
Wat gebeurt er met de gegevens die overheden, bedrijven en instellingen over ons opslaan? Wat als ze gehackt of gegijzeld worden? Hoe veilig zijn onze systemen, en onze data? Lees meer
De analoge en digitale wereld lopen steeds meer in elkaar over, internet en technologie knopen alles aan elkaar: beleid, sociale structuren, economie, surveillance, opsporing, transparantie en zeggenschap.
Ondertussen worden we overspoeld door ransomware, digitale desinformatie en diefstal van intellectueel eigendom. Conflicten worden tegenwoordig ook uitgevochten in cyberspace. Hoe kwetsbaar zijn we precies, en hoe kunnen we ons beter wapenen?
We laten overal digitale sporen achter, vaak zonder dat te weten of er iets tegen te kunnen doen. Al die aan ons onttrokken data worden bewaard en verwerkt, ook door de overheid. Dat gebeurt niet altijd netjes. Zo veegde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in een vernietigend vonnis het Nederlandse anti-fraudesysteem Syri van tafel. Hoe riskant het is om op dataverzamelingen van burgers algoritmes los te laten – datamodellen die vrij autonoom beslissingen nemen – bewijst de Toeslagenaffaire. Die laat ook zien wat het effect is van ‘verkeerde’ registraties die zich als onkruid door overheidssystemen lijken voort te planten, zonder dat iemand ze nog kan stoppen of wijzigen.
En zijn al die gegevens van burgers en klanten wel veilig? Wie kan erbij, wie mag erbij, wat als ze gehackt of gegijzeld worden? Hoe kwetsbaar maakt onze afhankelijkheid van data ons?
Podcast | Hoogleraar Bart Schermer: ‘Met de huidige aanpak van cybercrime lossen we de problemen uit 2017 op’
Amper toezicht op inzet van massa-surveillance tools door inlichtingendiensten
Zorgen over surveillancestaat weerhouden regering niet van invoering digitale bewijspas
De politie belazerde computercriminelen – begrijpelijk, maar mag dat wel?
‘Tijd om het gevecht met de tech-reuzen aan te gaan,’ zegt econoom Tommaso Valletti
PvdA-prominent verzwijgt belang in armoede-app bij promopraatjes
Woekerwinsten voor uitgevers van wetenschappelijke tijdschriften, ondanks nieuwe regels
‘Door gebrek aan toezicht gaan overheidsinstanties soms te ver bij het verzamelen van inlichtingen’
De politie vraagt opvallend vaak gegevens op van toeslagenouders, maar kan niet zeggen waarom
KPN vecht voor nieuw monopolie, de toezichthouder helpt mee
Aanleg van glasvezelkabels © Mathijs van den Brand
KPN vecht voor nieuw monopolie, de toezichthouder helpt mee
Via het aloude netwerk van KPN leveren meerdere providers internet, televisie en telefonie. Met de komst van glasvezel probeert het bedrijf ze op afstand te zetten. Providers betalen voor toegang tot glasvezel van KPN, maar kunnen daarop nauwelijks nog eigen, onderscheidende producten aanbieden. Consumenten op glasvezel van KPN zijn bovendien jaarlijks tot 360 euro meer kwijt dan internetters op glasvezel van andere aanbieders. De Autoriteit Consument & Markt laat KPN zijn gang gaan.
- Glasvezel zorgt voor de snelste internetverbinding, maar wie is de baas over het netwerk? KPN probeert zijn historische voorsprong op het oude telefoonnet ook op glasvezel in stand te houden.
- Andere providers konden via het oude telefoonnetwerk en op eerder aangelegde glasvezelnetten hun klanten nog van een gevarieerd aanbod voorzien. Op nieuw aan te leggen glasvezel beperkt KPN de kansen voor concurrenten, met instemming van de toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM).
- Consumenten betalen per maand soms wel drie tientjes meer op glasvezel van KPN dan op glasvezel van een ander netwerk – maar die andere netwerken zijn slechts in een klein deel van het land beschikbaar.
- De ACM verwacht dat marktwerking ervoor zal zorgen dat de consument jaarlijks in totaal 230 miljoen euro per jaar minder kwijt is aan internetverbindingen. De providers die met KPN moeten concurreren, geloven niet in die rekensom van de toezichthouder.
Internet is voor velen inmiddels belangrijker dan telefoon of televisie, maar het is geen publieke voorziening als drinkwater of elektriciteit. Zowel het aanbod als de kosten zijn speelbal van de vrije markt, waar dan ook grote partijen actief zijn met veel geld.
