
Meer markt betekent: meer bureaucratie
Meer marktwerking leidt niet tot minder, maar tot meer bureaucratie, stelt David Graeber in zijn nieuwste boek Utopia of Rules. De vergelijking met de Nederlandse zorgsector dringt zich op.
De Amerikaanse antropoloog David Graeber, professor aan de London School of Economics, is zo'n schrijver die je aan het denken zet op een manier die weinigen gegeven is. Zo haalde hij met zijn fascinerende boek Debt, the first 5000 years, onze fundamentele manier van denken over geld, schuld en krediet overhoop met een uiteenzetting over hoe geld daadwerkelijk ontstond. Niet, zoals ons geleerd wordt op school, om ruilhandel makkelijker te maken - maar vanuit een complex systeem van wederzijdse gunsten en sociale transacties; ofwel krediet was de voorloper van geld. Dit jaar verscheen zijn boek Utopia of Rules: on technology, stupidity, and the secret joys of bureaucracy, dat eenzelfde poging doet om onze ideeën over bureaucratie op de proef te stellen.
Het is een essaybundel in drie delen, die met kleurrijke voorbeelden vanuit de prehistorie tot aan het verschijnen van de film The Dark Knight Rises onze wereld toont als een immer uitbreidende bureaucratie die steeds meer aspecten van ons leven omvat en onze inventiviteit en creativiteit smoort. Maar tegelijkertijd werpen deze opstellen een licht op de aantrekkelijke kanten en de functionaliteit van een onpersoonlijk regelframewerk.
De IJzeren Wet van Liberalisme
Graeber gaat in Utopia of Rules voortvarend van start door ons voor te houden hoe het discours over bureaucratie steeds meer verdween, terwijl de hoeveelheid papierwerk steeg. 'Bureaucracy is the water in which we swim', stelt hij. We ademen bureaucratie, het valt ons nauwelijks meer op en daarom praten we er niet meer over. Ter illustratie bevat het boek twee grafieken. Een die het gebruik van het woord 'bureaucratie' met een piek vlak voor de jaren tachtig weergeeft, en een van in het algemeen aan papierwerk gerelateerde termen. Die vertoont een hockeystick-curve die blijft stijgen tot in het heden.We ademen bureaucratie, het valt ons nauwelijks meer op en daarom praten we er niet meer overDe grootste eye-opener van het boek volgt al vlot. Die hangt samen met de manier waarop we markt en overheid zien: als twee onafhankelijk bestaande, ja zelfs diametraal tegenovergestelde realiteiten die niets met elkaar te maken hebben. Een illusie die zijn oorsprong vindt in het liberalisme van de negentiende eeuw met zijn droom van een markt die vrijheid zou bieden en de macht van de autoritaire staat uiteindelijk zou ondermijnen. Maar, laat Graeber zien, geen enkele markt is ooit ontstaan buiten die overheid om. Integendeel: markten zijn altijd ofwel het bijproduct geweest van overheidsingrijpen, ofwel direct door overheden geschapen. Met die droom van marktvrijheid ontstond ook de overtuiging dat de markt het fenomeen bureaucratie vanzelf zou oplossen. Een idee dat we vandaag de dag nog voor lief nemen: overheid staat gelijk aan bureaucratie, terwijl elementen van markt en marktwerking geassocieerd worden met minder regels en meer efficiency. Niets was echter minder waar, demonstreert Graeber aan de hand van de opkomst van het Engelse liberalisme: dat leidde tot een explosie van dienaren van die bureaucratie: juristen, notarissen, inspecteurs, politie-functionarissen en meer. 'Het onderhouden van een vrije markteconomie bleek duizendmaal meer papierwerk te vergen dan een absolute monarchie in de stijl van Lodewijk de Veertiende'. Die groei van bureaucratie was er niet ondanks maar terwille van de vrije markt, bureaucratie diende juist voor het faciliteren van die markt. Dit zien we zo vaak terug in onze wereld dat David Graeber er een sociologische wet voor voorstelt: De IJzeren Wet van Liberalisme. Die stelt: iedere markthervorming, ieder initiatief vanuit de overheid om te dereguleren en marktelementen de ruimte te geven, zal uiteindelijk leiden tot een toename van de totale hoeveelheid papierwerk en het aantal ambtenaren dat de overheid in dienst heeft. Oftewel: meer markt brengt altijd meer regels en meer papierwerk.
