
© ANP-Archief
Een goed gesprek over de Europese Unie komt maar niet van de grond. Follow the Money wil daar verandering in brengen. Samen met jou. Wat willen we met Europa? Dit dossier is een eerste aanzet voor een gesprek over een andere Europese Unie. Lees meer
Iedereen heeft er een mening over, maar een echt gesprek over de Europese Unie wordt nauwelijks gevoerd. En dat is jammer, want het voortbestaan van de Unie is niet zo vanzelfsprekend als het ooit was. Niet alleen de eenheidsmunt euro wankelt, het hele Europese project zelf dreigt als een kaartenhuis ineen te zakken. Het uiteenvallen van de EU zou enorme gevolgen voor elke Nederlander – en elke Europese burger – hebben. Die angst lijkt politici en beleidsmakers te verlammen. Discussies over de EU worden doodgeslagen met apocalyptische visioenen, van zowel voor- als tegenstanders.
Tegelijk is het duidelijk dat dit niet het Europa is waarvan gedroomd werd. Europese samenwerking blijkt in de praktijk vaak een ondoorzichtig spel van lobby's en achterkamertjespolitiek. De parlementaire controle daarop is gebrekkig. 'Brussel' is bijna synoniem geworden met bureacratie, spilzucht, gesjoemel, bemoeizucht, zelfverrijking en zelfs corruptie.
Bij veel burgers in alle lidstaten leeft het gevoel dat de voordelen van de Unie niet langer opwegen tegen de nadelen. Dat zij in wezen niet zoveel aan de EU hebben en dat het een moloch is die over hun identitieit heenwalst. Een Unie die de economische voordelen vooral sluist naar grote ondernemingen. 'Een verzorgingsstaat voor multinationals', zoals onze columnist Christiaan Vos dat noemde.
Is het mogelijk om de EU op zo'n manier te hervormen dat niet grote, multinationale ondernemingen het meest profiteren van de Europese samenwerking – maar de Unie de belangen van de Europese burger dient? Zo ja, hoe dan? En zo nee, hoe gaan we dan wél verder? Daarover willen we op Follow the Money samen met jou een constructief gesprek voeren. We willen dat doen met behulp van ons panel Europa, wat nu? Op die plek zullen we je onder meer vragen stellen en kunnen we het gesprek met elkaar voeren.
Elk land zou een referendum moeten houden over een EU-exit
Jean-Claude Junckers voorbarige vergezichten
Nieuw Europees btw-plan schrikt fraudeurs niet af
Het einde van de euro begint in Rome
Wat eurosceptici kunnen leren van de Yuexit
Geachte Europese Commissie, ik ben boos!
Je vraagt je af in welk universum deze lieden leven
Vooral Duitse burgers zijn gelukkig met de Europese Unie
Als europarlementariërs historicus gaan spelen
Volop Europese schijnoplossingen tegen de jeugdwerkloosheid
Verlaten eurozone stelt Nederland voor een helse keuze
In zijn serie over de eurozone staat Edin Mujagic stil bij iets wat economen de onmogelijke drie-eenheid noemen. Wat voor inzichten verschaft dat concept ons in de discussie over de vraag of Nederland wel of niet uit de euro moet treden?
Hét argument dat ik vaak hoor waarom Nederland uit de eurozone zou moeten treden en de gulden terug zou moeten brengen, is dat ons land zo zijn eigen monetair beleid, afgestemd op de noden van de Nederlandse economie en maatschappij, moet voeren. Dit impliceert uiteraard dat het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) nadelig is voor Nederland, iets wat ik overigens onderschrijf. Maar zoals ik in mijn eerdere bijdragen heb geschreven: we moeten in dit soort discussies de realiteit nooit uit het oog verliezen. De onmogelijke drie-eenheid is zo’n reality check.
Monetaire soevereiniteit is één van de drie elementen van die drie-eenheid. De andere twee zijn een vaste wisselkoers en vrij kapitaalverkeer. De onmogelijke drie-eenheid zegt dat de centrale bank van een land op elk gegeven moment slechts twee van die drie doelstellingen kan bewerkstelligen, maar nooit alle drie tegelijkertijd. Als land moet je dus steeds kiezen welke doelstelling je wilt laten vallen.

