
Nederland kampt met een groeiende woningnood. Wie profiteert? En hoe lossen we dit op? Lees meer
Nederland kampt met een groeiende woningnood. Honderdduizenden trekken naar de steden en de verantwoordelijke gemeenten lukt het niet om genoeg te bouwen om dit op te vangen. Dat die binnenlandse migratie eraan zat te komen was al heel lang bekend. Waarom zijn stadbesturen niet veel beter voorbereid op deze trend? Heeft de regering steken laten vallen? Wie profiteren van de trend? Wat zijn de oplossingen?
De stoere taal van Hugo de Jonge lost de woningcrisis niet op
Lelystad wil razendsnel groeien, maar wie gaat er wonen?
Toezichthouder Ton Hugens: ‘Woningbouwcorporaties hebben steviger regie nodig’
Woningmarktonderzoeker Cody Hochstenbach: ‘Er is helemaal geen tekort aan woningen in het middensegment’
Achterstallig onderhoud frustreert bouwambitie van woningcorporaties
Podcast | Een modernistische droomstad
Europarlementariër Kim van Sparrentak wil minder marktdenken voor de Europese woningmarkt
Plan voor een nieuwe stad in Flevoland, niet tegen de woningnood maar voor de winst
Woningmarktdeskundige Manuel Aalbers: ‘De financiële sector verdient steeds meer geld aan de woningmarkt’
Duld geen valse profeten bij jullie woonprotest
Manuel Aalbers © Jules Emile
Woningmarktdeskundige Manuel Aalbers: ‘De financiële sector verdient steeds meer geld aan de woningmarkt’
De woonprotesten van afgelopen weekend maakten weer eens duidelijk dat er veel mis is met de woningmarkt. Een van de problemen is dat woningen steeds meer een beleggingscategorie zijn geworden. Beleggers willen zo veel mogelijk geld verdienen met woningen en zijn niet bezig met de maatschappelijke gevolgen van hun beleid. De woningmarkt is gefinancialiseerd. Sociaal geograaf Manuel Aalbers legt uit wat de gevolgen daarvan zijn.
Hoe belangrijk het is waar en hoe je woont, weet woningmarktdeskundige Manuel Aalbers (43) als geen ander. De Nederlandse sociaal geograaf is sinds 2013 hoogleraar aan de Universiteit van Leuven. Na gewoond te hebben in steden als Amsterdam en New York vond hij Leuven toch net iets te klein en daarom verhuisde hij naar Brussel. ‘Ik vind dat een geweldige stad om te wonen. Heel internationaal.’ Dat hij 70 minuten moet fietsen neemt Aalbers voor lief – ‘ik heb tegenwoordig een e-bike’.
Aalbers is gespecialiseerd in wat de financialisering van de woningmarkten wordt genoemd. Hij onderzoekt in welke mate woningen een beleggingsobject zijn geworden voor de internationale financiële sector en wat daarvan de gevolgen zijn.
De woningmarkt is in veel delen van de wereld sinds de jaren negentig geliberaliseerd, met als argument dat private partijen die markt efficiënter en dus goedkoper kunnen bedienen dan wanneer overheden zich ermee bemoeien. Maar de werkelijkheid is dat wonen praktisch overal veel duurder is geworden. Gaat dat liberale idee wel op voor de woningmarkt?

Maakt iedereen die met een winstoogmerk woningen verhuurt zich schuldig aan het ‘financialiseren’ van de woningmarkt?
‘Hoe definieer je financialiseren? Geld verdienen met woningen is gewoon kapitalisme en zo bekeken is er niets nieuws onder de zon. Maar financialisering betekent dat de rol van de financiële sector toeneemt. Denk aan de verhuur van woningen door banken, pensioenfondsen en investeringsfondsen die direct investeren in de woningmarkt.
Maar ook de toenemende afhankelijkheid van mensen van banken voor leningen om een huis te kopen is een vorm van financialisering. Wat dat betreft is Nederland met zijn hoge hypotheekschuld een mooi voorbeeld. Het heeft met Noorwegen en Denemarken de hoogste hypotheekschuld per inwoner ter wereld.’
Overal kopen mensen woningen. Hoe verklaart u dat juist in die landen de hypotheekschuld zo hoog is?