'Deregulering' in de zorg
Hoe dit idee ook tegen ons intuïtieve beeld van de markt als flexibele, regelarme vrijplaats indruist - Graeber maakt hier een uitstekend punt. De enige plek in het Nederlandse debat waar de afgelopen paar jaar voorzichtig het thema bureaucratie weer opduikt, is niet voor niets de vers geprivatiseerde zorgsector. Een eerste vereiste om van de zorg een markt te maken was het ontwerpen van een stelsel om alle mogelijke behandelingen als uniforme producten te kunnen voorzien van een prijs. Het systeem van Diagnose- en Behandelcombinaties, kortweg 'DBC-systeem', werd daarvoor opgetuigd. Veertigduizend verschillende 'zorgproducten' werden daarin beschreven. Het systeem zorgde voor een enorme toename aan administratieve lasten, was even prijsopdrijvend als het 26 jaar eerder ook al was toen het in de Verenigde Staten werd ingevoerd en is inmiddels vervangen door een versimpelde versie getiteld 'DBC's op weg naar Transparantie' - met alle menselijke en financiële inzet van dien en de bijbehorende regels en verplichtingen ten opzichte van het gebruik van het systeem.Ziekenhuisfusies
Maar een misschien nog simpelere illustratie van Graeber's punt is te vinden in de recente discussie in onze omgeving over ziekenhuisfusies. Dat ziekenhuizen het aantrekkelijk vinden om te fuseren zag iedereen aankomen: de stimulans daartoe is groot, doordat de instellingen een betere onderhandelingspositie willen in de verplichte onderhandelingen met de machtige zorgverzekeraars. Dat te grote ziekenhuizen onwenselijk zijn, vinden zelfs de voorstanders van het zorgstelsel, minister Edith Schippers voorop. Er waren in principe twee opties: óf een algeheel fusieverbod - zoals dat ook al eerder van kracht was geweest, óf fusies toelaten onder voorwaarden. De eerste optie is direct overheidsingrijpen op de vrijheid van ziekenhuizen. De tweede is een vorm van meer marktvrijheid, waarbij twee toezichthouders per geval groen licht geven voor een fusie of niet. Aan de hand van een aantal protocollen en criteria uiteraard. Liberaal Schippers koos vanzelfsprekend voor de laatste optie. Met als gevolg: een flinke ureninzet van de toezichthouders om de fusievoorstellen te beoordelen, waarvan er een achteraf liet weten dat de meeste fusies tot onacceptabele prijsstijgingen zouden leiden. Geen enkele fusie werd afgewezen, wat leidde tot nieuwe commotie over de ziekenhuisfusies in de politiek en de roep om beter toezicht. Een verbod had zowel de belasting van de toezichthouders bespaard als de commotie over gevaarlijke fusies.Winstuitkering
Tot slot laat het wetsvoorstel dat winstuitkering in de zorg mogelijk moet maken, zien hoe meer marktvrijheid meer bureaucratie veroorzaakt. Op dit moment is het nog steeds verboden voor een zorginstelling om winst uit te keren aan aandeelhouders. Bijzonder markt-onvrij, zou je kunnen zeggen. Edith Schippers wil op dit punt dan ook graag dereguleren. Winstuitkering moet mogelijk worden. Gewoon dat verbod opheffen dus? Dat blijkt lastig: door zonder verdere voorwaarden aandeelhouderswinst mogelijk te maken, wordt het voor investeerders van twijfelachtig allooi ook makkelijk om een instelling leeg te trekken. Al zou de investeerder het in principe goed menen: onder druk van aandeelhouders winst maken geeft veel risico op beknibbelen op kwaliteit of het verhogen van prijzen, vrezen economen. Daarom zijn er allerlei extra wettelijke voorwaarden nodig om winstuitkering mogelijk te maken. Ten eerste de wet zelf, die eind 2014 werd teruggetrokken door Schippers om hem later opnieuw voor te kunnen leggen aan de Kamer. Daarin staat onder meer opgenomen aan welke voorwaarden een ziekenhuis moet voldoen om winst te mogen uitkeren en na hoeveel tijd dat mag. De wet zou een heel nieuw toetsingskader voor ziekenhuizen met zich meebrengen, om maar te zwijgen over bijkomende beleidsregels of inzet van toezichthouders en juristen als ziekenhuizen daadwerkelijk met hun aandelen de markt zouden betreden. De IJzeren wet van Liberalisme lijkt hier kortom onverkort op te gaan: dat wordt een flinke groei in papierwerk.Menselijkheid
Graebers boek is een aanklacht tegen het steeds verder uitbreiden van bureaucratie. Het bedrijfsleven wordt in groeiende mate beheerst door bureaucratieën, niet alleen van buitenaf maar ook van binnenuit. Grote bedrijven zijn in feite bureaucratieën op zich. Zoals de zorgverzekeraars in Nederland dat zijn, maar ook het gemiddelde telecombedrijf of de bank. Deels is dat noodgedwongen: zowel Achmea als DSW hebben zich te houden aan de verplichtingen die de overheid stelt aan zorgverzekeraars. Dat krijg je als je als commercieel bedrijf een publieke taak moet uitvoeren. Maar deels hangt dat ook samen met de grootte van het bedrijf. De grote zorgverzekeraars zijn met hun enorme klantenbestanden per definitie aangewezen op de binaire logica van de bureaucratie die alles vereenvoudigt en standaardiseert; iets anders zou het niet werkbaar zijn.Grote bedrijven zijn in feite bureaucratieën op zichHet gevaar daarvan is volgens David Graeber de teloorgang van onze capaciteit voor innovatie en het creatief oplossen van problemen. Wetenschappers zijn meer tijd kwijt met het invullen van formulieren en het schrijven van onderzoeksaanvragen, laat hij zien, en het pitchen van een origineel idee is per definitie weinig kansrijk voor het ontvangen van financiering. Managers moeten in de bureaucratie namelijk kunnen aantonen dat ze onderzoeksgelden zinnig besteden en zijn daarom op zoek naar veilige investeringen. Een origineel idee is risicovol: niemand heeft namelijk ooit laten zien dat het werkt. Zo smoort de auditcultuur ieder creatief initiatief in de kiem. Ook daarin dringt de vergelijking met de zorg zich op. Het controleren van kwaliteit van zorg lijkt een doel op zich te worden. Het aantal kwaliteitsindicatoren vertienvoudigde de afgelopen vijf jaar en oud-minister Hans Hoogervorst zegt in bestuursblad Lucide begin dit jaar dat het nog maar het begin is: 'Kwaliteitsmanagement staat nog maar in de kinderschoenen'. De hoeveelheid tijd en middelen die in het controleren en administreren van al die indicatoren gaat zitten verdringt niet alleen in financieel opzicht de professional, maar ook diens vakkennis en creatieve vermogen tot probleemoplossing. De binaire logica van de zakelijke bureaucratie, waarin alles noodzakelijkerwijs versimpeld, onpersoonlijk en inwisselbaar is, botst met de fundamentele menselijkheid die de zorg hoort te behouden. Om daaruit te komen, is het zaak om onze systemen ondergeschikt te maken aan hun intrinsieke bedoelingen. Professionals en patiënten de ruimte te geven voor nieuwe oplossingen. Dat vergt een kritische blik op zowel de zucht naar controle en beheersing van de zorg als de notie dat marktmechanismen vanzelf alles wel op zouden lossen.
