Het ANBO-bestuur zette vrijwilligers keihard aan de kant

Voorlichtingsdagen, kerstdiners, paasontbijtjes, maar het waren vooral de maandelijkse spelletjesmiddagen die zeer geliefd waren in het dorp. ‘Twee rondjes bingo, een drankje en daarna rummikub. Zo krijg je eenzame ouderen de deur uit,’ zegt oud-vrijwilliger Adrie Stange van de Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen. Het ging lekker z’n gangetje bij de seniorensoos in het Noord-Brabantse dorp Fijnaart.

Tot 25 september 2015. De rekening van ANBO Fijnaart bleek ineens geblokkeerd, lokale bestuurders konden niet meer bij het geld. ‘Daar stond zo’n 15 duizend euro op.’ Het hoofdkantoor in Woerden had als financieel beheerder alle rekeningen van de 380 lokale afdelingen geblokkeerd en opgeheven. Voortaan werd vanuit Woerden, luidde het decreet, al het geld beheerd. Lokale bestuurders heetten voortaan vrijwilligers die niet langer in een bestuur zaten, maar in een activiteitenteam.

Eerst werd het geld overgeboekt naar het hoofdkantoor, daarna werden alle lokale activiteitenteams opgeheven

Directeur-bestuurder Liane den Haan bezwoer alle 180 duizend leden in november 2015 per brief dat ‘alle activiteiten op lokaal niveau kunnen en mogen blijven bestaan’. Stange dacht dus dat het goed zou komen. Maar de populaire spelletjesmiddag stond meteen al onder druk. Woerden wilde alleen geld geven voor een voorlichtingsmiddag over hart- en bloedvaten. ‘De rest moesten we zelf maar betalen.’ En toen kwam in november 2016 ‘een mevrouw van het hoofdkantoor’ met een mededeling. Woerden had besloten te stoppen met de lokale activiteitenteams. Die ANBO-mevrouw gaf Stange en de andere vrijwilligers drie opties: vertrekken, aansluiten bij een andere club of voor zichzelf beginnen.

Bij de laatste keuze zou het hoofdkantoor ‘helpen’. ‘Woerden zou de notariskosten betalen voor het oprichten van een nieuwe vereniging’ — zolang de kersverse groep maar niets meer te maken zou hebben met de ANBO. Stange wordt wéér woest als hij over het beleid van Den Haan praat. ‘Eerst steelt ze je centen, dan zegt ze: ‘’Jongens we stoppen ermee’’. Helaas kun je er niets tegen beginnen.’ Hij heeft het aanbod voor de notariskosten maar aangenomen. Voortaan organiseert de Algemene Ouderenbond Fijnaart (AOF) de spelletjesmiddagen. De lokale ANBO bestaat hier niet meer, net als bijna alle lokale vrijwilligers in het land zijn verdwenen.

Om zeep geholpen

Sinds 2015 vertrokken zo’n 76.500 van de 180 duizend leden, duizenden actieve vrijwilligers gooiden de handdoek in de ring. Wie kritiek uitte op het beleid van Den Haan kon een schorsing en royement tegemoet zien. Maar ook veel vrijwilligers die haar wél tot op het laatst steunden zijn weg, ontdekte Follow the Money de afgelopen weken. Ze werden in de steek gelaten, uitgekocht en zelfs geïntimideerd.   

Voor de bühne timmert de ANBO de laatste maanden publicitair lekker aan de weg. ‘De leden hebben het voor het zeggen,’ jubelt de directeur-bestuurder in een zelf uitgebracht nieuwsbericht. De vereniging kreeg eind december het bijzondere predicaat ‘Goed Bestuurd’ van de Nederlandse Stichting Vereniging en Recht. ‘Zelf zeggen dat de vereniging goed georganiseerd is, is één ding, maar de wijze van bestuur en toezicht laten toetsen door onafhankelijke juristen is een andere,’ aldus Den Haan.

