
Het is oorlog in Europa: met de Russische invasie van Oekraïne is voor het eerst sinds 1968 een Europees land binnengevallen. Welke gevolgen heeft dit conflict voor Nederland en Europa? Lees meer
Het is oorlog in Europa: met de Russische invasie van Oekraïne is voor het eerst sinds 1968 een Europees land binnengevallen. Welke gevolgen heeft dit conflict voor Nederland en Europa?
In dit dossier zoeken we uit wat de geldstromen van en naar Rusland ons vertellen. We analyseren de rol die Nederland speelt in het schaakspel van de Russische machthebbers en schatrijke oligarchen – van Groningen, de Zuidas tot en met Den Haag.
De ongeleide aanval op Russisch vermogen: kabinet laat sancties over aan de markt
Podcast | Heleen over de Linden: ‘Een autoritaire leider wegkrijgen lukt eigenlijk nooit met sancties’
Geld, voedsel, generators: alles is welkom, maar waar blijven de zware wapens?
Dit zijn de 11 Russische oligarchen die te machtig zijn voor de Europese sanctielijst
Follow the Money in Kyiv: zo houdt Oekraïne zijn economie draaiende
De gaslobby maakte ons afhankelijk van Rusland en bepaalt nu wéér het beleid
Hoe de mentor van Baudet een schakel werd in Poetins pr-machine
Europa rekent zich rijk met afromen van ‘droomwinsten’ op elektriciteit
Wat heeft Gazprom nog te zoeken in de Noordzee?
Poetins wanhoopsmobilisatie
Samen met journalisten uit heel Europa controleren we de macht in Brussel. Lees meer
Steeds meer ingrijpende besluiten worden op Europees niveau genomen. Maar zolang burgers niet weten wat er gaande is in Brussel, kunnen politici er verborgen agenda’s op nahouden en hebben lobbyisten vrij spel. Om hier verandering in te brengen lanceert Follow the Money ‘Bureau Brussel’. Drie EU-specialisten controleren in samenwerking met collega’s uit heel Europa structureel de macht.
Prominente Eurocommissaris maakt dankbaar gebruik van gratis verwennerij in de Emiraten
Nederland beloofde in ruil voor EU-miljarden maatregelen die al waren genomen
Brussel worstelt met het weren van schimmige consultants
EU-parlementslid combineert aandelen Apple met meeschrijven aan techwet (en vindt dat geen probleem)
Cash uit Qatar: hoe kon dit gebeuren in het Europees Parlement?
EU-landen eindelijk bereid grootste ontvangers van miljardenfonds te onthullen
Brussel hield onterecht documenten achter: felle kritiek van Europese ombudsman
‘Tijd om het gevecht met de tech-reuzen aan te gaan,’ zegt econoom Tommaso Valletti
Traag Den Haag laat Nederlanders te lang wachten op EU-voordelen
Nederland dreigt hoge rekening te krijgen voor Europees coronaherstelfonds
Wie betaalt? En wie bepaalt? FTM zoekt uit hoe de politieke worst écht gedraaid wordt. Lees meer
Leven we in een lobbycratie of is lobbyen een wezenlijk element van een gezonde democratie? Zeker is dat de lobbywereld wordt gezien als een zeer invloedrijke factor in ons politiek bestel, maar beschrijvingen van die wereld komen doorgaans niet verder dan het woord ‘schimmig’. Follow the Money wil daar verandering in brengen en duikt de lobbywereld in om te zien hoe de worst écht gedraaid wordt.
Prominente Eurocommissaris maakt dankbaar gebruik van gratis verwennerij in de Emiraten
Dry January? Niet nodig, volgens de alcoholindustrie
EU-parlementslid combineert aandelen Apple met meeschrijven aan techwet (en vindt dat geen probleem)
Cash uit Qatar: hoe kon dit gebeuren in het Europees Parlement?