‘Banken zijn in die landen altijd bereid geweest om heel ver te gaan met de financiering van de koop van een woning. Het is er relatief moeilijk om ontslagen te worden en dankzij werkloosheidsuitkeringen is men in staat om hypotheeklasten te blijven opbrengen. Dat maakt het risico relatief laag voor hypotheekverstrekkers, waardoor ze bereid zijn om een hoog percentage van de koopsom te financieren. Ook de Nationale Hypotheekgarantie en de renteaftrek spelen een rol in Nederland.
Maar de huurmarkt is ook afhankelijk van geleend geld. Beleggers kopen en bouwen met een mix van eigen vermogen en vreemd vermogen. Financialisering is vooral de trend waarbij de financiële sector steeds meer geld verdient aan de woningmarkt. Schulden aangaan is een belangrijk onderdeel geworden van het systeem.’
Hoe ziet u de toenemende rol van institutionele beleggers zoals pensioenfondsen bij de bouw en verhuur, als bouwers en verhuurders van woningen ook een voorbeeld van financialisering zijn? Pensioenfondsen lenen immers geen geld.
‘Nederlandse pensioenfondsen beleggen steeds meer indirect in woningen. Ze willen niet zelf meer huisbaas zijn, alleen investeerder’
‘Ja, dat is zeker financialisering. Dit zijn financiële partijen die woningen puur als beleggingscategorie beschouwen, net als aandelen of obligaties. De Nederlandse institutionele beleggers die lid zijn van de belangenorganisatie IVBN hebben samen 135.000 woningen, maar dat valt allemaal in het niet bij hun investeringen in een internationale club als Real Estate Investment Trust, kortweg REIT. Daar zit ABP met heel veel geld in. Pensioenfondsen beleggen ook in indexfondsen die vastgoedindices volgen. De afgelopen 20 jaar zie je bij Nederlandse pensioenfondsen een trend om steeds meer indirect in woningen te beleggen. Ze willen niet zelf meer huisbaas zijn, maar alleen investeerder.’
Paste de verzelfstandiging in 1998 door ABP van wat nu Vesteda is, ook al in die trend? Het pensioenfonds voor ambtenaren is toen opgehouden zelf huisbaas te spelen en is via Vesteda puur belegger in woningen geworden.
‘Zeker, maar maak niet de fout te denken dat ABP’s beleggingen in de woningmarkt vooral via Vesteda lopen. Er zit veel meer ABP-geld in grote Duitse en Amerikaanse vastgoedfondsen. ABP heeft veel geld belegd in Vonovia, een groot Duits vastgoedbedrijf met 450.000 woningen. Dat is het grootste vastgoedfonds ter wereld. Ze zitten voornamelijk in Duitsland zelf, maar ook in Zweden en Oostenrijk en ze hebben een joint venture in Frankrijk. Vonovia heeft gezegd zich ook op de Nederlandse woningmarkt te zullen begeven.’

Wat verklaart die voorkeur voor indirect beleggen in woningmarkten?
‘Internationaal zijn er allerlei fiscale voordelen. Bovendien mogen pensioenfondsen niet met geleend geld werken. Die vastgoedbedrijven waarin ze beleggen, mogen dat wel en dat levert extra rendement op. Die vastgoedfondsen zijn vooral een ideaal alternatief voor staatsleningen, die nu een negatieve rente hebben. Die vastgoedfondsen leveren een rendement op van minimaal een procent of vier en met een beetje mazzel kan dat oplopen tot 8 procent. Hun risicoprofiel is daarbij heel laag. Dat past goed bij pensioenfondsen. Achter die woningen zitten vaak ook nog indirecte garanties in de vorm van uitkeringen en huursubsidies. Dat is ook de reden waarom grote spelers wegbewegen van het hogere middensegment.’
Die strenge afbakening van het sociale domein die we in Nederlands hebben gezien sinds 2010, is die bewust gerealiseerd om de woningmarktbeleggers te behagen?
