Na Cyprus
'Eurosceptici hadden zich geen betere illustratie van hun gelijk kunnen wensen dan het Cypriotische debacle dat zich de komende maanden zal afspelen,' aldus Ewald Engelen.
Over tien jaar zal 16 maart 2013 te boek staan als het begin van het einde van de euro, wat de spinmachines in Brussel, Den Haag, Frankfurt en Berlijn ook mogen beweren. Met het akkoord van afgelopen zondagavond zijn we namelijk niet terug bij af maar zijn we een nieuwe, hardvochtige Europese werkelijkheid binnengetreden.
Hij is terug!
De crisis is ten einde, heette het een paar weken terug. Schäuble: er schijnt licht aan het einde van de tunnel. Rehn: we hebben het ergste achter de rug. Draghi: we hebben het vertrouwen van de markten herwonnen. Van Rompuy: het dieptepunt ligt achter ons. Knot: nog even doorbijten, mensen.
Ook al proberen de heren ons wijs te maken dat Cyprus niets om het lijf had, de fase tussen Draghi's 'we-zullen-alles-doen-wat-nodig-is' van juni 2012 en de slag om Cyprus zal toch echt de geschiedenis ingaan als een 'phoney war'. U weet wel: die schotloze periode tussen de invasie van Polen in september 1939 en de inval in Frankrijk in mei 1940.
Zestien maart markeerde het einde van de Europese monetaire vrede. Cyprus heeft gedemonstreerd dat de grens van Noord-Europese solidariteit is bereikt. Niet meer dan tien miljard mocht de reddingsactie kosten. Meer zou Merkel haar achterban niet kunnen verkopen. Maakt niet uit dat het Duitse 'Nein' haaks staat op Draghi's monetair messianisme. Maakt niet uit dat Cyprus het onschuldige slachtoffer was van de Griekse schuldherstructurering van zomer 2012. Het is de Duitse kiezer die bepaalt. En die heeft geen zin meer in overdrachten. Zeker niet aan corrupte Russische oligarchen, in het racistische Europa een probaat middel om het denken te doen stokken en de empathie te doven.
Het bijlapprincipe
'Nieuwe' gevallen - een derde 'bail-out' voor Griekenland, een eerste voor Slovenië en Estland, een tweede voor Portugal en Cyprus, en, wie weet, Spanje en Italië - hoeven niet meer op clementie te rekenen, is de boodschap. Ze zullen voortaan zelf moeten bijlappen voor hun 'redding'.
Dat bijlapprincipe is in Cyprus voor het eerst toegepast. In eerste instantie ook op kleine spaarders onder een ton. Dat is terecht een flater genoemd. Strijdig met beginselen van rechtsstatelijkheid komt het neer op doodordinaire roof. Op Twitter constateerde iemand ironisch dat de eurozone Rusland daarmee toch maar mooi een lesje rechtsstatelijkheid had gegeven. En ook al is het uiteindelijk teruggedraaid de schade is blijvend.
Door het faillissementsrisico weg te halen bij kleine spaarders voorkomen depositogarantiestelsels dat rekeninghouders bij het minste of geringste van bank A naar bank B naar bank C hollen. Het was een van de belangrijkste lessen van de jaren dertig. De cascade van bancaire faillissementen die toen Duitsland, Oostenrijk en de Verenigde Staten lamlegde, stond aan de wieg van de depressie en daarmee van de machtsovername door de Nazi's en uiteindelijk de Tweede Wereldoorlog.
Die les is zaterdag 16 maart om vier uur 's ochtends definitief ten grave gedragen. Dijsselbloem kon in een toelichting op het Cypriotische reddingsplan spaarheffingen ook in de toekomst niet uitsluiten. Daarmee is de bijl aan de wortel van het Europese bancaire stelsel gezet. De geringste twijfel kan tot kapitaalvlucht leiden: van kleine banken naar grote, van zwakke naar gezonde, van kleine lidstaten naar grote, van kredietonwaardige naar kredietwaardige, en van geld naar goud.
Zaterdag berichtte een Spaanse krant dat 62 procent van de Spanjaarden vreesde voor zijn spaargeld. Reken op meer van dit soort berichten. En reken op meer kapitaalrestricties. Het einde van de eurozone als uniforme monetaire 'ruimte' is zo een zichzelf waarmakende voorspelling geworden.
Weg Europese belofte
Maar de belangrijkste consequentie van Cyprus is naar mijn mening het demonstratie-effect. Voor het oog van de hele wereld zal zich de komende maanden in Cyprus een ongehoord financieel, economisch, sociaal en politiek debacle afspelen. Ramingen leren dat als de trojka eenmaal klaar is met het eiland de economie er een kwart tot een derde kleiner zal zijn. Denk Griekenland - maar dan geconcentreerd in een paar maanden tijd.
