
Met het oog op afschaffing van het melkquotum hebben veel melkveehouders flink geïnvesteerd in het opschalen van de productie. Maar door die productietoename gecombineerd met het wegvallen van afzetmarkten zijn de prijzen onverwacht hard gedaald. Velen zitten nu met de handen in het haar. Hoe kan de sector zich aan de malaise ontworstelen?
'De koeien hebben het hier goed, ze zijn minder vaak ziek. Het omringende landschap is prachtig en kijk eens naar al die automatische systemen.’ Staatssecretaris Martijn van Dam laat zijn Europese collega’s, net als hij verantwoordelijk voor landbouw, zien hoe hij het graag heeft. Veel licht in de grote stal, de koeien hebben veel ruimte en ze kunnen er zelf voor kiezen om buiten te grazen.
De eigenaar van het bedrijf verkoopt zijn melk voor tien cent per kilo onder zijn huidige kostprijs
Daarnaast bepalen de beesten zelf wanneer ze worden gemolken. Ze hoeven alleen maar naar een peperdure melkmachine te lopen en de techniek doet de rest. Ondertussen zijn er apparaten van het Nederlandse Lely bezig om het voer te sorteren en de mest op te ruimen. Meer dierenwelzijn en de nieuwste volautomatische machines van Nederlandse makelij, die de boer het werk uit handen nemen. Dat alles om de productie te verhogen. De koeien op het betreffende bedrijf van Rick Lagendijk (uit Diessen) produceren bijna tienduizend liter melk per jaar. ‘Hier komen innovatie, dierenwelzijn en good business samen,' aldus Van Dam. ‘Dit bedrijf heeft 180 koeien, het is twee keer het Nederlands gemiddelde. Dus het kán, op deze schaal.’
Van Dam vergeet er bij te vermelden dat de eigenaar van het bedrijf zijn melk voor tien cent per kilo onder zijn huidige kostprijs verkoopt. Lagendijk heeft veel geïnvesteerd in zijn nieuwe stal, gebouwd in 2015 om de productie te verhogen met het zicht op het verdwijnen van de melkquota. Zijn bedrijf heeft de capaciteit om op jaarbasis 2,7 miljoen kilo melk te produceren, maar momenteel komt hij niet verder dan 1,7 miljoen kilo.
‘Op deze manier houd ik het nog maar zes maanden vol’
De extra koeien waarvoor hij plaats zou hebben, schaft hij niet aan omdat de prijzen sinds het verdwijnen van het quotum harder zijn gedaald dan hij had verwacht. Alle investeringen bij elkaar zorgen voor een bedrag van 6.000 euro per koe. ‘Ik heb 36 cent nodig om quitte te draaien, de prijs staat nu op 25 cent’, vertelt Lagendijk aan een groep meegereisde journalisten. ‘Op deze manier houd ik het nog maar zes maanden vol.’
Melkprijs in vrije val
Die lage prijs is niet alleen het gevolg van grotere productie door het afschaffen van het melkquotum. ‘Er zijn de sector gouden tijden beloofd door de groeipotentie in China’, vertelt oud-bedrijfsadviseur Jappie Rijpma. ‘De banken hebben de boeren een worst voorgehouden dat alle extra productie daar wel afgezet kon worden. Dat was ook wel een klein beetje logisch, gezien de potentie van de Chinese markt destijds.’ Rijpma was 24 jaar lang bedrijfsadviseur voor de melkveesector bij accountantsbureau Alfa-BEAG. In 2011 stopte hij. Nu de groei op de Chinese markt achterblijft, er nog geen melk naar Rusland geëxporteerd mag worden en de productie met vier à vijf procent is gestegen, kelderen de prijzen. Het is een perfecte storm. Voor Nederlandse boeren komt daar het fosfaatplafond nog eens bij. Een onvoorziene kostenpost voor de melkveehouders, die met het oog op het verdwijnen van het quotum veel hebben geïnvesteerd om de productie op te schalen. ‘We hebben altijd gezegd dat er een rem moest komen als het te hard zou gaan,’ aldus Van Dam.