127 Bijdragen
Peteur
Michiel
Michiel
Felix van Hoften
MichielIk ben het absoluut met David eens. Het is een combinatie van markt en overheid. Maar maak daar gewoon verstandige keuzes in: laat nutsfuncties gewoon functioneren voor het maatschappelijke nut en niet voor de markt.
Michiel
Felix van HoftenFelix van Hoften
MichielMichiel
Felix van HoftenEn het is echt niet zo dat je van iemand z'n boeken gelezen zou moeten hebben om er inhoudelijk over te kunnen oordelen.
Aan de tweets van Graeber zie je al dit dit een standaardintellectueel is: collectivistisch en meelopened met de intellectuele mode
Eelke van Ark
MichielDoe eens een poging om het debat serieus te voeren: ik nodig je van harte uit om gaten te schieten in Graeber's theorie. Wel op inhoud graag.
Michiel
Eelke van Ark"Maar, laat Graeber zien, geen enkele markt is ooit ontstaan buiten die overheid om. Integendeel: markten zijn altijd ofwel het bijproduct geweest van overheidsingrijpen, ofwel direct door overheden geschapen."
Hoe laar Graeber dat zien dan?
"Dit zien we zo vaak terug in onze wereld dat David Graeber er een sociologische wet voor voorstelt: De IJzeren Wet van Liberalisme. Die stelt: iedere markthervorming, ieder initiatief vanuit de overheid om te dereguleren en marktelementen de ruimte te geven, zal uiteindelijk leiden tot een toename van de totale hoeveelheid papierwerk en het aantal ambtenaren dat de overheid in dienst heeft.
Oftewel: meer markt brengt altijd meer regels en meer papierwerk."
Come on...
"Een eerste vereiste om van de zorg een markt te maken was het ontwerpen van een stelsel om alle mogelijke behandelingen als uniforme producten te kunnen voorzien van een prijs. Het systeem van Diagnose- en Behandelcombinaties, kortweg ‘DBC-systeem’, werd daarvoor opgetuigd."
Waarom was dat een vereiste?
"Liberaal Schippers"
Sorry, maar Schippers is beroepspolitica en bovenal VVD'er.
Zomaar een paar passages waar ik me totaal niet in kan vinden.
Eelke van Ark
Michiel- Come on? Het is onderbouwd met voorbeelden in het artikel.
- Zonder eenduidige, vergelijkbare producten is geen concurrentie mogelijk. Of wil je afrekenen bij die kassa voor een niet nader gespecificeerde hoeveelheid 'zorg', waarvan de inhoud kan varieren van het verwijderen van een moedervlek tot een hersenoperatie?
- Schippers staat zelf het liberalisme voor. Dat mag in jouw ogen een vorm van liberalisme zijn die heel weinig meer te maken heeft met dat uit de negentiende eeuw (en daar heb je groot gelijk in), het is wel de vorm van liberalisme waar wij nu overwegend mee te maken hebben.
Ludovikaa
MichielIk werk al 30 jaar in het bedrijfsleven, en spreek uit eigen ervaring.
Michiel
LudovikaaLudovikaa
MichielMichiel
LudovikaaWouter
https://www.youtube.com/watch?v=ET2mu1UIkgU&feature=youtu.be&t=2m31s
Ludovikaa
WouterAnders gezegd: marktwerking is een illusie.
Wouter
LudovikaaBas
WouterDat bedrijven op het randje gaan value engineering met een laptop, tja wellicht iets te scherpe koers en gaat de laptop geen 5 jaar mee maar 1 jaar mee (vervolgens koop je dan bij onvrede bij de concurrent). Dat werkt anders bij de zorg, een ziekenhuis moet/mag niet besparen op hygiëne en of levenskansen iig dat accepteert de samenleving niet. Evenzo met voeding we accepteren geen goedkoper middel in voedsel en of de bewerking van dat ziektes veroorzaakt. En deze vergelijking kun je ook maken voor onderwijs (kwaliteit borgen), energie (energie zekerheid borgen), banken (financiële zekerheid borgen) etc etc. (kortom regulering is nodig en daarmee het risico op bureacratie, corporatisme ect ect) Daarnaast heb je nog het fenomeen patenten waar de regelgeving ook door de overheid belangen behartigt van (vaak) grote ondernemingen (met alle bijhorende bureaucratie om rechten en belangen te beschermen en zo monopolies te creëren).
Dus ja je houdt een open vrije markt voor laptops (al spelen ook hier al patentrechten een rol) en daarnaast heb je de overheid/semi-overheid, strategische industrieën en door patent beschermde industrieën. De vraag is of je in de laatste sectoren marktwerking/liberalisering wilt?
Het is natuurlijk niet heel verwonderlijk dat veel van de grote bedrijven juist in deze laatste sectoren zitten (denk aan energie zoals de Shell's, de banken, de zorg met bijv pharmaceuten die garen spinnen bij de patenten en regulering, en de IT die evenzo belang heeft bij patenten).
Wouter
BasOver kwaliteit borgen: het klinkt zo nobel he, maar ga eens kijken bij het onderwijs. De regulatie is gewoon een ramp. Kinderen komen nog steeds thuis met gevlekte stencils met wat lijnen, strepen, stippen en cijfertjes en dat zijn dan de steden in een provincie die ze uit hun hoofd moeten leren. Snelle leerlingen vervelen zich en langzame kunnen het niet bijbenen. Prima als mensen hun kind ernaartoe willen sturen hoor, maar waarom moet ik er aan meebetalen? Stel ik wil m'n kinderen naar een fatsoenlijke leuke school sturen, dan moet ik dat uit eigen zak betalen EN nog steeds meebetalen aan die 'goedgekeurde' staatsscholen.
Ludovikaa
WouterEn ik hoop tegelijkertijd op een samenleving die geregeerd wordt door mensen met meer levenservaring en compassie.