Voordat we verder gaan, zal ik eerst kort laten zien waarom het onmogelijk is én monetair soeverein te zijn én een vaste wisselkoers te hebben én kapitaalverkeer vrij te laten. Stel dat de rente in de wereld en ons fictief landje 10 procent bedraagt. Om de economische groei in eigen land te stimuleren, verlaagt de centrale bank de rente in eigen land ineens naar 5 procent. Wat zou er dan gebeuren? Beleggers zouden massaal geld komen lenen in zo’n land om vervolgens dat geld, na het omgewisseld te hebben in een andere munt, elders uit te lenen of weg te zetten op een spaarrekening á 10 procent. Dit is wat economen een carry trade noemen.
Wanneer het aanbod van een valuta de vraag overtreft, gaat de waarde van de munt omlaag
Het gevolg voor het land in kwestie is dat de waarde van het eigen munt behoorlijk zou dalen. Immers, op de internationale valutamarkt komt er ineens erg veel aanbod van de munt van ons voorbeeldland zonder dat de vraag ernaar stijgt. Een van de basiswetten van de economie, die van vraag en aanbod, leert ons dat wanneer het aanbod (van in dit geval een valuta) de vraag overtreft, de waarde van die munt omlaag gaat. Dat betekent na enige tijd stijgende inflatie, iets wat de centrale bank alleen kan voorkomen door de rente te verhogen. Maar dát is nou precies wat de bank niet wil doen. Immers, die heeft de rente juist verlaagd om economische groei aan te jagen!
Vechten tegen de bierkaai
Is er dan geen andere mogelijkheid? Die is er wel, sterker nog, er zijn er twee. Om te beginnen kan de centrale bank van het land de rente gewoon op 5 procent houden en op de valutamarkt interveniëren om de waarde van de eigen munt stabiel te houden. Zoals ik al aangaf, die waarde gaat omlaag omdat het aanbod de vraag overtreft. Als onze centrale bank er echter voor zorgt dat de vraag óók stijgt, kan de wisselkoers gewoon stabiel blijven ook al is de rente in ons land de helft van de wereldrente.
Het probleem is echter dat die aanpak haast per definitie geen lang leven is beschoren. Onze centrale bank zou namelijk, om de koers stabiel te houden, op de valutamarkt de eigen munt moeten kopen en dus zijn voorraden buitenlandse valuta’s moeten verkopen. Die laatste zijn echter beperkt; vroeg of laat zullen ze opraken en op dat moment zal de wisselkoers alsnog zakken.
De tweede mogelijkheid de wisselkoers stabiel te houden en monetair soeverein te zijn zónder door eigen voorraad buitenlands geld heen te raken en zónder de rente terug omhoog te moeten brengen, is door vrij verkeer van kapitaal aan banden te leggen. Als onze centrale bank het overmaken of zelfs fysiek meenemen van geld uit het land verbiedt, kunnen eerdergenoemde beleggers niet goedkoop lenen door het geld naar het buitenland te brengen waar het 10 procent rendeert. Op die manier komt er ook geen neerwaartse druk op de wisselkoers. De prijs die wordt betaald is echter dat handel met andere landen ineens zeer bureaucratisch wordt en bedrijven dat dus veel geld gaat kosten, met alle gevolgen van dien voor de werkgelegenheid en economische groei — de zaken waar het eigenlijk allemaal om ging.
Strenge kapitaalcontroles
Wat het bovenstaande ons leert, is dat een land dat monetair soeverein wil zijn, moet kiezen tussen óf daarnaast een vaste wisselkoers voor zijn munt te hebben en kapitaalverkeer aan banden leggen óf kapitaalverkeer niets in de weg leggen en de wisselkoers vrij te laten. Dit is in feite de keuze die Nederland zou moeten maken als ons land uit de euro zou stappen.
Het is een helse keuze. Voor een zeer open maar kleine economie als de Nederlandse, is een stabiele wisselkoers ten opzichte van de munt van de belangrijkste handelspartner een must. Onze monetaire geschiedenis laat duidelijk zien hoe belangrijk een stabiele waarde van de gulden ten opzichte van bijvoorbeeld de Duitse mark, vroeger voor Nederland is geweest.