‘Misschien niet helemaal bewust. In 2009 spande de IVBN een rechtszaak aan bij het Europese Hof in verband met oneerlijke concurrentie van de woningcorporaties. Die hebben ze uiteindelijk gewonnen. Het opmerkelijke is hoe de Nederlandse regering daarop heeft gereageerd. Die heeft uiteindelijk de woningcorporaties volledig teruggeduwd naar hun kerntaken en geweerd uit het middensegment van de huurmarkt.
‘Stef Blok leek echt een soort ideologische strijd te voeren tegen de woningcorporaties’
Dat was een politieke keuze, net als de verhuurderheffing. Daar zat ongetwijfeld de wens van de VVD achter om de positie van de beleggers op de woningmarkt te verbeteren. Toenmalig minister van Wonen Stef Blok leek echt een soort ideologische strijd te voeren tegen de woningcorporaties en daarmee zal hij op één lijn hebben gezeten met de IVBN, maar dat is moeilijk aan te tonen.’
Dat terugdringen van de sociale huursector om zo meer ruimte te scheppen voor de beleggers, is dat typisch Nederlands of een internationale trend?
‘Het is een trend die je ziet in een hoop Westerse landen. In Amerika, Engeland, Duitsland en Frankrijk groeit de particuliere huursector. Daar doen zowel kleine als hele grote spelers aan mee. Met hypotheken gefinancierd eigenwoningbezit is lang gestimuleerd en dat begint nu tegen de grenzen van de groei aan te lopen.
Banken waren steeds meer bereid om hogere hypotheken te verschaffen. Eerst vier keer het inkomen, toen vijf keer, toen zes keer. Dat heeft in veel landen de woningprijs opgedreven. Het waren geen stijgingen op economische gronden, maar omdat mensen meer ruimte kregen om tegen elkaar op te bieden in een schaarse markt. Daar is nu een eind aan gekomen. Die hoge hypotheken worden niet meer verstrekt.
De nieuwe generatie huizenkopers maakt sowieso weinig kans op een hypotheek. Ze hebben veel meer te maken met tijdelijke contracten en zzp-constructies. Het is niet eens dat hun inkomen te laag is, maar de zekerheid die banken zoeken ontbreekt. Dat heeft de vraag naar huurwoningen veel groter gemaakt en beleggers, zowel kleine als grote, zien verhuur als een interessante, veilige belegging.’
In Duitsland moet je 30 procent eigen geld meebrengen voor een hypotheek. Is daar de grens van de hypotheekverschaffing nog niet bereikt?
‘In Duitsland zie je dat het bereiken van de grens aan de hypotheekverschaffing niet speelt, maar ook daar kunnen millennials moeilijk een huis kopen. In Duitsland heb je weer een enorme verkoop gezien van sociale woningen, die de Britse onder Thatcher en Blair ver overtreft. Die zijn allemaal in handen gekomen van grote beleggers. Er is in Duitsland in de sociale woningmarkt meer geprivatiseerd in 10 jaar dan in Engeland in 30 jaar. Dat gebeurde in heel Duitsland en niet alleen in de voormalige DDR. Die woningen gingen in pakketten tot wel 90.000 ineens naar beleggers. Indirect zijn ze nu vooral in handen van pensioen- en indexfondsen.
Het is een betrouwbare business, met nogal wat belastingvoordelen en ze runnen die organisaties heel efficiënt. In Duitsland maken beleggers veel gebruik van wetgeving om verduurzaming te stimuleren. Met relatief lage investeringen in woningen kan de huurprijs dan flink omhoog.’
Dossier
Dossier: de Nieuwe Woningnood
Nederland kampt met een groeiende woningnood. Waarom zijn overheden niet beter voorbereid? Wie profiteren, en wat zijn de oplossingen?
Er zijn dus twee verklaringen voor de interesse van de financiële wereld in de huursector: de groei van de hypotheekmarkt loopt ten einde en de pensioenfondsen hebben een alternatief nodig voor de slecht renderende staatsleningen.
‘Dat klopt, maar het zijn niet alleen de pensioenfondsen die een alternatief nodig hebben. De groei van woningbezit bij de kleine beleggers is veel groter dan bij de pensioenfondsen. Kleine beleggers redeneren net als de grote financiële partijen: in obligaties beleggen heeft geen zin meer. Vandaar die enorme toename van buy-to-let.’
