
Kunnen we ons monetaire systeem op een eerlijker manier organiseren? Lees meer
Waarom is de creatie van geld in handen van – particuliere – banken? En moet dat altijd gepaard gaan met schuld? Ofwel: kunnen we ons monetaire systeem op een eerlijker manier organiseren?
Dat zijn vragen waar menig econoom zijn tanden op heeft stukgebeten. Toneelgroep De Verleiders zette een brede discussie in gang door op te roepen tot een burgerinitiatief. Met 120.000 handtekeningen moest de politiek wel reageren en nadenken over de aard en het wezen van ons geld en hoe het wordt gecreëerd. Dat leidde tot een opdracht voor de Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) om onderzoek naar geldschepping te doen.
Op Follow The Money begon het debat in 2015, toen auteur en voormalig bankenlobbyist Robin Fransman reen open brief aan het toneelgezelschap schreef, die werd beantwoord door Martijn Jeroen van der Linden, bestuurder van de stichting Ons Geld. Daarnaast gaven tientallen lezers in het discussieforum hun visie op wat misschien wel de grote vraag van het moment is: van wie is ons geld eigenlijk?
Aan een digitale euro die niet met banken concurreert, heeft niemand iets
Als we de economen van morgen niet anders opleiden, blijft de wereld op dezelfde voet doorgaan
Geld bepaalt alles, maar bijna niemand snapt het. Reis door onze kaart en ontdek hoe ons geldstelsel in elkaar zit
De ECB deelt miljarden uit aan private banken en stuurt onze overheid de rekening
De belastingbetaler mag nu ook de verliezen van De Nederlandsche Bank betalen
De ontrafeling van ons geldstelsel
Nederlandse regering presenteert voor het eerst een visie op de digitale euro
Wordt digitaal contant geld programmeerbaar, en gekoppeld aan je identiteit?
De strijd om het digitale geld is losgebarsten
‘Ons geld is stuk’, maar is bitcoin echt de oplossing?
Minister Dijsselbloem en DNB dwarsbomen innovatie in de bankenwereld
Sinds de kredietcrisis is innovatie in de bankenwereld een onderwerp van politieke discussie. Echt innoveren in het bankwezen blijkt alleen nagenoeg onmogelijk: na twee jaar pingpongen tussen De Nederlandsche Bank (DNB) en het Ministerie van Financiën krijgt de ‘depositobank’ geen bankvergunning. Volgens de initiatiefnemers ontbreekt het bij Dijsselbloem en DNB vooral aan de wil om te innoveren en is dit ‘slechts het topje van de ijsberg.’
Na de kredietcrisis van 2008 ontstond er langzaam meer aandacht voor de rol van commerciële banken in het proces van geldcreatie. Het duurde even, maar acht jaar later, in maart 2016, vond er een plenair Kamerdebat plaats over geldschepping. Het Burgerinitiatief Ons Geld dwong dit debat af door 120.000 handtekeningen te verzamelen.
Naast Ons Geld kreeg een tweede initiatief tijdens dit debat opvallend veel aandacht: de Depositobank van Stichting Full Reserve. De Tweede Kamer nam zelfs een aparte motie aan om te onderzoeken hoe de Nederlandse wet kan worden aangepast om een pilot met de Depositobank mogelijk te maken. Het leek een veelbelovende ontwikkeling voor innovatie in het Nederlandse bankwezen, maar ruim een jaar later is het project nog geen stap dichter bij realisatie gekomen.
Depositobank
Richard van der Linde kwam in 2015 op het idee om een depositobank op te richten: een ouderwetse spaarbank die geen leningen verstrekt, maar je geld veilig in haar (digitale) kluis bewaart. ‘Zie het als de moderne versie van de oude sok onder het matras,’ zegt van der Linde. ‘Een digitale vorm van cash geld waarmee je wel met pinpas kunt betalen in de winkel.’