Een stabiele wisselkoers ten opzichte van de munt van de belangrijkste handelspartner, is voor Nederland een must
Het tweede deel van de onmogelijke drie-eenheid die Nederland nodig heeft, is dus de vaste wisselkoers. Maar dat zou betekenen dat de slagbomen omlaag moeten voor kapitaalverkeer. Abstract? In de praktijk houdt dat in dat geld overschrijven naar het buitenland of guldens wisselen voor euro’s, dollars of welke andere munt dan ook, streng aan banden wordt gelegd. Wordt aan de grens dan streng gecontroleerd of we niet massaal guldens het land uit smokkelen? Wellicht, maar men kan ook zeggen dat dat niet hoeft. De kans is namelijk groot dat men in het buitenland de guldens niet zal willen aannemen. Nederlandse beleggers kunnen in zo’n omgeving veel lastiger beleggen in het buitenland. Voor grote spelers, zoals onze pensioenfondsen, kan dat een enorme ramp zijn met catastrofale gevolgen voor onze pensioenen. Zij zouden dan namelijk veel minder kunnen diversifiëren met hun beleggingen, wat de rendementen, waar het leeuwendeel van onze pensioenen vandaan moet komen, erg kwetsbaar zou maken en dus in gevaar zou brengen.
Klinkt het bovenstaande u erg onaannemelijk in de oren? Nederland en strenge kapitaalcontroles, het zal de meeste mensen voorkomen als sciencefiction. Wist u echter dat zeer strenge kapitaalcontroles, met behoorlijke straffen op het niet naleven ervan, in Nederland nog niet zo lang geleden de gewoonste zaak van de wereld waren? Na de Tweede Wereldoorlog was geld overmaken vanuit Nederland naar andere landen niet alleen erg duur, vaak was het maar beperkt mogelijk — of zelfs volstrekt onmogelijk. En daar waar het — beperkt — mogelijk was, moest De Nederlandsche Bank (DNB) eerst het groene licht geven. Voor elke transactie afzonderlijk.
Maar het was niet alleen geld overmaken naar het buitenland waar strenge regels voor golden. Iedere Nederlander van 14 jaar en ouder mocht per jaar maximaal 400 gulden aan buitenlands geld kopen, en dat ook pas nadat hij een briefje met daarop de toestemming van DNB kon overleggen. In 1956 werd dat, voor een paar valuta’s, uitgebreid naar 1000 gulden per persoon per jaar en voor de aanschaf van die beperkte hoeveelheid was nog steeds een vergunning nodig. DNB bepaalde hoeveel geld de Nederlanders met zijn allen per jaar mochten omwisselen. Iedere aanvraag kwam in een pot terecht en DNB bepaalde bij loting wie wel en wie geen deviezen kreeg.
Buitenlands geld op zak hebben zonder het bezit te kunnen verantwoorden met een vergunning van DNB was strafbaar. Gedogen bestond toen niet in Nederland: als iets strafbaar was, dan werd het ook bestraft — en flink ook. In Amsterdam trof de politie bijvoorbeeld in die tijd eens een straathandelaar aan met 2 Britse ponden op zak waarvan hij de afkomst niet kon verantwoorden. Ook al ging het maar om een beperkt bedrag, de man kwam er niet met een waarschuwing vanaf: hij kreeg drie weken gevangenisstraf.
Handel met bedrijven uit het buitenland was voor Nederlandse bedrijven verboden — dat wil zeggen, verboden zonder een toestemming van DNB — als er vreemd geld aan te pas kwam. Om alle aanvragen te beoordelen, kwam er bij DNB een speciale afdeling, het Kantoor deviezenvergunning. Op een gegeven moment werkte ruim de helft van alle DNB-werknemers op die afdeling. Pas in de loop van de jaren ’70 en ’80 verdwenen langzaam de barrières op de kapitaalmarkt. Het is geen toeval dat in dezelfde periode Nederland besloot zijn gulden te koppelen aan de Duitse mark: hier is, zonder dat men dat doorhad, de onmogelijke drie-eenheid duidelijk zichtbaar. Nederland wisselde zijn monetaire soevereiniteit met een vaste wisselkoers in voor een stelsel waarin de waarde van de gulden stabiel bleef, maar het land nu vrij kapitaalverkeer omarmde ten koste van monetaire autonomie.
"De economische wetten zijn onverbiddelijk: alle drie de doelstellingen samen realiseren, gaat niet. En denk niet dat het niet eerder geprobeerd is"
Opties
Terug naar het hier en nu en de discussie over Nederland in de euro. Als ons land uit de gemeenschappelijke munt wil treden, dan zijn de opties voor Nederland als volgt:
- Monetair soeverein met vrij kapitaalverkeer, maar met een zwevende wisselkoers.
- Stabiele wisselkoers met vrij kapitaalverkeer, maar niet monetair soeverein.
- Monetair soeverein met een stabiele wisselkoers, maar zonder vrij verkeer van kapitaal.
