Vanuit een beleggingsperspectief is een investering in een vliegtuigmaatschappij 'uitdagend' te noemen. Een vliegmaatschappij is kapitaalintensief, de concurrentie is moordend en de lijst met personeel is lang. Voor een aandeelhouder is dit een weinig aantrekkelijke mix van feiten.

Toch zijn er succesvolle entrepreneurs in deze tak van sport, waarbij sir Richard Branson wellicht het meest tot de verbeelding spreekt. Recent werd bekend dat piloten van de KLM een belang verwerven van 4,5 procent in het moederbedrijf.

Buschauffeur

Piloten hebben in de loop der jaren een spoor van vernieling achter gelaten. Bij Lufthansa beginnen de ontwikkelingen zo langzamerhand op een heuse soap te lijken. De strijd tussen de de Duitse luchtvaartmaatschappij en haar piloten heeft zich verplaatst naar de rechtbank, waarbij de gerechtelijke uitspraken meer weg hebben van een op hol geslagen stoplicht.

In mijn ogen is een piloot niet meer dan een buschauffeur in de lucht

Feit blijft dat Lufthansa door de stakingen van de piloten inmiddels meer dan 320 miljoen euro verloren heeft over de rug van de aandeelhouders. Bij mijn weten is dit één van de weinige beroepsgroepen ter wereld die zich zo achteloos boven zijn werkgever en klanten stelt.

In mijn ogen is een piloot niet meer dan een buschauffeur in de lucht. De vliegtuigbranche is enorm gegroeid en daardoor is de piloot steeds meer een commodity geworden. Alleen sommige piloten denken daar nog steeds wat anders over, met alle gevolgen van dien.

In Nederland lijken de piloten zich meer coöperatief op te stellen door min of meer in te gaan op de eisen van de werkgever in ruil voor een aandelenpakket en een commissariszetel. Of dit een juiste ontwikkeling is vraag ik mij af.

Dubbele pet

De piloot zit door deze constructie met een dubbele pet op. Aan de ene kant is het zijn taak om veilig vliegen te garanderen. Aan de andere kant spookt het aandelenbelang door zijn hoofd. In mijn ogen kan dit tot conflictsituaties leiden, waar niemand op zit te wachten. Daarnaast is het merkwaardig dat bij deze constructie het cabine- en grondpersoneel volledig buitenspel staat.

Het geval Air France-KLM is extra precair omdat het belang van KLM al in een eerder stadium verkwanseld is aan de Fransen

In mijn ogen hebben de te logge vliegtuigmaatschappijen een concurrentieprobleem. De piloot kan daar – afgezien van zijn te hoge vergoeding – weinig aan veranderen; het zit opgesloten in het DNA van de desbetreffende maatschappij. Daarnaast is het geval Air France-KLM extra precair omdat het belang van KLM al in een eerder stadium verkwanseld is aan de Fransen. Bij de Amsterdamse effectenbeurs hebben we deze gang van zaken eerder gezien, dit overigens geheel terzijde.

Waarschijnlijk heeft de gemiddelde piloot geen flauw idee waarin hij investeert. In het verleden zijn er genoeg financiële ongelukken gebeurd door te wedden op één paard. De door de KLM gekozen constructie is derhalve in meerdere opzichten als ongelukkig te bestempelen. De toekomst zal uitwijzen of de piloot een doortastend belegger is. Ondergetekende heeft er een hard hoofd over in.

Rest mij u een goed weekend te wensen.

Jan Dwarshuis is senior asset manager bij Thirteen Asset Management AG, waar hij verantwoordelijk is voor het Thirteen Diversified Fund. Dwarshuis schrijft zijn columns op persoonlijke titel en wordt hier niet voor betaald. Ook betaalt hij niet voor het plaatsen van zijn columns. Professioneel houdt hij posities aan in grote Europese, Amerikaanse en Russische beursfondsen. De informatie in zijn columns is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Op het moment van schrijven heeft hij geen positie in bovengenoemde aandelen en is ook niet voornemens dat de komende 72 uur te doen.