, snelle, deskundige én onafhankelijke rechtsgang zouden krijgen?' Van den Borne denkt dat met alle beperkingen het Kifid een wassen neus is. 'Wederom wordt het ondernemers dus op slinkse wijze bemoeilijkt om hun recht te halen.' Wat zijn die andere beperkingen? Klachten die betrekking hebben op de bevoegdheid van banken om opslagen toe te passen, zijn uitgesloten (zie art. 9.2 m). Dat is merkwaardig gezien de aard van het probleem: ondernemers dachten met een renteswap juist een vaste rente te hebben. Zo is het immers aan hen verkocht.

Opslagverhoging

Na vragen hierover bleek dat je een klacht over opslagverhoging alleen kan verpakken als een klacht over de voorlichting daarover bij verkoop van het derivaat, zonder de algemene voorwaarden van de bank ter sprake te stellen. Daar komt bij dat in artikel 9.3 van het reglement staat: ‘Als tijdens de behandeling bij Kifid blijkt dat zich een van de in dit Reglement rentederivaten genoemde gronden voordoet, of heeft voorgedaan, waardoor de Klacht buiten behandeling had moeten blijven, of moet blijven, beëindigt Kifid de behandeling.’ Klanten die bij de interne klachtenprocedure van de bank een klacht hebben ingediend over de verhoging van de rente-opslag kunnen vervolgens niet meer bij het Kifid terecht, liet het Kenniscentrum eerder weten. ‘Ook niet als zij dat onderdeel van de klacht achterwege zouden laten bij de uiteindelijke klachtbehandeling door het Kifid. In feite wordt met dit artikel de boodschap gegeven dat klanten beter maar in het geheel niet kunnen klagen over verhoging van rente-opslagen.’

'Boodschap wordt gegeven dat klanten beter maar in het geheel niet kunnen klagen over verhoging van rente-opslagen'

Ook ondernemers met meer dan 50 werknemers of meer dan tien miljoen omzet dan wel balanstotaal zijn niet welkom. Je kunt je afvragen of het aantal werknemers of het balanstotaal een relevante factor is voor deskundigheid of kwetsbaarheid in geval van rentederivaten. Als banken straks triomfantelijk melden dat er een beperkt aantal klachten is ingediend bij het Kifid, weten we in elk geval waarom dat zo is.