
Demografie domineert democratie
De uitslag van het Brexit-referendum was niet alleen te wijten aan de eilandcultuur van de Britten, schrijft gastauteur Rochus van der Weg, het was ook een kwestie van demografie. Het waren met name de ouderen die de EU in het stemhokje afwezen terwijl de jeugd schitterde door afwezigheid. Als we niet goed oppassen, heeft de vergrijzing nog meer onaangenaams voor ons in petto.
In 2012 publiceerde de Amerikaanse schrijver Robert D. Kaplan zijn voor mij revolutionaire boek De wraak van de geografie. Kaplan maakte hierin inzichtelijk dat op mondiale basis de ontwikkeling van culturen, naties en van geopolitiek beleid een weerspiegeling is van harde geografische randvoorwaarden. Bergen, zeeën, rivieren en woestijnen vormen samen deze randvoorwaarden. Vanuit dit perspectief kan de Brexit van het door water omgeven Groot-Brittannië geen verassing zijn.
Verschuivende demografie
Een nadere analyse van de Brexit en de achterliggende democratische besluitvorming maakt duidelijk dat naast de geografie ook de demografie een belangrijke factor is geweest bij deze besluitvorming. De uitslag van het referendum is in belangrijke mate beïnvloed door niet alleen de economische onderkant van de samenleving, maar ook door de oudere vertegenwoordigers ervan — een effect dat nog versterkt werd door het verbazingwekkende gebrek aan betrokkenheid van het jongere electoraat. De demografie heeft hier duidelijk zijn plaats opgeëist in de democratie. Waar de geografie echter een harde, niet-tijdgebonden randvoorwaarde vormt, wordt de wereld nu geconfronteerd met de demografie als een meer softe, meer tijdgebonden maar vooralsnog dwingend aanwezige randvoorwaarde voor geopolitiek beleid.
De demografie heeft hier duidelijk zijn plaats opgeëist in de democratie
Mondiale, regionale en nationale besluitvorming en beleidsvorming zullen in toenemende mate rekening dienen te houden met een verschuivende demografie in de ‘ontwikkelde’ landen. Als we kijken naar IMF-cijfers, dan is het duidelijk dat in toonaangevende landen en gebieden, zoals de Verenigde Staten, Rusland en de EU, de generatie jongeren in de periode 1960-2015 dramatisch is teruggelopen, terwijl de generatie 65-plus onstuitbaar groeit. De jongere generatie halveerde gedurende deze periode naar rond de 15 procent, terwijl de oudere generatie verdubbelde naar rond de 20 procent. De demografie in de ontwikkelingslanden laat voor 2015 een volstrekt ander beeld zien: minder dan 10 procent ouderen en rond de 30 procent jeugd.
Bezorgdheid en pessimisme
Het toenemende percentage ouderen in de Westerse samenleving zou een bron van grote tevredenheid kunnen zijn. Het is immers een indicatie voor een langer leven door een adequate gezondheidszorg. Het tegendeel blijkt echter waar te zijn: bezorgdheid en pessimisme voeren de boventoon. In de analyse van dit pessimisme is veel aandacht voor de zorgen over klimaatverandering, immigratie, automatisering en robotisering en economische groei die achterblijft bij de verwachtingen. Het uitgebreide interview in het FD van 8 oktober met de Duitse historicus Philipp Blom onderstreept deze zienswijze. Volgens Blom moeten beleidsmakers onderkennen dat ‘klimaatverandering, de vluchtelingencrisis en de steeds verder oprukkende automatisering ingrijpende gevolgen zullen hebben, of we dat nu willen of niet’.
"De voordelen van supranationale samenwerking, zoals globalisering en Europese integratie, gaan aan nogal wat ouderen voorbij"
Onderbelicht als bron van dit pessimisme is de verschuivende demografie, die leidt tot toenemende vergrijzing. De oudere generatie maakt zich zorgen over het behoud van werk, en aansluitend over onbetaalbare oudedagsvoorzieningen. De flexibilisering van de arbeidsmarkt maakt een garantie op werk tot een moeilijke zaak. Ook een pensioengarantie is onmogelijk nu pensioenfondsen door de lage rente niet aan hun toekomstige verplichtingen denken te kunnen voldoen. Daarbij is de dynamiek van de samenleving zo groot dat vele ouderen zich eerder ontkoppeld voelen van de samenleving. De jongere generatie domineert door haar vermogen tot innovatie en tot het verwerken van veel informatie. De voordelen van supranationale samenwerking, zoals globalisering en Europese integratie, gaan aan nogal wat ouderen voorbij.