Bekende aanbieders zijn KPN, VodafoneZiggo en T-Mobile. Het van oorsprong Nederlandse bedrijf Draka is een belangrijke leverancier van de benodigde draden en kabels. En achter de schermen opereren de financiers: pensioenbelegger APG, en de internationale investeringsfondsen EQT en KKR.
Burgers en bedrijven zijn voor hun internetverbinding van die partijen afhankelijk en weten: je adres bepaalt de kosten en de kwaliteit van je internetverbinding.
In delen van Hoogeveen, Waalre en Helmond is bijvoorbeeld een snelle glasvezelverbinding van 1 gigabit te koop voor 49 euro per maand. Net als in sommige wijken van Den Haag, Rotterdam en Eindhoven. Maar diezelfde snelle verbinding kost elders 69 of 79 euro per maand. Of is helemaal niet beschikbaar, omdat glasvezel de woningen nog niet heeft bereikt.
Verschillen
Technisch is alle glasvezelbedrading gelijk, maar kleine providers als Freedom, Jonaz en Signet leggen zelf geen kabels in de grond. Ze liften mee op de kabelnetwerken van anderen.
En waar providers zijn aangewezen op de kabels van KPN betalen ze meer dan wanneer ze gebruik kunnen maken van glasvezelkabels van T-Mobile, of van regionale netwerken als dat in Zeeland (Delta) en West-Nederland (Caiway).

De meeste internetproviders middelen de kosten van het glasvezelgebruik, zodat al hun klanten hetzelfde betalen – ongeacht op wiens kabelnetwerk ze zijn aangesloten.
De jonge provider Freedom Internet laat de verschillen zien. Zijn glasvezelklanten op het KPN-netwerk kunnen internetten voor 49 euro per maand, maar dan is de maximale snelheid 50 megabit in plaats van 1 gigabit. Wie op KPN-glasvezel ook 1 gigabit wil, moet 79 euro per maand afrekenen.
Strijd om de wijkkast
Een internetverbinding bestaat uit drie lagen. Als eerste de fysieke draden, die lopen ondergronds vanuit de woning naar een verbindingspunt in een kastje in de wijk. Daar ligt de tweede laag: vanuit hier bepaalt de apparatuur welk verkeer mogelijk is, bijvoorbeeld de maximale internetsnelheid per woning. De derde laag is de aansluiting van het verbindingspunt op het datacentrum van de provider. Dat datacentrum bepaalt wat er mogelijk is voor de consument, zoals het aanbod van tv-zenders of opties voor een server thuis.
De kleinere providers en KPN strijden al jaren over de kosten van toegang tot de tweede laag, het verbindingspunt in een wijk of regio. Maar inmiddels is er ook een conflict over de technische inrichting daarvan.
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) accepteerde onlangs de nieuwe tarieven en voorwaarden die KPN hanteert voor concurrenten die gebruikmaken van zijn glasvezelnet. Onder druk van de andere providers verlaagde KPN de tarieven voor toegang tot de verbindingspunten met 2 euro per maand. Maar die providers mogen op nieuw aan te leggen verbindingspunten dan niet meer hun eigen apparatuur ‘ophangen’.
Voor KPN is dat de goedkoopste oplossing, essentieel om te kunnen investeren in het netwerk. De andere providers zien het als het insnoeren van hun concurrentiekansen.
Om het in wedstrijdtermen te zeggen: op glasvezelnetten van voor 2020 is het voor providers technisch mogelijk het KPN-aanbod met een eigen voertuig in te halen. In nieuwere gebieden zitten ze naast KPN op het stoeltje van de bijrijder.
Koperdraad
Het is na de strijd om de internetklant in de jaren negentig en nul, de tweede keer dat KPN zijn dominante positie met hand en tand verdedigt. En net als toen bundelt KPN de infrastructuur van het netwerk met een eigen aanbod aan alle klanten én met een groot marketingbudget.
Het voormalige staatsbedrijf heeft nog altijd een lijntje naar elke Nederlandse woning. Minimaal is dat het antieke koperdraad van het klassieke telefoonnet. Andere providers leveren daarop al sinds de jaren negentig ook internetaanbod. Want KPN moet toestaan dat zijn concurrenten hun eigen apparatuur installeren in de wijkkasten van het kopernetwerk.
Leven zonder internet komt bijna niet meer voor, maar welk internet?