Strafrechtelijk onderzoek naar hotelstrand richt zich ook op de bestuurders van Bonaire
De gaslobby maakte ons afhankelijk van Rusland en bepaalt nu wéér het beleid
Toezichthouder advocatuur verdient aan het kantoor dat zij moet controleren
Adviesbureaus verdienen riant aan het EU-coronaherstelfonds
Hoogste bestuurder Bonaire twee weken geschorst na onderzoek van FTM
Niet minister Weerwind is de baas, maar de belangenclub van advocaten
Arbeiders sproeien insecticiden op een maïsgewas in Mexico om de doeltreffendheid ervan te testen. © Philippe Psaila / Science Photo Library
Boerenlobby gebruikt oorlog in Oekraïne om pesticideregels af te zwakken
In Brussel staat de verduurzaming van het platteland zwaar onder druk van de landbouwlobby. Die gebruikt de oorlog in Oekraïne als excuus om onder de handhaving van pesticideregels uit te komen. Maar de grootste strijd wordt nog gevoerd: het onderuit schoffelen van wetgeving die de Europese boer dwingt minder gebruik te maken van landbouwgif.
Met de oorlog in Oekraïne dreunt ook de Spaanse varkensmarkt op zijn grondvesten. De vleesgrootmacht heeft inmiddels zelfs Duitsland voorbijgestreefd in de Europese handel in hammen en worsten, maar de acute graanschaarste heeft de Spaanse veeboeren in het nauw gedreven.
Afgelopen jaar haalde Spanje bijna 1,9 miljoen ton maïs uit Oekraïne, voornamelijk bedoeld om tot varkensvoer verwerkt te worden. Al twee dagen na de Russische inval waren de Spaanse graanprijzen voor veevoer met 10 procent gestegen.
Daarom voegde de Spaanse landbouwminister zich onlangs in een lange rij van belanghebbenden op de stoep van Brussel, smekend om compensatiemaatregelen en om versoepeling van regels. In het geval van minister Luis Planas met succes. Brussel staat toe dat sommige importregels tijdelijk worden versoepeld, zodat nu genetisch gemodificeerde graanproducten of producten met residuen van verboden gewasbeschermingsmiddelen uit de Verenigde Staten of Zuid-Amerika kunnen worden aangekocht.
Zoals Planas tegenover persbureau Bloomberg verklaarde inzake de oorlog in Oekraïne: ‘Dit is een waarschuwing voor ons allemaal om na te denken over de capaciteit om 450 miljoen [Europese] burgers van voedselzekerheid te voorzien.’
Brussel versoepelt tijdelijk de regels, zodat genetisch gemodificeerd graan of producten met residuen van pesticiden toegestaan zijn
In werkelijkheid produceren de Spaanse slachthuizen vooral veel hammen en worsten voor China, waarbij de veeboeren zich in de loop der jaren afhankelijk hebben gemaakt van de import van het goedkopere veevoer uit landen van buiten de EU. In principe is er binnen de Europese Unie zelfs ruim genoeg graan om iedereen van voldoende voedsel te voorzien, ook al wordt een groot deel van de landbouwgronden gebruikt voor de productie van veevoer. Voer dat dus tevens wordt aangewend voor de productie van vlees bedoeld voor export naar buiten de EU.
Oproep tot uitstel
Maar in tegenstelling tot de discussies over olie- en gasafhankelijkheid, hebben de graantekorten er nog niet toe geleid dat Europese leiders zoeken naar manieren om het verbruik in te dammen – door bijvoorbeeld vleesproductie (versneld) af te bouwen. Vooralsnog is de neiging vooral om moeizaam bevochten voedselveiligheids- en duurzaamheidsregels af te zwakken of uit te stellen, om de kosten te drukken en nieuwe graanmarkten aan te boren.
Zo riepen de christendemocraten in het Europees Parlement, de grootste Europese fractie, hun partijgenoot en commissievoorzitter Ursula von der Leyen op 10 maart op om ‘wetgevingsinitiatieven die raken aan natuurherstel, gewasbeschermingsmiddelen en due diligence’ uit te stellen totdat ‘de gevolgen van de crisis volledig bekend zijn’.
