
Volgens gastcolumnist Cees van Lotringen leidt de robotisering niet vanzelfsprekend tot meer welvaart. Hij keert zich tegen 'het vooruitgangsgeloof' van zijn FD-collega, econoom en publicist Mathijs Bouman.
Journalisten hebben doorgaans de neiging om de wereld in twee kampen te verdelen: zwart en wit. Dat schrijft makkelijk, zeker in een tijd waarin alles in korte, hapklare brokken moet. Neem de gerenommeerde journalist, econoom en FD-columnist Mathijs Bouman. Hij laat ons in een bijdrage in Het Financeele Dagblad van afgelopen zaterdag weten dat we ons geen zorgen hoeven te maken over de opmars van robots; ze zullen onze banen niet inpikken.
Voor die opvatting verwijst hij naar het feit dat van dienstverlenende robots in 2013 maar vier procent meer werd verkocht dan in het jaar daarvoor. En tussen 2014 en 2017 zullen er jaarlijks niet meer dan 33.000 van dergelijke robots worden verkocht, zo citeert hij uit een rapport van de International Federation of Robotics (IFR).
De ene robot is de andere niet
Bouman verlaat zich in dit geval op een vooringenomen, en waarschijnlijk ook onbetrouwbare bron: IFR is een onvervalste pleitbezorger van robottechnologie. Natuurlijk houdt dit platform ons een voorspelbare, in slaap wiegende boodschap voor: robots kosten geen banen, maar leveren per saldo banen op. Bouman verlaat zich in dit geval niet alleen op een discutabele bron, hij weet ook het accent in zijn bijdrage De dienstverlenende robot is een Europeaan [inlog] niet goed te zetten. De discussie gaat namelijk niet over moeilijk naar de consumentenmarkt te brengen dienstenrobots die in uw plaats het huis komen stofzuigen. De discussie gaat - of zou moeten gaan - over defensie-, maar vooral over industriële robots, die wél een exponentiële groei laten zien. Japan slaat op dat terrein wereldwijd de trom. Het vult fabrieken met robots om de vergrijzende bevolking te vervangen en de kwaliteit van het productieproces te verbeteren. Nu zet de robotrevolutie zich voort. In de VS, maar vooral ook in China. De reden is dat de lonen in dit laatste land te hard stijgen waardoor China als productielocatie onder druk is komen te staan. Alleen door robotisering en automatisering kan het zijn positie als wereldwijde centrum van de maakindustrie behouden.Vooruitgangsgeloof
Het kapitalisme doet zijn werk, ook in China. Als menskracht duurder wordt dan een machine of een robot, dan wordt de mens vervangen - zo simpel zijn de wetten van de markt. Het onderstreept dat kapitalisme efficiënt is en dus in zijn aard een deflatoire kracht: het probeert altijd meer te doen met minder inzet. Daar is op zich niks mis mee: het heeft onze levensomstandigheden sinds de uitvinding van de stoommachine verbeterd en voor hogere welvaart gezorgd.Zelfs Google's Larry Page maakt zich zorgen over de impact van nieuwe technologieënVoor Bouman is dat historische gegeven aanleiding voor een stevig vooruitgangsgeloof. Hij ziet het glas vrijwel altijd half vol - en dat siert hem. Zo verklaarde hij recent tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer dat er maar beperkte redenen zijn om ons zorgen te maken over deflatie: de economie trekt aan, de arbeidsmarkt verbetert. Maar achter die conjuncturele lichtpunten gaat het andere - structurele - verhaal schuil, dat ook verteld moet worden. Luister naar Larry Page, oprichter van Google. Hij waarschuwde recent in de Financial Times dat er een 'massive deflatie onderweg is'. Dat proces wordt volgens hem veroorzaakt door nieuwe technologieën, die 'producten en diensten niet tien procent, maar tien keer efficiënter zullen maken.'