Op de website stelt de ANBO dat de vereniging ‘de meest invloedrijke seniorenvereniging van Nederland en toekomstige generaties is’. De afgelopen weken stond Den Haan op de twitterfoto met PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher, VVD-Kamerlid Sophie Hermans en parlementariër Vera Bergkamp (D66). Lobby in Den Haag is zeker een speerpunt van Den Haans ANBO. Net als de verkoop van verzekeringen, reisjes en cursussen. ‘Een van onze doelen is om zoveel mogelijk geld te besparen voor u. Ook dát is belangenbehartiging,’ valt op de site te lezen. Daarbij horen ook tips. ‘Je moet niet toegeven aan ouder worden, maar focussen op jong blijven,’ zegt de bekende interieurontwerper Jan des Bouvrie in het ANBO-Magazine. Hij prijkt op de cover van het laatste glossy-nummer, dat ‘onmisbare informatie bevat voor senioren die (nog) meer uit het leven willen halen’.

Ex-Feyenoord verdediger John de Wolf, ook bekend als 'Rambo', is het nieuwe gezicht van ANBO

De ANBO had met Vivian Boelen (RTL Nieuws, Koffietijd) al een televisiepersoonlijkheid uit het verleden in huis, sinds kort is de vereniging ook een oud-profvoetballer actief rijker, namelijk John de Wolf (die onder meer als verdediger speelde bij Feyenoord en Wolverhampton). Hij werkte tot eind vorig jaar twaalf uur per week voor het ministerie van Sociale Zaken en Welzijn als ambassadeur van de werkloze ouderen. Dat contract heeft de ouderenclub overgenomen en nu is hij ambassadeur van de ANBO. Op filmpjes is te zien hoe De Wolf, die bij Feyenoord de bijnaam Rambo genoot en in Engeland liefkozend Wolfman werd genoemd, montere bezoekjes brengt aan zorginstellingen en wijkverpleegkundigen. ‘Heb je ook zin om in de zorg te komen werken, kijk dan op onze website.’

Op dezelfde site omschrijft directeur-bestuurder Liane den Haan zichzelf als dé kordate leider die de ANBO veranderde in ‘een slagvaardige en toekomstbestendige’ club. Ze presenteert zich in een kittig leren jasje, met daaronder een blouse met panterprint. En ze is professioneel gestyled voor de digitale profielfoto die is gemaakt door Patricia Steur, een bekende glamourfotograaf die talloze beroemdheden vastlegde onder wie Andy Warhol, Bono, de dalai lama en dichter bij huis prins Bernhard en Herman Brood. Gewone, spontaan gemaakte foto’s zijn er er ook. Den Haan poseerde begin januari in pilotenpak op Facebook. Tussen ‘al het harde werken door’ op de Vakantiebeurs — waar ANBO-leden met korting naartoe mochten — houdt ze wel van ‘een grapje’, schrijft ze. ‘We hebben ‘t graag gezellig.’

Dat glamoureuze en soms gezellige sausje verdwijnt echt snel wanneer Den Haan kritiek krijgt. ‘We werden als kleine kinderen door haar weggezet,’ zegt Leen van der Plas, oud-bestuurder van de afdeling Katwijk. ‘Ze ging, laat ik het voorzichtig formuleren, niet netjes met ons om,’ memoreert Hans Grondsma in Ermelo en Putten. ‘Ik ben daar nog erg bitter over.’ Klaas Woltermann over zijn tijd in de ledenraad (volgens de ANBO zelf hét orgaan waarin afgevaardigden kunnen denken praten en meebeslissen over de koers): ‘Het was niet de bedoeling dat we vragen stelden over haar beleid.’ Bas Bor van de afdeling Hardinxveld: ‘De eens zo mooie vrijwilligersorganisatie ANBO is voor een groot deel om zeep geholpen door manipulatie en arrogantie.’

Leden haken af

De ANBO ontstond op 9 september 1900 in Arnhem als de Bond voor Staatspensionering. Na een fusie met de Algemene Bond voor Bejaarden in 1977 werd dat de ANBO en met 200 duizend leden gold de bond jarenlang als een van de grootste vrijwilligersorganisaties van Nederland. In 2004 dreigde een faillissement wegens wanbeheer op het hoofdkantoor, de gewesten en lokale afdelingen gaven geld zodat de ANBO niet om zou vallen. In 2005 begon Liane den Haan als algemeen directeur van de club en onder haar leiding werd de vereniging weer financieel gezond.