Wouter
BasWtW
LudovikaaKernvraag blijft waarom die clubs geen belasting hoeven te betalen?
Michiel
WtWMichiel
LudovikaaLudovikaa
MichielEelke van Ark
WouterIs het niet veel interessanter om nadenkend over vooruitgang ook rekening te houden met de wereld zoals die is? De zorg bijvoorbeeld. Ik vraag me af wat jij voor ogen hebt als je nadenkt over echt vrije marktwerking in de zorg. Gewoon een kassa installeren aan de ziekenhuisbalie bijvoorbeeld? Hoe zou dat bijvoorbeeld voorkomen dat ziekenhuisbedrijven prijskartels zouden vormen om de patient (wiens leven of broodwinning wellicht afhangt van een behandeling) maximaal te melken en te beknibbelen op kwaliteit? Kortom, waar grenst die markt dan volgens jou? En welk doel moet marktvrijheid dienen?
Wouter
Eelke van ArkDus een heel belangrijk beginpunt is om dit uberhaupt duidelijk te maken, zodat meer mensen zich daar bewust van worden, ook al is een echte vrije markt vrij van de realiteit af.
Nabije toekomst? Wat kleine onuitgewerkte ideeen...
Als je geen vrije markt hebt moet je dit simuleren door te zorgen dat de financiele prikkels kloppen; voorkom moral hazards. Zorg bijv. dat de ziekenhuizen betaald worden naar ratio van het aantal gezonde mensen ipv andersom.
Wat mij een heel goed idee lijkt is dat je met mensen uit de buurt (bijv. 2000) een zorgverzekering kan afsluiten en in overleg zorg inkoopt. Zo wordt iemand die heel ongezond leeft aangesproken door mensen uit z'n directe omgeving die zeggen: hee, wil je hulp bij gezonder leven? En uiteindelijk voelt ie ook de druk van, ja als ik zo door ga, gaan deze mensen echt niet meer voor mij de rekeningen betalen. Dit zijn gezonde prikkels die gezond gedrag belonen.
Knappe lobbyist die h
Michiel
WouterEelke van Ark
WouterIk schrijf overigens niets over 'puur kapitalisme' in dit artikel, ik schrijf over een boek dat geheel en al over bureaucratie in onze tijd gaat en dat met name het onzalige huwelijk tussen staat en markt beschrijft als oorzaak (ik zou het werkelijk eens lezen, het zal je verbazen hoe libertarisch Graeber lijkt te denken). Dat de markt geassocieerd wordt met graaierij en corruptie neemt niet weg dat hij evengoed geassocieerd wordt met vooruitgang, vrijheid en efficiëntie volgens mij. Vraag een willekeurige persoon naar zijn positieve en negatieve associaties met 'markt' en je krijgt iets in die trant. Net zoals overheid positieve (sociaal, orde, veiligheid) en negatieve (corruptie, vriendjespolitiek, bureaucratie) kent. Ik vind het interessant dat Graeber die aannames op de hak neemt. Jij mag het zien als indoctrinatie - ik zie het als lucht in een vastgeroest debat dat niet meer constructief is omdat iedereen zich verschanst heeft in zijn eigen 'linkse of rechtse' loopgraaf van het Grote Gelijk.
'Als je geen vrije markt hebt moet je dit simuleren door te zorgen dat de financiele prikkels kloppen; voorkom moral hazards.' - wie moet dat precies stimuleren? No offense, maar je verkondigt hier precies het beleid van de afgelopen tien jaar: meer markt stimuleren door te zorgen dat financiële prikkels kloppen.
Je idee over een gezamenlijke zorgverzekering is mogelijk: als jij 2000 mensen zoekt om je mee te verzekeren kan je morgen bij Achmea of CZ terecht voor een collectiviteitskorting. Maar verder gedacht: misschien is met zo'n groep mensen zelf een verzekeringssysteem starten wel ee
Wouter
Eelke van ArkHet basisidee spreekt me zeer aan, nl. dat een vrijwillige transactie win/win is. Als ik een pen aan jou verkoop voor 2 euro, wil jij die pen liever dan de 2 euro en ik andersom. Beide winnen met die transactie. Als veel mensen pennen willen is dat een belangrijk signaal dat er voor zorgt dat er meer pennen moeten komen. Al deze signalen zijn zelfregulerend en supercomplex, maar worden in onze maatschappij verstoord door de overheid, die nooit al die signalen kan interpreteren en verwerken. Ik vergelijk dat met een mierenkolonie die zonder management een immens complex gangennetwerk kan bouwen waarin luchtcirculatie en temperatuur perfect geregeld worden, terwijl geen enkele mier het overzicht heeft. Allemaal kleine peer-to-peer signaaltjes zorgen voor een superintelligent organisme.
Je schrijft oa "... dat met name het onzalige huwelijk tussen staat en markt beschrijft als oorzaak'. Prima maar noem je artikel dan 'Onzalig huwelijk tussen staat en markt' oid, je lokt hiermee polarisatie ook een beetje uit. Eens trouwens dat we niks hebben aan de links en rechts loopgraven. Het zou al heel veel schelen als mensen gewoon toegeven dat we nu geen marktwerking hebben, of je er nou in gelooft of niet, en dat corporatisme het probleem is. Dan is er alvast een schonere discussie.
"No offense, maar je verkondigt hier precies het beleid van de afgelopen tien jaar: meer markt stimuleren door te zorgen dat financiële prikkels kloppen." Dat is het politieke verhaal ja, en dat is dus het probleem van overheden en politiek. Het staat mijlenver van de werkelijkheid af. De gezondheidszorg zit van voor naar achter vo
Michiel
Eelke van ArkHeel veel regels opheffen en veel minder overheidsgeld naar de zorg.
"Gewoon een kassa installeren aan de ziekenhuisbalie bijvoorbeeld?"