Vertrouwen in de toekomst
In een democratie doet deze groeiende groep ouderen van zich spreken. Onder de huidige omstandigheden zal hun stemgedrag veelal defensief en behoudend zijn, en zich richten op het tegengaan en terugdringen van veranderingen en mogelijk — erger nog — op het steunen van populistische partijen. Het Brexit-stemgedrag onderstreept deze houding. Met de komende verkiezingen in Nederland zouden politici meer aandacht moeten besteden aan het koesteren van de oudere generaties, en hun het vertrouwen in de toekomst teruggeven. Dit mag evenwel de jongeren niet belasten met de pensioenzorgen van de ouderen en hen zo reden geven voor pessimisme ten aanzien van de eigen toekomst. Laat de verschuivende demografie vooral geen wraak nemen op onze hele samenleving.
36 Bijdragen
Apekool 5
Tot aan de verkiezingen zijn er allerlei voornemens, na de verkiezingen wordt op basis van statistiek (kijk nou toch, meer dan 75 zetels!) de waarheid verdraaid en gezegd dat de keuze van de kiezer wordt vertegenwoordigd.
Bij dit referendum is het een heel ander verhaal: een concrete vraag met een concreet antwoord.
Dat de Britse jeugd thuisbleef mag je hen zeer aanrekenen, daarmee geven ze daadwerkelijk hun toekomst in handen van anderen bij zo'n grote beslissing. Zou de gebrekkige scholing in het VK hier debet aan zijn?
De poging tot sabotage (door veel politieke & maatschappelijk partijen) van het Nederlandse Oekraïne referendum is ook schandelijk en verwerpelijk. Ruttes weigering om een beslissing te nemen op grond van de uitslag is ronduit abject.
Toevoeging voor Pubben I-330; statistiek over opleiding, inkomen, leeftijd van de Brexit opkomst
http://www.theatlantic.com/international/archive/2016/06/brexit-vote-statistics-united-kingdom-european-union/488780
Diny Pubben 9
ApekoolHet zou mij niet verbazen als de doeners, de praktijk mensen, deze keer wel zijn gaan stemmen en de hoger opgeleiden niet. Iemand cijfers?
Lydia Lembeck 12
Diny PubbenM. van Deelen 11
Diny Pubben"The BES's 2015 study had suggested that non-voters as a whole had similar views on the EU to voters generally; they encompassed both idealistic (yet politically disinterested) youngsters and disaffected blue-collar workers."
"Many who hadn’t voted since the 1980s turned out heavily to vote "leave."
"This suggests that Brexiters won by mobilizing millions of supporters who never normally vote, whereas the "remain" side got almost no net benefit.
Ik denk dat de hoger opgeleiden als altijd zijn gaan stemmen en niemand had gerekend op 2,8 miljoen stemmers uit de vergeten hoek van niet-stemmers.
Jan de Vries 1
Pieter de jager 4
Jan de Vrieshttps://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/bevolkingspiramide
Uiteraard niet alle ouderen, dus als je dat zelf niet doet, hoef je je natuurlijk niet aangesproken te voelen. Overigens zouden jongeren gewoon meer kinderen moeten krijgen en meer stemmen om hun eigen pensioen wel goed te regelen, helaas zijn velen te laks.
Lydia Lembeck 12
Pieter de jagerWat opvalt is dat jij je tekort gedaan voelt. Doe daar wat aan, want je komt van kwaad tot erger met zulke malle ideeën.
Pieter de jager 4
Lydia LembeckWant je begrijpt mn punt niet geloof ik, het gaat omdat er te weinig kinderen zijn geboren.
Nergens schrijf ik dat ouderen niet hard gewerkt hebben of er niet voor hebben gespaard.
Overigens is het grootste gedeelte van de pensioenpot rendement en niet inleg, maar goed dat is weer een andere discussie. Het probleem is demografisch en je kunt ook een prettige oude dag hebben als je een paar jaar later met pensioen gaat, de levensverwachting is al tien jaren toegenomen sinds de pensioensleeftijd op 65 jaar is gezet begin vorige eeuw.
M. van Deelen 11
Jan de VriesIk snak naar verandering, het afschudden van de heersende politieke en financiële macht en geloof dat de jeugd de sleutel in handen heeft. Wij moeten ze helpen met levenservaring en hoe inzicht te krijgen in het heden en wat daarheen heeft geleid. Dat gebeurt o.a. hier op FTM hoewel ik weinig inzicht heb in de leeftijden van mensen die hier verkeren.
Bernie Sanders deed dat ook maar heeft het helaas niet gered. De USA zitten nu met 2 malloten die elkaar voor rotte vis uitmaken. Wat een aanfluiting.