De ANBO is er financieel sterk op vooruit gegaan, meldde landelijk penningmeester Henk Tuut op 21 juni 2012 tijdens een bijeenkomst voor de lokale bestuurders. ‘Dit geldt niet alleen voor de financiën als zodanig. Maar ook over de inhoudelijke financiële administratie door het Verenigingsbureau en zeker ook in de afdelingen en gewesten’, staat in de notulen die FTM bezit. ‘De positieve accountantsverklaring is met gemak verkregen.’

Toch drong Den Haan vooral aan op een drastische hervorming waarbij de (financiële) macht niet langer lag bij de lokale afdelingen, maar het hoofdkantoor in Woerden. Als directeur-bestuurder in een bestuur zonder collega’s kreeg Den Haan het dagelijks bestuur van ANBO alleen in handen. De ‘slagvaardige vernieuwingen’ die ze doorvoerde vielen niet bij iedereen goed: leden haakten met tienduizenden tegelijk af.

We schreven afgelopen november over haar reilen en zeilen onder de titel ‘Autoritaire ANBO-bons jaagt ouderen weg’. Samen met het programma Meldpunt! van de Omroep MAX legden we de hand op een aantal stukken die de directeur-bestuurder geheim houdt: notulen van de verenigingsraad en ledenraad, de volledige jaarrekening van 2015 en het rapport van organisatieadviesbureau Berenschot. Dat laatste, uit 2009, vormde dé basis voor de fundamentele veranderingen binnen de ANBO; alleen mocht niemand het lezen. Wij hebben het wel in gezien. ‘Gezien de huidige werksfeer leidt het nu doen van een voorstel van cruciale veranderingen in de statuten in onze opinie eerder tot ongewenste polarisatie,’ is een van de conclusies.

Kritiek op haar modus operandi wuift Den Haan weg. Volgens de directeur-bestuurder gaat het om een paar oud-vrijwilligers die niet tegen verandering kunnen en ‘wegens persoonlijke belangen’ de pers maar blijven opzoeken. Toch vindt ze het nodig om daar hard tegen op te treden. ‘Helaas heeft u in 2015 kunnen zien dat een deel van deze mensen de media heeft opgezocht,’ schreef ze in in een mail aan de leden naar aanleiding van onze publicatie in het najaar van 2017. ‘Dit heeft onnodig flinke schade toegebracht aan onze organisatie en heeft een forse impact gehad op trouwe vrijwilligers, loyale leden en hardwerkende medewerkers.’

Klein is die groep ontevreden vrijwilligers echter niet. Op basis van berichten uit de lokale media maakte Follow the Money een inventarisatie. Per gemeente zochten we of er een ANBO afdeling was vóór 2012 en hoe het daarmee is afgelopen. Uit de kleine 130 artikelen die we vonden lazen we dat bestuurders van 140 afdelingen — die later activiteitenteams werden genoemd — de ANBO boos, teleurgesteld of met pijn in het hart verlieten. Vaak deden ze bij lokale journalisten hun beklag. De 84-jarige voorzitter Ton Robbe van Stadskanaal: ‘We zijn monddood gemaakt.’ (Kanaalstreek). Voorzitter Henk Breemer uit Bunnik: ‘Wij voelen ons niet gehoord door de directeur-bestuurder Liane den Haan en de voorzitter van de raad van toezicht, de heer Tazelaar. Beiden dulden geen tegenspraak.’ (‘t Groentje). ‘De ANBO heeft ons gewoon in de kou laten staan,’ aldus de kop op bussumsnieuws.nl over het verdwijnen van de afdeling Gooise Meren. Ontevredenheid dus, bij méér dan eenderde van alle afdelingen; de rest verdween geruisloos.