‘We hebben momenteel verschillende banken, maar de consument heeft geen echte keuze’
Het vergroten van marktwerking in het bankenlandschap was voor Van der Linde het belangrijkste doel om het initiatief te starten. ‘We hebben momenteel verschillende banken die met elkaar concurreren, maar de consument heeft geen echte keuze. Er bestaat slechts één type bank: de spaarbank die tegelijkertijd leenbank is. Het zou goed zijn als daar meer 'smaken’ bijkomen. De Depositobank zou daar één van kunnen zijn.’
Wat is hier bijzonder aan? Bewaren andere banken mijn spaargeld dan niet in hun kluis? Nee. Banken verdienen geld door slechts een fractie van het bij hen geparkeerde spaargeld aan te houden en veel hogere bedragen uit te lenen. Dat noemen we ‘fractioneel reserve bankieren.’ Banken creëren zo nieuw geld en verdienen daar aan in de vorm van rente.
Als alle spaarders tegelijk hun spaargeld zouden ophalen bij de bank, ontstaat er een probleem: er ligt niet genoeg geld in de bankkluis om iedereen zijn geld terug te geven. De depositobank biedt daar een alternatief op door het geld wél in kas te houden. Je ontvangt geen rente op je spaargeld, maar krijgt in ruil daarvoor zekerheid geboden. Dat is interessant voor mensen die niet het risico willen lopen dat een bank door een crisis het geld niet kan verstrekken. De stichting heeft geen winstoogmerk, maar moet wel de operationele kosten kunnen betalen. Daar moet je als klant een klein bedrag voor betalen.
Van der Linde schreef op FTM een serie artikelen over de Depositobank.
Europese richtlijnen
Net voor het Kamerdebat, in januari 2016, kreeg Stichting Full Reserve te horen dat DNB binnen de huidige wetgeving geen mogelijkheid zag voor een depositobank. Het initiatief leek voortijdig gestrand, maar de Kamermotie om te onderzoeken hoe wetgeving kan worden aangepast, bracht nieuwe hoop en enthousiasme om door te gaan.
In mei 2017 schrijft Dijsselbloem echter opnieuw aan de Kamer dat er geen opties zijn om de depositobank mogelijk te maken binnen Nederland: 'Het businessmodel dat Depositobank voor ogen heeft, vergt een fundamentele aanpassing van in Europees verband tot stand gekomen richtlijnen.'
Van der Linde vindt het onbegrijpelijk dat er een jaar overheen is gegaan om tot deze conclusie te komen. ‘Het initiatief heeft onnodig vertraging opgelopen en kosten gemaakt. Als de EU richtlijnen echt de blokkerende factor voor het experiment zijn, dan had de Minister dat ook al in maart 2016 kunnen vaststellen. Die richtlijnen zijn op dit punt niet veranderd in de tussentijd.’ Ook motie-indiener Wouter Koolmees, kamerlid van D66, vindt dat er veel tijd is verspild: 'Er is onnodig gepingpongd tussen het ministerie en DNB.'
Anne Hakvoort, partner bij FG Lawyers en advocate van Stichting Full Reserve, is het niet eens met de conclusie van Dijsselbloem: 'De Richtlijnen van de Europese Unie hoeven geen beperking te vormen voor een depositobank. We kennen binnen Nederland namelijk een bijzonder type bank: de vrijwillige bank. De Europese verordening die van toepassing is op reguliere banken geldt niet voor deze vrijwillige bank. Een depositobank kan daarom wel mogelijk gemaakt worden door een vrijwillige bankvergunning te verlenen, in combinatie met een aanpassing van toelatingsvoorwaarden door DNB.’
Volgens Hakvoort zijn er dus wel degelijk juridische opties om een experiment met een depositobank mogelijk te maken. Hakvoort: ‘Waar een wil is, is een weg, maar die wil lijkt te ontbreken — zowel bij Dijsselbloem als DNB.'
Werkdruk
'Dit is ook de manier waarop de Minister de Tweede Kamer inlicht,' vervolgt Hakvoort. 'Onderbouwing of bronvermelding ontbreekt, maar Kamerleden nemen dit soort stukken wel voor waarheid aan. Het blijft toch allemaal mensenwerk.'