Naast e-mail en websites worden ook radio- en televisiesignalen in grote delen van het land via internet geleverd. Technisch is een koperdraad van het traditionele telefoonnetwerk voldoende voor basisgebruik inclusief tv, maar de vraag naar snellere verbindingen stijgt vanwege het aanbod van hoge kwaliteitsbeelden, games en streaming video.
Er zijn twee types vaste netwerken in Nederland geschikt voor hoge snelheden: glasvezel en coax, de klassieke tv-kabel.
VodafoneZiggo heeft de meeste coax-netwerken, met een directe lijn naar 7,7 miljoen huishoudens van wie er 3,8 miljoen internet afnemen, meestal gecombineerd met televisie en telefoon.
Er gaat jaarlijks 5 miljard euro om in de glasvezelmarkt voor consumenten en het midden- en kleinbedrijf
In sommige regio’s bestaat nog een eigen kabelnet, zoals Delta in Zeeland en Caiway in delen van West-Nederland. Delta en Caiway hebben dezelfde eigenaar. Deze kabelaars bouwen hun netwerk om naar glasvezel en breiden onder de naam Delta uit in delen van Nederland waar ze KPN voor kunnen zijn. Delta heeft 1 miljoen glasvezelaansluitingen en wil dat in 2025 verdubbeld hebben. Het aantal klanten op dit netwerk is niet bekendgemaakt.
Volgens berekeningen van de Autoriteit Consument & Markt gaat er jaarlijks 5 miljard euro om in de glasvezelmarkt voor consumenten en het midden- en kleinbedrijf.
‘Glasvezel is nieuw in vergelijking met koperdraad en de tv-kabel, het biedt meer. Dus je weet dat de klanten uiteindelijk toch wel komen,’ zegt Hendrik Rood, internetexpert van adviesbureau Stratix. ‘De reserveringen voor groot onderhoud kijken 25 jaar vooruit, inclusief inflatiecorrectie voor de prijs van arbeid die dan nodig is. Voor geduldig kapitaal zoals dat van pensioenfondsen is dit de ideale belegging.’
Iedereen wil groeien
KPN erfde bij de privatisering in de jaren negentig het kopernetwerk dat heel Nederland bestrijkt. Sinds 2000 is het bedrijf ook actief met glasvezelaansluitingen, eerst naast maar de laatste jaren in plaats van een koperaansluiting. Op glasvezel heeft KPN 3,2 miljoen aansluitingen, daarvan zijn er 1,8 miljoen in gebruik.
Voor T-Mobile legt Open Dutch Fiber glasvezel aan, maar de bijna 10 procent marktaandeel op de internetmarkt van T-Mobile ligt volgens het bedrijf nog grotendeels bij klanten die zijn aangesloten via koperlijnen. Zowel op het eigen glasvezelnet als op koper biedt T-Mobile goedkopere internetaansluitingen aan dan KPN.
‘Niet alle partijen zullen hun ambities waar kunnen maken’
Alle aanbieders willen groeien. KPN streeft naar 6,5 miljoen aansluitingen (80 procent landelijke dekking), Delta mikt op 2 miljoen en Open Dutch Fiber, dat in maart concurrent E-Fiber overnam, streeft naar 1 tot 1,5 miljoen aansluitingen.
Aangezien er in Nederland 8,1 miljoen huishoudens zijn, kunnen niet al die plannen worden uitgevoerd zonder kostbare overcapaciteit te creëren. Toezichthouder ACM zegt te verwachten ‘dat niet alle partijen hun ambities volledig kunnen waarmaken’.
Het glasvezelnetwerk is vanaf 2000 net zo gebouwd als het oude telefoonnetwerk, met wijkkasten die in principe ook voor andere providers toegankelijk zijn – maar bij glasvezel is die toegang niet vastgelegd in de wet.
Of dat wel zou moeten? ‘De overheid loopt hard weg voor die vraag,’ zegt Hendrik Rood van bureau Stratix dat organisaties adviseert over internettoegang.
FM-radio
De gemiddelde meterkast heeft zeker twee opties voor een vaste aansluiting op internet: de tv-kabel en de klassieke telefoonaansluiting van KPN. En al in zeker 4 miljoen huizen is een derde optie beschikbaar: een oranje glasvezeldraad.
Glasvezel is superieur aan koperdraad. Dus als het aan KPN ligt, stappen klanten over. Vanaf februari 2023 gebeurt dat onder dwang: waar glasvezel beschikbaar is, schakelt KPN de oude telefooncentrales uit – ook voor de inwoners die genoeg hebben aan hun oude vaste lijn.