Jeremy Rifkin
De technologische explosie waar Page op doelt is alomvattend en wordt beschreven in het boek The Zero Marginal Cost Society van Amerika's bekendste trendwatcher Jeremy Rifkin. Hij stelt dat door de dominantie van internet als (distributie-) kanaal, in combinatie met nieuwe technologieën als robotisering, automatisering en kunstmatige intelligentie de marginale kosten per eenheid product almaar zullen dalen. Tevens zullen de winstmarges onder druk komen te staan door de transparantie van (vergelijkende) informatie en zullen multinationals nieuwe concurrenten vinden: individuen die op hun zolderkamer slechts één geniaal idee, een 3D-printer en een internetverbinding nodig hebben om de wereld te veroveren.Natuurlijk bieden robots de markt kansen, maar niet voor iedereen. En Zeker niet voor laaggeschoolden
Zombiebedrijven
Tegenover de positieve inflatoire krachten van stijgende lonen voor hooggekwalificeerde arbeid en economische groei in grote delen van de wereld, staan onmiskenbar deflatoire krachten. Robottechnologie is er daar één van, maar er zijn er veel meer. Neem industrialisering in de opkomende markten, vergrijzing van de beroepsbevolking in het Westen, de schaliegasrevolutie, bedrijven die aandelen inkopen in plaats van te investeren en zombiebedrijven die door het overheidsbeleid van kunstmatig lage rente in het leven worden gehouden. Journalisten moeten hun lezers zowel het halfvolle als het halflege glas laten zien. De wereld is niet of in elk geval niet meer simpelweg wit of zwart. Door de bijna-implosie van het kapitalistische systeem, draaiende geldpersen, financiële repressie en ongekende technologische veranderingen werken wereldomspannende krachten tegen elkaar in. We bevinden ons in terra incognita. Niemand weet waar dit eindigt.De nabije toekomst vraagt om een 'Umwertung aller Werte'Natuurlijk bieden robots de markt kansen, maar niet voor iedereen - en zeker niet voor mensen die laaggeschoold zijn, routinewerk doen en te maken hebben met werkgevers die de verleiding moeilijk zullen kunnen weerstaan om hen te vervangen door robots die 24 uur per dag werken, nooit om loonsverhogingen vragen, niet vertegenwoordigd worden door vakbonden en ook niet staken, zoals minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid recent terecht waarschuwde.
32 Bijdragen
Watching the Wheels
Maar terug naar de robots ... het gaat er ook daar weer om dat die robots goed verdeeld worden. Als iedere Nederlander een gelijk aandeel heeft in de opbrengsten van alle robots, zal niemand ermee zitten dat hij of zij niet teveel hoeft te werken om meer te produceren.
Of robots ontwikkelen die andere robots helpen bij het invullen van hun belastingformulier. Zal trouwens wel digitaal gaan (als de belastingdienst er niet uitligt). Boeiende tijd!
PeterO
DrNomad
PeterODie angst voor robotisering is politieke rethoriek, waarvan vakbonden willen profiteren, en Rutger Bregman met zijn basisinkomen campagne. En journalisten gaan ook vaak mee in het verhaal van 'het slachtoffer' en laten niet zien dat iemand ook weer nieuw werk kan vinden. Dat senioren en laag opgeleiden moeilijk aan een baan komen heeft alles te maken met andere maatregelen die dankzij de vakbond er zijn gekomen (minimumloon, ontslagrecht).
Xaverius
PeterOPeterO
Xaverius
Nee, vooruitgang hebben we niet te danken aan "deflatoire krachten" of aan op winstmaximalisatie beluste entrepreneurs, maar aan de reuzen in de wetenschap op wiens schouders wij allen naar verre horizonten mogen turen. Waar zouden wij staan zonder elektriciteit, zonder toilet, zonder waterkraan, zonder chip, zonder GPS, zonder ...?
Jelle Haandrikman
Uiteindelijk gaat het om verder gaande automatisering. In werkelijkheid hoeven die robots alleen het fysieke werk te doen. Iedereen ziet meteen al die Terminator robots op zich af komen.
Terwijl Wall-E een veel grotere bedreiging vormt voor fysieke arbeid.
Het cognitieve werk kunnen we gewoon door computers in een data centrum laten doen. Zoals de meeste banken en KPN er nu achter komen.
