Dat de euro deze existentiële crisis overleeft, wordt met de dag onwaarschijnlijker. Wat in november 2008 nog een louter Amerikaanse aangelegenheid leek, is op de kop af drie jaar later uitgegroeid tot een politieke, financiële en sociale crisis zonder weerga. Kijk de krantenkoppen van augustus er maar op na. Afwaarderingen van staatsobligaties, rellen in de straten van Londen, Berlijn en Athene, paniek op financiële markten, banken die door hun collega’s worden gemeden als de pest, economieën die zuchtend ineenzijgen, en een politieke kaste die de radeloosheid nabij is: een ren kakelende kippen is stressbestendiger dan de Brusselse elite.

Hoe dom kun je zijn?
Als burger hou ik mijn hart vast; als ramptoerist is het smullen. Europese politici beschikken namelijk over een verbluffend vermogen tot clowneske stupiditeit. Hoe kom je erbij om  -- in mei 2010 -- een imposant reddingsfonds uit te rijden dat bij nadere beschouwing maar zuinigjes blijkt? Hoe verzin je het om stug te blijven volhouden dat de Griekse problemen met wat goedkoop geld uit de wereld te helpen zijn terwijl iedereen kan zien dat de Griekse staat failliet is en Griekse ondernemingen op wereldmarkten niets te zoeken hebben? Welke imbeciel heeft bedacht dat je met zijn allen straffeloos kunt bezuinigen terwijl het een publiek geheim is dat je daarmee Griekenland en Portugal de genadeslag toebrengt? Welke sukkel ziet niet dat Finland en Slovenië – op 21 juli 2011 – onder je ogen voor eigen rekening onderhandelen en Griekse zoethoudertjes eisen die de hele deal dreigen op te blazen? Hoe verzin je het om  -- op 14 augustus 2011 -- dooretterende scepsis te bestrijden met grootse plannen over Europese coördinatie terwijl de geschiedenis leert dat het bouwen van Europese instituties jaren duurt en financiële markten in dagen rekenen? Hoe stupide moet je zijn om in november 2008 zelfgenoegzaam te pontificeren dat de financiële crisis het failliet van het Angelsaksisch kapitalisme aantoont terwijl je eigen bancaire vrindjes hun boeken eveneens hebben volgestouwd met hypothecaire rotzooi? En hoe steil is je leercurve als je drie jaar later diezelfde vrindjes onder leiding van überbankier Ackermann hun eigen bijdrage aan het zoveelste Griekse reddingsplan in elkaar laat knutselen, waardoor het beter is voor banken dan voor Griekenland?

Schaamte voorbij
Inmiddels zitten we in het eindspel. Alle uitwegen zijn afgesneden. Geld is er niet meer. We kunnen de banken niet een tweede keer redden. Schamele groei heeft plaatsgemaakt voor diepe krimp. Na drie mislukte reddingsplannen is de politieke geloofwaardigheid vervlogen. Griekenland is de schaamte voorbij en stuurt glashard op confrontatie aan. Standard and Poor’s wil Eurobonds op zijn best de waardering van het minst kredietwaardige land geven. Franse banken als Société Générale zijn aangeschoten wild en worden op de interbancaire markt aangeduid als ‘dead men walking’. Toezichthouders onthullen dat BNP Paribas de boel belazert door Griekse obligaties tegen opgepompte prijzen in te boeken. Het IMF bezint zich op haar deel van het Griekse reddingsplan. Italië, België en Frankrijk betalen steeds hogere toeslagen op hun staatsschulden. Europese banken met Amerikaanse dochters stallen steeds meer kapitaal in de VS. Merkels draagvlak brokkelt iedere regionale verkiezing verder af. In Nederland, Oostenrijk en Finland krijgen populisten steeds meer weerklank: Griekenland redden is inderdaad duurder geworden dan Griekenland dumpen.

Borden tegen het parket
Hoewel niemand het eindspel kent, circuleren op Internet steeds meer scenario’s voor een milde monetaire euthanasie. De sterke landen zouden de zwakke landen er uit kunnen laten treden. De lidstaten zouden kunnen besluiten om de zone op te splitsen in twee munten. De eurozone zou Griekenland en Portugal een tijdelijke exit kunnen gunnen. Duitsland zou de euro kunnen overdragen aan de rest. En meer van dat soort verstandigs.
Ik vrees dat de eurocrisis in een fase terecht is gekomen waarin emoties het winnen van verstand. Zoals we hebben gezien tijdens de crisis van 2008 komt er onherroepelijk een moment waarop de borden tegen het parket gaan. Als na 18 maanden het lek nog steeds niet boven is, als alle opties zijn uitgeput, als beslissingen meer problemen veroorzaken dan ze oplossen, als vakanties worden besteed aan crisisberaden, als avonden steeds vaker heengaan met conference calls, als steeds meer nachten worden stukgeslagen met juridische fijnslijperij, als maaltijden te vaak uit kartonnen dozen zijn gekomen, als afspraken steeds vaker worden geschonden, als persoonlijke relaties verder verzuren, als ergernissen zich opstapelen, als luchtjes gaan irriteren, als maniertjes de omvang krijgen van treiterijen, als de onderrug steeds meer begint op te spelen, als zelfs het oogpotlood de rode oograndjes niet meer kan camoufleren, als het gezicht pafferig en koud aanvoelt, als er wordt gekotst in de prullenbak -- dan staat monetaire moord om de hoek.