Met zo’n ingreep komen bedrijven weg. Ziggo haalde eerder het FM-radiosignaal en het analoge tv-signaal van het kabelnetwerk. Luisteraars moesten een nieuw type digitale radio aanschaffen (DAB) of radiokanalen afspelen via de tv.
Kleine providers zorgen ervoor dat de consument meer te kiezen heeft dan KPN of Ziggo
VodafoneZiggo, dat het overgrote deel van de Nederlandse kabelnetten in handen heeft, komt er ook mee weg dat die gesloten blijven voor andere aanbieders.
Toezichthouder ACM probeerde dat te veranderen, maar kreeg wegens onvoldoende onderbouwing in 2020 van de rechter het deksel op de neus. Als gevolg van die uitspraak is ook KPN niet meer verplicht om anderen toe te laten tot zijn netwerk.
Maar KPN kijkt wel uit om de ACM een stok te geven om mee te slaan: zijn glasvezel- en kopernetwerken afsluiten voor concurrentie zou hét bewijs zijn van monopoliegedrag.
Kleine internetproviders zijn van belang voor een gezond speelveld, zodat de consument meer te kiezen heeft dan KPN of Ziggo: ‘Zo’n 10 procent van de Nederlanders wil iets met internet dat Ziggo en KPN niet bieden, maar wij wel,’ zegt Tim Dalmeijer van provider Jonaz. ‘Zo kun je bij ons nog steeds televisie kijken via de coaxkabel met DVB-C, daar is een markt voor. En dat kunnen we ook aanbieden op het Ziggo-netwerk, als dat ooit open gaat.’
Stevige portier
Jonaz en andere aanbieders merkten in 2021 dat KPN met een nieuwe techniek een stevige portier voor het glasvezelnet had aangenomen.
Overal waar namens KPN (of dochterbedrijf Glaspoort) nieuwe kabels worden neergelegd, gaan ook de verdeelkasten ondergronds. De bijbehorende GPON-techniek maakt het voor andere aanbieders onmogelijk om zelf woningen direct te bereiken: ze moeten toegang kopen tot KPN-apparatuur en mogen niet meer hun eigen spullen in de wijkkast hangen. Het glasvezelnetwerk verandert zo van een open naar een gesloten systeem, met KPN als poortwachter.
Dalmeijer: ‘Hiermee is KPN een monopolie aan het bouwen. Zo kunnen wij geen technisch onderscheidend aanbod meer leveren.’
De ACM verwacht dat het voor andere providers op korte termijn gemakkelijker wordt: ‘Onze rol is om ervoor te zorgen dat de voorwaarden er zijn voor duurzame en gezonde concurrentie, en dat er tegelijkertijd ruimte is om te investeren in de uitrol van glasvezelnetwerken.’
De woordvoerder zegt er vertrouwen in te hebben dat de toezeggingen van KPN zullen doorwerken in meerdere tarieven. ‘De voorwaarden zijn er wat ons betreft; het is nu aan de markt om in beweging te komen.’
Nieuwe toetreders
Het KPN-tariefstelsel voor zogeheten toegangsvragers kent veel varianten, van toegang tot het hele landelijke netwerk, tot regionale onderdelen, of tot virtuele verbindingen op buurtniveau.
‘T-Mobile kan op het oude KPN-net een concurrerend aanbod doen, met glasvezel is dat voorbij’
Maar nieuwe toetreders maken steeds minder kans. ‘Je bent als kleine speler 1,5 miljoen euro kwijt voor je begonnen bent,’ rekent Anco Scholte van Freedom Internet voor. ‘Als je het al gefinancierd krijgt, moet je het ook nog terugverdienen. Dit is alleen interessant voor een grote speler als T-Mobile.’
Maar ook T-Mobile zegt weinig te zien in de door ACM goedgekeurde spelregels en tarieven van KPN: ‘De prijsverlagingen zijn van toepassing op een glasvezelnetwerk dat grotendeels nog moet worden aangelegd.’
Gelegenheid om echt te concurreren op prijs of kwaliteit ziet T-Mobile daar niet, aangezien het inkooptarief voor oudere glasvezelnetwerken niet of nauwelijks daalt, zo valt op te maken uit de reactie op vragen van Follow the Money: ‘Daarmee is er geen ruimte om de tarieven voor consumenten naar beneden bij te stellen.’