‘Er is sprake van een structureel probleem,' aldus Richard van der Linde. ‘De vaste Kamercommissie Financiën gaat gebukt onder een absurde werkdruk. Het is daarom niet verwonderlijk dat Kamerleden niet altijd in de smiezen hebben hoe de minister van Financiën en zijn team de feiten spinnen. De casus van de Depositobank is 'slechts het topje van de ijsberg. Op deze manier komt innovatie niet van de grond.’
Richard van der Linde treedt per 1 juli af als voorzitter van de Stichting Full Reserve. Lees hier zijn volledige verhaal over hoe Stichting Full Reserve een jaar lang van het kastje naar de muur werd gestuurd en wat dit blootlegt over de innovatiemogelijkheden binnen de bankenwereld:
58 Bijdragen
marcel 7
In artikel 1:24, eerste lid, van de Wft is bepaald dat prudentieel toezicht door DNB is gericht op de soliditeit van financiële ondernemingen en het bijdragen aan de stabiliteit van de financiële sector.
Dat DNB het weglekken van liquiditeit bij de bestaande banken ongewenst vindt, kan ik wel begrijpen. Als consument word ik hier echter niet zo vrolijk van.
Richard van der Linde 2
marcelDit wordt overigens pas echt relevant als het dgs wordt afgebouwd, maar dat terzijde.
Arjan 7
Richard van der LindeDus de spaarrente is 2%, en dan ga ik naar de depositobank om 0% te ontvangen omdat ik denk dat het effect is dat de spaarrente bij andere banken naar bv 2,5% gaat, om vervolgens later weer te kunnen profiteren van een hogere rente bij de commerciële bank. Dat effect gaan we niet zien bij rentes boven de 0% omdat er geen klant is die zo redeneert en u zelf pleit voor een kleine omvang. Dat effect is er mogelijk slechts bij een rente rond de 0% en een grotere omvang, maar in andere tijden niet. En wat schieten we ermee op? Veel Nederlanders hebben naast hun spaargeld ook hypothecaire en andere leningen. Hogere spaarrentes betekenen ook hogere debetrentes. En dan is er wel weer iemand die de buitenlandse hypotheekrentes gaat vergelijken met Nederlandse hypotheekrentes om daar vervolgens weer over te klagen. Voor banken is het altijd aantrekkelijk om hun rendementspositie aantrekkelijker te maken, daar is geen depositobank voor nodig.
Ik ben geen tegenstander van een depositobank, maar zodra de spaarrentes los van de 0% komen, dan voorspel ik dat deze bank niet levensvatbaar is. Dat wordt een slapende bank met alle kosten van dien, waarvan ik denk dat die paar klanten het niet willen betalen voor een langere periode, maar die mogelijk opleeft als er in de toekomst weer een grote crisis komt (want wij ontvangen graag rente in goede tijden, en veroordelen banken in slechte tijden).
Ik vraag me af wat uw drijfveer was om dit te starten. Ik zie er geen toekomst in. Wat klanten zeggen dat ze willen is zo veranderlijk als het weer. Als ondernemer zou ik daar maar rekening mee houden en uitgaan van logisch toekomstig gedrag.
Pieter Jongejan 7
ArjanArjan 7
Pieter JongejanVoor de depositobank zijn de argumenten om niet deel te nemen aan het DGS dat zij geen kredieten uitzet of beleggingen doen. Tegenargument om wel deelname te eisen is dat een bank niet slechts risico tav kredietuitzettingen loopt, maar ook andere risico's (zoals fraude) waar klanten tegen moeten worden beschermd.
Ik vind dat de depositobank wel verplicht moet worden tot deelname aan het DGS, omdat risico's niet volledig worden uitgesloten. Maar ik vind wel dat de hoogte van de vergoeding die door ze moet worden betaald te hoog is. Banken moeten een basis fee betalen en een extra fee die gerelateerd is aan de mate van kredietverlening. Voor de depositobank zou dit betekenen dat zij slechts de basis fee dienen te betalen. Maar die basis fee is dusdanig hoog dat klanten hoge kosten moeten betalen, wat het onaantrekkelijk maakt voor klanten om te bankieren bij de depositobank.