‘De prijs van melk is eigenlijk altijd hetzelfde gebleven,’ aldus Rijpkema, ‘maar door de inflatie hebben de boeren altijd meer moeten produceren. Eerst door de melkproductie op te krikken, daarna door de arbeid te vervangen door High-tech. Anders houd je de race niet vol. Het levert echter weinig tot niets op voor de boer.' Die high-tech is precies wat Van Dam graag laat zien aan zijn collega’s, maar uiteindelijk schieten de boeren er volgens Rijpkema dus weinig mee op. ‘Het is heel discutabel als je het mij vraagt. Het heeft alles te maken met het opvoeren van de productie, maar koeien zijn geen machines. Nu wordt er gekeken naar de randzaken om de productie te verhogen, zoals het voer. Die randzaken zijn zeker niet goedkoop.’
Steun
Nu de prijzen zijn gekelderd, wordt er gekeken naar manieren om de melkveesector te steunen. De landbouwministers, die in het kielzog van staatssecretaris Van Dam en EU-commissaris Phil Hogan over de boerderij in Diessen lopen, bakkeleien over noodmaatregelen voor melkveehouders. Hogan wil graag helpen, maar tempert de verwachtingen voor het budget. De verwachting is dat er tijdens de ministerraad deze maand een oplossing wordt geboden. De opties zijn beperkt en controversieel; één ervan is aanspraak maken op het crisisfonds van het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (CAP). Dit zou betekenen dat de structurele betalingen aan boeren worden geremd, en herverdeeld onder de boeren in de melkvee-industrie. Hiermee zou de Commissie alle boeren benadelen, om vervolgens de extra zwaar getroffen boeren te helpen. Een extra noodfonds is in Brussel echter ook lastig, gezien de vluchtelingencrisis.
De landbouw-ministers bakkeleien over noodmaatregelen voor melkveehouders
Duitsland neemt al een voorschot op de beslissing van de Commissie. Minister Schmidt van Landbouw kondigt op de dag dat Van Dam zijn collega’s rondleidt op de boerderij een noodpakket van ‘100 miljoen euro plus X’ aan. Dat is nodig, want melk was een maand geleden in Duitsland goedkoper dan water. Na een volgende vergadering over de exacte invulling van het pakket worden ‘bedrag X’ en de 100 miljoen euro volgens Politico.eu echter niet meer genoemd. ‘Het doel is om de producenten een prikkel te geven om zelfstandig minder melk te produceren,’ aldus Schmidt.
Effectief
Volgens Rijpma is, anders dan Van Dam bij zijn collega’s propageert, het beperken van de melkproductie de enige oplossing. ‘Het is politiek een zwaar thema. Door de boeren te steunen voorkom je dat de economie op het platteland achterblijft. Maar uiteindelijk zal de melkprijs de sector regelen. Als je de prijs omhoog wilt krijgen, moet je het aanbod beperken. Iedereen wil meer produceren, maar de kunst van een gezonde economie is om schaarste te creëren. Als sturend orgaan moet je je afvragen welke kant je op wilt. Ik denk dat Nederland zijn grenzen van de melkproductie heeft bereikt. Het levert niets extra meer op.’
19 Bijdragen
Robelia 8
Voor elke sector in de landbouw hetzelfde verhaal.
Volg de waanzin op het Damrak van de landbouw:
http://www.boerenbusiness.nl/
MatthijsK 7
Ze vragen er zelf om;
"Nu de prijzen zijn gekelderd, wordt er gekeken naar manieren om de melkveesector te steunen."
Een failliet model behoeft geen steun,.
MatthijsK 7
Ze snappen er geen zak van,.
De kunst van een goede economie is dat koper en producent elkaar ontmoeten op een nivo wat voor beide partijen acceptabel is.