230 miljoen
Essentieel voor kleine aanbieders zijn fatsoenlijke tarieven voor toegang tot de basis van het netwerk.
De ACM, die de markt elke drie jaar analyseert, kondigde in april aan dat KPN een aanvaardbaar voorstel had gedaan om interventie door de toezichthouder te voorkomen. Dankzij de lagere tarieven die KPN beloofde voor doorverkoop van netwerktoegang zouden consumenten gezamenlijk 230 miljoen euro per jaar kunnen besparen.
‘Huishoudens zijn duurder uit dan nodig, en providers kunnen minder eigen keuzes maken’
Daar geloofden VodafoneZiggo, T-Mobile en een reeks kleine providers niets van, blijkt uit hun reacties op de aankondiging van de ACM. Maar na wat kleine aanpassingen ging de toezichthouder toch voor acht jaar akkoord met de belofte van KPN, inclusief de omstreden technische beperkingen waardoor providers op de nieuw aan te leggen glasvezelnetten niet meer zelf tot aan de woning van hun klant kunnen komen.
Sindsdien kijken alle betrokkenen de kat uit de boom. Alleen KPN maakt goede sier met de tariefsverlaging voor providers (wholesale-klanten) en hoge kortingen voor overstappers.
Strikte regels
T-Mobile noemt concurrentie op prijs onmogelijk en vreest dat de situatie in 2023 verslechtert. Op het oude KPN-kopernetwerk kan het bedrijf nu nog een concurrerend aanbod doen, maar na de ombouw tot glasvezel is dat voorbij. Dat treft het grootste deel van zijn klantenbestand.
T-Mobile hoopt dat de ACM later dit jaar met strikte regels komt voor de gedwongen overgang van koper naar glasvezel. Als dat niet gebeurt ‘zullen voor veel klanten de tarieven eerder stijgen dan dalen. [..] en dat is geen positief nieuws voor consumenten die hadden gehoopt op juist een verlaging, zeker in deze tijd van alleen maar kostenstijgingen.’ Een volgend ACM-analysebesluit over het glasvezelnetwerk is in voorbereiding, bevestigt de toezichthouder. Dat borduurt voort op de nu voor acht jaar vastgelegde toezeggingen van KPN.
Zowel de beperkte toegang voor providers als de tarieven die KPN in rekening brengt zijn daarmee een gegeven.
‘Zo stuurt de ACM naar een markt met drie partijen, net als bij mobiele telefonie’
Bij het KPN-pakket voor providers hoort software waarmee ze – volgens KPN – op het nieuwe glasvezelnet bijna dezelfde faciliteiten hebben als in gebieden waar ze in de wijkkast hun eigen apparatuur kunnen plaatsen.
Dit is een technisch foefje dat nog geen enkele provider heeft afgenomen. Maar ook volgens de toezichthouder biedt de software een geschikt alternatief voor directe toegang tot de aansluiting in woningen. De ACM-woordvoerder: ‘Ook de Europese Commissie en toezichthouders in andere Europese landen vinden dat.’ Hij wijst erop dat er een markt van drie miljoen huishoudens bereikbaar blijft via de bestaande segmenten van het glasvezelnetwerk.
Toch voelen ook kleine internetproviders zich in de steek gelaten door de toezichthouder.

Dalmeijer van Jonaz: ‘De ACM heeft alleen de maandelijkse kosten bekeken, terwijl de aanvullende kosten en beperkingen veel belangrijker zijn voor partijen als wij.’
Scholte van Freedom Internet: ‘Op het eerste gezicht ziet het er leuk uit, maar je kunt klanten geen schappelijk aanbod doen. Ik krijg die ACM-rekensom van 230 miljoen niet rond. Door hiermee akkoord te gaan stuurt de ACM naar een markt met drie partijen, net als bij mobiele telefonie. Huishoudens zijn duurder uit dan nodig en door de beperkingen kunnen bedrijven zoals wij minder eigen keuzes maken.’
Geen compensatie
Als de consument de komende jaren op 230 miljoen euro voordeel mag rekenen, is er dan de afgelopen jaren te veel betaald? Moet KPN dat compenseren aan de andere providers? Zo’n claim is nog nergens neergelegd. Dalmeijer van Jonaz: ‘We vinden het belangrijker dat het in de toekomst beter gaat.’
‘Wij denken niet aan compensatie,’ zegt de woordvoerder van KPN. Van het software-aanbod met het te hoge tarief is volgens hem niet of nauwelijks gebruik gemaakt. ‘Zowel de toezichthouder als de afnemers vonden het te duur. Daarom hebben wij zelf een stap gezet, ook voor het bestaande volwassen netwerk.’