Ik geloof dat de jeugd door het gebruik van internet veel beter geïnformeerd wordt over wat er allemaal speelt. Geen enkele macht kan de hele wereld censureren. Bovendien geloof ik dat de jeugd veel mondialer is gericht en minder oorlogszuchtig. Eigenlijk hebben we heel veel voor ze verpest.
M. van Deelen 11
Jan Willem de Hoop 12
Als bepaalde groepen niet of in veel mindere mate de moeite nemen om te gaan stemmen is dit zorgelijk en verdient het aandacht. Ik vind de aandacht voor demografische compenent een zeer interessante en terecht door de auteur geagendeerd.
Echter vind ik dat journalisten, columnisten en andere opniniemakers er voor moeten waken te speculeren over andere uitkomsten van referenda en verkiezingen door verondersteld stemgedrag te suggereren van mensen die niet zijn gaan stemmen. Je weet nu eenmaal niet wat mensen die niet naar de stembus zijn gegaan wel gestemd zouden hebben als ze wel van hun recht gebruik hadden gemaakt.
Je moet de zorg van groepen die weinig tot niet hebben gestemd niet koppelen aan de uitslag. Bij omgekeerde uitslag met dezelfde groep mensen die ondervertegenwoordigd zouden zijn was probleem zelfde. Ook dan was het zorgelijk geweest als een bepaalde leeftijdsgroep ondervertengwoordig zou zijn.
T.a.v. Brexit. Zolang de voorwaarden niet bekend zijn kan deze straks of goed , of neutraal of of slecht uitpakken. Hierover speculeren zonder de voorwaarden te kennen is niet meer dan manipuleren.
"De jongere generatie domineert door haar vermogen tot innovatie en tot het verwerken van veel informatie." : Of de jongere generatie wordt met veel "gratis" vermaak op internet dom gehouden om uiteindelijk arm te eindigen?
Ik heb verschillende kanttekeningen bij het artikel, maar al met al belangrijk en interessant onderwerp waarvan ik hoop dat velen de moeite nemen in reactie hier aan te geven hoe zij erover denken. Moeten we in onze democratie meer rekening houden met demografische opbouw en met groepen (jongeren) die te weinig gaan stemmen?
Pieter de jager 4
https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/bevolkingspiramide
Veel babyboomers snappen niet dat ze te weinig kinderen hebben gekregen om hun verzorgingsstaat betaalbaar te houden. Ze denken dat ze recht hebben op zowat alles, omdat ze de illussie hebben dat ze veel hebben gespaard ervoor. De hoge rendementen van pensioenfondsen van rond de 7% heeft het meeste bijgedragen aan de pensioenpot.
Die rendementen kunnen we in de toekomst niet meer verwachten, omdat babyboomers gemiddeld 1,5 kinderen kregen en vergaten ook hun demografische duit in het potje te doen.
Jongeren kunnen alleen nog verzekerd zijn van een prettige oude dag als ze investeren in minimaal twee kinderen krijgen en zelf ook gaan beleggen in beleggings en obligatie fondsen.
Maar in plaats daarvan krijgen velen geen kinderen en gaan ze lekker op dure vliegvakanties die nog meer klimaatverandering veroorzaken, onbegrijpelijk.
M. van Deelen 11
Pieter de jagerJe zegt "babyboomers". Ik ben er een, mij en veel anderen hoor je niet. De 55-plusser domineert bijv. de huizenkoopmarkt. Ze hebben niet de illusie dat ze veel hebben gespaard, ze hébben veel gespaard. Veel daarvan gaat nu en straks naar de generatie na ons.
En inderdaad hebben de pensioenfondsen daaraan bijgedragen. Tegen de rendementen valt niet zelf te sparen of te beleggen. Maar daar maken we in Europees verband nog wel een einde aan. For the greater good of the happy few.
Jong én oud zouden zich moeten verzetten tegen de huidige afbraak (waaronder inderdaad ook heel wat minder bedeelde ouderen onder lijden). Ik heb niet het idee dat jouw commentaar daaraan bijdraagt.
Pieter de jager 4
M. van DeelenImmigratie kan een oplossing zijn, maar dat gaat met meer problemen gepaard dan gewoon gemiddeld 2 kinderen krijgen.
Ik geloof dat je mijn punt niet helemaal snapt. Er is niet genoeg geïnvesteerd in demografische zin, wel in financiële zin, dankzij de hoge rendementen.
De afbraak is het gevolg van de vergrijzing, hoe wil jij de aow op 65 jaar houden en de zorgkosten blijven vergoeden als die uitgaven elk jaar veel harder stijgen dan de belastinginkomsten?