‘De groei van woningbezit bij de kleine beleggers is veel groter dan bij de pensioenfondsen’
In hoeverre valt en staat het succes van die woningfondsen bij de schaarste van woningen? Het lijkt alsof de enorme stijging van de huren van de afgelopen jaren onderdeel is van het verdienmodel.
‘Het gaat institutionele beleggers vooral om een stabiele cashflow en die huurstijgingen zijn mooi meegenomen. Die IVBN-leden hebben verhuur als kernactiviteit en het lijkt me heel raar als ze zich nu opeens zouden terugtrekken uit die sector als de huren niet meer mogen stijgen. Het verandert voor woningfondsen die met pensioengeld werken pas als de huren verplicht moeten dalen. Dat drukt het rendement. Het is wel vervelend voor clubs als Blackstone, die speculeren op prijsstijgingen. Die verkopen zo weer als ze een mooie prijs kunnen krijgen voor hun Amsterdamse portefeuille.’
De IVBN zegt dat je met maatregelen als het herinvoeren van een puntenstelsel dat de hoogte van de huur bepaalt de impuls weghaalt om nog meer te bouwen. Klopt dat?
‘Daar geloof ik niets van. Uiteindelijk worden de huurprijzen bepaald door het mogelijke rendement. Als dat rendement niet meer behaald kan worden, dan gaan de grondprijzen omlaag. Dat is de logische manier om de stichtingskosten van een woning te drukken, want aan het bouwen zelf kun je niet veel doen.
Als niemand meer bouwt op de beschikbare grond, dan zal de eigenaar van de grond naar beneden moeten met zijn prijs. Dat is vervelend voor hem, maar via lagere grondprijzen zullen de beleggers hun rendement overeind houden.
De regel is dat ontwikkelaars alleen de prijs voor de grond betalen als ze er genoeg geld op kunnen verdienen. In IJburg in Amsterdam bezit de gemeente de meeste grond. Denk je echt dat ze de grondprijs op het huidige niveau zouden houden als niemand meer geïnteresseerd is in die kavels? De overheid moet met die grond gewoon het marktmechanisme laten werken.’
De woningmarkt is enorm onderhevig aan financialisering. Is dat maatschappelijk gezien gunstig of ongunstig?
‘Het is niet zo dat als er meer geld naar de woningmarkt vloeit, er ook vanzelf meer woningen bijkomen’
‘De meeste financialisering heeft betrekking op bestaande woningen. Het is niet zo dat als er meer geld naar de woningmarkt vloeit, er ook vanzelf meer woningen bijkomen. Een deel van de beleggers werkt samen met ontwikkelaars, maar dat is vooral omdat het moeilijk is om pakketten bestaande woningen op te kopen van de gewenste kwaliteit. Bestaande woningen kopen is veel gemakkelijker dan financieel betrokken zijn bij een jaren durend bouwproject.
Ook in de hypotheekmarkt is financialisering niet echt een positieve kracht. Doordat de grens voor acceptabele hypotheeksommen steeds verder is opgeschoven, gaat een steeds groter deel van het inkomen op aan de hypotheekbetalingen. Millennials kunnen dat niet meer opbrengen en moeten nu een groot gedeelte van hun inkomen aan huur betalen. Dat is voor de economie in het geheel slecht . Dat geld gebruiken ze niet voor aankopen in de reële economie.’

Maar na een paar inkomensstijgingen zitten mensen toch weer ruimer?
‘Als mensen meer gaan verdienen, kopen ze vaak een groter huis en gaat er nog steeds te veel van het inkomen naar de bank. Vroeger waren het alleen de lage inkomens die een groot gedeelte van hun inkomen aan huur besteedden, nu zijn het zelfs de hogere middeninkomens die in dat zelfde schuitje zitten. Je komt pas uit die situatie als je je hypotheek hebt afgelost en huurders lukt dat nooit.
Woningeigenaren die hun hypotheek hebben afgelost, hebben tegenwoordig de financiële ruimte om hun kinderen te helpen bij het kopen van een woning. Hurende ouders kunnen dat meestal niet. Die hele woningmarktsituatie is zo een bron van ongelijkheid geworden. Die verschillen tussen huurders en woningeigenaren leiden tot reproductie van ongelijkheid.’