Na Cyprus ziet voor alle lidstaten het kostenplaatje er anders uit. De belofte van Kok, Kohl en Mitterrand dat de euro vrede, veiligheid en welvaart zou brengen, is een loze gebleken. De euro dwingt beleid af dat democratische grondrechten met voeten treedt, bevolkingsgroepen tegen elkaar opzet en lidstaten dwingt het eigen kroost - fraai of niet - te offeren op het altaar van de Duitse exportmachine. Drie jaar lang is ons voorgehouden dat het licht dooft als de euro sneeft. Cyprus leert ons het tegenovergestelde. Dankzij de goudstandaard 2.0, de euro, ontbeert het de mogelijkheid om zich via IJslandse devaluaties uit de ellende te prijzen.
Eurosceptici hadden zich geen betere illustratie van hun gelijk kunnen wensen.
9 Bijdragen
Bob Lagaaij
Robert
Brussel heeft bewust de rampen uitgesmeerd over een langere tijd.
Waarom worden er nooit simpele grafieken of tabellen geplubiceerd door politici ? U doet dat wel tijdens uw lezingen.
Het is de hoogste tijd om € te vervangen voor ieder weer zijn eigen valuta. Ieder land zijn eigen budget want dat in wezen nu ook het geval ieder land vecht binnen de EU voor zijn eigen electoraat.
IwanovKapotjeplov
Het geval Cyprus zal de Zuidelijke landen in de eurozone stof tot nadenken geven. Tot nu toe was het devies vooral "Give Me The Money" en voor de rest vooral nergens mee bemoeien. Dat feestje ging niet door doordat er zo een lastige Troika iedere keer op bezoek kwam, maar die kon je wel in bedwang houden. Structurele hervormingen ho maar. Kijk maar naar Griekenland, daar is ondanks alle steunoperaties nog bitter weinig hervormd. Ierland daarintegen is een stuk beter op weg.
Nu heeft Duitsland (met in haar kielzog de Benelux, Finland en Oostenrijk) aangegeven geen oneindig diepe zakken te hebben.
Het uiteindelijke gevolg zijn dat de eurozone zal krimpen, linksom of rechtsom. Of de zuidelijke landen stappen zelf uit de euro en beroven dan via een geldhervorming zelf hun burgers van hun geld, of de noordelijke landen zijn het betalen zat en stappen zelf gemeenschappelijk uit de huidige euro en vormen een nieuwe muntunie, wwarbij de oude euro op slag fors in waarde zal dalen. Ook dan zullen de burgers in het zuiden van hun geld worden beroofd.
Vraag is waar Frankrijk terecht zal komen. Het zal proberen aansluiting te vinden bij het noorden, maar dan zal Frankrijk fors moeten hervormen.
jopie
IwanovKapotjeplovIwanovKapotjeplov
jopieArchie van Riemsdijk
boer-breekt-klomp
Tino
Ook opvallend dat niemand bekijkt wat er gebeurd was als Cyprus de lening had afgewezen en de banken failliet had laten gaan. Het lijkt me dat de crediteuren van de bank dan de verliezen zouden moeten nemen, dus de ECB zou dan een enorme verliespost hebben. Of de EU zou dan moeten hebben bepaald dat de spaarders bij een bank nu ook gelden als crediteur. Dat zou het laatste restje vertrouwen in de Europese banken doen verdampen.
Cyprus had dus best wel een onderhandelingspositie en ik denk dat dat verklaart waarom de EU leiders kozen voor een overval-techniek waarbij een net gekozen nieuwe president van Cyprus voor het blok wordt gezet terwijl we al meer dan een jaar weten dat de Cypriotische banken geherkapitaliseerd moesten worden.
Octagon
Ook lijkt iedereen te vergeten dat het grootste deel van het in omloop zijn geld is ontstaan doordat banken het hebben uitgeleend. Banken doen niets anders dan "geld" scheppen door het uit te lenen. Links in de balans komt dan een vordering en rechts een schuld van gelijke grootte die dan eufemistisch "deposito" wordt genoemd. Bij aflossing verdwijnen beide posten en wordt het eerder geschapen "geld" vernietigd.
Wanneer een bank omvalt is er geen enkele goede reden om al die schulden/"deposito's" die zo ontstaan zijn "terug te betalen". Want er is natuurlijk geen partij aan wie ze moeten worden terugbetaald en het uitgeleende geld is (voor zover niet aan andere banken uigeleend) in de reële economie uitgegeven aan reële goederen. Tegelijkertijd blijven de vorderingen aan de andere kant wel inbaar.
Gevolg van een en ander is dat een wetje dat banken toelaat vorderingen op staten af te schrijven zonder effect op de V&W, door ze simpelweg uit de balans te schrappen, insolventie voorkomt en herkapitalisatie van banken onnodig maakt.
Tweede gevolg is dat die vorderingen beschikbaar zijn als dekking voor de vorderingen van de rekeninghouders.
Tenslotte is het natuurlijk onzin dat de ECB verliezen kan lijden op afschrijvingen. De ECB creëert zelf geld. De 1000 miljard die aan de banken is geleend is uit het niets geschapen. Als het niet terug komt gebeurt er helemaal niets.
De kinderachtige vergelijking door ongeveer alle politici van het monetaire systeem met een huishoudboekje is dan ook tenminste stupide maar wellicht onzindelijk.