Omdat het verlaten van de eurozone monetaire soevereiniteit impliceert, valt optie 2 af. Aangezien onze monetaire geschiedenis laat zien dat een stabiele koers van de gulden onontbeerlijk is voor onze welvaart, valt optie 1 ook af en blijft optie 3 over: stabiele wisselkoers, monetair soeverein, maar zonder vrij verkeer van kapitaal, met alle gevolgen van dien voor onze economie.
De Aziatische crisis van 1997-2000 is het gevolg van een poging tot realisatie van alles tegelijk
De economische wetten zijn onverbiddelijk: alle drie de doelstellingen samen realiseren, gaat niet. Twee wel, maar niet alle drie. Dus kiezen maar. En voor wie zich toch stiekem afvraagt: maar als Nederland nou eens probeert van die onmogelijke drie-eenheid een mogelijke drie-eenheid te maken? Denk niet dat het niet eerder is geprobeerd. Het waren bijvoorbeeld de Aziatische landen die in de loop van de jaren ’90 hun munten vastgekoppeld hielden aan de dollar, vrij kapitaalverkeer toestonden én een monetair beleid onafhankelijk van de Fed voerden — dat wil zeggen, de rente was veel hoger om de geloofwaardigheid van de koppeling aan de dollar af te dwingen. Dit zorgde ervoor dat beleggers uit de hele wereld toestroomden met hun geld. Investeren in een Aziatisch land was namelijk veilig én lucratief: lucratief door de hoge rente en hoge economische groei en veilig omdat er geen wisselkoersrisico bestond door de koppeling aan de dollar en omdat, bij onraad, geld binnen één seconde terug naar eigen land kon vloeien (vrij verkeer van kapitaal). Dat ging een tijdlang goed. Zó goed dat die Aziatische landen kapitaalverkeer met het buitenland steeds vrijer maakten. Totdat dat te ver ging en de onmogelijke drie-eenheid zijn naam waarmaakte. Er ontstond paniek, buitenlandse beleggers namen de benen met hun geld. Om die kapitaaluitstroom te voorkomen, verhoogden de centrale banken de rentes. Toen dat tevergeefs bleek, verboden ze kapitaalvlucht. Het vrije kapitaalverkeer was niet meer. Het gevolg van dat alles was wat we tegenwoordig de Aziatische crisis van 1997-2000 noemen, iets wat in dat werelddeel zeer diepe sporen heeft nagelaten.
Toch maar kapitaal vrij laten stromen en de waarde van de gulden vastklinken aan de Duitse munt, wat bij het verlaten van de eurozone de euro zou zijn? Wat is dan het punt van het terugbrengen van de gulden? Nederland zou door de koppeling aan de euro in feite nog steeds de euro hebben, alleen zouden de bankbiljetten er anders uitzien en formeel zou de naam anders luiden. Bij deze conclusie zijn overigens twee belangrijke kanttekening te maken, waarop ik bij een volgende gelegenheid zal ingaan.
9 maart: een Gepeperd Gesprek
Het gesprek over de toekomst van de Europese Unie is het belangrijkste dat er op dit moment in ons deel van de wereld bestaat. En toch wil het maar niet van de grond komen. Dat is vreemd: de onvrede over de EU is immers groter dan ooit. Het Europa van nu lijkt alleen nog maar over markt te gaan en schiet democratisch en bestuurlijk tekort. Er moet iets gebeuren, maar wat? Is er ook een ánder Europa denkbaar? Tijd voor een gepeperd gesprek.
Op donderdag 9 maart brengt Follow the Money Wim Boonstra, chef-econoom van Rabobank, journalist Hella Hueck, filosoof/fiscalist Christiaan Vos en Europa-specialist van D66 Kees Verhoeven samen met de altijd goedgebekte FTM-hoofdredacteur Eric Smit. Het doel: het eens stevig over de toekomst van Europa hebben. Save the date en verzeker je nu van een ticket!
40 Bijdragen
piterkamp 4
En toen ?
Het is natuurlijk een waarheid als een koe dat je in economie niet alles kunt hebben, terecht maakte lang geleden Fritz Behrendt een cartoon van een vakbonds demonstratie met de borden 'hogere lonen' én 'lagere prijzen'.
Niet rationeel weerlegd kan worden dat sinds de euro er is de landen met euro niet meer het economisch, en ook sociaal, beleid kunnen voeren wat die landen zouden willen.
