‘Nee, ik kan u niet doorverbinden met de bestuurder, wij zijn alleen maar een administratiekantoor,’ zegt de receptioniste van het Haagse belastingadvieskantoor Broers & Macdonald. Ook op de rest van onze vragen – zoals waarom de website van het kantoor offline is – komt geen antwoord: ‘Nee, nee, ik kan u daar helaas ook geen informatie over geven.’

De gezochte bestuurder is John Willekes Macdonald. De reden: Macdonald kreeg afgelopen zomer de bestuurlijke leiding over een gigantisch Venezolaans olieveld aan de Orinoco-rivier. Althans, op papier.

Want John Willekes Macdonald is bestuurder van een eind augustus opgezette Nederlandse bv die de directie voert over het olieveld. De bv, Inversiones Petroleras Iberoamericanas geheten, is op haar beurt weer in handen van een in Den Haag gevestigde Stichting Administratiekantoor (STAK) met dezelfde naam. Wie de eigenaren van de STAK – en daarmee in feite van het olieveld – zijn, is vooralsnog onduidelijk: ze zijn vakkundig afgeschermd en gaan verder schuil achter bedrijven op de Britse Maagdeneilanden en Cyprus.

‘Illegale deal’

Afgelopen juli ging de stichting administratiekantoor een 25-jarige samenwerking aan met het Venezolaanse staatsoliebedrijf Petróleos de Venezuela SA (PDVSA) voor de exploitatie van het Junín 10-olieveld. Dit olieveld is gelegen in een van ’s werelds grootste oliegebieden: de zogeheten Orinoco Belt. De Nederlandse stichting administatiekantoor kreeg 40 procent van de aandelen in de joint venture genaamd Petrosur in handen; de rest behoort aan een dochteronderneming van het staatsoliebedrijf.

De locatie van het Junín 10-olieveld.

Persbureau Reuters wijdde vorige week een kort nieuwsbericht aan de mega-oliedeal en wees daarbij op de Nederlandse link. In Nederland bleef de transactie vooralsnog echter onder de radar. In Spaanstalige media als El Mundo heeft de deal wél al tot ophef geleid. De reden daarvoor is het feit dat de Venezolaanse president Nicolas Maduro het olieveld op eigen houtje – tegen de grondwet in – aan de Nederlandse vennootschap heeft verkocht. 

Dat zit zo: volgens de grondwet moeten alle oliedeals door het parlement – op dit moment in handen van de oppositie – goedgekeurd worden. Eerder dit jaar zette president Maduro het parlement echter op dubieuze wijze buitenspel; de transactie heeft dan ook geen goedkeuring verkregen.

Een hoge medewerker van Julio Borges, de voorzitter van het Venezolaanse parlement, bestempelde de joint venture als ‘illegaal en on-grondwettelijk’. Tegen het olievakblad Argus Media ging hij nog een stap verder: ‘Alle investeringen en leningen die via Petrosur met geheime buitenlandse partners gemaakt worden, zullen worden verworpen.’

Eigenaren afgeschermd

Het is niet duidelijk hoeveel de Nederlandse stichting administratiekantoor heeft betaald voor haar aandeel in het Junín 10-olieveld. De olieproductie is in 2013 al op gang gekomen; het olieveld bevatte destijds maar liefst 10,5 miljard vaten olie. Op dit moment bedraagt de verwachte productie zo’n 200 duizend vaten olie per dag. Toen het Franse olieconcern Total in 2013 wilde instappen, werd er gesproken over een investering van in totaal 25 miljard dollar – maar die deal ging uiteindelijk niet door.

Wie er precies achter de stichting administratiekantoor zit, blijft ook onduidelijk. De nieuwe eigenaar (of eigenaren) hoeven dankzij de Nederlandse constructie niet openbaar te worden gemaakt. Een zoektocht in de Nederlandse Kamer van Koophandel wijst uit dat Inversiones Petroleras Iberoamericanas pas op 19 april 2017 is opgericht.

Saillant detail: de Venezolaanse ambassade zat in hetzelfde pand als de bv en STAK van Willekes Macdonald gevestigd

Doordat de vennootschap in handen is van een STAK, valt niet te achterhalen wie de daadwerkelijke investeerders zijn. Ook de directie van de STAK is grotendeels afgeschermd: die bestaat uit de Venezolaanse advocaat Javier Garrido Lingg en een vennootschap op de Britse Maagdeneilanden. Van die laatste zijn de aandeelhouders niet bekend.

De enige Nederlander die blijkbaar een rol speelt in deze Oerhollandse vennootschappelijke constructie, is John Willekes Macdonald. Hij is verbonden aan het Haagse belastingadvieskantoor Broers & Macdonald en het daaraan gelieerde trustkantoor ITPS Group. Zijn kantoor is gevestigd op de Nassaulaan 2A in Den Haag; ook de bv en de STAK staan op dat adres geregistreerd.

Saillant detail: in hetzelfde pand, op nummer 2, zat tot 2014 de Venezolaanse ambassade gevestigd – het gebouw fungeert nog altijd als archiefopslag. Op nummer 2A is naast het trustkantoor ook een ‘papierwinkel’ gevestigd; sterker, volgens het Handelsregister van de Kamer van Koophandel staan er op het bewuste adres meer dan driehonderd bedrijven ingeschreven. Daaronder bevinden zich bedrijven als Orinoco Mining & Resources BV; Metinvest Holding, een staal- en mijnbouwconglomeraat dat in handen is van een van de rijkste mannen van Oekraïne, multimiljardair Rinat Achmetov, en twee holdings van de zoon van de Oekraïense ex-president Viktor Janoekovitsj. 

Spelen met vuur

Wie de Nederlands-Venezolaanse route heeft ingesteld, is ook nog onbekend. John Willekes Macdonald was niet bereid om vragen over zijn rol te beantwoorden. De namen van Macdonald en zijn collega Jacob Broers doken overigens begin dit jaar op in Spaanse media zoals El Mundo vanwege hun mogelijke rol in het Spaanse corruptie-dossier rondom familieleden van de Catalaanse ex-president Jordi Pujol. Ze lijken hier opnieuw verwikkeld te raken in een hoofdpijndossier.

De dealmaker, president Maduro, ligt internationaal steeds meer onder vuur

Ook de dealmaker, president Maduro, ligt internationaal steeds meer onder vuur. De Spaanse regering pleit bijvoorbeeld pleit al enige tijd voor Europese maatregelen tegen Maduro en zijn regering; ook de Verenigde Staten hebben al een aantal (financiële) sancties getroffen. Het importeren van Venezolaanse olie is op dit moment nog toegestaan, maar begin november hield de Argentijnse president Mauricio Macri bij zijn bezoek aan de Verenigde Staten al een pleidooi om daar verandering in te brengen.

Het heeft er alle schijn van dat de Nederlandse vennootschap, het vennootschapsrecht en de fiscale wetgeving doelbewust worden gebruikt om de kopers van het olieveld buiten zicht te houden. Wie zijn zij? Deze soap eindigt vooralsnog met een cliffhanger.