KPMG wist vorig jaar nog een tuchtrechtelijke aanval van Pieter Lakeman te ontwijken via een schikking, maar daarmee is het accountantskantoor nog niet verlost van een ogenschijnlijk onzorgvuldige handtekening onder de jaarverslagen van rundveeslachterij Weyl, het bedrijf waar jarenlang de resultaten werden gemanipuleerd. Een negatief verschil van 45 miljoen euro werd niet opgemerkt door Edwin Slutter, de KPMG-accountant die volgens zijn Linkedin-account sinds oktober geen partner meer is bij KPMG Nederland.

Hoofdpijndossier

In dit hoofdpijndossier lopen nu twee tuchtklachten; de onlangs ingediende klacht door de curatoren van Weyl en een voortzetting van de door Lakeman ingediende klacht. Lakeman, voorzitter van de Stichting Onderzoek Bedrijfsinformatie, wist vorig jaar tot een schikking te komen met KPMG en trok vervolgens zijn klacht in. De Accountantskamer droeg echter daarna de klacht over aan de AFM. Bestuurder Gerben Everts bevestigde gisteren in het Financieele Dagblad dat de toezichthouder de klacht daadwerkelijk gaat overnemen. Het optreden van de AFM vloeit direct voort uit de beslissing van de Accountantskamer, die eind oktober in een tussenarrest al aangaf dat ze vanwege ‘het algemeen belang’ toch de klacht van Lakeman gaat doorzetten. Michiel Werkhoven, voorzitter van de Accountantskamer, gaf onlangs per email aan dat ‘krachtens art. 30 Wtra [Wet Tuchtrechtspraak Accountants, red.] moet de Accountantskamer bij intrekking van een klacht - in casu van Sobi - altijd overwegen of de zaak toch in het algemeen belang voortgezet moet worden. In casu is de beslissing van de Accountantskamer dat het algemeen belang dat inderdaad vergt. […] Omdat in zo’n geval de klager zelf zijn klacht heeft ingetrokken, heeft de wetgever bepaald dat in Wta-zaken (wettelijke controlezaken) de AFM dan de positie van klager moet innemen.’ De voorzitter geeft bovendien aan dat KPMG in beroep is gegaan bij het College van Beroep (CBp) voor het bedrijfsleven. ‘De Accountantskamer heeft (vooralsnog) beslist de behandeling tussentijds voort te zetten, nu deze tussenuitspraak in principe niet appellabel is en niet duidelijk is of het CBb op korte termijn dit appel zal behandelen en beslissen; de gebruikelijke doorlooptermijn bij het CBb bedraagt 1 ½ a 2 jaar.’

Heet hangijzer

Kortom, beroep of niet, het pijnlijke dossier Weyl kan nog niet worden afgesloten. Het is slikken voor KPMG-bestuursvoorzitter Jan Hommen. ‘We proberen ons zo veel mogelijk op de toekomst te richten en het verleden zo klein mogelijk te maken. Met Weyl lukt dat dus niet. Dat is even slikken en dan doorgaan,’ zei Hommen half november in het FD waarin hij uitweidde over de zogeheten ‘Come to Jesus’-sessie, waarin accountants hun zonden kunnen opbiechten. Desondanks probeerde KPMG meerdere keren de biechtstoel bij de Accountantskamer te ontwijken door zich te beroepen op verjaring van een tuchtklacht. Dit was het geval bij de door Lakeman ingediende tuchtklacht (die nu voortgezet wordt door de AFM); de schikking met Lakeman en door aan te kondigen zich te gaan beroepen op verjaring bij de klacht van de Weyl-curatoren.

KPMG probeerde meerdere keren de biechtstoel bij de Accountantskamer te ontwijken door zich te beroepen op verjaring van een tuchtklacht

Uit een reconstructie op Follow The Money bleek dat het accountantskantoor een gerede kans maakt. Nog geen 24 uur na deze publicatie reageerde KPMG begin maart met een aanvullend statement op de aanhoudende media-aandacht voor het hoofdpijndossier. KPMG waste daarin de handen in onschuld door te benadrukken dat de veroordeelde Weyl-bestuurders Frank Weyl (ceo) en Harro Geerdink (cfo en tevens ex-KPMG-er) er als gevolg van de Mond-en Klauwzeer crisis in 2001 ‘zeer bewust voor [hebben] gekozen om via een zichzelf continue vernieuwend systeem van fraude deze verliezen ook voor de accountant verborgen te houden.’ KPMG schreef verder dat: ‘Wanneer dergelijke sleutelpersonen op het hoogste niveau van een onderneming moedwillig foutieve informatie verstrekken en zelfs de bijbehorende controlesystemen daarop aanpassen, dan bestaat de kans dat de accountant daardoor met succes wordt misleid.’

Kans van slagen

Nu de AFM de voormalige rol van Lakeman definitief overneemt, komt de biechtstoel voor KPMG steeds dichterbij. Uit de eerdere reconstructie bleek al dat de ingediende klacht door de curatoren wél in aanmerking kan komen voor verjaring. De AFM-klacht is robuuster, aangezien een eerder beroep op verjaring in de klacht al in een tussenarrest van tafel is geveegd. Desondanks wordt in het FD geschreven dat de AFM zich de afgelopen maanden heeft gebogen over het risico op verjaring. ‘De verjaringstermijn vormt geen beletsel voor het indienen van de klacht. Anders zouden wij niet zo veel moeite doen,’ concludeert Everts in het FD. Pieter Lakeman reageert tegen FTM verbaasd op de uitspraken. 'De Accountantskamer heeft min of meer bevolen dat de AFM de klacht overneemt en in het tussenvonnis is al duidelijk geworden dat er geen sprake is van verjaring. Het wekt bij mij de indruk dat de AFM met lange tanden aan dit dossier is gaan knagen.'   De Accountantskamer verwacht de klacht van de curatoren 'kort na de zomer' mondeling te gaan behandelen. Het tijdspad van de AFM-klacht is nog niet bekend. Een AFM-woordvoerder bevestigt de overname van Lakeman's klacht, maar kon verder nog niet inhoudelijk reageren.