Zou uitstekend werken. Dan worden mensen zich meer bewust van de prijzen van de behandelingen.
"Hoe zou dat bijvoorbeeld voorkomen dat ziekenhuisbedrijven prijskartels zouden vormen om de patient (wiens leven of broodwinning wellicht afhangt van een behandeling) maximaal te melken en te beknibbelen op kwaliteit?"
Waarom deze negatieve aanname? En stel dat de zeer onwaarschijnlijke situatie die jij schetst ook echt zou ontstaan, dan hoeft er maar 1 startende ondernemer op te staan die in dat gat kan springen.
"Kortom, waar grenst die markt dan volgens jou?" Dat is een moeilijke vraag. Maar de grenzen liggen heel ver weg.
"En welk doel moet marktvrijheid dienen?" Op zich moet marktvrijheid natuurlijk helemaal geen doel hebben. Mensen die de overheid in willen laten grijpen en markten willen verstoren, die moeten een doel motiveren. Je draait hier de zaken om.
jefcooper
MichielAls U flink ziek bent wilt U vast wel goed betalen.
De W Europese systemen werden ingevoerd vanuit het inzicht dat wie ziek is er geen geldproblemen bij moet hebben.
De VS is nog een graadje erger, als U veel schade veroorzaakt, gooien we U uit Uw verzekering.
Dat er behandelingen zijn die veel geld kosten is waar.
Toch neem ik niet aan dat er veel mensen zijn die een kwaal simuleren om b.v. een CT scan te ondergaan.
pubben
Eelke van Ark'Om daaruit te komen, is het zaak om onze systemen ondergeschikt te maken aan hun intrinsieke bedoelingen.' Maar hoe?
Even los van de betalingsvraag, publiek of privaat.
ICT kwadrateert regels in mijn opinie en zegt Graeber daar iets over?
Gewoon over de aard van de machine?
Ik was in shock toen ik jaren geleden zag, hoe de DSM in onze zorgsystemen van een gewone gedragsbeschrijving veranderde in een oorzaak van ziekte. Met de afvink cultuurlijstjes en het plakken van etiketten. Hoe meer etiketten hoe meer geld, dat staat haaks op mijn beroepsethiek. Even simpel gezegd: 'moeilijke situaties goed begeleiden en makkelijker maken, dus goede zorg of begeleiding', levert geen geld op. Dat is een verkeerde prikkel. Kijk eens naar de WAJONG toename van 70% binnen 5 jaar na invoering van de marktwerking. Voor wie is dat goed? Of kijk eens naar het Roer Moet Om van de huisartsen, hoe ze te ten onder gaan aan kwadraterende bureaucratie. Ik zie aan het gedrag van die mensen de procedure er al achter, ook in een ziekenhuis.
De vraag zou moeten zijn, waar werken onze systemen goed (zorg is een breed terrein) waar la la en zelfs waar veroorzaken ze ongelukken.
Onze zorgsystemen zijn prijs gestuurd ipv waarden gestuurd.
Simpel voorbeeld. Open beenwond, de gebruikte verband materialen en van welk merk is belangrijker dan de vraag of de wond groter of kleiner geworden is. Dat beleidsdenken is kwalijk.
Verder is data tellen geen vertellen. De menselijke waarden zitten vaak in de verhalen en dat wordt nu compleet gemist. Daar valt veel te leren.
De Eed van Hippocrates is niet meegenomen bij het ontwerp, ook basaal fout.
Vraag eens aan de PGBers, waar overal hun privacy gegevens liggen.
Waar liggen ze niet, is misschien een betere vraag.
En andersom, neem de budget zorgpolis, daar wordt de burger bewust misleid en niemand die het verbied.
pubben
Eelke van Arkhttp://nos.nl/artikel/2040234-prive-gegevens-per-ongeluk-te-zien-in-mijnpgb.html
Hier over medewerkers. BSN nummer, banknummer, etc.
Soms gaat het zelfs over zorgovereenkomsten en dat zijn privacy gegevens van andere patiënten.
Het College Bescherming Persoonsgegevens, stelt niets voor, ze lopen altijd achter de feiten aan.
Ko Pernicus
WouterIk ben echt helemaal om! Ook zo goed onderbouwd.
De echt vrije markt heeft bestaan, en wel begin jaren 90 bij het ineenstorten van de Sovjet Unie. Dat was het walhalla... je concurrenten liet je niet bestaan, die schakelde je uit met ehm zachte hand... Wel eens zitten te praten met iemand die toen 3/4 van de kaviaarmarkt in Moskou beheerste. Zijn marges ware 90% of zo... en of je daar dan echt goede kaviaar voor kreeg. Ach het woord stond op het blikje...
Dat was voor die man heel fijn, voor het publiek wat minder. En innovatie en of nieuwkomers die hielden het om duistere redenen niet heel lang vol. Vloog steeds iets in brand, en hun toeleveranciers hadden opeens leveringsproblemen. Een raadsel...
Anders gezegd - die echte marktwerking, die zal nog steeds nodig hebben dat jij en ik er hetzelfde onder verstaan, vergelijkbare intenties hebben. En dan zal je nog steeds een resolutiemechanisme nodig hebben om geschillen uit te vechten... (ja, ok in Moskou van 1991 / 1992 hadden ze ook een goed werkend resolutiemechanisme... maar ik bedoel die iets beschaafdere versie) En - om te zorgen dat jij en ik over hetzelfde praten - heb je een instituut nodig dat de standaard zet. etc... etc... Ik denk dat de verborgen bureaucratie is waar het stukje over gaat.
Wouter
Ko PernicusResolutiemechanismes zijn zeker nodig maar dat kunnen mensen prima zelf lokaal organiseren. Er zijn hele mooie methodes voor die nauwelijks gebruikt worden in het huidige systeem, dat trouwens enorm veel frustratie veroorzaakt. Iedereen gilt moord en brand over terrorisme maar niemand van HSBC die betrokken is bij miljarden steun aan terrorismegroeperingen en drugskartels zit in de bak.