Cor Peul
Jelle Haandrikmanps: mocht u denken dat ik niet zoveel van techniek snap, dat is mogelijk er is altijd baas boven baas, maar ik heb wel jaren stochastisch onderzoek gedaan met gekoppelde databases ism CBS.
Martin007
Cor PeulHoezo in de toekomst? Nu niet dan?
Bas
Laten we blij zijn dat sommige soorten geestdodend werk door robots wordt overgenomen. Acht uur per dag, vijf dagen per week hetzelfde schroefje aan de lopende band aandraaien, daar wordt een mens niet gelukkig van. In de dienstensector komt een mens beter tot zijn recht.
theoprinse
Sinds de industriele revolutie is de massa productie van de voorheen mercantilistische manufactuur naar een nieuwe hoogte gestuwd. Na de 2e WO en de jet age werd van de kernenergie hetzelfde verwacht. Rifkin propageert al jaren een toenemende personalisering van de productie van alledaagse consumptie artikelen. Het is maar de vraag hoe substantieel - if any - dit in de komende eeuw zal uitpakken.
Mijn opvatting is dat de robotisering niet optimaal kan doorzetten als de evidente werkloosheid niet vooraf wordt geanticipeerd met substantiele verlenging van de leerplicht tot het 30e levensjaar en meer beta onderwijs gevolgd door meer wetenschappelijke onderzoeksinstellingen waar deze nieuwe post robot generatie carriere kan maken en de welvaart naar futuristische hoogte kan stuwen.
Immers een substantiele stijging van het percentage exact wetenschappelijk hoog opgeleiden zal een wetenschappelijke renaissance voortbrengen.
Ter zijde is het zo dat naast de (tijdelijke) werkloosheid als gevolg van succesvolle robotisering ook werkloosheid zal ontstaan door internet onderwijs. Van 20 naar 200 leerling/studenten per onderwijzer. Nederland zou de positie van internationaal studentenland moeten ambieren. De beurs wordt door buitenlandse studenten in Nederland besteed en nadien terugbetaalt.
De genoemde reele aspecten onder zombiebedrijven klaseer ik als redistributieve en hebben de schalie gas en olie revolutie niet kunnen stoppen.
De Amerikaanse economie - met een enorme verborgen werkloosheid - heeft haar groei gefinancierd met 4.000 mrd schuld en
Watching the Wheels
theoprinseRobotisering is inderdaad geen ramp, als de revenuen maar enigszins eerlijk verdeeld blijven worden. Als het allemaal printers zijn voor de winst van enkelingen remt het uiteindelijk de groei/ontwikkeling van de gehele bevolking. Balans is het toverwoord en inderdaad niet te bang zijn voor of jaloers zijn op welvaart bij anderen. Toch moeten de rijkeren wel zorgen dat iedereen meeprofiteert, anders is geen enkele ontwikkeling duurzaam. Da's toch wel een mooie ontdekking na de laatste 15 jaar.
Ter ondersteuning van de rest van je verhaal ...
http://nl.wikipedia.org/wiki/Kwantitatieve_versoepeling#mediaviewer/File:Eurosystem_balance_sheet_total.png
http://nl.wikipedia.org/wiki/Kwantitatieve_versoepeling#mediaviewer/File:US_Federal_Reserve_balance_sheet_total.png
Cor Peul
bos
Bob Lagaaij
Watching the Wheels
Bob LagaaijVoordat al die robots gemaakt zijn, bedacht zijn, verbeterd zijn, heb je toch vreselijk veel werk door mensen gecreëerd (denk aan de wasmachine, de auto, de computer). Het type werk dat Mathijs Bouman noemt als potentieel op korte termijn vervangbaar is natuurlijk stuk voor stuk uitermate geschikt. Hele industrieën zullen ontstaan als het een succes is. Daarnaast moeten die dingen zo nu en dan naar de robotdokter als er een schroefje los zit en na een jaar of 5 zijn ze verouderd en moeten ze gerecycled worden. Iets zegt me dat er dus nog wel een tijdje werk blijft.