Vaste, moet zijn, min of meer vast, ook in de slang tijd waren die niet vast, 3% schommeling kon, toch klapte ook die slag één of twee keer, wisselkoersen zijn inderdaad leuk voor handel, maar passen niet bij landen die vele tientallen jaren, soms een eeuw, gewend waren door devaluaties en munthervormingen overeind te blijven.
Dat is het euro probleem, de illusie dat Grieken snel Duitsers zouden worden blijkt een illusie.
Vrij kapitaalverkeer is ook zo'n koe die heilig is geworden.
Het bestaat pas sinds 1997, toen velen het probeerden tegen te houden, omdat regeringen zich daarmee uitleverden aan banken.
De Duitse minister Lafontaine was één van de felle tegenstanders.
Juist in economie zijn geloven, dogmatische, een tautologie, dodelijk.
Om misverstanden te voorkomen, ik denk dat wij strikt economisch gezien best de EU en de euro kunn.en verlaten, maar de te verwachten Brusselse wraakacties maken dat praktisch onmogelijk.
We zullen moeten wachten tot er meer schapen over de dam zijn, of zorgen dat we met een kudde mee kunnen.
http://www.bfmtv.com/politique/selon-un-sondage-opinionway-marine-le-pen-arriverait-en-tete-avec-27percent-des-voix-au-premier-tour-1115999.html
Mocht Marine toch de tweede ronde gaan winnen, dan is de Franse keuze gemaakt
Pieter Jongejan 7
Vindt er dan carry trade plaats, zoals Mujagic beweert? Niet onwaarschijnkijk is dat beleggers uit de hele wereld hun geld dan naar Nederland brengen, waardoor de koers van de geherintroduceerde gulden gaat stijgen en onze handel en industrie gaat bedreigen. Is dat gevaar te bezweren? Het antwoord is ja. DNB kan onbeperkt goud of andere waardevaste grondstoffen (voor de smartphones) opkopen en daar de kluizen van DNB mee vullen. Dan kan de koppeling met de dollar en de gestripte euro min of meer gehandhaafd blijven. Is dit realistisch? Ja, want kijk maar naar Zwitserland. De export-en importquote ligt daar vrij stabiel op ongeveer 62% en 51% van het BBP., terwijl de Zwitserse frank in de afgelopen jaren fors in waarde is gestegen. Hierdoor is de koopkracht van de Zwitsers het sterkst gestegen van alle Westerse landen. Het voorbeeld van Mujagic is niet representatief voor landen met een overschot op de betalingsbalans en dus een concurrerend kostenniveau. Bij een Nexit zou dus gekozen moeten worden voor voorbeeld 1. Zwitserland laat zien dat het combineren van monetaire souvereiniteit, vrij kapitaalverkeer en een zwevende wisselkoers ook op langere termijn heel aantrekkelijk is. .
piterkamp 4
Pieter JongejanOnder de veronderstelling van vrij kapitaalverkeer.
Het is zo dat ook bij de strengste regelingen daartegen er toch kapitaalverkeer plaatsvindt, het voorbeeld China toont dat aan, ook Franrijk tussen beide wereldoorlogen, maar dat sluip kapitaalverkeer is toch van veel minder invloed dan vrij kapitaalverkeer.
Pieter Jongejan 7
piterkampJan Smid 8
Pieter JongejanEn nee, ik geloof niet dat het beter gaat in Afrika als wij grond gaan opkopen en daar ook gezondheidsprojecten gaan organiseren geloof ik niet dat het beter . wamt er is m.i. teveel sprake van een afwachtende houding. Daarnaast is er corruptie, terreur, stammenoorlogen en de Islam.
Pieter Jongejan 7
Jan SmidWat de corruptie, terreur, stammenoorlogen en islam betreft kun je ook in Italië en de OekraIne terecht.
Het gaat er zowel in Afrika als Europa om systemen te introduceren waarbij iedereen erop vooruit gaat. Win/win in plaats van win/loose. Dat werkt. Daar ben ik door jarenlange ervaringen in het buitenland achter gekomen. Van een kale kip kun je niets plukken als je begrijpt wat ik bedoel.
Morgen vlieg ik naar Nigaragua. Benieuwd wat ik daar aantref..
Jan Smid 8
Pieter JongejanJe ziet wat er is gebeurd in Zimbabwe, dat land is failliet. Terwijl datzelfde land dat vroeger Rhodesië heette, de graanschuur was van Afrika, en zelfs de zwarten nota bene een klein stukje grond hadden waarop ze producten voor zichzelf konden verbouwen, want de kennis kregen ze van hun baas en ook de ingrediënten konden ze kopen. Nu hebben ze niets meer,omdat de know how weg is en het land door en door corrupt en failliet is, en dat allemaal door één man.