Ook hier geldt, hoe meer je lokaal regelt, hoe minder monopolies zullen ontstaan. Denk je eens in hoe een bedrijf als Monsanto z'n zin door kan drukken in die situatie. Onmogelijk.
Ko Pernicus
WouterJe hebt leuke debat truckjes - maar lees even je eigen bijdrage, daarin kwam je niet verder dan "natuurlijk vermindert echte marktwerking bureaucratie"... Wat argumentatie betreft scoor je zelf niet al te best.
Dat vrije markt denkers Rusland nooit noemen, is alleen maar een teken dat ze in een droomwereld leven. Daar waren geen regels, daar kon de markt volledig zijn gang gaan... en ehm, hé dan heb je toch opeens regels nodig, en die regels = bureaucratie...
Wouter
Ko PernicusJe staart je wel erg blind op dat ene moment op die ene plek. Het land kwam los van tientallen jaren communisme, denk je dat die mensen van t ene op t andere moment kunnen omgaan met vrijheid? Als je een klas kinderen in de jaren dertig ineens had verteld: jullie mogen nu doen wat jullie zelf willen, wordt het een chaos natuurlijk. Vrijheid moet je mee leren omgaan.
Een 100% vrije markt heeft nooit bestaan (zoals een socialist misschien ook zal zeggen dat een goed socialistisch systeem nooit heeft bestaan) en het blijft dus altijd moeilijk om mbv de geschiedenis iets te bewijzen.
Als je toch een voorbeeld wil waarbij een samenleving bewust zoveel mogelijk een vrije markt lieten bestaan (dus niet omdat een autoritair regiem omviel), kijk dan eens naar de VS in de jaren 50-60.
jefcooper
WouterAl in de 17e eeuw wisten buitenlandse bezoekers dat onze boter van zo goede kwaliteit was vanwege de vele marktregels, en het toezicht daarop.
En markt zonder regels is een contradictio in terminis.
Ludovikaa
Wouter
LudovikaaGuest
jefcooper
GuestDie dozen zijn een gevolg van de VS maatschappij.
Een VS correspondent schreef me eens dat het bij hen ondenkbaar is dat de overheid de inkomens van dokters, paramedisch personeel en apothekers reguleert.
Ik ben het daarmee eens.
En zo verzet de VS verzekeringsindustrie zich ook met succes tegen een omslag kosten stelsel.
Tegelijk is Brussel, ook met TTIP, al druk bezig die VS maatschappij ook bij ons in te voeren.
Britse National Health medewerkers voeren al actie tegen, hier slaapt men nog.
Guest
Michiel
GuestGuest
Michiel
GuestWouter
GuestWb de zwakkeren: er zijn 2 groepen, één groep die door beperkingen niet volledig mee kan doen, een zeer laag percentage, en zij kunnen makkelijk met donaties worden gesteund, er wordt nu ook al miljarden opgehaald vor goede doelen en in die maatschappij is daar veel meer animo voor omdat je niet onder dwang vanalles hoeft te betalen.
Groep 2 is de groep die door eigen beslissingen in de problemen zijn gekomen; bijv. schulden, een gezin beginnen zonder financiele buffer, sociaal vangnet, vast inkomen, etc. Deze groep krijgt nu nauwelijks een prikkel om ander gedrag te gaan vertonen, maar in een vrije markt wel.
Michiel
Guestjefcooper
Dat leverde het wisselen van leverancier op, en diverse meer of minder woedende telefoontjes met allerlei duistere clubjes, waar je dan antwoorden krijgt als 'dat moet van Brussel'.
Toen stroom nog een overheidstaak was had je er geen omkijken naar.
Zo moet je tegenwoordig ook met argusogen je ziektekostenverzekering in de gaten houden.
Zweden betalen hun ziektekosten gewoon via de belasting.
Zo werkte ons Ziekenfonds ook.
Guest
Wouter
GuestGuest
Wouter
GuestZelfde redenatie als bij een epidemie waarbij 60% van de bevolking dood is zeggen: nee er is geen epidemie want kijk, hier is iemand die gezond is.
Joost Vsser
GuestGuest
Wouter
GuestSteve Jobs was trouwens ook een ontzettende egoist maar hij wist dat om zn doel te bereiken hij erachter moest komen wat de mensen willen. En dat wist hij heel goed te realiseren. Mensen blij, Steve blij. Dat is het leuke van marktwerking, egoisme leidt tot goede dingen. Het gaat pas mis als je mbv overheden je winst kan maken zonder te innoveren.
Cabaret Voltaire
WouterDan heb je het over de enige markt die wel werkt - qua efficiency - en waarvoor de markt is bedacht - n.l. de markt voor massa consumptie artikelen..
Zelfs daar blijkt regulering hard nodig...!
Wouter
Cabaret VoltaireHet is gecompliceerde materie, in de jaren vijftig gingen producten uit de VS de hele wereld over, goede kwaliteit en scherpe prijzen. Reden: weinig regulatie en vrij ondernemerschap. Wat vaak buiten beeld blijft is de bedrijven die niet zijn (meer) bestaan vanwege het slechte ondernemersklimaat, en dat zijn er heel veel en dus heel veel banen die er nu niet zijn. Ik ken meerdere ondernemers die als ze een bepaalde omzet gedraaid hebben, gas terug nemen omdat ze anders alleen voor de belastingdienst werken. Dat is krankzinnig en bijzonder slecht voor de economie.
Guest
Wouter
GuestGuest
W
GuestGuest
Michiel
GuestGuest
WtW
GuestMichiel
GuestJoost Vsser
MichielMichiel
Joost VsserLudovikaa
MichielMichiel
LudovikaaLudovikaa
MichielMichiel
LudovikaaLudovikaa
MichielMIchiel
LudovikaaMaar als er een belastingdruk van een procentje of tien zou zijn, zou men dan niet meer genegen zijn om dat soort belastingen te betalen?
