
Zeker, aardgas is een belangrijke pijler van onze economie en welvaart geweest. Maar is het ook de – schone – toekomst, wat belanghebbenden zoals Shell, onze overheid en de Russen of Noren ons willen doen geloven? In dit dossier gaan we op zoek naar de de betekenis van aardgas voor de toekomst van onze economie. Kunnen we zonder? Hoe ziet de kosten-baten analyse er werkelijk uit? En wie profiteren er eigenlijk van aardgas? Lees meer
Aardgas wordt vaak omschreven als een ‘transitie-brandstof’, een logische tussenstap in de transitie van fossiele naar duurzame energie. Bij de verbranding van aardgas komen minder schadelijke stoffen en CO2 vrij dan bij de verbranding van kolen of diesel. En er is voorlopig genoeg van.
Gas is ook een belangrijke pijler van de Nederlandse economie. De Nederlandse belastingbetaler heeft miljarden geïnvesteerd in de ontwikkeling van de gasinfrastructuur. Een voorbeeld daarvan is de ontwikkeling van de zogenoemde gasrotonde, Nederland als het knooppunt en de regelkamer van het Noordwest-Europese gastransport. In de periode 2005-2014 is daarin 8,2 miljard euro belastinggeld gestoken. De Rekenkamer kwam enkele jaren geleden tot de conclusie dat de Nederlandse regering dat gedaan heeft zonder dat er 'goed gekeken is naar nut, noodzaak en risico's van de gasrotondestrategie’.
Desondanks gaat de overheid door met het bevorderen van aardgas en het promoten van ons land als sleutel in de productie en het transport ervan. Nu de winning van het Groningse gas versneld wordt afgebouwd, zet de overheid in op alternatieven, zoals vloeibaar gemaakt aardgas (LNG), vaak met milieu en klimaat als rechtvaardiging. In werkelijkheid zijn er grote belangen mee gemoeid. Zo is het een van de belangrijkste activiteiten van Shell, dat 20 procent van de totale wereldmarkt in handen heeft.
In dit dossier onderzoeken we de betekenis van gas voor onze economie, de belangen die erachter steken en de gevolgen van de gemaakte keuzes.
Gaskraan in Groningen dicht? Dan gaat die in Rusland wijd open
Eerste lading Amerikaans LNG laat zien: bij gas gaan belangen boven het klimaat
Hoe het gasbedrijf op zoek ging naar maatschappelijk draagvlak
Hoe de gas-lobby subsidie voor LNG wist lost te peuteren, met zegen van de overheid
Er zit een raar luchtje aan biogas
Milieuwinst 'transitiebrandstof' aardgas te positief afgeschilderd
Shell ziet ondanks groeiende steun nog steeds niets in een groene koers
Het is tijd voor een nieuwe visie op de gassector
Waarom olie- en gasbedrijven zo graag milieu-onderzoek rond Noordzeeplatforms sponsoren
Wie ruimt de schroothoop van de olie- en gasbedrijven in de Noordzee op?
Niemand weet wat propaangas kost
Het bestaat nog in Nederland, een gesloten en ondoorzichtige markt met een beperkt aantal aanbieders en consumenten die geen keus hebben. Tienduizenden huishoudens in regio's zonder aardgasleiding zijn afhankelijk van propaangas, maar betalen daar te hoge prijzen voor. Door een collectief en een dwarse intermediair komt er eindelijk wat concurrentie op gang. De toezichthouder zwijgt vooralsnog in alle talen.
Propaangas wordt gewonnen uit aardolie en aardgas. Het grote voordeel van propaangas boven aardgas is dat de stookwaarde drie keer hoger ligt. Gebruikers van propaangas hebben dus minder gas nodig voor dezelfde hoeveelheid energie dan gebruikers van aardgas. Daarnaast is propaan, net zoals butaan, een LPG: een vloeibaar gemaakt gas. Omdat het in de tank vloeibaar is in plaats van in gasvorm, neemt het veel minder ruimte in beslag en is propaangas daardoor praktischer in gebruik dan aardgas.
