Bert Bruggink, de financiële topman van Rabobank, kon gisteren de leden en aandeelhouders van de coöperatieve bank een recordwinst tonen: 1,66 miljard. Een winst die volgens consumentenorganisaties als Vereniging Eigen Huis voor een groot deel te danken is aan de enorme marges die de laatste jaren zijn gemaakt op de hypotheken. Rabobank is in Nederland met een marktaandeel van 30 procent marktleider in hypotheken en profiteert dus het meest.

 

Vier weken geleden berekende Het Financieele Dagblad op basis van cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek dat Nederlandse banken in 2009 24 miljard hadden verdiend aan de hoge marges op hypotheken. De rentedalingen op de financiële markten zouden door Nederlandse hypotheekverstrekkers niet aan hun klanten worden doorgegeven. 'Het hypotheekbedrijf floreert over de rug van de consument', zei hoogleraar vastgoedfinanciering Piet Eichholtz toen in de krant. 

 

Rabo-topman Bruggink legde gisteren uit dat dit allemaal iets anders lag. Hoewel het uitstekende resultaat voor een substantieel deel te danken is aan de verbeterde rentemarges, benadrukte Bruggink dat de marges op hypotheken niet bovengemiddeld groot zijn. Met een marge van 0,9 procentpunt bruto staat die volgens hem slechts tikje hoger dan het historische gemiddelde van de Rabo. Vereniging Eigen Huis berekende de marge eerder op 2 volle procentpunten lag. 

Bruggink zei gisteren dat de critici de hypotheektarieven ten onrechte vergelijken met de sterk gedaalde renteniveaus van de Staat en de ECB, ofwel het zogenoemde swaptarief. ECB-geld is niet bedoeld voor lange kredieten en het swaptarief is geen leentarief, zo viel ook op te maken uit de speciale toelichting 'De marge op hypotheken nader verklaard' die de Rabobank bij de presentatie van de jaarcijfers verspreidde.

 

'Dat is de verklaring van de Rabobank en zo hebben we ook een verklaring van ING en een van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) te horen gekregen,' zegt Hans André de la Porte, woordvoerder van Vereniging Eigen Huis. 'En allemaal luiden ze anders. In het geval van de NVB betrof het zelfs een compleet kulverhaal. Daarom zijn we ook zo blij dat de NMa er onderzoek naar gaat doen'. 

 

Volgens André de la Porte is het een feit dat Nederlandse banken heel fors verdienen op hun hypotheek portefeuilles. 'Merkwaardig wanneer je daarbij de sterk dalende huizenmarkt daarbij ogenschouw neemt. Vergeleken met de periode voor de kredietcrisis is de huizenmarkt bijna gehalveerd. De verdiensten komen dus vooral uit de huidige portefeuille. Wat ook zo wonderlijk is, is dat in Duitsland de rentevoeten ruim een procent lager liggen dan in Nederland. Duitsland is qua risico zeer vergelijkbaar met Nederland. Dus daar schiet het verhaal van Bruggink echt te kort'. 

 

André de la Porte denkt de hoge hypotheekrentes in Nederland met name te wijten zijn aan het grote tekort aan concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt. 'Enkele jaren geleden had je hier nog allerlei buitenlandse aanbieders die scherp op prijs concurreerden. Die zijn sinds de kredietcrisis allemaal verdwenen. Wat resteert zijn voor het grootste deel door de Staat gesteunde banken die op grond van de regels voor het toekennen van staatssteun niet eens op prijs mogen concurreren en Rabobank is de lachende vierde'. 

 

'We vinden het prima dat banken geld verdienen, maar daar hoort een helder verhaal bij te zitten. Maar dat ligt er nu nog niet. Er wordt geen verklaring gegeven waarom hier de rentes substantieel hoger zijn dan in Duitsland. Banken moeten hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en de lage rentes doorgeven aan de consument. Daarmee kan de huizenmarkt herstellen en het is natuurijk ook goed voor het vertrouwen in de banken'.