Waarom draagt mijn commentaar er niet aan bij dan? Ik kom tenminste met een lange termijn oplossing: meer kinderen krijgen.
M. van Deelen 11
Pieter de jagerMet "snappen niet", "denken dat ze recht hebben op zowat alles", "illusie" klink je nogal betweterig over ouderen.
En de jongeren krijgen vervolgens ook een veeg uit de pan met "geen kinderen en gaan ze lekker op dure vliegvakanties die nog meer klimaatverandering veroorzaken,".
Dat komt een dialoog niet ten goede. Niet met jou en niet met betrokkenen onderling als je uitgaat van jouw uitspraken.
Een oplossing als de jouwe kan ik ook uit de mouw schudden, zelfs een op korte termijn: eerder doodgaan. Die is al net zo onrealistisch als jouw "'Gaat heen en vermenigvuldigt u".
Pieter de jager 4
M. van DeelenLydia Lembeck 12
Pieter de jager1. http://www.npo.nl/tegenlicht/30-04-2012/VPWON_1165580
2.http://www.2doc.nl/speel~VPWON_1219693~groen-goud-2-vpro-tegenlicht~.html
Het simpele feit dat jij geen trek hebt om mee te moeten betalen betekent nog niet dat je dan maar de schuld kunt blijven neerleggen bij je ouders, en/of grootouders. Je kijkt er naar met ogen van 2016, maar niet met de ogen van de jaren 60-70-80 en 90. Er zit een groot verschil in de manier van denken tussen die jaren en vandaag de dag. Je verongelijkt voelen is niet zo zinvol. Zorg dan voor je eigen Oude Dag, maar ga niet zomaar mensen de schuld geven van jouw huidige situatie. Hoe kon men weten dat jij ooit geboren werd en boos bent?
Pieter de jager 4
Lydia LembeckIk wil wel mee betalen, alleen er zijn wel grenzen. Een grens is dat we niet de aow leeftijd op 65 jaar kunnen houden.
Het heeft niets met morele schuld te maken, maar het is gewoon een oorzaak-gevolg relatie. Als er te weinig kinderen worden geboren, dan is de verzorgingsstaat in huidige vorm niet houdbaar.
Misschien moet je eens met andere jongeren gaan praten om eens te kijken of ik de enige ben die zo denkt over de vergrijzing. Alle jongeren die ik ken zijn boos op 50+ en dat is logisch als iemand opkomt voor de rijkste groep van Nederland. En verwacht dat de armste demografische groep de boel draaiende moeten houden zonder dat daar genoeg kinderen voor zijn gekregen.
Hier is een programma daarover: http://www.rtlz.nl/tv/uitzendingen/en-bedankt-babyboomers
Lydia Lembeck 12
Pieter de jagerJa, er gaan beslist dingen mis, maar daarvoor moet je bij de rechtse VVD zijn en de andere rechtse partijen, inclusief de PvdA. Deze tendens is gestart in de jaren 80. Daardoor wordt de kloof tussen rijk en arm groter en groter. Middeninkomens verdwijnen. In de jaren 90 is daarvoor gewaarschuwd, als 'toetje' na het mislukken van het MAI Verdrag (toenmalige TTIP). Dit is wat er inmiddels ruim 30 jaar aan het gebeuren is. Wie doen het? De kinderen van de babyboomers. Niet de babyboomers zelf. Die er overigens niets aan konden doen dat ze geboren werden. Als er te weinig kinderen zijn, dan hebben we, dankzij de immigranten daarvan weer voldoende om het op te vangen. Maar daar ligt het niet aan. Het ligt aan de verdeling en de zucht van rijk om rijker te worden. Inmiddels is het zover dat echte rijken weinig of geen belasting meer betalen en dat hun geld zelf meer geld maakt. De belastingdruk ligt bij de middeninkomens. Logisch dat die mensen boos zijn. Maar als ze de babyboomers kiezen, is dat de verkeerde doelgroep. Je moet bij hun kinderen zijn. De kinderen die aan de macht zijn. Niet alleen hier, maar overal in de westerse wereld gebeurt dit. Er zijn helemaal niet zoveel rijke ouderen. Ze zijn er en een redelijke aantal heeft een goed pensioen weten te regelen, maar het merendeel komt rond van een AOW en misschien een klein pensioen. De pensioenen liggen onder vuur, maar er is ruimschoots voldoende in de 'potten' om de komende 30 jaar iedereen van een pensioen te voorzien. Ook zonder nieuwe premie inleg. Dat de pensioenen gekort worden is een waardeloze actie van Dijsselbloem en de DNB. Ruim 1300 miljard euro is er.
