De beursgang van Nationale Nederlanden (NN) stuit op een vervelend probleempje: er liggen nog wat woekerpolislijken in de kast. Die kunnen gezien lopende procedures van gedupeerden zoveel schade aanrichten dat NN – onderdeel van ING – zich in het Jaarverslag al gedwongen zag beleggers te wijzen op de mogelijk “substantiële” impact ervan. Nu de verzekeraar aansprakelijkheid ziet opdoemen, zint NN op afwenteling ervan. Want ho maar dat de verzekeraar zelf wil opdraaien voor het veroorzaakte woekerpolisleed. NN overweegt die schade als last resort te verhalen op de belastingbetaler, zo blijkt uit een zitting van het Europese Hof van Justitie van 19 maart in Luxemburg en verweren van NN in verwante procedures bij het Kifid (Klachten Instituut Financiële Dienstverlening), ingezien door FTM.

NN dreigt te verliezen bij Hof

Deze strategie van NN is hoogst actueel dankzij de conclusie van de Advocaat-Generaal (AG) van het Europese Hof in genoemde zaak tussen een polishouder en NN, die dus helemaal tot aan Luxemburg voert. De AG stelt vandaag in aanloop naar de definitieve uitspraak, dat woekerpoliscontracten getoetst mogen worden aan het algemene overeenkomstenrecht bij de vraag of een klant met een woekerpolis naar behoren is geïnformeerd over de kosten. Bovendien stelt de AG stelt dat de verplichting om alle informatie te geven, al rechtstreeks voortvloeit uit de Europese richtlijn over levensverzekeringen. Dit oordeel wordt door het Hof meestal overgenomen. Vervelend voor NN dat keer op keer betoogt dat zij niet verplicht was in contracten de zogeheten "eerste” kosten te vermelden - kosten van duizenden euro's voor onder meer marketing en distributie van de beleggingsverzekering die in het geniep werden ingehouden op de premie. De reden dat zij dat niet hoefde te doen, is volgens NN dat de Europese Richtlijn over levensverzekeringen dit niet letterlijk vermeldt. In de zitting bij het Hof stelde NN dat wanneer de rechter meer informatie zou vereisen dan in de richtlijn staat, dit dan zou leiden tot  “rechtsonzekerheid”. De Nederlandse wet (Riav) die is gebaseerd op de Europese Richtlijn, zou de verzekeraar daarom niet verplichten die kosten op te nemen in haar brochure en voorwaarden. Als die informatieplicht er wel is, dan had de Staat dat volgens NN in de wet moeten zetten. Nu dat is nagelaten moet de Staat dus maar opdraaien voor de schade. En dat is wel een heel opmerkelijk gang van zaken in de zich al jaren voortdurende woekerpolisaffaire. Het komt erop neer dat NN eerst op slinkse wijze miljarden euro's onttrekt aan polissen, daar jarenlang dik aan verdient, en dan na jaren juridisch getouwtrek de schade over de schutting gooit bij de belastingbetaler.

700.000 woekerpolissen

Dat de verzekeraar zich in dit soort juridische bochten wringt, is voor een belangrijk deel het werk van Bert-Jan Tiesinga, directeur van Wakkerpolis, die opkomt voor de belangen van mensen met een woekerpolis van NN. Hij forceerde vorig jaar een vérstrekkende uitspraak van het Kifid, waarover dus nog druk geprocedeerd wordt. De belangen zijn namelijk groot: de verzekeraar verkocht bijna 700.000 woekerpolissen, maar verzweeg zoals gezegd de “eerste kosten”. Dat was volgens het Kifid onrechtmatig, zoals FTM als eerste berichtte, met als gevolg dat NN de kosten van enkele duizenden euro's aan de polishouder moet terugbetalen. Tiesinga woonde de zitting van het Hof van 19 maart bij en zegt daarover: 'De advocaat van Nationale Nederlanden bleef maar klagen over de onduidelijke Nederlandse wetgeving en zei dat als het Hof Nationale Nederlanden geen gelijk geeft, NN de dupe is van het feit dat de Nederlandse overheid de Europese richtlijn niet duidelijk genoeg heeft vertaald.' Hiertegen werd door de advocaat van Buitenlandse Zaken hard verweer gevoerd, weet Tiesinga zich te herinneren. Nationale Nederlanden is het niet eens met de lezing van Tiesinga en laat weten: 'Op de zitting bij het Europese Hof hebben wij gesteld dat het Nederlandse recht duidelijk is en dat we ons altijd aan de geldende wet- en regelgeving hebben gehouden.  Het is dan ook niet aan de orde dat we Nederlandse staat aansprakelijk zouden willen stellen.' De advocaat van NN was Gerard van der Wal (Houthoff), een veelzeggende keus. Hij is namelijk geen specialist op gebied van het verzekeringsrecht, wél op aansprakelijkheid van overheden 'wegens schending van EG-recht', zo blijkt uit een recente publicatie van zijn hand. Het ministerie van Buitenlandse Zaken laat weten: 'De Nederlandse regering is van mening dat de richtlijn goed is geïmplementeerd in de Nederlandse regelgeving.' Met andere woorden: kom maar op met je procedure. Ook dat gaat tot kosten leiden, maar lijkt vooralsnog welbesteed belastinggeld.