Zorgverzekeraars schenden het medisch beroepsgeheim om indringende controles uit te voeren op zorgverleners. Met als voornaamste doel: geld terughalen dat volgens verzekeraars niet op de juiste manier is besteed. Dat liet de uitzending 'Het medisch beroepsgeheim geschonden' van KRO's programma De Monitor zondagavond zien. De Monitor besteedde aandacht aan het onderwerp naar aanleiding van onderzoek door en met medewerking van Follow the Money. In een half uur laat presentator Teun van de Keuken huisartsen, patiënten en experts aan het woord om te laten zien hoe medische dossiers zonder medeweten of toestemming van de patiënt bij de zorgverzekeraar terechtkomen. Een rechtstreekse inbreuk op het medisch beroepsgeheim dus. Met toestemming van de overheid nota bene, die zorgverzekeraars het recht gaf dossiers op te vragen en in te zien, iets dat zelfs de opsporingsautoriteiten niet mogen. Follow The Money deed eerder dit jaar onderzoek naar fraudecontroles in de zorg. Daarbij bleek dat het OM, in tegenstelling tot zorgverzekeraars, door het medisch beroepsgeheim extreem zorgvuldig te werk moet gaan. Dit speelde ook een rol in de zaak tegen een van fraude beschuldigde huidkliniek in Rotterdam, die uiteindelijk niet vervolgd werd terwijl er veel vragen open bleven.

Modelhuisarts

Aan het woord komt huisarts Chantal van het Zandt uit Rotterdam, die door zorgverzekeraar Achmea werd bestempeld als 'modelhuisarts'. Een voorbeeld voor haar collega's, doordat Van het Zandt net dat stapje extra zet om haar patiënten te helpen. Maar dezelfde zorgverzekeraar zette haar vervolgens om exact dezelfde reden in het verdachtenbankje: de goede zorgen van Van het Zandt maakten dat haar praktijk boven de gemiddelden viel qua declaraties. Ze had onder meer teveel bezoekjes afgelegd bij stervende patiënten en besteedde teveel minuten aan haar patiënten, volgens Achmea. Dat werd 'verdacht' genoemd en Van het Zandt kreeg een boete opgelegd van 15.000 euro. Om te bewijzen dat ze haar werk naar eer en geweten had uitgevoerd moest ze tegen het medisch beroepsgeheim in, inzage geven in haar patiëntendossiers. De Rotterdamse huisarts schrok ervan. 'Ongeloof overheerste eerst, daarna werd het boosheid', vertelt ze tegenover De Monitor. 'Ik moet de dossiers openen om aan te tonen dat de zorg daadwerkelijk verleend is, maar ook om te bepalen of de zorgverzekeraar vindt dat de zorg die geleverd is volgens henzelf ook nuttig en nodig was. Toen heb ik nachten wakker gelegen.'

Gedemotiveerd

Jaarlijks halen zorgverzekeraars volgens het meest recente rapport van de Nationale Zorgautoriteit (NZa) met dit soort controles 356 miljoen euro terug bij zorgverleners. Echter, slechts een fractie van dat bedrag wordt bij bewezen fraudeurs teruggevorderd. De overige gelden worden betaald door zorgverleners die net als Van het Zandt opvallen doordat ze bovengemiddeld veel declareren en ervoor kiezen om hun dossiers niet prijs te geven aan de verzekeraar in een detailcontrole. Of deze zorgverleners daadwerkelijk ten onrechte behandelingen declareerden is in het geheel niet duidelijk. In de voorgesprekken met Follow The Money liet Van het Zandt weten als professional gedemotiveerd te raken door de werkwijze van de verzekeraars. 'Met hart en ziel mijn werk uitvoeren zoals ik voorheen deed, doe ik niet meer. Ik ben voorzichtiger geworden. Je wil je deze ellende niet nog een keer op de hals halen, dus zorg je er wel voor dat je niet opvalt in je declaratiegedrag. Dat neem ik de zorgverzekeraar kwalijk.'

'Zo wordt ik in mijn onafhankelijke medische vak gewoon aangestuurd door de zorgverzekeraar. Om geld. Dat vind ik schandalig'

In de uitzending van Monitor laat collega Job Nievaarts eenzelfde soort frustratie horen. 'Ik vind die hele bemoeienis van de zorgverzekeraar op ons vak, die heeft ons de afgelopen tien jaar ook veel kwaliteitsverbetering gebracht. Maar nu beginnen ze aan die geldkraan te draaien: en zeggen, je moet hetzelfde doen in minder tijd. Qua medicijngebruik word ik gestuurd, want voor negen euro per consult kan je nauwelijks een praktijk voeren, maar je kan meer geld verdienen als je bewezen goedkoop voorschrijft op bijvoorbeeld hoge bloeddrukmiddelen. Dan kan je weer een euro'tje per patiënt extra rekenen. Zo word ik als huisarts in mijn onafhankelijke medische vak gewoon gestuurd, door de zorgverzekeraar. Dat vind ik schandalig.'