Edin Mujagic 4
Pieter JongejanPieter Jongejan 7
Edin MujagicDe Zwitserse frank is in de periode 2010-2015 in waarde gestegen. Dit heeft geleid tot een zeer bescheiden daling van de exportquote in duurdere Zwitserse Franken van 64,2% in 2010 tot 62,9% in 2015. De importquote daalde opvallend genoeg ook van 53,5% in 2010 tot 51,2% in 2015. De veel duurdere Zwitserse Frank heeft dus niet, ik schrijf niet, tot hogere importen geleid, maar tot een groei van de Zwitserse binnenlandse economie. (bron gegevens oecd.gdp.stat). Kortom de praktijk is anders dan jouw theorie veronderstelt. De verklaring is volgens mij dat het goedkope geld en de lagere wisselkoers, die daarvan het gevolg is lui maakt. Waarom zouden grote internationale multinationals (zoals Unilever of Nestlé) zich nog inzetten voor een groei van de arbeidsproductiviteit met alle risico's vandien als ze concurrerend kunnen blijven door middel van een lagere wisselkoers? De groei van de arbeidsproductiviteit en de introductie van nieuwe spraakmakende producten moet komen van de kleine innoverende bedrijven uit de binnenlandse sector. Die vormen de motor van de economie en niet de luie ingeslapen grote multinationals die zich voornamelijk bezig houden met het verdedigen van hun marktaandeel. Dat is wat ik uit de verrassende cijfers voor Zwitserland opmaak.
Jean Wanningen 6
Pieter JongejanZie ook: https://www.ftm.nl/artikelen/zijn-we-beter-af-met-de-gulden?share=1
Quote: "Mark Rutte c.s. zouden echter direct roepen dat de Nederlandse exportproducten dan ook duurder worden in vergelijking met vergelijkbare producten geproduceerd in het buitenland, hetgeen het Nederlandse productie- en exportvolume zou (kunnen) aantasten. De vraag is echter of, en zo ja in welke mate, dat inderdaad zou gebeuren. Gelet op de hoge kwaliteit en het innovatieve gehalte van de Nederlandse (export)producten (zie bijvoorbeeld hier) zal een evenwichtige (dus hogere) wisselkoers van de nieuwe Nederlandse gulden onze export en daarmee ons exportgerelateerde bbp slechts in geringe mate aantasten. Bovendien bestaat de Nederlandse export voor een belangrijk deel uit zogenoemde wederuitvoer, met slechts een beperkte Nederlandse toegevoegde waarde, hetgeen betekent dat een hogere wisselkoers van de nieuwe Nederlandse gulden voor buitenlandse kopers dus slechts een geringe prijsstijging met zich zou meebrengen. Het lijkt er dan ook sterk op dat de pijn van een sterke nieuwe Nederlandse gulden reuze zal meevallen. Uitsluitend de zeer beperkte groep aandeelhouders van de sterk winstgevende exporterende bedrijven zullen een klein beetje moeten bloeden, en genoegen moeten nemen met een iets minder hoge winstuitkering."
Groet,
Jean
Jan Smid 8
Edin MujagicWim Verver
Edin MujagicRoland Horvath 7
NL heeft niet te klagen over de euro. Wel over het kinderachtige gekrijs van de Minister President MR: "Geen NL euro naar Griekenland". NL is ontevreden over de euro en het is een overschot land. En is de waarde van de euro tegenover andere valuta als de dollar te laag voor NL. Als de waarde van de euro hoger is, zal de export dan stijgen in waarde of dalen in hoeveelheid en in waarde nagenoeg constant blijven.
De EU is voor het overige één hoop domme en doffe ellende zonder einde bvb met de valse, nodeloze en rampzalige bezuinigingen politiek, die ten doel heeft de Sociale Zekerheid SZ volledig af te bouwen door de overheden in moeilijkheden te brengen door dat ze aan meerdere eisen moeten voldoen.
Een zwevende wisselkoers is geen hinder voor de handel in goederen en in kapitaal, maar vanouds bestaat een irrationele afkeer van zwevende wisselkoersen. Relatief vaste wisselkoersen hebben niet de voordelen die er aan worden toegedicht.