Drie fases

Die onttakeling verliep grofweg in drie fases. Allereerst nam de verenigingsraad in 2012 de beslissing tot de grote reorganisatie. Bestuurders die kritiek hadden, werden geroyeerd of geschorst. ‘Saboteren is niet meer aan de orde in onze vereniging,’ zei Den Haan op 25 juni 2015 tegen de ledenraad, het hoogste vertegenwoordigende orgaan van de ANBO. We hebben de hand weten te leggen op de geheime notulen van de bijeenkomsten van die raad. ‘Ik vergelijk het altijd met mijn kinderen. Toen ze klein waren zeiden ze net voor het eten tegen mij: ‘’Mama, mag ik een snoepje?’’ En ik zei: ‘’Nee, we gaan zo eten.’’ Ze bleven zeuren. De derde keer gingen ze huilen. En ik zei: “Nee we gaan zo eten.’’ Bij een vriendin, vertelde Den Haan, kregen de kinderen bij de tweede keer wél een snoepje. “Dát is wat er nu gebeurt in onze vereniging.” En: ‘Ik heb tegen mijn managementteam gezegd: als dat gebeurt is het einde oefening.’

Fase twee begint in september 2015 toen in opdracht van Den Haan alle 380 rekeningen van lokale afdelingen versneld werden bevroren wegens een vermeende (oproep tot) fraude. In totaal stond er 3,4 miljoen euro op de lokale rekeningen. Dit was ledengeld, maar ook geld van sponsors, subsidieverstrekkers en geld uit erfenissen. Alles kwam onder het beheer van het hoofdkantoor in Woerden. Dat zou voortaan de huren van lokale sozen betalen en bepalen of activiteiten in aanmerking kwamen voor een budget. Dat was al het plan, zegt Den Haan steeds, maar het bevriezen moest versneld gebeuren wegens ‘de fraude’. Tientallen afdelingen voelden zich overvallen en hieven zichzelf op. De fraude is trouwens nooit bewezen.

Liane den Haan: ‘Ik heb tegen mijn managementteam gezegd: als dat gebeurt is het einde oefening'

Midden in een mediastorm verdedigde de ANBO zichzelf destijds met een speciale krant die naar alle leden werd gestuurd. Het geld, de 3,4 miljoen euro, stond te vaak vast op spaarrekeningen van de lokale afdelingen. Dat ‘slapende geld’ moest, via Woerden, terug naar de leden. ‘Elk lid kan aan de slag met budget, opleiding of kennis van de ANBO, en daarmee contact in de buurt verbeteren.’ Journalisten, aldus de ledenkrant, pleegden geen ‘hoor- en wederhoor’ en wanneer ze Den Haan wél interviewden gaven ze ‘een eigen interpretatie’ aan haar antwoorden. ‘Wel krijgen enkele boze vrijwillige bestuurders een éénzijdig, groot podium in sommige media. Zij beweren dat de ANBO van vrijwilligers en sociale activiteiten af zou willen. Niets is minder waar!’

De afdeling Amersfoort, vijftig jaar oud, was zeer actief met zo’n achtduizend leden en een eigen sociëteit waar ouderen konden biljarten, praten en hulp kregen bij het aangeven van de belastingen. Tot op het laatst probeerde het bestuur via jaarstukken en nieuwe plannen budget uit Woerden te krijgen. ‘Er gebeurde niets.’ Wel werd in 2016 de huur van het clubhuis van de een op de andere dag opgezegd, vertelt oud-voorzitter Rob Blaauw die uit noodzaak een nieuwe vereniging begon. ‘Tegen zoveel administratief geweld konden we niet op.’

Bas Bor (een oud-accountant) van de afdeling Hardinxveld steunde Den Haan openlijk in november 2015 tijdens een regiobijeenkomst in Dordrecht waar ze tegenover een groep woedende ANBO’ers stond. ‘Ik vond het erg dat iemand door bijna de hele zaal werd afgemaakt.’ Hij dacht dat het bedrag van 19 duizend euro spaargeld dat door Woerden werd ingenomen, goed in Hardinxveld zou worden besteed. Dat bleek niet het geval. Er is nauwelijks meer iets van teruggezien. Activiteiten werden niet vergoed. De regiomanager lichtte dat op 19 september 2016 als volgt toe: ‘Op de kolommenbalans van 31 december 2015 staat genoteerd reserve inventaris 19.054,74. Dat is een afschrijving van Activa. Dit was niet als reserve geoormerkt. Het vermogen is van de vereniging ANBO.’ Van het spaargeld is dus simpel gezegd een potje voor meubelen gemaakt.

