
De populaire gedachte dat de EU macht van de lidstaten heeft afgepakt is onzin, laat journalist Caroline de Gruyter in haar nieuwste boek zien. Ook eurosceptici moeten toegeven dat Nederland sowieso niet meer over alles zelf kan beslissen. De invloed van de globalisering is daarvoor te groot.
De meeste EU-correspondenten zijn onbekend bij het grote publiek. Misschien herkennen sommige kijkers Arjan Noorlander nog, maar dat komt alleen omdat de NOS-correspondent nog weleens op TV te zien is. RTL heeft niet eens een correspondent in Brussel en de kranten hebben er wel journalisten zitten, maar niemand weet wie ze zijn. Het is daarom opvallend dat een voormalige EU-correspondent die niet meer in Brussel werkt nog steeds een enorme status en reputatie heeft op dit terrein: Caroline de Gruyter.
De Gruyter woont tegenwoordig in Wenen en schrijft wekelijks in NRC Handelsblad een column over Europa. Een selectie van die columns is nu gebundeld onder de titel: Het vervloekte paradijs: waarom politici Europa eindelijk serieus moeten nemen. De titel toont meteen wat het perspectief van De Gruyter is: de EU is noodzakelijk. Voor dit perspectief bestaat tegenwoordig een scheldwoord: eurofiel. In dit boek bepleit De Gruyter bijvoorbeeld een geharmoniseerd EU-vluchtelingenbeleid, een standpunt waar veel politici zich verre van willen houden. Toch wordt ook de eurosceptische lezer bij dit boek ongewild positiever over de EU.

Leven in Zwitserland
Het is het tweede boek van De Gruyter in korte tijd. Haar vorige boek ging over Zwitserland, het meest internationale en meest dorpse land ter wereld. Zwitserlevens heette het, en ze schreef het na vier jaar tussen de Zwitsers te hebben gewoond. De conclusie van dit boek komt ook in haar nieuwe bundel terug: kritiek op de EU doet vreemd aan omdat de discussies die men in Nederland voert over de EU, ook gevoerd worden in Zwitserland — terwijl dat land geen EU-lid is. Betekent dit wellicht dat deze discussies weinig met de EU te maken hebben?
De Gruyter schrijft over de begindagen van de globalisering. In die dagen was globalisering een manier om de verzorgingsstaat te kunnen blijven betalen. Landen konden dat in de jaren ’80 namelijk niet meer op eigen kracht. Er waren goedkope kredieten nodig om de uitkeringen op te hoesten, en deze kredieten waren alleen mogelijk door financiële regulering internationaler te maken. Dat maakte geldstromen — en dus noodzakelijkerwijs ook het economisch beleid — internationaler.
Veel retoriek, hetzelfde beleid
De uiteindelijke consequenties voor de democratie zijn groot, aldus De Gruyter. Vroeger maakte het uit of je links of rechts stemde, want de linkse en rechtse partijen stonden ieder voor heel ander beleid. Dat is niet meer zo. Het belangrijkste voorbeeld is Griekenland: Syriza wilde ander economisch beleid dan haar voorgangers, en burgers stemden daar massaal voor. Maar alle retoriek en gedoe ten spijt, veranderde het beleid uiteindelijk echter nauwelijks. De politiek zit namelijk klem tussen de geglobaliseerde wereld en de burgers, aldus De Gruyter.
De discussies die men hier voert over de EU, worden ook in Zwitserland gevoerd — terwijl dat land geen lid is
Tijdens de eurocrisis veranderden veel landen van regering, maar ook daar veranderde het beleid in de regel niet. Wat resteert zijn softe verkiezingsthema’s die vaak over identiteit gaan. De keuze is niet meer tussen links of rechts, maar tussen open of gesloten: meer of minder globalisering. Sommige partijen willen terug naar minder globalisering en dus minder of geen EU. Dat vindt De Gruyter geen optie: volgens haar kan globalisering zonder de EU erger zijn dan deze nu al is. De EU kan de effecten van globalisering wel verzachten.
Zwitsers bankgeheim: weg ermee
Het populaire idee is tegenwoordig dat de EU macht heeft ontfutseld aan de lidstaten. Sommige partijen willen die macht terughalen en dan weer zelf over alles beslissen. Maar De Gruyter laat overtuigend zien dat dat onzin is. Een land kan zich niet in zijn eentje aan de globalisering onttrekken: deze dwingt bepaald beleid af.
