
Over de winnaars en verliezers van globalisering. Lees meer
Internationale handels- en investeringsverdragen als TTIP en CETA bevorderen de vrije handel tussen burgers, landen en continenten, leveren nieuwe banen op en geven het bedrijfsleven een impuls. Althans, dat is het idee. In werkelijkheid vinden de onderhandelingen achter gesloten deuren plaats en werken lobbygroepen hard om hun belangen veilig te stellen.
Er bestaan dan ook grote zorgen dat de verdragen niet de belangen van (EU-)burgers dienen, maar vooral die van grote ondernemingen. Wat zijn bijvoorbeeld de gevolgen voor de kwaliteit van ons voedsel? Ons energiebeleid? Gaat de belastingbetaler straks opdraaien voor claims van Amerikaanse multinationals als we chloorkippen en -eieren uit onze schappen weren? Of als we kerncentrales sluiten? Follow the Money zoekt het antwoord op die vragen.
De Eerste Kamer stemt over handelsverdrag CETA: wat staat er op het spel?
Nationale Nederlanden eist half miljard van Argentinië om nationalisering pensioenstelsel
Hoe Canada de Europese voedselveiligheid verwatert
De wereld bespreekt ISDS, critici vrezen betekenisloze hervormingen
Europese vrijhandelsverdragen: werk als wisselgeld
5 Vragen over het vrijhandelsverdrag tussen de EU en Japan
Tweede Kamer bepaalt: TTIP en CETA zijn geen controversiële onderwerpen
De econoom die het waagde aan TTIP te tornen
Hoe een halve huilbui ons aan CETA hielp
Trump stopt met handelsverdrag TPP, bedrijven bieden banen aan
ISDS: Nederland is en blijft een top-claimland
Een nieuw VN rapport bevestigt wat we al wisten: Nederland heeft een topklimaat voor bedrijven die in geheime procedures schadeclaims voor misgelopen omzet neerleggen bij - veelal - ontwikkelingslanden. De VN heeft een transparantieregister geopend. Minister Ploumens handtekening staat daar nog niet onder.
‘De meeste internationale investerings-verdragen staan toe dat de rechtszaken volledig in het geheim worden gevoerd’De VN houden een slag om de arm wat betreft de volledigheid van die informatie, want zo staat in het rapport: ‘De meeste internationale investeringsverdragen staan toe dat de rechtszaken volledig in het geheim worden gevoerd, het daadwerkelijke aantal ISDS-zaken is daardoor waarschijnlijk hoger.’ Om meer openheid in de ISDS-zaken te krijgen heeft de VN vorig jaar een transparantieregister opgezet.
Gevolgen voor regelgeving
ISDS wordt opgenomen in handels- en investeringsverdragen om onteigening van bedrijven door landen te voorkomen of om het mislopen van investeringen vanwege nieuwe regelgeving te claimen. Alleen bedrijven kunnen landen aanklagen. Het dreigen met een ISDS-rechtszaak door bedrijven zou volgens de Canadese hoogleraar Gus van Harten op zichzelf al te kunnen leiden tot zogenaamde regulatory chill of zelfs regulatory freeze. Hiermee wordt bedoeld dat nieuwe wetgeving wordt versoepeld of zelfs op de lange baan geschoven. Een ander probleem is dat deze zaken niet bij een normale rechtbank dienen, maar bij speciale arbitragetribunalen. Deze hebben een nogal schimmig karakter, omdat, zoals hierboven al aangegeven, de rechtszaken veelal niet in het openbaar plaatsvinden. De eerste vermelding van ISDS duikt op in een handelsverdrag tussen Duitsland en Pakistan uit 1959. ISDS-rechtszaken zijn echt een grote vlucht gaan nemen toen in 1994 NAFTA (handels- en investeringsverdrag tussen Mexico, Canada en de Verenigde Staten) in werking trad en de Energy Charter Treaty (ECT) werd afgesloten, een multilateraal samenwerkingsverdrag op energiegebied waarin ook investeringsbescherming is opgenomen. Een berucht voorbeeld naar aanleiding van het ECT is de zaak die energiegigant Vattenfall aanspande in 2012 tegen Duitsland vanwege de plotselinge beslissing van dat land om te stoppen met kernenergie na de ramp bij Fukushima. Vattenfall claimt in deze zaak 3,7 miljard euro.Nederland claimt het meest
In het World Investment Report 2015 zet de VN de laatste trends op ISDS gebied uiteen. Uit het rapport blijkt dat er in 2014 minder ISDS-rechtszaken werden gevoerd ten opzichte van 2013, dat waren er 42 in 2014 tegenover 59 in het jaar daarvoor. Het totale aantal ISDS-zaken sinds 1987 komt hiermee op 608.