Hoe belangrijk is de woningmarkt eigenlijk in de internationale beleggingswereld?
‘De vastgoedmarkt in zijn geheel is veel groter dan de aandelenmarkt. Maar het is niet allemaal verhandelbaar op de beurs. Het is dus niet zo dat er meer geld van beleggers in de vastgoedmarkten zit. Ik heb het over de totale waarde van al het vastgoed en dat zijn vooral woningen. Commercieel vastgoed is maar een klein deel. Banken lenen ook meer voor vastgoedgerelateerde transacties, dan aan bedrijven, studenten, staatsleningen en consumentenkrediet bij elkaar. Op de beurs zijn woningbedrijven relatief klein.
Die hypotheekmarkten groeien werelwijd enorm. In Oost- en Zuidoost Azië, Zuid-Amerika en het Midden-Oosten. Het komt soms van bijna nul, maar daar groeien de hypotheekmarkten uitbundig.’
Manuel Aalbers is sinds 2013 professor sociale en economische geografie aan de KU Leuven in België. Daarvoor werkte hij aan Columbia University (New York) en de Universiteit van Amsterdam, waar hij in 2006 promoveerde op een proefschrift over uitsluiting op de woningmarkt in Nederland en Italië. Zijn meest recente boek heet The Financialization of Housing: A Political Economy Approach (Routledge, 2016) en eerder publiceerde hij Place, Exclusion, and Mortgage Markets (Wiley-Blackwell, 2011).
Hij stelde naar aanleiding van van de financiële crisis de bundel Subprime Cities (Wiley-Blackwell, 2012) samen met bijdragen van bekende wetenschappers als Saskia Sassen en David Harvey. Momenteel werkt hij aan een boek over de vervlechting van vastgoed, financiën en overheid op basis van acht jaar internationaal onderzoek in Europa, maar ook in Brazilië, Amerika en China.
Zijn nieuwste onderzoeksproject kijkt naar het ontstaan van een vastgoedmarkt in het communistische Cuba, waar niet alleen eigenwoningbezit maar ook airbnb recent zijn gelegaliseerd.
28 Bijdragen
Vincent Huijbers 8
Hoeveel overgewaardeerd zijn deze woningen wanneer je de energiemaatregelen die mogelijk in de toekomst nodig zijn meeneemt? In 2050 wonen we CO2 neutraal volgens de plannen.
Er wordt niet aan échte waardecreatie gedaan met het financialiseren van de woningmarkt. En ik heb sterk het vermoeden dat er een nieuwe standaard is gelegd waardoor nieuwe huizen nu bijna €100.000,- meer kosten en de instaphuren keurig in de pas lopen.
Wie denkt dat de prijzen zullen dalen moet ook een antwoord bedenken op wie de pijn daarvan zal nemen van de onder water staande huizen. De eigenaren (60% kiezers), de banken, de maatschappij?
Alex Veen 1
Vincent HuijbersRonald Loman
Vincent HuijbersWaar het ook vastloopt in onze woningmarkt is dat wij huizen of gebouwen exact neerzetten waarvoor deze bestemd zijn. Oude panden kunnen relatief eenvoudig getransformeerd worden. De kantoor en laagbouw vanaf de jaren ‘50 is bijna niet om te bouwen naar appartementen.
We betalen inderdaad voor een niet duurzame woning een enorm bedrag. Huizen, uit het voornoemde voorbeeld, die niet goed meer te onderhouden zijn door een woningcorporatie worden afgestoten en verkocht als sociale koop. Deze woningen zijn vaak versleten. Als je naar bovengenoemde getallen kijkt was het slopen bijna net zoveel als vervangen. Dat was een politieke keuze om het niet te doen. Ook het verduurzamen is bijna onmogelijk door de hoge kosten. Dit wordt een volgende crisis.
Rijtjes koopblokken zullen mensen niet gauw slopen. Ze kunnen niet. Ook verduurzaming is in rijtjeshuizen nooit van de grond gekomen. Dit maakt het extra duur.