Een mogelijke oplossing is dat de basis fee voor de depositobank dusdanig wordt verlaagd waardoor de kosten voor haar acceptabel zijn en ze toch kan deelnemen aan het DGS. Volgens mij vereisen Europese regels wel dat de financiering op hoog niveau moet zijn geharmoniseerd, maar zie ik niet dat enige flexibiliteit wordt uitgesloten. Ik denk dat Dijsselbloem op dat punt dus wel water bij de wijn kan doen waardoor er bestaansrecht is voor een depositobank in juridische zin.
Ik geloof alleen niet in het concept, en vind dat de vergelijking met goud niet kan worden gemaakt. Goud is een beleggingsinstrument.
Pieter Jongejan 7
ArjanArjan 7
Pieter JongejanPieter Jongejan 7
ArjanArjan 7
Pieter JongejanDat is denk ik niet de tegenrekening, maar de goudrekening die obv van CAD aangeeft wat de waarde is. De tegenrekening is nodig om aan en verkopen te kunnen verrichten, kennelijk aan te houden in CAD. Daar staat geen goud op maar CAD.
"Ik ben het met je eens dat er een vergoeding betaald zal moeten worden voor de lopende risico's.. Maar die risico's zijn bij een full reserve bank natuurlijk veel en veel kleiner dan bij een niet full reserve bank en dus zal de gevraagde bijdrage ook veel en veel kleiner moeten zijn"
En daarvan zegt Dijsselbloem dat dit mechanisme nu ook zo werkt. Iedereen betaalt de basis fee, ongeacht de mate van kredietverlening. Daarnaast betaal je een fee die is gebaseerd op kredietverlening. Die fee betaalt de depositobank dan niet als ze geen kredieten verleent. De vraag is of die basis fee niet buitenproportioneel hoog is voor een depositobank. Je kan ook de basis fee verlagen en de fee voor kredietverlening verhogen zodat het uiteindelijk toch is gefinancierd. Maar dan moet Dijsselbloem wel in staat zijn obv regelgeving hier flexibel mee om te kunnen gaan. Ik heb niet de indruk dat regelgeving hem die flexibiliteit inzake de depositobank niet biedt. Maar wellicht dat juristen die er wat meer vanaf weten dit anders zien.
Jan Smid 8
ArjanArjan 7
Jan SmidJan Smid 8
ArjanArjan 7
Jan SmidRichard van der Linde 2
ArjanDie mogen echter geen opvorderbare gelden aantrekken bij het publiek.
Arjan 7
Richard van der LindeMaar waarom? Binnen het huidige concept kan het toch ook als je meedoet aan het DGS? Kan daarbinnen niet worden geregeld dat jullie een minimale bijdrage leveren (lagere basisfee). De eis om niet mee te doen lijkt me niet terecht, er bestaat wel degelijk risico, ondanks dat die lager is vergeleken met kredietverstrekkende banken.
Richard van der Linde 2
ArjanEr zijn meerdere alternatieven voor afdekking van het operationele risico aangedragen. DGS is de minst logische vorm voor een full reserve bank.
Arjan 7
Richard van der LindeAls jullie die kosten te hoog vinden zou ik eerder de oplossing zoeken in een verlaging van de basis fee die in verhouding is tot jullie risico waarbij jullie niet bijdragen aan kredietrisico maar wel voor overige risico's, dan dat de oplossing wordt gezocht in het aanpassen van regelgeving voor de vrijwillige bankvergunning. Verbieden Europese regels dan om Dijsselbloem in enige mate flexibel om te gaan met de bijdrage aan het DGS? Ik zie niet een belemmering om die basis fee omlaag te brengen.
Het komt mij nogal gekunsteld over om regelgeving zodanig te willen laten aan passen voor vrijwilige bankvergunningen zodat DNB minder afhankelijk is van Europese regels, en dat is ook niet wenselijk. Het aanpassen van regels die afwijkend zijn tav Europese regels moet je ook kunnen verantwoorden. En de ECB zal ook niet van mening zijn dat het risicoloos is. Je kan ook niet de regels voor vrijwillige bankvergunningen zo laten aanpassen dat alle Nederlandse commerciële banken daar onder kunnen vallen om Europese regelgeving te ontlopen.