Zwitserland is wederom een voorbeeld. Het land gaf haar bankgeheim op, want anders kregen de Zwitserse banken UBS en Credit Suisse geen bankvergunning meer in de VS — en dat had hun faillissement betekend. Het land moet zich voegen naar de geglobaliseerde regels en voert mede daarom alle regels van de EU gewoon in, al praat men er als niet-lid niet over mee.
Een land kan zich niet in zijn eentje aan de globalisering onttrekken: deze dwingt bepaald beleid af
Er zijn veel van deze voorbeelden. In Denemarken heeft men de euro niet, maar de Deense kroon zit wel vastgeklonken aan de euro. Anders is er te veel financiële turbulentie. De Deense kroon heeft dus alleen nog symboolwaarde. Ook bij het Oekraïne-referendum zien we dat globalisering en nationale democratie slecht samengaan: Nederland kan formeel wel nee zeggen, maar iedereen weet dat er hoe dan ook samengewerkt zal worden. Nederland kan in zijn eentje de relatie tussen de EU en Oekraïne niet bepalen.
Rekening houden met de kleintjes
De Gruyter stelt dat landen altijd al onaardig tegen elkaar hebben gedaan. Meningsverschillen waren — en zijn — er altijd. Vroeger ging dat gepaard met oorlog. De EU is volgens De Gruyter bedacht omdat landen zo op een andere manier onaardig tegen elkaar kunnen doen: aan de onderhandelingstafel. Het voordeel van de EU is dat deze ook rekening houdt met kleine landen. Die waren in het Europa van vroeger geheel afhankelijk van de grootmachten. Helemaal gelijk zijn grote en kleine EU-landen in de praktijk ook nu niet, maar men probeert dit principe in ieder geval wel te hanteren.
De EU is bedacht om op een andere manier onaardig tegen elkaar te kunnen doen
Het probleem is volgens De Gruyter dat er geen volledige Europese democratie is. Dit zou de invloed van burgers op de EU en op globalisering vergroten. Het probleem is dat politici deze Europese democratie nooit hebben gebouwd, deze niet belangrijk vonden, of er simpelweg niet aan dachten. Stappen in deze richting zijn inmiddels door de wijdverbreide tegenstand tegen de EU nog maar nauwelijks mogelijk, want de politici willen ook nog herkozen worden. Zo zal de impasse rond de EU nog wel even voortduren.
17 Bijdragen
Geert Kuijntjes 2
Jan-Marten Spit 9
Geert KuijntjesFredo 5
Marla Singer 7
FredoDit besef is nu een beetje beginnen te dagen bij mensen dit jaar en hopelijk dat volgend jaar er meer mensen zich gaan beseffen dat deze ontwikkelingen niet in hun voordeel zijn en zij zich moeten inzetten om deze ontwikkelingen om te buigen naar iets wat wel wenselijk is. Wellicht dat u dan verzucht dat zoiets onmogelijk zou zijn maar hoe zijn dan de laatste ontwikkelingen te verklaren waarbij zaken die zeker leken te zijn maar toch ander uitpakten?
Niets is zeker in het leven.
Pieter Jongejan 7
Nederland zit sinds 1999 in de euro en zag de koers van de euro dalen van 0,755 euro voor een dollar in 2010 tot 0,902 voor een dollar in 2015.
Volgens de statistieken van de OECD is het reële BBP per inwoner In Zwitserland in dollars van 2010 gestegen van 73985,8 in 2010 tot 75572,8 in 2015. In Nederland is het reële BBP per inwoner in dollars van 2010 gestegen van 50348,5 tot 51279. Dit betekent dat het BBP per inwoner van Nederland tegen de huidige dollarkoers met ongeveer 30% is gedaald ten opzichte van Zwitserland.
De veel sterkere economische groei per inwoner van Zwitserland is tot stand gekomen bij een veel lagere gemiddelde inflatie als gevolg van een veel sterkere wisselkoers. De gemiddelde Zwitserse inflatie bedroeg in de periode 2000-2015 (16 jaren) slechts 0,59% tegen 1,96% voor de gemiddelde Nederlandse inflatie.
Interessant is om te horen of Caroline de Gruyter deze cijfers kent of niet. En zo niet of ze dan nog even enthousiast is over de euro voor Nederland. Belangrijk is dat Nederland net als Zwitserland een kapitaaldekkingsstelsel voor de pensioenen heeft en dat de Nederlandse bevolking dus net als de Zwitserse bevolking groot financieel belang heft bij een harde munt en een lage inflatie.