Alles opheffen is fase drie, blijkt tijdens ons onderzoek. In de loop van 2016 hielden de afdelingen op te bestaan. Daarvoor in de plaats kwamen activiteitenteams die het lokale werk voort zouden zetten. Alleen werden door die teams ook pijlsnel een streep gezet. Slechts een paar maanden nadat ze waren opgericht, kregen vrijwilligers overal in het land de mededeling uit Woerden dat ook de activiteitenteams tot het verleden behoren. Ze kregen niet eens de kans te beginnen. ‘We zijn tegen een muur van onbegrip gelopen’, zei oud-bestuurder René Kemperman in januari 2017 in De Gooi en Eemlander. Hij maakte daar bekend dat de ANBO Blaricum, Eemnes en Laren niet langer bestaat. Er kwam geen geld uit Woerden voor sociale activiteiten of extraatjes voor de lokale leden: ‘denk aan een bloemstukje voor een 90-jarige’. Alle financiële aanvragen werden door het hoofdkantoor geweigerd. Kemperman voelde zich gedwongen met een nieuwe club verder te gaan.

Nu we hem bellen is hij een stuk milder gestemd. ‘In eerste instantie voelden we ons in de steek gelaten. Maar Woerden heeft ons echt goed geholpen, onze laatste verplichtingen afgehandeld en de kosten van de notaris betaald. Dat was zo’n 800 euro.’ Hij organiseert nu ‘gezellige’ activiteiten voor ouderen onder de nieuwe lokale club BasBEL. Kemperman, oud-lid van de verenigingsraad, is ook nog steeds vol overtuiging lid van de ANBO. ‘Den Haan voert een geweldige lobby voor senioren in Den Haag.’ Ze geeft volgens hem ‘uitvoering’ aan de afspraken. Al verdient die ‘uitvoering’ volgens hem niet ‘altijd de schoonheidsprijs’.

Lege huls

Wat rest na fase drie is een lege huls. Wat doet de ANBO, tot voor kort nog een actieve bond met haarvaten in alle gemeenten, nog lokaal? ‘We willen méér activiteiten met méér actieve leden,’ stelde de ANBO in 2015 in haar speciale ledenkrant. ‘Het wordt makkelijker voor leden om lokaal activiteiten te ontplooien: ANBO ontwikkelt daar ondersteuning voor.’ Tot 2015 deden de afdelingen dat, ze kregen jaarlijks 1,9 miljoen euro om van alles te organiseren. Nu is er het Fonds ANBO Dichtbij voor lokale activiteiten. In 2017 zat daar 200 duizend euro in, vermeldt de site van de vereniging. De leden kunnen hier alleen vanuit een vereniging of stichting geld voor krijgen.

De vraag blijft hoe ‘het slapende geld’ en het contributiegeld bij de leden terechtkomt. Ondanks een uitgebreide website, is zeer weinig te vinden over de financiën van de ANBO. De twee A4’tjes met een sterk gecomprimeerde balans van baten en lasten die elk jaar op de website worden gezet, vertellen weinig. Iedereen die financieel onderzoek poogt te doen, kan rekenen op intimiderende brieven. Marco van der Meij, oud-penningmeester van de afdeling Voorschoten, bemachtigde de volledige jaarrekeningen van 2013 en 2014 en beschreef in een eigen onderzoek zijn zorgen over financiële verliezen die hij aantrof. Het werd in de lokale pers gepubliceerd. Hij kreeg op 25 november 2015 een dreigbrief van Den Haan. ‘Met uw onjuiste informatie brengt u onze vereniging ernstige schade toe. Wij houden u aansprakelijk voor de door ANBO geleden en nog te lijden schade.’