Het perspectief vanuit dit artikel is m.I. veel meer over de rol van de belegger en hoe de markt voorbereid is om over te gaan op beleggers. Rutte I is begonnen met dit stappenplan. Eigen vermogen omhoog bij een hypotheek en minder mogen lenen heeft toen de markt kapot gemaakt. Als dit stapsgewijs was gebeurd hadden mensen hun huizen niet hoeven verkopen en waren corporaties overeind gebleven.
Vincent Huijbers 8
Ronald LomanIk twijfel er niet aan dat een belegger zeker onderzoek zal doen naar de panden waarin ze investeren en het risico zo laag mogelijk zal houden.
Maar het komt op mij over als een keten van effecten waarvan de hoge huizenprijzen en huren nu een probleem zijn. Ik verbaas me over wat 'de gek' er voor geeft in deze tijd en zie dat in het perspectief van de doelstellingen die 'we' hebben gesteld voor 2050. Maar ook de correctie die in 2008 plaatsvond waarbij veel huizen onder water stonden... Meer bouwen zal -lijkt mij- niet tot lagere prijzen lijden maar méér van hetzelfde: de waardering is veranderd en de afhankelijkheden in de keten zijn groot.
Ronald Loman
Vincent HuijbersVincent Huijbers 8
Ronald LomanHet is ook onbegrijpelijk dat de overheid niet eerder ingegrepen heeft (en ook weer wel als je ziet wie er belang van hoge huizenprijzen hebben). Het is typerend dat de waarschuwingen vooraf van stijgende huren door het in de uitverkoop zetten van woningen voor buitenlandse investeerders ook waarheid zijn geworden. Door dit bewuste beleid kunt je inderdaad afvragen voor wie de overheid er is.
squarejaw 5
Vincent HuijbersJacques De la Haye 8
Ronald LomanRoy Dassen
Vincent HuijbersJacques De la Haye 8
Vincent Huijberssquarejaw 5
Diederik van der Loo
"Uiteindelijk worden de huurprijzen bepaald door het mogelijke rendement. Als dat rendement niet meer behaald kan worden, dan gaan de grondprijzen omlaag."
Waarom wordt het rendement niet bepaald door de huurprijzen?
Nu staat het geschreven er alsof het rendement een onveranderlijke natuurkracht is, terwijl het toch mogelijk is om de situatie waaronder rendement wel of niet bestaat te sturen door het aannemen van andere regels?
Peter Hendriks 7
Diederik van der LooÉtienne Henrij 1
Peter HendriksDaarbij komt ook bij kijken dat vraag ook niet zo variabel is, als mensen geen betaalbare woning voor hun gewenste budget kunnen vinden, moeten ze wel een duurdere woning huren, aangezien geen woning hebben voor mensen geen optie is. Mensen kunnen niet kiezen geen woning te hebben zoals ze kunnen kiezen geen kip te kopen als de kip te duur wordt. Daarnaast nemen de woningen die verhuurd zouden kunnen worden zelf ook in waarde toe dus zelfs als er geen huurder te vinden is kan er toch winst gemaakt worden op het kopen en verkopen van een huis. Als er een boete geheven wordt op het leegstaan van woningen zou dit enigszins verholpen kunnen worden.
Als huren te duur wordt voor individuen zal je vaker hebben dat volwassenen samen gaan wonen om de huur te betalen (dit zie je al veel in London bijvoorbeeld). Om zoveel mogelijk geld te verdienen kunnen investeerders daarom beter woningen neerzetten waar mensen bij gebrek aan anders/beter wel in moeten dan goedkopere woningen ontwikkelen waar meer vraag naar is.
Tim Gorree 3
Wat mij te binnen schoot tijdens het lezen is dat pensioenfondsen aanvankelijk zelf helemaal geen trek hadden om meer geld in Nederlandse hypotheken te stoppen maar toentertijd daartoe zijn aangespoord door de regering omdat de banken het zwaar hadden.
Zie bv:
https://nos.nl/artikel/344287-abp-niet-positief-over-hypothekenplan.html
Vervolgens zijn er voor zover ik het me goed herinner met geld van pensioenfondsen zgn. ‘Regie partijen’ opgericht om hypotheken te verstrekken. Die mochten geen schaduw banken heten. Maar zijn dat in principe wel. Omdat ze niet aan dezelfde regelgeving hoeven te voldoen als banken kunnen ze makkelijker grotere hypotheken verstrekken. Dat is verder gestimuleerd door een steeds groter deel van het 2e inkomen mee te tellen.