Kan de redactie van FTM navragen bij Caroline de Gruyter of zij op de hoogte is/was van deze cijfers? En zo niet of ze nog steeds zo positief is over het meedoen van Nederland aan de euro?
Matthijs 11
Pieter JongejanKortom, ik vind Caroline de Gruyter toch wel scherpe analyses geven. Analyses die nodig zijn om een goede discussie te kunnen voeren over hoe het nu verder moet met de EU (en eurozone). Of je nu "voor" of "tegen" bent. Cijfers zoals jij die noemt zijn natuurlijk óók van belang om mee te nemen, maar vormen slechts een kleiner deel (zeker omdat zwitserland een vrij specifiek land is).
Jan Smid 8
Matthijs""Helemaal gelijk zijn grote en kleine EU-landen in de praktijk ook nu niet, maar men probeert dit principe in ieder geval wel te hanteren.""
Wat dus niet lukt. Sterker nog, de verschillen tussen Noord- en Zuid-Europa wordt met de dag groter. Italië dat, geheel tegen de afspraken in, zijn banken op kosten van de belastingbetaler gaat redden, en Frankrijk denkt over 'fiscale steun' aan Air France omdat zij een op de drie lange afstandvluchten verlies lijdt. Dat de A380 nog nooit winstgevend heeft gevlogen moge bekend zijn.
http://www.nu.nl/beurs/4370737/een-drie-lange-vluchten-air-france-kost-geld.html
Pieter Jongejan 7
MatthijsLees ook bij Brookongs 24 december 2016 het stuk van Tom Rosenstiel gretiteld "What the post-Trump debate over journalism gets wrong". Hij schrijft:
"The goal of fake news is not to make preoplebelieve the lie. It is to make them doubt all news. And the reason it has gained ground is because its practitioners study the way that netwotrks work reverse engineer the algorithm of social mediaand put their lies into those streams in ways that are effective".
Daarom zou ik als lezer van NRC willen weten of Caroline de Gruyter zelf feiten natrekt of afgaat op wat haar wordt aangeboden.
Matthijs 11
Pieter JongejanDat tegengeluid verwoord ze goed. In een ingewikkelde discussie zoals die over de EU en de Eurozone hoor ik graag van alle kanten de argumenten. Dan kan je eindconclusie nog steeds zijn dat het beter is om uit de euro te stappen, prima.
Overigens over dat pensioenvermogen: is dat niet een private kwestie? We hadden alles toch geprivatiseerd? ;) Ik heb als eigenaar van mijn bedrijf niks te maken met die pensioenvermogens, ik regel het zelf wel.
Jan Smid 8
MatthijsEn over die euro, die is veel te vroeg ingevoerd en mede door het ontbreken van een politieke unie echt een probleem geworden dat niet is op te lossen omdat de politiek oplossingen zoals TMS afwijst. En dan is het opgeven van de euro helemaal zo'n slecht idee niet, daar voor het oprichten van de politieke unie geen draagvlak is.
Geert Kuijntjes 2
Pieter JongejanHet zuiden kent alleen een omslagstelsel, zoals bekend, maar voor vele economen was dit een aanleiding om zich zeer sceptisch uit te laten over deze gemeenschappelijke munt.
Jan-Marten Spit 9
Geert KuijntjesOverigens beweert het rapport dat je aanhaalt, dat de Europese handel door de euro niet met twee, maar vijf procent is toegenomen.
"When it comes to the euro’s trade effects the first contribution of the report is to refine
“the number”. Using the latest data and best empirical methodology, we confirm the
received wisdom that the euro has promoted trade significantly, with the aggregate
impact being in the range of 5% or so. Note that we have made great efforts to
separate the euro’s impact from the impact of other pro-integration policies that were
also being implemented in the 1999-2006 period, notably the Single Market
programmes. This effort has tended to shift down the aggregate number but it is
necessary to be absolutely sure that it was the euro causing the effect. "
Jan Smid 8
Geert KuijntjesJan-Marten Spit 9
Jan SmidAls Europa soeverein was geweest, had Europa het probleem van de Amerikaanse schuldenexport juist veel makkelijker kunnen op lossen: het probleem retour afzender sturen.
Een goed deel van Eruopa is te laf gebleken om de daders te confronteren, en heeft in plaats daarvan gekozen voor het zoeken van zondebokken in eigen gelederen.
