‘Google’s new self-driving minivans will be hitting the road at the end of January 2017’. 'Tesla preparing Autopilot 2 test deployment, possible wide rollout by this week’; ‘Mercedes will give Tesla's Autopilot its first real competition this year’. ‘Nissan’s next Leaf will drive autonomously on highways’. ‘Watch BB8, Nvidia’s self-driving car, navigate the world’; ‘Meet Hyundai’s Ioniq, the self-driving car for you and me'.

Zomaar zes koppen die in de afgelopen week op technologiewebsite The Verge hebben gestaan. Het was geen toeval: van 5 tot 8 januari vond in Las Vegas de vijftigste editie van CES (voor Consumer Electronics Show) plaats. Op deze technologiebeurs, een van de grootste ter wereld, showen producenten steevast hun nieuwste innovaties. Sommige daarvan zijn briljant, andere niet zo. Dit jaar — vorig jaar ook, trouwens — was er echter een duidelijke hoofdact: zelfrijdende auto’s. Zelfrijdende auto’s overal.

Niet alleen op de technologiebeurzen maken rijdende robots een stormachtige opkomst door. Afgelopen december begon Tesla Motors met het uitrollen van de ‘enhanced autopilot’-update. Die software stelt de Tesla Model S en Model X in staat om bijvoorbeeld automatisch van rijbaan te wisselen op de snelweg. En als je sinds vorig jaar in de Amerikaanse stad Pittsburgh een Uber bestelt, zou het zomaar kunnen dat je er eentje krijgt zonder chauffeur. Voor je instapt moet je wél even tekenen dat je het bedrijf niet verantwoordelijk houdt, mocht je door een ongeluk met de zelfrijdende taxi komen te overlijden.

Wat zijn eigenlijk de ethische implicaties van auto’s die op eigen houtje beslissen over leven en dood?

En ongelukken, die gebeuren nou eenmaal. Klapbanden, gladheid, overstekend wild, onvoorziene omstandigheden: geen enkele chauffeur — mens of robot — zal er ooit in slagen volkomen risicoloos een auto te besturen. Ook als Tesla’s belofte uitkomt en de veiligheid met een autopiloot ‘twee keer groter wordt dan bij de gemiddelde menselijke bestuurder,’ zullen er op den duur steeds meer doden gaan vallen door ongelukken met autonome auto’s. Dat roept een belangrijke vraag op: wie is er verantwoordelijk? Wat zijn eigenlijk de ethische implicaties van auto’s die op eigen houtje beslissingen maken over leven en dood? En wat als iemand een manier vindt om al die computers op wielen naar zijn hand te zetten?

Dat vroeg Cory Doctorow zich ook af. Doctorow is een legendarische blogger, oprichter van de website Boing Boing, voorvechter van digitale burgerrechten en mijn favoriete schrijver. Hij heeft er een handje van om ontwikkelingen in de digitale maatschappij op heldere toon te bespreken, soms zelfs ruim voordat die goed zichtbaar worden: zo schreef hij in 2008, vijf jaar voor de onthullingen van Edward Snowden, al over de gevaren van een digitale surveillance-staat in Little Brother.

In zijn nieuwe korte verhaal ‘Car Wars’, gepubliceerd in samenwerking met Deakin University, schetst Doctorow wederom een toekomstbeeld dat bij ondergetekende de rillingen over de rug doet lopen. De link staat hieronder. Mocht je na het lezen geïnteresseerd zijn geraakt: op Doctorow's website kun je al zijn boeken gratis downloaden.