‘De handelwijze van KPN en de ACM sluit effectieve concurrentie uit’
T-Mobile: ‘Consumenten zullen geen geld terugkrijgen en de consumentenprijzen voor internet zullen ook niet snel dalen.’
Volgens een van de allerkleinste internetaanbieders van Nederland, de Stichting Fiber Overal uit Nijmegen, draait de ACM aan de verkeerde knoppen. Voorzitter Boudewijn Nederkoorn, voormalig directeur van Surfnet, hamert op de essentie van een open netwerk in plaats van de gesloten techniek die er nu aan komt.
Zonder zo’n open netwerk zit elke provider vast aan de technische keuzes van KPN, ook als het telecombedrijf vanwege de kosten kiest voor goedkope spullen van net voldoende kwaliteit: ‘Innovatief opereren met eigen apparatuur en toeleveranciers is straks geen alternatief meer op hun GPON-glasvezel. Dat ligt voor tientallen jaren vast.’
Nieuw netwerk
De handelwijze van KPN en de ACM sluit effectieve concurrentie uit, is Nederkoorns analyse: ‘Al in 2017 is berekend dat niemand een kans had bij de tarieven die KPN toen mocht rekenen voor toegang. Er is geen enkele relatie met de kostenstructuur. Dat verandert pas als een andere partij een nieuw glasvezelnetwerk naast het bestaande legt.’
Hoewel op enkele plaatsen in Nederland zowel glasvezel van KPN ligt als van een kleinere aanbieder, zien de bedrijven zo’n verdubbeling inmiddels als een dure en kansloze aanpak. Wie als eerste werkend glasvezel kan aanbieden, haalt namelijk de meeste consumenten binnen en de kabels kunnen de vraag makkelijk aan.
De enige die met KPN kan concurreren, is VodafoneZiggo en de eerste stappen daarvan zijn zichtbaar
Een snelheid van 1 gigabit per seconde is inmiddels de technische standaard en daar kunnen huishoudens nog lang mee uit de voeten, zegt Scholte van Freedom: ‘Als klanten dat in de toekomst willen, kunnen we ook 10 gigabit aanbieden. Op dit moment is dat net zo zinvol als nog meer megapixels in fotocamera’s. Met 10 gigabit ga je niet sneller streamen.’
De enige die een landelijk concurrerend glasvezelnet kan neerleggen is VodafoneZiggo en de eerste stappen zijn zichtbaar.
Op wijkniveau gebruikt het kabelbedrijf al glasvezel. Pas voor de laatste meters naar de woning schakelt de techniek om naar de coaxkabel met de vertrouwde ronde plug. Die techniek zit ondanks enthousiaste marketing aan de grens van haar kunnen.
Mocht Vodafone-Ziggo ooit besluiten dat glasvezel tot in de huiskamer meer toekomst heeft dan de antenneplug, dan heeft KPN er pas echt een concurrent bij – en moet de ACM opnieuw beoordelen of er prijsplafonds nodig zijn bij zo’n duopolie.
37 Bijdragen
Roland Horvath 7
Blijkbaar een nieuwe, aanvaarde praktijk in het neoliberalisme. De consumenten worden uitgebuit en het is de taak van de toezichthouder dat te faciliteren. Dat komt men zowat overal tegen o.a. vandaag de dag bij de prijs per KWh elektriciteit, die door de EU geregeld wordt.
ben wellerdieck 4
Roland HorvathMurk Wuite 2
Miro Lucassen 1
Murk WuiteGerard van Dijk 6
Miro Lucassen 1
Gerard van DijkRob Jasper
Miro LucassenMiro Lucassen 1
Rob JasperJolande Colder 1
Met een gezin met bv 2 thuiswerkende ouders en 3 studerende pubers heb je tegenwoordig absoluut snel en betrouwbaar internet nodig, gewoon alleen al om te kunnen studeren of werken en nog niet eens om te streamen of gamen!
Die zijn dus gebonden aan een duur abonnement en dat gaat alleen maar duurder worden! En dan heb je ook nog eens geen enkele keuze!!
Helaas is internet (net als water en elektra en zorg) inmiddels WEL een 1e levensbehoefte!!
Jammer dat daar "de markt" op losgelaten is! We moeten hopen dat op water niet ook " de markt" wordt losgelaten!!