Paul 41
ArjanArjan 7
Paul 41Richard van der Linde 2
ArjanArjan 7
Richard van der LindeJan Smid 8
ArjanArjan 7
Jan SmidJan Smid 8
ArjanArjan 7
Jan SmidJan Smid 8
ArjanArjan 7
Jan SmidMarkdraaier 7
ArjanMarkdraaier 7
Jan SmidIk ben in mijn leven 2 x bestolen/opgelicht niet door "Marokkanen" maar door banksters met streepjes pakken.
R. Eman 8
marcelDat (plus in combinatie met het fractional reserve bankieren) is een hoop speelgeld voor onze bankiers om mee te speculeren. Dat zullen zij zich niet zomaar laten afnemen.
Daarom zal het initiatief voor een depositobank ten alle tijde geboycot worden. Idem voor een initiatief om banken te scheiden in consumentenbank en zakenbank. En zijn we nog verbaasd dat Dijsselbloem niets doet?
Niels Alberts 4
Lydia Lembeck 12
Niels AlbertsMarla Singer 7
Bij de meeste banken krijg je toch geen rente dus dat verschil maakt ook geen fluit meer uit.
Waar kan ik een petitie tekenen om het in de 2e kamer besproken te krijgen?
Of moeten we met een vlag en een toeter voor het kantoor van Klaas Knot gaan staan?
Pieter Jongejan 7
Marla SingerMarkdraaier 7
Pieter Jongejanlocke 5
https://deutsche-wirtschafts-nachrichten.de/2017/06/15/weidmann-digitales-zentralbank-geld-erhoeht-pleite-gefahr-fuer-banken/
Sven 1
"bunq houdt zijn geld aan bij de DNB/ECB & investeert niet in bedrijven. Wel kopen we er staatsobligaties van: enerzijds omdat we nu -0.4% moeten betalen bij ECB, en dan komen we gemiddeld op 0 uit, anderzijds omdat we daartoe wettelijk verplicht zijn (!)."
Paul 41
Sven 1Lydia Lembeck 12
Paul 41Paul 41
Lydia LembeckErwin de Waard 6
Lydia LembeckIk zie alleen staan dat bunq niet in dubieuze bedrijven investeert , dat zullen meer banken zeggen.
Lydia Lembeck 12
Erwin de WaardEen alternatief voor traditionele banken.
bunq is continu op zoek naar nieuwe manieren om met geld om te gaan. Vanwege onze totale onafhankelijkheid kunnen we anders zijn dan traditionele banken.
Daarom investeren we niet in dubieuze bedrijven, zullen we nooit je gegevens verkopen, en zullen we je tijd niet verspillen door je naar een kantoor te laten komen.
Lees meer over onze ideologie
Erwin de Waard 6
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Erwin de WaardErwin de Waard 6
Lydia LembeckIn de algemene voorwaarden bij een bunq rekening wordt er wel over gesproken. Daarin staat :
....
We houden je geld liever ‘schoon’ door het overgrote deel bij de Europese Centrale Bank te stallen. Daarbij komt dat we geen krediet verstrekken .....
Wietze van der Meulen 6
Mocht deze situatie niet direct dreigen in Nederland dan zijn er nog wel een paar andere landen binnen de Euro-zone waar de situatie dreigender is. En Dijsselbloem is tenslotte voorzitter van de Euro-groep. .....
Maar misschien ben ik te achterdochtig.
Jan Smid 8
Wietze van der MeulenWietze van der Meulen 6
Jan SmidDe risico's die hiermee annex zijn in de huidige situatie (overschot aan arbeid en productievermogen in samenhang met een grote onbalans t.a.v. inkomen en vermogen gezien over de totale populatie) worden in wezen op de maatschappij afgewenteld (als het mis gaat).