Door de staat een 'schaarste' te laten creëren, wordt of de producent ten koste van de koper bevooroordeelt en zul je altijd van de ene crisis in de andere vallen,.
goof 4
MatthijsKVraag en aanbod dat is waar de markt op moet draaien en wat een prijs bepaalt van het product en daar hoort geen enkele soort van wat voor subsidie dan ook bij.
Frans 5
Martijn_ 6
A.W. van den Heuvel 1
Dan moet je wel heel veel vertrouwen in de toekomst hebben om al die investeringen te verantwoorden. Investeringen die er bovendien op gericht zijn om de productie te verhogen. Je kunt toch op je klompen (haha) aanvoelen dat het realiseren van die prijs richting de toekomst heel lastig gaat worden, zeker als je collega boeren ook hun productie ziet verhogen, of redeneer ik nu te simpel? Waar is het boerenverstand gebleven. Collectief falen van een complete sector mijns inziens, dit kun je niet alleen de banken aanrekenen.
goof 4
A.W. van den HeuvelDat doen ze in samenwerking met de politiek en de zwaar gesubsidieerde milieugroeperingen.
Onze regering verandert tijdens het spel te vaak de spelregels en daar kun je niet op bouwen en investeren als boer zijnde.
En ik weet niet wat u bedoelt met collectief falen maar ik neem aan dat u daarmee niet de boeren bedoelt .
Jan Smid 8
goofMatthijsK 7
Jan SmidDie heeft minder en minder te besteden, maar moet meer en meer uitgeven,.
En wat zou u willen doen? Een 'eerlijke' prijs voor melk afspreken?
Net zoals babymelkpoeder een 'eerlijke' prijs heeft?
Jan Smid 8
MatthijsKMatthijsK 7
Jan SmidDe telefoon is prima, je houdt hem verkeerd vast!
goof 4
Jan SmidAls een liter melk wordt aangeboden voor x bij kruidenier a dan moet kruidenier b volgen in prijs .
De supermarkten hebben op melk een marge van vrijwel nul.
De supermarkten hebben op wasmiddelen een marge met de factor 5 .
Als supermarkten nu eens tegen Unilever de middelvinger op steken en de boeren wat meer geven voor hun melk kan de markt weer gewoon zijn werk doen.
Maw. de multinationals zoals Unilever verkloten het voor hele volksstammen en onze regering staat erbij en kijkt ernaar . Niet dat je dat Mark Rutte kwalijk kunt nemen die het vroeger zelfs geschopt heeft tot hoofd personeels zaken bij Unilever en deze gaat zijn oude baas echt niet aanpakken want na zijn loopbaan in de politiek zal hij het bij Unilever nog ver schoppen met al zijn tegoedbonnetjes.
FairFrank 2
goofDe milieugroeperingen hebben juist altijd uitgelegd dat en hoe deze uitdeiende melkindustrie o.a. tot economische- en milieuschade en dierenmishandeling leidt.
Het zijn de melkindustriëlen zelf die alleen luisterden naar Rabo, ING, Campina en vooral CDA, VVD en PvdA (en niet de hele politiek). Zíj kozen voor volumevee en zijn daarmee ook verantwoordelijk voor hun eigen voorspelde ondergang en de schade die ze aanrichten.
goof 4
FairFrankVoor de dieren groeperingen kan ik nog begrip voor opbrengen maar als onze regering het beste jongetje van de klas uithangen dan moeten ze vandaag nog uit de EU stappen.
Die idioten in Den Haag wilde hier bijv de nertsenindustrie verbieden door een stelletje geitenwollensokken maar wel de Grieken 250 miljoen subsidie geven om een nertsen industrie op te zetten.
Heb ik al eens gezegd dat we hier knettergek geworden zijn .
FairFrank 2
goofhttp://zembla.vara.nl/seizoenen/2015/afleveringen/27-05-2015
goof 4
FairFrankgrapje hoor .
Jan Smid 8
A.W. van den Heuvelmarcel 7