Jan Ooms 10
Jolande ColderZo raar is die gedachte niet. In het steunpakket van de EU aan Griekenland, na de krediet-/Eurocrisis, was dit één van de voorwaarden. Wat hier uiteindelijk van overgebleven is weet ik niet. FTM heeft er destijds wel een artikel aan besteed.
Nu drinkwater schaarser wordt door grote droogtes a.g.v. klimaatverandering zullen er vast wel enkele GMO’s handenwrijvend hun kansen afwachten. En met een neoliberaal ‘Brussel’ maken ze nog kans ook!
squarejaw 5
Jan OomsRoland Horvath 7
Jolande ColderHet neoliberalisme in NL onder de enthousiaste leiding van de MP MR zal niet rusten vooraleer al het collectieve geprivatiseerd is, inbegrepen de Staten Generaal en het Torentje.
Het ambt van koning is sedert lang geprivatiseerd. Dat ambt is toevertrouwd aan de familie van Oranje Nassau.
En via een erfrecht heeft die familie het monopolie op het ambt van koning.
ben wellerdieck 4
Jolande ColderEveline Bernard 6
ben wellerdieckDe beperkingen zijn een lachertje en worden niet gehandhaafd
Sicco van Sas 2
Ik vind het altijd interessant om te kijken hoe Nederland het ten opzichte van andere EU-landen doet. De prijzen van vaste internetabonnementen zijn in Nederland relatief hoog. We staan op plek 20 van de 27. Zie pagina 7 van https://ec.europa.eu/newsroom/dae/redirection/document/88312 (meer info op https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/mobile-and-fixed-broadband-prices-europe-2021).
Jan Ooms 10
Sicco van SasGeen waakhond, maar een tandeloos ‘k-likkertje’!
Gijs Scholten
Internet is voor velen inmiddels belangrijker dan telefoon of televisie, maar het is geen publieke voorziening als drinkwater of elektriciteit. Zowel het aanbod als de kosten zijn speelbal van de vrije markt, waar dan ook grote partijen actief zijn met veel geld.
UNQUOTE
Nu kan ik me vergissen maar energie is inmiddels toch ook allang verworden tot speelbal van vrije markt?
Miro Lucassen 1
Gijs ScholtenRoland Horvath 7
Gijs ScholtenMark Rietveld 1
Dit is niet geheel juist, althans, de fysieke vezels vanzelfsprekend wel, maar de signaleringsmethoden zeker niet.
Wat KPN aanlegt, is GPON of tegenwoordig XGSPON, wat staat voor respectievelijk Gigabit Passive Optical Network en X (=Romeinse 10) Gigabit Symmetric Passive Optical Network.
Daartegenover staat AON, ofwel Active Optical Network. Bij passief glasvezel deel je de aansluiting met meerdere andere gebruikers, en daarmee deel je dus ook de bandbreedte. Bij actief glasvezel echter niet.
Wat je als gebruiker het liefst zou willen, althans wat het meest toekomstbestendig is, is je eigen AON-lijn. Echter, als je al geregistreerd staat voor een glasvezelaansluiting van KPN, dan zullen andere kabelleggers weigeren om nog een AON-kabel te trekken.
Dat is vrij zuur, want daar kom je doorgaans pas achter als KPN heeft aangebeld met de mededeling "dat je woning (kosteloos) op glasvezel wordt aangesloten". Je zou kunnen zeggen dat KPN daarmee je woonadres ontoegankelijk heeft gemaakt voor andere aanbieders.
Roland Horvath 7
Mark RietveldDe onderneming die het monopolie heeft of redelijker wijze kan verkrijgen krijgt dan de hulp van de overheid.
Het is altijd hetzelfde in alle landen.
Ook de EU lijdt aan zulke praktijken. De overheden en de MSM hebben te weinig deskundigheid en te weinig visie om zich te kunnen weren tegen de neoliberale praktijken van het kapitalisme.
Eveline Bernard 6
Roland HorvathEveline Bernard 6
Mark RietveldPeter Geerdes
Mark RietveldDat gaat zo: Het signaal wordt na de SPF 1:4 gesplitst, wat dus inhoudt dat het signaal dat op de vezel uit de SPF naar 4 vezels gaat. Vandaar uit gaat er een vezel naar een glasvezel lade in de centrale, die het signaal levert naar de wijkkasten in de aansluitgebieden. In die wijkkast wordt het signaal nog een keer 1:16 gesplitst, waardoor er op 1 SPF uiteindelijk 64 klantaansluitingen zitten.