Het is zoals met alle ontwikkelingen ... zorgen dat je voorop loopt. Stel dat het Griekenland lukt om het centrum van robottechnologie te worden, dan hoeft er waarschijnlijk op den duur geen geld meer naartoe. Iedereen denkt nu 'dat gaat niet gebeuren' (voila het probleem van 1 munt, want wij gaan het in Nederland ongetwijfeld wel doen).
Waar Hawking zich volgens mij druk om maakt is het feit dat robots slimmer worden dan mensen en mensen uiteindelijk niks meer te vertellen hebben. Dat zullen het old boys netwerk en de schaduwelite niet leuk vinden. Wij zijn er al aan gewend.
Mathijs Bouman
bps
Mathijs BoumanMaar, wat hebben jullie economen toch met inflatie? Iedereen wil vooruit, meer waarde, en geld moet achteruit: minder waard. Raar. En inflatie is immers ook geen oplossing voor stagnatie? Dat is spreiding en circulatie. Waarom dan inflatie? http://mathijsbouman.nl/mathijsbouman.nl/?p=490
Allerlei narigheid komt er van. Zoals koopkrachtverlies, opwaartse loon/prijsspiraal, onvrede, schulden laten verdampen i.p.v. evenredig terugbetalen,
disruptieve divergentie: rijken worden passief rijker en armen worden actief armer, enz.
Belastingverhoging wordt nu ook als prijsstijging tot inflatie gerekend. Bizar.
Watching the Wheels
bps"Of organiseer een bankbiljettenloterij. Ieder jaar wordt een deel van de bankbiljetten uitgeloot. Het unieke biljetnummer is een lotnummer! Winnende (of beter: verliezende) biljetten worden ongeldig als betaalmiddel. Dat levert gegarandeerde geldontwaarding op."
Ja goed idee ... of een omwisselautomaat met een welzijnswerker ... (begrijp dat de tweede optie grappig bedoeld is).
Ik betaal alles elektronisch, maar ik ben bang dat een aantal mensen die stap niet helemaal gaat accepteren (understatement). Geef even een seintje, dan koop ik voor die tijd wat goud en zilver. Het feit dat aan dit soort oplossingen gedacht wordt geeft het failliet van het systeem mooi weer. Inflatie hebben ze nodig om schulden te laten verdampen, zodat mensen weer kunnen lenen :-).
https://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=CihlVh_F_-I#t=25
bps
Watching the WheelsInflatie is goed. Meer belastingen is dan ook goed. Zeggen ze.
Watching the Wheels
Mathijs Boumannon-profit organization established in 1987 to promote, strengthen and
protect the robotics industry worldwide.
Waarom zou een non-profit club 'to promote, strengthen and
protect the robotics industry worldwide' 575 euro vragen voor een rapport met "de feiten" ?
Als ze 50 rapporten verkopen verdienen ze een euro per nieuwe robot, zo weinig nieuwe robots worden er gemaakt :-). Al die lobbyclubs, het is overal hetzelfde. Probleem is dat data per definitie nooit objectief geduid wordt.
Verder begrijp ik de angst van dhr. Van Lotringen slechts ten dele. De competitie met robots is toch immers niet veel anders dan de competitie met laagbetaalde arbeid in China en Bangladesh, verdringing van laagbetaalde Nederlandse arbeid door goedkopere oplossingen is toch geen nieuw probleem?
Ontwikkelingen houd je niet tegen. Zo'n robot kan een mijn opruimen, met de ARBO-dienst krijg je gedoe als het te vaak mis gaat. Een flat in Bangladesh kan zonder gevolgen voor de aandelenkoers van je kledingbedrijf instorten, met de ARBO-dienst in Nederland zou je een ingewikkelde discussie kunnen krijgen.
Het is zaak om wat ethische grenzen te stellen, gewoon wereldwijd een redelijk basisniveau aan arbeidsrechten om misschien mee te beginnen (niet dat gezeur van het is een achterstandsland, ketens compleet in beeld en productie voor het westen voldoet aan bepaalde 'standards', het is zo simpel als je het even afspreekt.