Ludovikaa
MIchielOverigens is het antwoord op jouw vraag: nee. De belasting op inkomen uit vermogen is in de meeste gevallen zo'n procentje of tien - tegen 30% op inkomen uit arbeid- en er niets dat er op wijst dat mensen met meer genoegen belasting betalen over dat deel van hun inkomen.
MIchiel
LudovikaaLudovikaa
MIchielMichiel
LudovikaaLudovikaa
MIchielMichiel
LudovikaaLudovikaa
MichielMichiel
LudovikaaLudovikaa
MichielMichiel
LudovikaaAls je niets interessants te melden hebt, plaats dan geen reactie.
DrNomad
Alles wat de auteur hierboven schrijft heeft niets te maken met marktwerking waardoor regels ontstaan, het heeft eerder te maken met het feit dat overheidsregels virulent zijn, en als je ze in de ene broekzak stopt, dan moet je ze later ook in de andere broekzak stoppen.
Het is al idioot dat we hier verplichte zorgverzekering hebben. Heeft allerlei gevolgen. En zij wordt ook gebruikt voor de herverdeling van welvaart. Bovendien, als je meent dat de markt niet mag beknibbelen op kwaliteit (dit is een politieke voorleur), dan heb je ook weer regels nodig.
De markt heeft zeker deze twee vijanden: overheidsbemoeizucht en overheidscontrol. Het gaat dan ook niet alleen om meer markt, het gaat om vrijheid, en vrijheid is meer control voor het individu.
Geen enkel scenario dat de auteur noemt geeft het individu meer control.
Dan weet je wel wat er met het artikel beoogt wordt. De patiënten zijn er voor de zorg, en hoe maken we ambtenaren gelukkig?
Ik vind dat we ambtenaren niet gelukkig moeten maken. Integendeel.
Force 22
DrNomadhttp://www.ftm.nl/exclusive/de-fyra-enquete-dag-8-marktwerking-hielp-technisch-toezicht-om-zeep/#comment-2057555183
Molenaer
DrNomadU probeert een onderscheid te maken wat er simpelweg niet is.
DrNomad
MolenaerWat u hierboven beschrijft betreft marktkraampjes, terwijl ik het heb over de private sector (kan dus ook zonder marktkraampjes). Het onderscheid tussen privaat en publiek, of markt en overheid, is vrijwillig versus dwang.
Het onderscheid tussen vrijwillig en dwang maakt het makkelijker om de overheid neer te zetten als vijand; wat ik doe.
Om de overheid als vriend neer te zetten is veel lastiger; u moet proberen mijn aandacht af te leiden van het feit dat de overheid gebaseerd is op dwang. Het is u niet gelukt overigens, om mijn aandacht anders te vestigen.
jefcooper
DrNomadStel je eens voor dat Joop den Uyl's 'maakbare samenleving' er was gekomen, hoe had Joop kunnen regelen dat we die spijkerbroeken kunnen kopen die we willen dragen ?
De USSR ging te gronde aan het niet kunnen produceren van consumentengoederen.
De USSR centraal geleide economie doet denken aan de euro, misschien weet of wist de oligarchie best dat het zo niet kon werken, maar afschaffen was zichzelf afschaffen.
Tot 1990 ongeveer was de overheid mijn vriend, die zie ik nu als mijn vijand.
jefcooper
MolenaerZowel in Afrika als in wat nu de Ukraine is waren er uiterst merkwaardige markten, waar partijen elkaar niet eens zagen.
Eens per jaar zette de ene partij ergens goederen neer, en ging een paar dagen later kijken wat de andere partij als tegenwaarde had neergezet.
Als het de ene partij aanstond pakte die het aanbod in, als niet, dan werden de eigen goederen teruggenomen.
LASCDH
DrNomadGraeber's antwoord is dat de eerste belasting juist de reden was om markten te maken. Praktisch komt het er op neer dat gecentraliseerd geld (lees, een schuld waar de overheid garant voor staat of in ieder geval middelen heeft om te zorgen dat die terug wordt betaald) pas komt met grote staten en bijna altijd om hun leger in stand te houden. Daarvoor is er wel sprake van iets wat jij een markt zou noemen, maar het cruciale is dat die door persoonlijke schuldsystemen en niet door een gecentraliseerde overheid stabiel worden gehouden. Het (vooral door Smith beroemd gemaakte) idee dat mensen eerst goederen ruilden totdat -poef- er overal geaccepteerde betaalmiddelen waren is ook nonsens.
Lees Debt, het is een aanrader. Wat ik hier schrijf is slechts een misschien foutieve simplificatie van hoe Graeber het schrijft. Het zal wellicht je idee van vrijheid veranderen. Weet ook dat Graeber anarchist is en ook sceptisch tegenover overheidscontrol. Zijn punt is alleen juist dat waar mensen 'vrijheid' roepen, dat bijna altijd samengaat met óf meer overheidscontrole óf de dreiging van geweld, en meestal beide.
Guest
Michiel
GuestJoost Vsser
GuestGuest
Joost Vsser
Guestjopie1978
Mooi voorbeeldje: Ik heb mezelf bij de bloedbank een tijdje terug laten uitmelken. Nou kom je daar voor een intake gesprek en die dokter/medewerker rammelt er een verhaal van 15 minuten, binnen 7,5 minuut doorheen. Je kunt dat natuurlijk als domme bloedkoe nooit allemaal onthouden. Nadat die zijn riedel had gedaan heb ik hem gevraagd hoe vaak hij deze preek per dag moest houden, als ik het me nog goed herinner antwoorde hij rond de 10 keer per dag. Dat soort verplichte preken lijken mij in eerste instantie toch wel opgelegd door een jurist en totaal niet productief danwel efficient.