Door in de centrale de 1:4 splitters te vervangen door bijvoorbeeld 1:2 splitters, kan de capaciteit al verdubbeld worden die naar de straatkasten gaat. In de straatkasten kan de 1:16 splitter vervangen worden door een 1:8 of zelfs een 1:4 splitter om de capaciteit nog verder te verhogen.
Natuurlijk moet er wel daarvoor ook apparatuur in de centrale bij gehangen worden, maar voor de fysieke infrastructuur buiten verandert er niks. Daarvoor ligt alle bekabeling al. De voedingskabel vanuit de centrale naar de straatkasten bevat 96 vezels. Hiervan worden er in de huidige opzet maar 48 gebruikt. Er is nog de mogelijkheid om buiten een extra glasvezelkabel met 96 vezels erin als extra voeding voor de straatkasten erbij te blazen via de reservebuizen die meegelegd zijn tijdens de aanleg, waarmee de capaciteit ook verder verhoogd wordt.
In de gelegde buizen is er ook nog de mogelijkheid om de oude kabel uit te blazen en in plaats ervan een kabel met 192 vezels te blazen. En dan kan dat ook in de reservebuis waar ik het eerder over had.
Peter Geerdes
Mark RietveldVoordat we al deze al aanwezige reservecapaciteit op hebben gebruikt ben je wel wat jaartjes verder. Sowieso moet ik de eerste particulier nog zien die de volle 10 Gbit per seconde volledig gebruikt. En ik zou het al helemaal bijzonder vinden als de volle 640 Gbit per seconde van één SPF benut wordt. Dus als we het over toekomstbestendigheid hebben, zal het wel loslopen.
Het vervelende aan AON is dat er veel meer apparatuur nodig is, ook in de wijkkasten. De configuratie hiervan is ook veel foutgevoeliger. De XGSPON infrastructuur is grotendeels kabel die heel robuust is. In de kasten zit geen apparatuur. Er hangt enkel apparatuur in de centrale. Als de bekabeling ligt en hij werkt, dan werkt het en verandert er niks meer aan de werking ervan. Bij AON kan apparatuur kapot gaan, software vastlopen en als de stroom in een wijkkast uitvalt, dan zit een heel gebied zonder internet (de noodstroomvoorziening voor AON is niet heel lang in staat e.e.a. draaiende te houden). En als iemand een vinkje ergens verkeerd zet, kan er veel misgaan. Ik snap het gevoel dat een "eigen" vezel beter is, maar in de praktijk vallen de voordelen best mee.
Co Stuifbergen 5
Mark Rietveldalexandra veltman 1
Co StuifbergenCor Broeders 4
TV kijken is al lang geen pretje meer door de constante reclamestromen. Telefoneren en internetten doen steeds meer mensen met hun mobieltje. En via dat mobieltje kun je ook je tablet van data voorzien. Daar moet je dan wel een onbeperkt bundeltje bij hebben.
Dus is ook het ondergronds data verkeer straks alleen nog nodig voor grote bedrijven.
Het maakt ook niet uit bij welke leverancier je zit: je bent gewoon overgeleverd aan hun nukken.
Roland Horvath 7
Cor BroedersYhomas 1
Tasco Alblas 1
Eveline Bernard 6
Tasco AlblasAndré Ockers 1
Tasco AlblasEveline Bernard 6
KPN werd daarbij opgezadeld met een hele berg verplichtingen en beperkingen die de kabelaars niet hebben, zoals de verplichting om elk huis te bedienen.
Ester De Winter
Voor welke basis behoeften blijft de overheid verantwoordelijk?
Zeker als het steeds gaat om een paar grote spelers die de markt verdelen
Patrick Verschuren
Cees van Soest
Ook hebben ze actief/passief "concurenten" overgenomen, om zo alle glasvezel activiteiten te kunnen afremmen.
Later toen private partijen lokaal glas gingen leveren, kocht men zichzelf in bij Reggefiber [2008] om deze club later in 2012 [51% aandelen] en in 2014 alle aandelen op te kopen [zie artikelen Tweakers.net]
De ACM vond het allemaal goed
PS Ik lees net dat T-Mobile mijn Glasvezel aanbieder [Cambrium/Tweak] heeft overgenomen per 7-10-2022
https://www.computable.nl/artikel/nieuws/ict-branche/7419841/250449/t-mobile-neemt-internetaanbieder-cambrium-over.html
De consolidatieslag is begonnen