De driehoek: vaste wisselkoersen/ vrij kapitaal verkeer/ soevereiniteit degradeert tot een lijnstuk want vaste wisselkoersen bestaan niet, ze zijn niet continu veranderlijk, ze veranderen maar af en toe. Dat doet zich voor als de nieuwe gulden aan de euro gekoppeld is met vrij kapitaalverkeer. Een voordeel: Een ontwaarding van de euro bvb door overdreven geldcreatie kan eenvoudig te niet gedaan worden via een revaluatie van de gulden. Maar welke zijn de andere voordelen. Die zitten in de fantasie van velen, in het infantiele gekrijs van Mark Rutte en in de valse door de VS gesponsorde propaganda van Geert Wilders en zijn joods christelijke anti moslim en anti Islam partij, de PVV, de Partij Voor de Vrijheid, die als doel heeft de EU te destabiliseren en te laten verknechten door de VS. De PVV, de Partij voor de Verknechting door de VS. Van monetaire politiek hebben Rutte en Wilders geen kaas gegeten, van extreem rechts gestook en neoliberalisme des te meer. En van oeverloos gezwets.
piterkamp 4
Roland HorvathEn de bezuinigerij van de afgelopen jaren dan?
Joeg die niet de werkloosheid op ?
En wat is de irrationele afkeur van veranderende wisselkoersen ?
Het lijkt mij uiterst rationeel zorg te hebben over hoeveel geld ik krijg voor wat ik naar het buitenland heb verkocht, of over of ik daar straks nog kan verkopen.
Niet voor niets deed Keynes z'n uiterste best vaste wisselkoersen voor elkaar te krijgen, Bretton Woods.
Toch klapte ook die illusie, net als de illusie euro nu op sterven na dood is.
Roland Horvath 7
piterkampDat is goedgekeurd door de regeringen en parlementen van de eurozone en het EU parlement. De bezuinigingen en begrotingspolitiek illustreert de totale onbekwaamheid, domheid en het gebrek aan elementaire kennis van economie van de politici in het EU bestuur en in de staten. Toppunten van dat gebrek aan beschaving zijn twee coryfeeën van de eurogroep Wolfgang Schäuble, DE, jurist en Jeroen Dijsselbloem, NL, ingenieur in landbouw economie, beter bekend als Boer D.
Nota bene. De ervaring leert dat het in het algemeen onmogelijk is aan EU politici uit te leggen dat de EU er aan gaat met de bezuinigingen. Het einde van de EU is nabij en de genoemde economie analfabeten bougeren niet.
Jan Willem de Hoop
Namelijk dat we alleen kunnen kiezen, om welke goede of slechte reden dan ook, of we in EU en euro blijven of dat we er uitstappen. Dus zonder dat we in voldoende mate weten wat het alternatief is of zal zijn, zonder dat duidelijk is, wat we er voor terug krijgen.
Als Nederland die keuze maakt eruit te stappen, weten we bijvoorbeeld ook niet of de EU en euro zal blijven voortbestaan met (voldoende) andere landen.
Betekent dit dan dat je niets moet doen? Niet moet nadenken over alternatieven? Nee zeer zeker niet.
Als Nederland een eigen keuze wil maken is de keuze alleen doorgaan met EU en euro zonder duidelijk toekomstperspectief of stoppen met EU en euro zonder duidelijk toekomstperspectief.
Een andere, betere, optie is dat EU bereid is, of dat landen dit afdwingen, een aantal scenario's uit te werken onder welke voorwaarden landen binnen de EU - euro kunnen of mogen blijven of onder welke voorwaarden landen kunnen en mogen uittreden.
Waarbij dan nog varianten van belang zijn, zoals wat als meerdere landen kiezen voor blijven in EU - euro of uittreden.
Als er voraf voorwaarden zijn / waren voor toetreding EU - euro dan dienen deze voorwaarden er ook te zijn vooraf om keuze voor uittreden te maken.
Economisch zal het voor korte termijn en middellange termijn denk ik nooit aantrekkelijk zijn te kiezen voor het toale onbekende. De huidige EU leider weten dit. Maken hier in mijn ogen ook misbruik van. Maar als EU leiders echt democratisch zijn dan werken aan voorwaarden voor uittreden EU - euro. Zodat landen / bevolking een beuste keuze kunnen maken.
Aan gedwongen samenwerken waar te veel mensen ontevreden over zijn heeft niemand iets en is onverantwoord het noodlot tarten.
piterkamp 4
Jan Willem de HoopEdin Mujagic 4
Jan Willem de HoopPieter Jongejan 7
Jan Willem de HoopDe vraag is dus of Nederland hard durft te onderhandelen. Zo niet dan zijn de verliezen niet te overzien en kunnen we beter uittreden.