Met name heeft de landbouwlobby het daarbij gemunt op de aanstaande wetgeving –voorzien om op 23 maart te worden gepresenteerd – die het gebruik van pesticiden aan banden legt. Hoewel er al sinds 2009 beleid is om de afhankelijkheid van de Europese landbouw van gewasbeschermingsmiddelen terug te dringen, is dat tot nu toe amper uitgevoerd, terwijl er steeds meer zorgen zijn over de schadelijke effecten voor mens en milieu.
De lobby heeft het gemunt op een nieuwe wet die op 23 maart wordt gepresenteerd, waarmee het gebruik van pesticiden aan banden wordt gelegd
Met dit eerste concrete voorstel, opgetekend in de nieuwe voedselvisie van Boer tot Bord van de Europese Commissie, zou daar nu eindelijk werk van worden gemaakt. Het gebruik van pesticiden in de Europese landbouw wordt volgens dat plan met 50 procent teruggedrongen voor 2030.
De harde doelstelling zou grote gevolgen hebben voor de producenten van gewasbeschermingsmiddelen, maar ook voor de rest van de landbouwsector, die zijn werkwijze drastisch zou moeten omgooien. Zo rekende de graanlobby al voor dat de prijzen voor landbouwproducten over de hele linie zouden stijgen, terwijl de productie zou dalen. Reden voor de industrie om zich in het geheel tegen de Europese voedselvisie te keren, ondanks de financiële steun die boeren voor deze transitie tegemoet kunnen zien.
Debat opnieuw opengegooid
Ook grote zaadveredelaars zoals Bayer-Monsanto en Syngenta gooien alles in de strijd om het tij te keren. Lobbywaakhond Corporate Europe Observatory onthulde onlangs een powerpointpresentatie van agrochemiekoepel Croplife, waarin hun sociale-mediastrategie uit de doeken wordt gedaan: nationale en Europese beleidsmakers ervan overtuigen dat de industrie zelf met innovatieve ‘oplossingen’ op de proppen kan komen, als er maar geen ‘uniforme, verplichte’ reductiedoelstellingen worden opgelegd.
Het lijkt te werken: in lidstaten met een grote landbouwsector vindt deze lobby al gehoor. De ‘huidige’ richtlijn zou ‘voldoende handvatten’ bieden voor ‘duurzaam gebruik van pesticiden’, zo echoot bijvoorbeeld Nederland begin 2021 de argumenten van de industrie.
‘Voedselsoevereiniteit’ is het sleutelwoord, terwijl een vleesgrootmacht als Spanje met name hammen en worsten voor China produceert
Waar de Europese Commissie echter tot nu toe haar rug recht hield, heeft de oorlog in Oekraïne het debat weer volledig open gegooid. Europese leiders zoals de Franse president Emmanuel Macron en de Spaanse landbouwminister Planas menen dat er in het licht van de huidige omstandigheden opnieuw naar de Europese Boer tot Bord-visie gekeken moet worden. ‘Voedselsoevereiniteit’ is het sleutelwoord om de duurzaamheidsplannen op de lange baan te schuiven.
De Poolse Eurocommissaris Janusz Wojciechowski van Landbouw is vatbaar voor de argumenten van de landbouwlobby. Op 17 maart liet hij tegenover het Europees Parlement doorschemeren dat het pesticidevoorstel wat hem betreft moet worden uitgesteld, in reactie op het verzoek van de Europese christendemocraten. De vraag is of dat een voorbode is van wat komen gaat, of dat de Poolse politicus voor zijn beurt heeft gesproken. Binnen de Commissie wordt erop gewezen dat Wojciechowski wel vaker op zijn schreden heeft moeten terugkeren. Dat zou betekenen dat de Europese Commissie weliswaar op de korte termijn met een aantal crisismaatregelen komt om de huidige stijging van de voedselprijzen te adresseren, maar dat tegelijkertijd de Boer tot Bord-visie gewoon wordt doorgevoerd.