Pieter de jager 4
Lydia LembeckIk geef duidelijk aan dat ik boos ben op 50+. Gelukkig stemmen de meeste babyboomers niet op 50+.
Ongelijkheid en belastingontduiking is een groot probleem dat ben ik met je eens, maar die ongelijkheid is voor een deel ook demografisch. De vermogenden zijn voornamelijk babyboomers, die hebben veelal een afbetaald huis wat tonnen waard is, niet allemaal uiteraard.
Uit onderzoek blijkt ook dat 14% van de jongeren arm is t.o.v. 2% van de 65 plussers.
Dus als je het hebt over de ongelijkheid is dat ook deels een demografisch verhaal, snap je dat?
De pensioenen moeten gekort worden, omdat ouderen zo rijk zijn tov jongeren en er voor de jongeren ook wat over moet blijven. 1300 miljard is veel, maar het grootste gedeelte daarvan is rendement. De hoge rendementen van de afgelopen decennia gaan er niet meer komen, de rente zal structureel laag blijven vanwege de hoge schulden en vergrijzing.
Lydia Lembeck 12
Pieter de jagerMijn pensioen is zo klein, omdat de bedrijven waar ik lang gewerkt heb, geen pensioenregeling hadden. Ik ben aan vaste lasten ruim 70% van mijn inkomen kwijt. Nu kan ik goed met geld omgaan en dat moet ik ook, want steeds meer medicijnen en behandelingen moet je zelf betalen. Dus houd op met de Zwarte Piet neer te leggen bij je (groot)ouders. Pak de kinderen die de macht hebben, aan. Stem niet op rechtse partijen, omdat die je een oor aannaaien.
Je uitzending heb ik met verbijstering gezien. Achteraf was ik minder verbijsterd, omdat RTLZ een door rechtse sympathisanten gerunde zender is. M.a.w. gekleurd. Denk alsjeblieft eerst eens na voor je ouderen beschuldigt.
Pieter de jager 4
Lydia Lembeckhttps://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/bevolkingspiramide
Je leest volgens mij niet wat ik schrijf, kijk eens naar de bevolkingspiramide dan snap je het wellicht.
Lydia Lembeck 12
Pieter de jagerPieter de jager 4
Lydia Lembeck''Ik geef duidelijk aan dat ik boos ben op 50+. Gelukkig stemmen de meeste babyboomers niet op 50+.''
Je reageert verder helemaal niet inhoudelijk op mijn reactie, waarom?
Jan Pieters 2
Pieter de jagerPieter de jager 4
Jan PietersSjoerd Nelissen 6
Robelia 8
Het geklaag van ouderen is al in de oudheid beschreven.
Heimwee naar het goede leven.
Als kind van de wederopbouw heb ik gewerkt aan de "maakbare" samenleving.
Kunst, cultuur, muziekles, alles wat ontwikkeling betekende heb ik aan mijn kinderen meegegeven.
Nu 25 jaar later lijkt het of je een illusie hebt nageleefd.
Ik merk een soort apathie bij mijn kinderen en de jeugd om me heen voor wereldproblemen. Maken zich ook geen zorgen, ook niet over de opgebouwde studieschuld. Gaan even een wereldreis maken. ("nu het nog kan") Idealisme is hun vreemd.
"klimaatverandering, de vluchtelingencrisis en de steeds verder oprukkende automatisering ingrijpende gevolgen zullen hebben, of we dat nu willen of niet"
Blijkbaar is er een onbewust idee dat het allemaal wel goed komt.
Lydia Lembeck 12
RobeliaPeter Hendriks 7
Jan Pieters 2
Peter HendriksJan Smid 8
Peter HendriksDiny Pubben 9
Peter HendriksIk had Willing Slaves al gelezen toen ik weigerde om in onze zorg zo met jongeren om te gaan.
Moderne slavernij in de nul-uren contracten is ongrondwettig, ik weiger dat!
https://www.theguardian.com/money/2016/oct/11/huge-increase-in-number-of-graduates-bad-for-uk-economy
Er was een reorganisatie, zelfs niet eens gemeld bij de vakbond, vergelijk dat eens met de belastingdienst en hoe zorgmedewerkers daarop zullen reageren.
Ga Pieter Omtzigt helpen en vraag eens naar de zwijgcontracten die ze nu ondertekenen.
Die cultuur zit hoog in organisaties in de hoofden van de managers en is alles behalve transparant.
Lydia Lembeck 12
Peter HendriksJan Pieters 2
Jan Pieters 2