De reden dat IJsland de banken behandelde als de criminele en failliete instanties die ze waren, is niet het gevolg van een eigen munt, maar de resultante van moed en karakter. Dat is waar je jaloers op bent, en die jaloezie lijkt me terecht.
Om dat op te lossen kan je beginnen met de frauduleuze schuldenexport van de VS naar de EU ook gewoon noemen voor wat het is, in plaats van het uiterst vaag te omschrijven als 'de problemen'. En je afvragen hoe het mogelijk is dat Barosso dinsdag de ECB leidt en woensdag in dienst treedt bij de Amerikaanse overheid.
Geen enkele munt is bestand tegen laffe en/of corrupte bestuurders. Die bestuurders handhaven zich niet dankzij de euro, maar dankzij een laf en apatisch electoraat.
Roland Horvath 7
In tegenstelling daarmee is de regering van de EU, de EU Commissie, bewust zwak opgebouwd, zoals CDG zegt. 28 afdankertjes, 1 per staat, die veelal bevoegdheden krijgen waarin ze niet deskundig zijn, die geen ideologische eenheid vormen en geen programma hebben en niet verantwoordelijk zijn tegenover het EU parlement. De Commissie is slechts de administratie, het secretariaat van een kartel van Grote Multinationale Ondernemingen GMO die de ware regeerders van de EU al altijd geweest zijn. De EU is er door en uitsluitend voor -de grillen van- de GMO. De Commissie doet haar zin, alleen de Raad heeft invloed op haar politiek.
De Raad bestaat uit 28 nationalisten, 1 afgevaardigde per staat, niemand kan 2 heren dienen: de eigen staat en de EU, het is een te kleine groep, 100% gedomineerd door Duitsland, ze denken nationalistisch en vergaderen in het geheim.
De Raad moet bestaan uit 4 rechtstreeks gekozen permanente leden per staat. Die in het openbaar vergaderen, te vergelijken met de 1e Kamer -niet rechtstreeks gekozen- en met de senaat in de VS. De Commissie komt dan voort uit een ideologische meerderheid in Parlement en Raad zoals de 28 regeringen in de EU. Het Parlement: Normale bevoegdheden. En om de afstand EU -burger te normaliseren en de samenwerking levend te maken: Ieder jaar stemmen de burgers een vertrouwensstemming. Als er geen meerderheid is voor het beleid, dan verkiezingen voor Parlement en Raad.
Roland Horvath 7
Dat er globalisering nodig is om de Sociale Zekerheid te kunnen betalen is onwaar: Wat vroeger en nu aan de hand was/is/ De ondernemingen willen geen bedrijfslasten meer betalen zoals lonen, sociale lasten en investeringen behalve dividenden. Er is een sterke overheid nodig als tegenmacht om het kapitalisme op een behoorlijke manier = voor -iedereen te doen functioneren. De overheden in de EU/NL/BE zijn daarvoor te zwak.
Dat links of rechts niet meer uitmaken is dezelfde baarlijke nonsens. Het probleem is het extreem rechtse neoliberalisme/ laisser faire kapitalisme/ corpocratie/ het regeren van de GMO: Meer voor de superrijken en minder voor de 99%. Het voorbeeld van Griekenland GR is flauw, de EU bezet GR en tracht zijn overheidseigendommen te privatiseren, te stelen voor een appel en een ei. Er is minder globaal en meer lokaal nodig, dat is een weeffout in de globalisering door de GMO die van heel de wereld één unitaire staat willen maken met alleen henzelf als de heersers/ de krijgsheren/ de textielbaronnen. Nochtans in een levend wezen hebben de cellen een bestaan en dezelfde functies als het grotere levend wezen bvb een mens, de cellen en hun grenzen verdwijnen niet door het bestaan van het levende wezen.
Dezelfde fout wordt in de EU gemaakt. De EU is -opzettelijk door de GMO zo geregeld dat ze is- blijven steken in enerzijds een niet efficiënt en - effectief confederaal bestuur: De Commissie en de Raad en anderzijds een over ontwikkelde unitaire staatsstructuur, een unitair gedrocht, dat de staten niet respecteert, hen koeioneert, intimideert en terroriseert, en hen vervangt door wetten te maken die ze beter zelf maken en door zich met alles te bemoeien. De EU heeft macht aan de staten ontnomen, die bevoegdheden moeten terug. De EU mag uitsluitend een federatie zijn met de euro, grenzen, buitenland, strijdkrachten: Naast en los van de strijdkrachten van de staten zoals de VS zich ontwikkeld hebben.
Wietze van der Meulen 6