‘Uitstel betekent alleen maar meer zuurstof voor de lobby’
GroenLinks-Europarlementarier Bas Eickhout houdt intussen zijn hart vast. ‘Het duurt nog jaren voor die nieuwe pesticidewetgeving is geïmplementeerd, dat staat dus los van de huidige crisis in Oekraïne. Uitstel zou slechts zuurstof geven aan een lobby die ieder excuus aangrijpt om de plannen onderuit te halen.’ Bovendien zou de huidige crisis volgens hem juist een les moeten zijn dat de Europese landbouw minder afhankelijk moet worden van input van grondstoffen uit niet-EU-landen. ‘Nog los van het veevoer. Voor kunstmest zijn we bijvoorbeeld deels afhankelijk van Rusland, want die productie vereist veel gas.’
De politicus begrijpt dat er op korte termijn noodplannen uit de kast getrokken moeten worden, maar hij tempert de vrees dat juist de Boer-tot-Bord-visie de druppel is die de emmer zou doen overlopen. ‘Natuurlijk zou de strategie enorme consequenties hebben voor de landbouw als je de plannen direct morgen zou invoeren,’ reageert hij op de argumenten van de landbouwlobby. ‘Daar pleit ook niemand voor en dus zou het ook geen acuut effect hebben op de prijzen. Het is een aanpassing waar tijd voor nodig is, om uiteindelijk minder intensieve landbouw te hebben waarbij we minder afhankelijk zijn van onder andere pesticiden.’
Voor het onderzoek naar de effecten van de oorlog in Oekraïne op het Europese landbouwbeleid, trekt Follow the Money samen op met onderzoekscollectief Lighthouse Reports.
19 Bijdragen
John Janssen 4
Het is toch allang bewezen dat jaarlijks gebruik van verdelgers op de akkers zorgt voor verschraling en verzuring van de, o zo belangrijke, toplaag.
Ook Nederland behoort toch tot de over producenten qua pluimvee, varkens en rund?
Als dat nu razendsnel door Brussel wordt gereguleerd (de overproductie per land) hoeven we minder voer in te slaan, blijft er meer over voor brood. De spelen verzorg ikzelf dan wel!
Jacob H. van de Pol 3
John JanssenAls het graan of ander voedsel is hebben we misschien niet meer te eten. En gaat de boer ook failliet. Ook niet erg toch?
Eten we toch gewoon kunst voedsel.
De gezondste voeding is onbewerkt voedsel en als dat niet haalbaar is, zo min mogelijk bewerkt. Kunst voedsel is van A tot Z bewerkt en kan volgens mij nooit gezond zijn.
Zo natuurlijk als mogelijk is, streven naar geen kunstmest, geen bestrijdingsmiddelen en onbewerkt. In de praktijk zal dat zo min mogelijk worden.
Tim Kreukniet
Jacob H. van de PolAnnemiek van Moorst 11
Martine Groenendijk 5
Annemiek van MoorstRoland Horvath 7
Annemiek van MoorstWe moeten naar een bio landbouw. Geen chemische middelen.
En naar een bio geneeskunde, voor mens en dier.
Bijvoorbeeld, tot nu toe was er weinig belangstelling voor de bacteriën in het lichaam. Zonder kunnen mens en dieren niet leven. Die bacteriën zullen waarschijnlijk moeten gekweekt worden.
Misschien een miljarden operatie ieder jaar, dus dat werk zal wellicht door de overheid moeten gedaan worden.
Paul Sporken 10
Er wordt vaak geklaagd dat rechters niet op de stoel van politici mogen gaan zitten maar het toenemende aantal (gewonnen) rechtszaken laat vooral zien dat het huidige politieke bestel niet in staat is de burgers die het vertegenwoordigt voldoende te beschermen.
Jan Ooms 10
Paul SporkenPrecies! Maar over het feit dat het bedrijfsleven (met name GMO’s) daar plaatsneemt daar hoor je (behalve FTM) niemand over!
Jacob H. van de Pol 3
Paul SporkenRoland Horvath 7
Jacob H. van de PolDe globalisering is voor het grootste deel een ramp, een verspilling.