Een maand daarvoor kreeg Harry Vogels, oud-penningmeester van de Friese afdeling Wergea, een persoonlijke mail van Den Haan. Hij had zich volgens haar ‘negatief uitgelaten’ op social media en bracht ‘daarmee de vereniging ‘moedwillig schade toe’. Het was de tijd dat overal in het land vrijwilligers (en leden) de ANBO verlieten uit onvrede over haar koers en financiële blokkades. Ook Vogels had zich inmiddels aangesloten bij de Leeuwarder Onafhankelijke Seniorenvereniging. Maar als onafhankelijk onderzoeker en publicist (hij deed eerder onderzoek naar geldstromen bij vakcentrale de FNV) wilde hij meer weten. Op internet kondigde hij een nieuw project aan: het boek ANBO 2005 - 2015, met als werktitel ‘Van sjoelen naar sjoemelen’.

'Wij verzoeken u — en zover rechtens — sommeren wij u deze activiteiten te staken'

Den Haan wilde dat Vogels op gesprek kwam, blijkt uit de mailwisseling die wij kregen. ‘Zodat wij de feiten en beweegredenen kunnen toelichten.’ Vogels wilde eerst antwoorden op vele vragen en dan ‘een publiek gesprek’. Dat gesprek kwam er niet. Wel volgde op 19 november 2015 een brief van het advocatenkantoor HVG (Holland Van Gijzen) met de mededeling dat Vogels zich schuldig maakte aan smaad en laster tegen de ANBO en haar directeur-bestuurder Den Haan. ‘Wij verzoeken u — en zover rechtens — sommeren wij u deze activiteiten te staken.’ Er werd gedreigd met (juridische) maatregelen. Vogels stopte met het onderzoek. Niet vanwege de dreiging. Maar hij kwam niet verder met zijn onderzoek wegens de ‘summiere gegevens’.

Intimidatie

Oud-vrijwilligers kijken niet op van een (juridische) procedure meer of minder. Bij Holland Van Gijzen Advocaten en Notarissen lijken de standaardbrieven en sommaties namens de ANBO klaar te liggen. FTM heeft een aantal verzameld. ‘Het gebruik door u van de ANBO ledenlijsten is namelijk onrechtmatig jegens ANBO. In dit geval zal ANBO u aansprakelijk stellen voor alle geleden en toekomstige schade,’ ontving Wageningen. Het hoofdkantoor in Woerden had twee mails onderschept vanuit Den Haag. Daarin zou onder meer staan dat ‘ANBO Woerden ook niet meer aan lokale belangenbehartiging’ deed. ‘Het Senioren Collectief Haaglanden en haar individuele bestuursleden worden hierbij aansprakelijk gesteld voor alle schade die ANBO lijdt, of nog zal lijden.’

Ook de Algemene Ouderenbond Katwijk (AOBK), ontstaan uit de ANBO, kreeg te maken met de intimidatie van Woerden. De nieuwe bond zou ‘de ledenlijst van de ANBO hebben gebruikt en stelde dat dit strafbaar’ was. Voorzitter Van der Plas (hij heeft geen zin om erover te praten omdat ‘het niet goed is voor zijn gezondheid’) schreef destijds (2016) op zijn site erover. ‘De leden hebben zelf hun formulieren met lidnummer ingeleverd,’ schreef hij over de opzeggers. ‘Hier is een handgeschreven lijst van gemaakt, alleen maar om de ANBO ter wille te zijn.’ Het bleek zinloos, Woerden wilden de lijsten niet aannemen en was vooral op oorlogspad. ‘Wat echter blijkt, is dat er enkele mensen telefonisch zijn benaderd om te onderzoeken of de AOBK geen onwettige handelingen heeft uitgevoerd.’ Voor Van der Plas is het nu een ver verleden, hij wil vooruit kijken. ‘Leuke en goede dingen doen voor de mensen.’ En dat heeft succes: AOBK opgericht in 2016 heeft al 540 leden.

‘De bedrijfsvoering is, vanuit risicobeperking, gecentraliseerd, maar de ANBO is nog altijd dichtbij,’ schreef Den Haan eind vorig jaar op de website van de ouderenbond. ‘Nu hebben we zo’n 500 vrijwilligers, die bij mensen thuis komen, bijvoorbeeld voor hulp bij belastingaangifte, sociaal isolement, keukentafelgesprekken, rouwverwerking en nog veel meer.’ In het jaarverslag 2011 werd echter nog gesproken over duizenden vrijwilligers. Die zijn dus allemaal vertrokken sinds de verandering. En dat heeft consequenties. ‘Vanwege het overweldigend aantal hulpvragen voor de ANBO Belastingservice, kunnen onze belastingvrijwilligers op dit moment géén nieuwe aanvragen in behandeling nemen,’ schrijft de ANBO zelf op de site.  

