Ik ben niet van de complotten, maar het contrast met onze staatsrechtelijke realiteit kan bijna niet groter zijn – en roept dus de vraag op of de viering niet juist extra vet is aangezet om die werkelijkheid te overschreeuwen.

Waarschuwing Raad van State

Ik weet niet of u het nog weet maar we begonnen 2013 met een scherpe waarschuwing van de Raad van State over het op stapel staande ‘Europese semester’ dat lidstaten zou onderwerpen aan verregaande begrotingscontrole door ongekozen functionarissen van de Europese Commissie. De Raad noemde deze voornemens ‘ingrijpend’, had het over ‘verstrekkende gevolgen’, waarschuwde voor ‘grote financiële risico’s’, sprak van ‘aanzienlijke consequenties voor de rol van nationale parlementen’, en vroeg zich af of ‘deze besluiten ook daadwerkelijk democratisch gedragen worden’. Zeker nu ‘een groeiend deel van de burgers zich in afnemende mate verantwoordelijk weet voor en vertegenwoordigd voelt bij de besluitvorming door wetgever of bestuur, hoezeer die ook volgens democratische procedures plaatsvindt’. De Raad gebruikte in dit verband de term ‘democratische vervreemding’ die zich ‘zeer markant voordoet ten aanzien van de besluitvorming in de Europese Unie’. Ik schreef er 30 januari een veelgelezen column over, waarin ik opriep tot een referendum. Inmiddels zijn we elf maanden verder. En ondanks burgerinitiatief, bijna zestigduizend steunbetuigingen en forse publiciteit – allemaal liefdewerk oud papier, mind you – en ondanks de toezegging dat de Tweede Kamer onze bezwaren tegen soevereiniteits­overdracht (plenair) zou bespreken, eindigen we het jaar precies zoals de Raad van State vreesde: als een protectoraat van de Europese Commissie.

Hallo Europa

Dit begrotingsjaar is namelijk het eerste jaar waarin het begrotings­initiatief definitief is verschoven van het Nederlandse parlement – een van de oudste volksvertegenwoordigingen ter wereld – naar de Europese Commissie. Die gaf in november 2012 haar aanwijzingen (in Eurospeak ‘Annual Growth Surveys’ en ‘Annual Mechanism Reports’), kwam in maart 2013 met haar oordelen (‘In-Depth Reviews’), gaf in mei haar op maat gesneden advies (‘Country Specific Recommendations’) en keurde in november de langs deze lijnen uit­onderhandelde nationale begrotingen definitief goed. Daarmee is de ultieme democratische bevoegdheid bij de Europese Commissie komen te liggen. Op de website van de Europese Commissie is de rol van lidstaten gereduceerd tot ‘implementatie’: de lidstaten ‘nemen budgetten aan’, ‘bestuderen’ de oekazes van de Commissie, ‘bieden hun herziene plannen aan’ en ‘voeren’ vervolgens de door de Commissie geaccordeerde begrotingen ‘uit’. Duidelijkere taal voor hiërarchische onderschikking is niet denkbaar.

The show most go on

Op exact hetzelfde moment waarop alles uit de kast wordt getrokken om de Nederlandse burger te verblinden met de pracht en praal van de eigen geschiedenis hebben uw volksvertegenwoordigers zich als lammeren neergelegd bij wetgeving (‘two pack’, ‘six pack’) die het einde van het nationale begrotingsrecht inluidde en de trotse Nederlandse parlementaire democratie reduceerde tot een operettevoorstelling.

Olli Rehn ontving de sleutel van de poort van Nederland

Toen afgelopen juni Olli Rehn de sleutel van de poort van Nederland in ontvangst kwam nemen, werd in het Haagse een klein feestje gevierd. Uw volksvertegenwoordigers stonden erbij, keken ernaar en hieven ­vervolgens genoeglijk het glas – terwijl uw politieke grondrechten met voeten werden getreden. Er zijn geen woorden voor deze onachtzaamheid.

Burgerforum EU

Het wordt nog gekker. Sinds 2006 kunnen Nederlandse burgers via een zogenaamd burgerinitiatief een onderwerp op de parlementaire agenda plaatsen, mits het initiatief wordt gesteund door ten minste veertigduizend medeburgers en aan nog wat voorwaarden voldoet. Het Burgerforum EU dat verdere soevereiniteitsoverdracht in Europees verband wil onderwerpen aan een raadgevend referendum en begin dit jaar van start ging, wist in korte tijd deze drempel te halen en voldeed ook aan alle andere voorwaarden. Inmiddels staat het onderwerp al maanden op de rol van de Tweede Kamer en wordt het steeds weer uitgesteld. Het dreigde in week 51 aan de orde te komen, vlak voor Kerst, samen met een stuwmeer van andere onderwerpen: in de parlementaire bezemwagen dus. Het laatste nieuws is dat het op het nippertje over het kerstreces is heen getild en nu voor week 3 op de rol staat. De Kamer verheugt zich er echt op #not.