Edit: Ik ga dus niet zeggen of marktwerking in alle zorgonderdelen wel of niet werkt of wenselijk is maar een ding is wel zeker: Door het opdelen van de zorgbedrijven creer je veel meer juridisch en proces-administratietechnisch werk. Je kunt jezelf dan ook afvragen of dit ook anders kan in een marktmodel van de toekomst, want mijn inziens is dit juist een van de veroorzakers van bureaucratie en uiteindelijk inefficient werken in de zorg.
Michiel
jopie1978Eelke van Ark
Michieljopie1978
Eelke van ArkGuest
Michiel
GuestWat een minachtende woordkeus.
Ludovikaa
MichielJoost Vsser
MichielJoost Vsser
GuestGuest
Michiel
GuestEn dat zegt degene die sulletjes als Keynes, Graeber, Krugman en Bregman aanhangt.
"namelijk om het geld aan de macht te houden, tegen het in hun ogen 'linkse gespuis'."
Weer zo'n valse insinuatie. Frans, waar is je geweten?
"Overigens heb ik het dikke en zeer taaie boek - vanwege het vele uitvoerige cijfermatige bewijsmateriaal - meteen al na het uitkomen gelezen, beter gezegd moeizaam doorgeworsteld, en bestudeerd."
Je hebt het alleen niet begrepen.
"Degenen die schrijven dat Piketty is 'onderuitgehaald' hebben hem, of niet gelezen, en weten dus niet waar ze over praten, of het zijn gewoon leugenaars, voor wie het eigen geldelijke belang en machtsbehoud de hoofdrol speelt. "
Frans, je moet eens ophouden om mensen immorele motieven te betichten die ze niet hebben.
"Het boek is geen politiek pamflet maar een diepgaande studie en belangrijke bijdrage aan het (zeer noodzakelijke) debat over de wereldwijd toenemende maatschappelijke ongelijkheid."
Piketty's studies hebben de diepgang van een surfplank.
"Enerzijds steeds meer miljardairs en anderzijds mensen aan de onderkant zonder een vaste baan die steeds meer van allerlei ongewisse losse baantjes moeten zien rond te komen tot aan hun pensioen met 67 jaar."
Vals dilemma.
Frans, waar is je geweten? Of gebruik je het bewust niet?
Felix van Hoften
GuestGraeber is niet perse links, alswel uitgesproken tegen corruptie (in de markt, danwel bij overheden) en valse waarheden. In 'debt' laat hij bijvoorbeeld keurig zien hoe ruilhandel eigenlijk nooit bestaan heeft en waar krediet eigenlijk vandaan komt. Pittig, maar een must read. Zeker als je daar commentaar op hebt.
Michiel
Felix van HoftenNee hoor. Hij is allang neergesabeld door Nassim Taleb.
Guest
Michiel
GuestGuest
Michiel
GuestMichiel
GuestGuest
Michiel
GuestH_Manders
De Welvaartsstaat, geïntroduceerd door Bismarck als directe reactie op de negatieve gevolgen van de 'vrije markt', Teddy Roosevelt's Trustbusting, wederom daartoe genoodzaakt door de 'vrije markt' en überhaupt het ontstaan van het socialisme, wederom voor een groot gedeelte een directe reactie op de negatieve gevolgen van de 'vrije markt'.
Guest
Michiel
GuestJe constante verwijzing naar drank is ook weer zo'n excuses om geen inhoudelijke reactie te hoeven geven.
Sorry voor onze topickaping Eelke.
nick van der Beek
Maar de stelling van Graeber klopt zeker wat betreft de noodzakelijkheid van een efficient juridisch systeem. B.v. zonder markt is er geen behoefte aan het privaatrecht, naja met uitzondering van boek 2 en 4 BW misschien dan. Maar als je dan eenmaal een goed uniform stelsel hebt, is meer vrijheid niet noodzakelijk gebonden aan meer bureaucratie. Neem de winstuitkering in de zorg: Zonder bemoeizucht en controledrang vanuit de overheid is daar een bestaande regeling voor. Je hoeft niets opnieuw in te voeren.
Het is die misschien wel typische Nederlandse neiging om nooit echt voor iets te kiezen dat het leven zo kostbaar maakt. Geen echte markt, maar ook weer niet 100% plangeleid. En daarmee is de zorg een wangedrocht geworden.
Overigens zou het leuk zijn als de inzichten over de verschillende oorzaken van bureaucratie gekoppeld worden aan het onderzoek naar de effecten van transactiekosten op de economische groei. Zo blijkt uit het onderzoek van Kovac en Spruk, Institutional development, transaction costs and economic growth: evidence from a cross-country investigation, van eerder dit jaar dat als de transactiekosten één procent toenemen, de economische groei met bijna vijf procent daalt. Neem de zorg, met de explosie aan transactiekosten door de plangeleide opzet van de sector: Certificaat hier, verantwoording daar, registratie zus, audit zo. Met iedere eis neemt de productiviteit van de sector af en stijgen dus de kosten. Niet vanwege de marktwerking, die is er immers niet: Edith bepaalt nog steeds hoe ziek de mensen in Nederland mogen zijn, ver
Guest
Joost Vsser
GuestWij hebben ooit eens in het verleden wat met oerwoud willen doen. De Costaricaanse overheid zou 1000 dollar per jaar betalen als we niets aan het bos zouden doen. Dus, oorspronkelijke staat houden. Wel gedeeltes gebruiken om bijvoorbeeld een bungalowparkje aan te leggen. Dat is een crime geworden. De een na de andere ecologische studie. Iedereen bemoeide zich ermee. We zijn ermee gestopt en op de subsidie wachten we nog steeds.
Guest
Joost Vsser
Guestherman
Dat is dus de praktijk. (Blijkt via hooikoorts-kaart hooi-gerelateerd, kan ik mee leven)