De overheid moet daarnaast beter voor laaggeschoolden zorgen, omdat je anders als maatschappij met de gevolgen te maken krijgt (het kost altijd geld, dus waarom de problemen niet voor zijn; dat is trouwens al aan de late kant).
Er heerst nu eenmaal een sfeer van 'niks aan te doen, de markt is nu eenmaal zoals hij is', een beetje hetzelfde geleuter als bij die belastingparadijzen (in mijn/uw jeugd had je zo'n reclame om te wijzen op de risico's van bosbranden: 'kan ik er
Watching the Wheels
Watching the WheelsMolenaer
Mathijs Boumanbps
PeterO : (reactie hieronder, 12-12-2014 12:10 PM)
“De grote denkfout die veel economen en politici maken is dat de mens ondergeschikt is aan de economie. Maar economie staat ten dienst van de mens en is onderdeel van menselijke interactie.
Een economie waar een overgrote meerderheid van de bevolking niet meer aan deelneemt, zal niet lang kunnen voort bestaan.”
Ja. Het historisch verloop wordt door de markt bepaald.
Die weg is historisch eender, behalve de lengte en de bochten.
Robotisering zal worden ingeprijsd in het leven. Verhoudingen zullen wat veranderen.
Er zullen nieuwe mogelijkheden en nieuwe vrijheden ontstaan, en nieuwe grenzen blijken.
Er volgen aanpassingen en het leven gaat gewoon door.
Zonder aanpassingen niet, maar dat is niet eigen aan het leven en nooit geweest.
Nee. Waarmee die weg in de markt zich ontwikkeld, is nog niet te voorzien.
Robotisering zal onvermijdelijk gepaard gaan met nieuwe (sociale) innovaties en aanpassingen,
die we nu nog niet kennen. We moeten, en krijgen ook meer tijd om, creatief na te denken.
Dit komt ook overeen met historische economische ervaringen met industriele (r)evoluties en met de aanvoelingen van ook Asscher en anderen. Het ging nog nooit achteruit, gemiddeld.
En het is strijdig met het doemdenken van Stephen Hawking en de vrees van Elon Musk. http://www.dagelijksestandaard.nl/2014/12/doemdenken-van-stephen-hawkins/
Dat is niet vreemd. Ondanks “een superieure intelligentie” van Hawking, mist er een all-round referentiekader dat bij meer specialistische en hoog of eenzijdig ontwikkelde mensen niet integraal, en wel vaker tot onwerkelijke hypotheses leidt. De EU/euro en de NWO zijn er ook producten van.
Of “de ruimtekip” van Freeman Dyson. Waarom de ruimte invluchten als het hier veel mooier is?
Onwerkelijk, irreëel.
jopie1978
bps
Patiënten worden op hun wenken bediend en maken met niemand ruzie.
Robopeace, man!
Patiënten besmetten niemand. Robohealth.
Veeg de positieve kanten van robotisering niet onder het kleed, gij robofoben.
Watching the Wheels
bpsbps
Watching the WheelsMaar ik vind je moet niet in uitersten gaan denken: óf mensen óf robots,
maar middendoor: én mensen én robots.
Vind je ook niet? Zolang er democratie is, kunnen mensen daar zelf over beslissen.
Watching the Wheels
bpsOver democratie gesproken, een paar robots in de Tweede Kamer (te beginnen bij de voorzitter) misschien geen gek idee.
bps
Watching the WheelsMaar je kijkt naar andere draaiende dingen.
Merwin
Ik wens u allen een heel fijn weekend,
Een TU Delft student
bps
MerwinDat was en is steeds zo bij elke technische, c.q. industriële (r)evolutie.
Steeds werd het beter en steeds bleek het achteraf allemaal mee te vallen.
De mens lijdt het meest, voor lijden dat hij vreest.
Aan de TU zit u dichter op de voortgang in de techniek.
Bij FTM zit u dichter op de maatschappelijke mening en voortgang. Die moet de techniek wel kunnen bijsloffen, anders gaat de wet van de remmende voorsprong werken en dan krijg je ontwrichting en separatie. Bij voldoende sociale innovatie en aan- en inpassing hoeft dat niet.