Dat leden en vrijwilligers met bosjes tegelijk weglopen, komt niet door het beleid van Den Haan, stelt ze zelf. Naar aanleiding van onze vorige productie met Meldpunt! van de omroep MAX schreef ze op de site: ‘Doordat dezelfde boze vrijwilligers uit bijvoorbeeld deze uitzending met hun verhaal de pers hebben gezocht, heeft een fors aantal leden deze eenzijdige berichtgeving voor waar aangenomen, en hun lidmaatschap opgezegd.’ Dat is volgens Den Haan ook de reden dat in 2015 ruim 4,7 miljoen euro aan personeelskosten (55,7 fte’s) is betaald. ‘Omdat ANBO zuinig is met ledengeld hebben wij flink gesaneerd in het aantal medewerkers,’ verklaart ze.  

Kort daarop werden, op aandringen van Den Haan zelf, twee andere afgevaardigden geschorst

‘Vele, bloeiende afdelingen zijn ter ziele gegaan,’ zegt Niko Bom die op 30 november 2015 de ledenraad verliet. Hij was toen de 12e afgevaardigde (van de 25) die er sinds 2013 mee stopte. ‘Hij is niet onder de indruk van de wijze waarop de veranderingen door de directeur-bestuurder zijn gemanaged,’ aldus de notulen die wij in handen hebben. ‘Hij ervaart dat de ledenraad telkens weer gedisciplineerd wordt met regelgeving, maar krijgt de indruk dat de directeur-bestuurder hier wat soepel mee omgaat.’ Kort daarop werden, op aandringen van Den Haan zelf, twee andere afgevaardigden geschorst. ‘Er was een duidelijk verschil tussen wat op papier stond en wat ze werkelijk deed,’ zegt Bom nu. ‘Maar we mochten daar geen vragen over stellen, we mochten alleen applaudisseren.’

Oud-afgevaardigde Klaas Woltermann: ‘Ik was nooit tegen de veranderingen. Maar Liane wilde veel te snel en vertrouwde de afdelingen niet. Ze drukte alles erdoor, zonder naar de kritische leden te luisteren.’ Ton Beker van de Utrechtse Heuvelrug wilde de nieuwe ANBO een kans geven. ‘Maar het was echt onwerkbaar.’ Geen budgetten, geen mogelijkheid om direct met leden te communiceren. ‘En we mochten ook niet meer samenwerken met de andere verenigingen om de belangen van ouderen in de regio te behartigen.’ Hij begon eind 2016 een eigen seniorenclub. Harry Grondsma (Ermelo en Putten): ‘Ik heb de ANBO echt tot op het laatste gesteund. Maar alles werd ons door Woerden jammerlijk onmogelijk gemaakt.’

Tienduizenden leden die opzegden, boze oud-bestuurders, vrijwilligers die zich in de steek gelaten voelen en een eigen vermogen dat achteruit holt. Het roept de vraag op waarom Den Haan eind december het predicaat ‘Goed Bestuurd’ ontving en daarbij stelde dat ‘de leden het voor het zeggen hebben’. De Nederlandse Stichting voor Vereniging en Recht uit Rotterdam is de club die het predicaat uitdeelt. Voorzitter Arthur van der Hoeff mailt dat de stichting gehouden is aan geheimhouding. Hij kan dus niet vertellen welke gegevens ANBO heeft aangeleverd om het predicaat te ontvangen. Er is op 33 punten getoetst, maar hoe alles is gewogen blijft dus geheim. Voor Den Haan maakt het niet uit. Uit het ANBO-nieuwsbericht: ‘We mogen zeggen dat we volledig ten dienste staan van onze leden, en verantwoord omgaan met alles wat ze ons ter beschikking geven.’ Papier is gewillig.