Huizenprijzen stijgen dus mede omdat er inmiddels maar liefst 20% van de markt door regie partijen wordt gefinancierd, waarvan dus een groot gedeelte zijnde Nederlandse pensioengelden.
https://vastgoedactueel.nl/marktaandeel-hypotheken-grootbanken-dieptepunt/
Daarmee kan dus de bizarre situatie ontstaan dat men tegen rente het eigen pensioengeld leent om een huis te kopen.
Verder het punt dat nu al in sommige eu landen men met pensioenaanspraken de hypotheek mag afbetalen. Bij een toekomstige prijsdaling geen onbelangrijk gegeven.
ineke van Stralen
Dit is het VVD beleid om het huisvestingsbeleid tot markt te maken. En Stef Blok was trots om het departement te kunnen sluiten.
Gerard Goos 1
Daarbij kochten wij ons eerste huis toen de woningprijzen net niet de top hadden bereikt zo rond 2009. Onze huidige woning vorig jaar gekocht voor toen al een flink bedrag. Daarna zijn de prijzen door blijven stijgen.
Jos Felen 1
Ook de zelfbewoningsplicht lijkt mij verstaander. Nu gebeurd er vaak dat sommige beleggers van 1 woonhuis, vier woonhuizen maakt, waarbij de huurder het verschrikkelijk aan het nakijken kan.
Dus puntensysteem invoeren en zelfbewoning voor jezelf of gezinsleden
Petrus Harts 3
Het protest was vooral een Amsterdams protest. Je hoeft niet in Amsterdam of Brussel te wonen, ook in Appingedam staan mooie huizen, en in Balk ook.
De vrije bouwmarkt is in Nederland nog steeds gemuilkorfd. Immers; bouwen kost circa €2.000 per vierkante meter en op heel veel plekken in Nederland vang je €3.000 per vierkante meter.
Juist de woningbouwcorporaties hebben een sterke 'Jan Salie' mentaliteit laten zien en de pensioenfondsen zijn louter uit op een stabiele cashflow, en meer niet, zoals de hoogleraar stelt.
Hoe anders is dit in Dubai. Daar is de vrije bouwmarkt z'n gang gegaan en toen in 2014 de huurprijzen uit de bocht vlogen, zijn ondernemers er als een gek gaan bouwen, en blijven bouwen. Gevolg: zeer sterk gedaalde huurprijzen en aanzienlijk mooier / comfortabeler / luxer wonen voor hetzelfde geld.
Check zelf even:
https://propertyfinder.ae
En constateer met mij dat het in Dubai goedkoper wonen is dan in Apeldoorn.
De markt kán dit probleem oplossen, maar niet als 'de overheid' op duizend manieren op de rem staat.
Tenslotte: denk ook persoonlijk belang. De Tweede Kamerleden die dit probleem moeten oplossen en zeker de minsters zijn vrijwel zonder uitzondering bezitters van woningen. Zij hebben niet echt belang bij een oplossing van het probleem, omdat de kans dan groot is dat ook hun onroerend goed daalt in waarde.
Willem Kooiman 1
Petrus HartsPeter Hendriks 7
Petrus HartsRobert te Kaat
Peter HendriksWil Post 2
Peter Hendriks 7
Wil PostHannie Groen 5
Roeland Vos
Hannie GroenJosette van Os 3
Roeland VosJ.A. Talsma 4
Zolang de rente laag blijft en de woningnood hoog, zullen er alleen maar meer particuliere beleggers bijkomen. Met het huidige systeem, geen belasting en lekker in box 3 is er geen makkelijkere manier om geld te verdienen.
Echter wat houdt de overheid tegen om deze regel aan te passen, waarom niet gewoon in box 1? Dat zou volgens mij in de steden als Amsterdam, Groningen enorm de druk er af halen en de starters een kans geven. Ik heb het idee dat alles tot de 3 ton door deze groep word gekocht. In mijn omgeving zie ik steeds meer mensen huizen erbij kopen of woningen in de stad niet meer te verkopen wanneer gezinnen zelf de stad uitgaan om ruimer te wonen.