Bvb. soja uit BR met ontbossing, megastallen alias mega concentratie stallen voor kippen, koeien, schapen en varkens in NL met mest overschot alias stikstof verontreiniging van de grond. En het vlees gaat veelal naar Japan JP en China CN. Drie maal verlies, één maal miljarden winst voor de globalisten.
Het kapitalisme alias de aandeelhouders economie alias de winst economie moet afgeschaft en vervangen door een ander doel namelijk een producten economie en een productie methode die rekening houdt met mens, maatschappij, milieu.
René A. van Trigt 3
Roland HorvathRoland Horvath 7
René A. van TrigtHet hangt van iedereen in de maatschappij af. Dus meer media à la FTM. Hoe dan ook.
Alleen als zo ongeveer iedereen de problemen begrijpt en de mogelijke oplossingen kent, kan er iets veranderen.
Of er moeten ongelukken gebeurd zijn.
Hoewel, zowel in WO1 als in WO2 hebben de VS grote schade toegebracht aan de belangen van Europa.
En nog steeds, nu hetzelfde gebeurt in de oorlog RU-UA, worden de VS door de meesten nog steeds heilig verklaard.
Schade: WO1, het splitsen van Oostenrijk- Hongarije in 5 delen.
WO2: De onvoorwaardelijke overgave van DE, het bombarderen van steden. Het bezetten van Europa met militaire bases.
Maar nu wordt de massa monddood gemaakt, gemend naar het verkeerde.
Niccolò Machiavelli wist het zoals hij duidelijk heeft gemaakt in 'Il Principe'. De Heerser.
Marco Fredriks 4
René A. van TrigtRoland Horvath 7
Marco FredriksEvengoed zijn rechtse nationalistische bewegingen producten van het kapitalisme zoals in NL Wilders en FvD Forum voor Democratie van Th. Baudet. In BE VB Vlaams Belang en N-VA Nieuw Vlaamse Alliantie. Ook de nationalistische partijen die in de jaren 1930 in DE en IT regeerden waren fascistisch en producten van het kapitalisme. Ze waren o.a. anti communistisch.
En dus in eerste instantie graag gezien door de VS, ze waren beide tegen de SU/RU communisten en konden er dus samen gaan vechten. Toen echter DE heel zelfstandig bleek te zijn, veranderde Duitsland DE van een bondgenoot van de VS in een vijand.
Dezelfde omkering van de macht van overheden en GMO zien we ook nu in de oorlog van RU -UA.
De politici in VS en in Europa doen wat de GMO hen bevelen, wapens leveren aan UA om de oorlog nog langer te laten duren en om nog meer te doden en te vernietigen.
Het neoliberalisme, de dictatuur van de GMO, is het ergste wat een maatschappij kan overkomen.
Namelijk oorlogen zonder reden bvb. om de nieuwste wapens uit te proberen, en een jaren durende economische depressie zoals in 1873-1896 en 1929-WO2.
Die depressie is het gevolg van het feit dat de GMO, het grootkapitaal, niet voldoende geld willen geven aan de 99,99% om te kunnen leven. Dan is er geen of te weinig koopkracht en geen productie. Wel armoede die de GMO uitsluitend oplossen met een oorlog.
Morgen en overmorgen komen in Brussel zo'n 37 staatsleiders bijeen waaronder de VS president Joe Biden. Iedere dag opnieuw ziet hij er meer afgeleefd uit en dus gevaarlijker.
Biden, wordt dit jaar tachtig, reeds levenslang een knecht van het grootkapitaal, nu de belangrijkste stoker van het westen. Hij is als leider van het Westen ongeschikt, zijn gedachten zijn versteend.
Biden is gevaarlijker dan Poetin.
Janneke de Graaf 2
Roland HorvathWilco de Rijck 3
Chris Peeters 3
En dit recente pleidooi van wetenschappers: https://zenodo.org/record/6371849#.Yjwt6ufMLIV
Rina Tjaden
Robert Voorhoeve 4
Onsmakelijk maar nuttig in het licht v opnieuw ontsnappings pogingen om maar vooral royaal gif te kunnen strooien.
Succes met het volgende onderzoek, robert voorhoeve