Edin Mujagic 4
Pieter JongejanPieter Jongejan 7
Edin MujagicEdin Mujagic 4
Pieter JongejanJan Willem de Hoop
Of mis ik iets of zie ik iets over het hoofd?
piterkamp 4
Jan Willem de HoopMaar Merkel vindt dat niet goed, toen het er om ging dat Griekenland de euro zou verlaten, riep Merkel 'aber dass wäre dass Ende Europa's'.
En zo gingen we betalen.
Of ze dat nu zei als marionet van Obama, uit persoonlijke machtswellust, of uit haar illusie, dat doet er niet toe, behalve dat als het de eerste reden was, dat het Trump niet veel zal interesseren.
Edin Mujagic 4
Jan Willem de Hoopbps
Edin Mujagic1.) Monetair soeverein betekent in dit verband toch dat men in principe naar eigen inzicht, goeddunken en willekeur fiatgeld, QE en monetair beleid kan maken? Dat zich niet verenigt met vrij kapitaalverkeer en vaste wisselkoers?
2. Mag ik uw mening over de mogelijke verenigbaarheid van zorgvuldig monetair soeverein beleid, vrij (grensoverschrijdend) kapitaalverkeer in uitsluitend ECU en vaste of trage wisselkoers t.o.v. ECU, indien er muntonderscheid zou zijn tussen het binnenlandse reële circuit met NCU, en het financiële en internationale circuit in ECU ?
En is de term 'vaste wisselkoers' niet beter te vervangen door 'betrouwbare wisselkoers' ?
In hoeverre is er nog sprake van vrij verkeer van financieel kapitaal als binnenlands geld (NCU) in het binnenlandse circuit blijft voor betalen en rekenen, en waarde-opslag en vrij verkeer daarvan plaats vindt in €uro (ECU)? (dat houdt ook functiescheiding van geld in, als bij TMS, en heeft ook de voordelen van TMS)
Voor toelichting op vraag 2, zie https://www.ftm.nl/artikelen/een-gepeperd-gesprek-zes-verhalen-over-de-eu-die-nauwelijks-overtuigen#reactie28513 , en *) en **) navolgend.
Anton Van de Haar 8
Edin Mujagic 4
Anton Van de HaarMatthijs 11
Anton Van de HaarEdin Mujagic 4
MatthijsMatthijs 11
Edin MujagicJan Smid 8
Matthijspiterkamp 4
Edin MujagicOverigens hoop ik dat wat Merkel gister in Versailles zei een diplomatieke manier is om het uit elkaar gaan aan te kondigen.
Roland Horvath 7
MatthijsEn om behoorlijk te functioneren moet de EU zich ook bevrijden van lasten als de dominantie van de GMO en van de VS.
W. Van Den Broeck 5
"Het gevolg voor het land in kwestie is dat de waarde van het eigen munt behoorlijk zou dalen. Immers, op de internationale valutamarkt komt er ineens erg veel aanbod van de munt van ons voorbeeldland zonder dat de vraag ernaar stijgt."
Echt? Weer met de kop in het zand? Bv. Australië heeft al jaren een tekort op de handelsbalans een vlottende wisselkoers. Geen grote daling van de Aussie dollar wel ? Voor een land niet veel groter dan Nederland?
De hypotheses en conclusies in dit artikel zijn zo vergezocht dat ik begrijp waarom de auteur er zelf niet meer aan uit kan.
Ten tweede begrijpt de auteur niet dat zelfs bij een devaluatie van de munt de overheid met een soevereine munt en vlottende wisselkoers volledige tewerkstelling kan behouden hoewel de koopkracht van de munt in het buitenland gedaald is en er dus een reeel verlies is voor de bevolking. Dit in tegenstelling tot de situatie waarin de vaste wisselkoers moet bewaard worden ten allen prijze door de binnenlandse vraag te beknotten en deflatie waarbij enorme werkloosheid optreedt.
Rob Pieterman 1
Jan Smid 8
Rob Pieterman 1Is onze kennis van het maken van producten niet veel belangrijker dan goud en aardgas? Zie Medvedev, die wil een importverbod op auto's uit het westen. Probleem is dat Rusland niet in staat is om auto's te maken van dezelfde kwaliteit.
piterkamp 4
Jan SmidHadden wij een veertig jaar geleden een probleem met westerse auto's ?
Marla Singer 7
piterkamp 4
Marla Singer