Bron: World Investment Report 2015 - UNCITRAL
Bedrijven gebruiken wereldwijd de duizenden handelsverdragen die een ISDS-clausule hebben om aanspraak te maken op misgelopen investeringen. 99 landen hebben zich de afgelopen jaren moeten verdedigen tegen bedrijven. Daarbij zijn ontwikkelingslanden (60 procent), met als koplopers Venezuela en Bolivia, het vaakst aan de beurt. De meeste bedrijven die claims neerleggen bij nationale overheden zijn afkomstig uit ontwikkelde landen (83 procent). De Verenigde Staten en Nederland staan bovenaan deze lijst. Nederland heeft met veel landen investeringsverdragen en is en blijft daardoor het claimparadijs van Europa. Ook om die reden is ons land dus aantrekkelijk als thuishaven voor grote multinationals, niet uitsluitend door ons gunstige belastingklimaat voor buitenlandse bedrijven. In 2014 dienden Nederlandse bedrijven of in Nederland gevestigde postbusfirma’s de meeste claims in, zeven in totaal.
Bron: World Investment Report 2015 - UNCITRAL
Bedrijven winnen vaker
Het precieze aantal ISDS-zaken dat daadwerkelijk wordt gevoerd en gewonnen en welke bedrijven hiermee gemoeid zijn, is niet bekend. De VN geeft toe niet niet over alle informatie te kunnen beschikken vanwege geheime afspraken die landen maken over hun investeringsverdragen. Van het totale aantal zaken sinds 1987 die wel bekend zijn, is 27 procent gewonnen door bedrijven, 36 procent door landen en in 26 procent van de gevallen is er ‘overeenstemming bereikt tussen te partijen’. Wat blijkt? In de genoemde percentages zijn de vele zaken meegenomen die als ongegrond worden geclassificeerd of niet binnen de jurisdictie van de rechtbank vallen. Resultaat in zo'n geval: het land wint.van alle ISDS-rechtszaken die daadwerkelijk werden gevoerd, hebben bedrijven in 60 procent van de gevallen gewonnenDe VN wijst erop dat, van alle ISDS-rechtszaken die daadwerkelijk werden gevoerd en niet afgewezen, bedrijven in 60 procent van de gevallen hebben gewonnen. Winnen betekent dat het land een compensatiebedrag moet betalen. Zo is afgelopen jaar het duizelingwekkende bedrag van 46 miljard euro toegewezen aan de meerderheidsaandeelhouder van Yukos Oil in een zaak tegen Rusland. Interessant detail: Yukos was voor een belangrijk deel gevestigd in Nederland. Zo kon de grootaandeelhouder in het kader van ECT in Den Haag voor het Internationale Hof van Arbitrage een procedure starten tegen Rusland.
3 Bijdragen
Ko Pernicus
Waarom doet mij dat hieraan denken:
<i>"Overtuigd van zijn onschuld gaat Josef K. de strijd met het rechtssysteem aan. Hij komt terecht in een absurde wereld, waarin recht en rede lijken te wijken voor de macht en logica van een ondoorgrondelijke bureaucratie. Langzaamaan doordringt 'het proces' alle facetten van zijn vroegere leven als bankemployé. Na verschillende vruchteloze pogingen om ook maar enigszins greep te krijgen op zijn proces (K. komt er zelfs nooit achter waarvan hij beschuldigd wordt), geeft Josef K. toe. Gewillig laat hij toe dat op zijn 31e verjaardag het doodvonnis wordt uitgevoerd."</i>
jefcooper
Dat verklaarde zich onbevoegd.
Daarna zette de CIA een staatsgreepje op in Teheran, 1953.
Roy Mottahedeh, ‘The Mantle of the Prophet, Religion and Politics in Iran’, Oxford, 1985, 2000
VS marionet shah werd in 1979 verdreven.
Pas nu gaat de VS zoete broodjes bakken met Iran.
ISDS met ontwikkelingslanden is niet anders dan ouderwets kolonialisme.
Eduardo Galeano, 'Open Veins of Latin America', Five centuries of the pillage of a continent', 1971, 2009, Londen.
De volgende VS koloniale aanwinst is EU.
Hoe kwam Yukos aan dat vermogen ?
Voormalige USSR staatsbedrijven gekocht voor een appel en een ei ?; met buitenlandse hulp ?
Hilterman
Deze hele toestand inclusief het TTIP verdrag werkt alleen in het voordeel van multinationals.
De burger trekt altijd aan het kortste eind, zie de eerste reactie.