In wezen is er sprake van te veel krediet i.r.t. verdienvermogen van de massa c.q. de politieke onwil om het in de vorm van belasting bij een kleine minderheid (maar die wel over een groot deel van het totaalvermogen beschikt) weer "op te halen" (daarmee zou de onbalans deels weer rechtgetrokken worden).
Ik ben bang dat de regulerende overheid of beter gezegd wat dat zou moeten zijn, in deze fuik is meegezwommen. Snelle veranderingen verwacht ik daarmee niet.
Nemo 1
Lydia Lembeck 12
NemoMarco Fredriks 4
Danny Split 7
Of zijn er regels of belangen die ik mis?
Erwin de Waard 6
Danny SplitOf de bank houdt de tegoeden volledig in reserve of de bank doet dat niet, een tussenvorm is ook fractioneel bankieren.
wim de kort 8
Matthijs 11
Dat plaatst het idee van een depositobank ook in een ander perspectief. Zo'n bank aan het bestaande systeem koppelen kan allerlei neven effecten hebben, die wellicht soms ongewenst zijn. Als in een crisis iedereen z'n tegoeden van andere banken naar deze overmaakt is dat alsof iedereen al z'n geld in cash opneemt.
Erwin de Waard 6
MatthijsHet is vreemd dat banken geen geld kunnen leveren in crisissituaties terwijl ze wel rekeningen openen die dat beloven.
Richard van der Linde 2
MatthijsAls er een full reserve bank komt, dan zal dat zeker effect in de markt hebben. Nu is sprake van een nutsfunctie die aan de markt is overgelaten zonder dat er echt marktwerking is. Onze visie is dat dit juist bijdraagt aan instabiliteit.
Maar belangrijker is nog dat geen instantie het voortouw neemt in het traject en dat de controlerende actoren (Kamerleden) niet voldoende middelen ter beschikking hebben om het proces goed te volgen en informatie te valideren.
Guus Hendriksze 1
Dat wordt door mijn werkgever overgemaakt naar mijn bank.
Die bank pikt dat in en geeft mij een elektronische tegoedbon van die bank. (uw saldo)
Ik kan kopen en betalen met pin. Dan betaal ik dus met mijn tegoedbon, (schuld van de bank aan mij). Dit gaat goed totdat…….
mijn bank in gebreke blijft, dan zijn mijn tegoedbonnen (schuld van de bank aan mij) ineens waardeloos. Spaargeld idem.
Het DGS smeert het verlies van de getroffen klanten uit over de rest van de rekeninghouders en belasting betalers.
Er zijn plannen om het DGS europees breed te maken.
80% van de mensen (zie Maurice de Hond) wil een risicovrij financieel basis pakket. (depositobank) Wil U meer, ga dan naar een commerciele bank met winst, maar dan ook met verlies kansen.
Gedachten expiriment: neem een A4 met de kaart van NL.
2 kleurpotloden, rood en blauw. kleur alles waar de financiele wereld in zit en rente voor vraagt rood en waar zij niet in zitten blauw.
snelle oplossing: ga naar gamma, praxis karwei, koop een grote witkwast en een pot rode verf en in 1 streek bent U klaar.
Wie kan mij 100% garanderen dat er geen nieuwe crisis komt?
Voor die tijd moet het goed geregeld zijn anders is de belasting betaler weer de klos.
De financiele werld heeft kenmerken van een piramide spel: een steeds grotere concentratie van geld en macht bij een steeds kleinere groep banken en mensen totdat ... zie piramide spel.
Lichtpunten: zie Ijsland na de crisis, komend referendum in Zwitserland over het geld stelsel en in NL de Bunqbank
De financiele wereld is hier tegen want dat zaagt aan die stoelpoten.
De grote lijn wordt nu bepaald door DNB / ECB / Bis, zie basel 1, 2 en 3.
Vraag aan de politiek,
Hr Knot, Hr Dijsselbloem, Hr Dragi, Hr Rutte, Hr Juncker, e.v.a.
Zijn we een democratie of een pecuniacratie?
Guus