Propaangas is duurder dan aardgas. Dat komt deels door de bovengenoemde chemische eigenschappen, maar zelfs wanneer je daarvoor corrigeert, is propaangas ongeveer 1,6 keer duurder dan aardgas. Gebruikers hebben echter vaak geen keuze. Hun huizen zijn niet aangesloten op het aardgasnetwerk, en door het beperkte aantal regionale leveranciers zijn ze gebonden aan de leveranciers die in de buurt zitten. Ook is er sprake van een vrij hoge accijns op propaangas: gebruikers betalen 17 cent per liter aan accijns, een bedrag dat de afgelopen jaren flink gestegen is. Daar was veel protest tegen, waaronder in de Tweede Kamer, omdat duizenden huishoudens in Nederland afhankelijk zijn van propaangas en dus meer geld kwijt zijn aan energie.Meerjarige contracten
Vink heeft net zoals alle andere propaangasgebruikers een meerjarig contract bij haar leverancier. Die zorgt ervoor dat de tank in haar achtertuin wordt gevuld en doet al het onderhoud aan de tank. Een gevaarlijk klusje aangezien propaangas sterk ontvlambaar is. Het lijkt goede deal: Vink hoeft zich niet meer druk te maken om de gastank en riskeert haar leven niet door zelf de tank te lassen. Maar er zijn weinig propaangasleveranciers en het is onduidelijk waar ze hun prijs op baseren. Een andere propaangasgebruiker uit Valkenswaard, die niet bij naam genoemd wil worden, merkt dat goed. ‘Ik heb hier geen andere optie dan propaangas omdat we niet zijn aangesloten op het aardgasnetwerk. Ik heb zelf onderhandeld over de prijs. Zodra de leveranciers weten dat je het ergens anders goedkoper kan krijgen, gaat de prijs omlaag. Waarom? Je komt er niet achter. Die wereld is helemaal niet transparant. Iedereen doet maar wat.’Wereldmarktprijs
De prijs van propaangas bestaat uit drie delen: de wereldmarktprijs waar de leveranciers het gas voor inkopen, het accijns op propaan en de opslag op de prijs. Rob van Hulsbergen is directeur van PropaanCollectief, een bedrijf dat net als Vrijgas onderhandelt met leveranciers om propaangas tegen lage kosten te kunnen leveren. Hij vertelt dat de opslag op de prijs nodig is om de kosten te dekken die de leverancier maakt. ‘Maar hoe hoog die opslag is of hoe hoog de wereldmarktprijs is, vertelt niemand. Als consument is het onmogelijk om te weten wat de wereldmarktprijs is. Bedrijven kunnen een duur abonnement afsluiten om de prijs iedere dag te ontvangen, maar particulieren kunnen dat niet.’ Het abonnement kost ongeveer 7.000 euro per jaar. In ruil voor dat geld krijgen abonnementhouders dagelijks de Platts notering doorgegeven, een wereldwijd hoog aangeslagen benchmark waarop de inkoopprijs van propaangas gebaseerd is. Omdat die wereldmarktprijs elke dag verandert en niet algemeen bekend wordt gemaakt, is niet te zeggen hoe hoog de opslag is die de leverancier een klant berekent is. Een klant kan ook niet zien of de leverancier een eerlijke prijs hanteert. ‘Tot anderhalf jaar geleden zag je dat er een marge van tot wel 30 of 40 cent per liter werd gerekend. Die wereld werd in stand gehouden doordat partijen met een schuin oog naar elkaar keken,’ vertelt Van Hulsbergen. In de afgelopen anderhalf jaar zijn er nieuwe partijen opgestaan, zoals Vrijgas en PropaanCollectief, die meer transparantie in de markt brengen. Daardoor zijn de marges kleiner geworden.Stijging van prijs
Boeijinga zegt dat de prijs van propaangas per consument verschilt. ‘De opslag die de leveranciers rekenen is onderhevig aan inflatie. Als de inflatie één procent is, zou de opslag met hetzelfde percentage moeten stijgen. Sommige leveranciers verhogen de opslag met meer dan één procent, tot wel acht of tien procent op jaarbasis. Mensen die veel zeuren over de prijs zullen een lagere prijs houden, terwijl bij een oud omaatje de prijs waarschijnlijk veel hoger ligt.’ Klanten zitten vaak vast aan een vijfjarig contract, waardoor ze na een aantal jaar veel te veel betalen voor hun propaangas.'Bij een oud omaatje ligt de prijs veel hoger'Bij navraag willen de leveranciers niets kwijt over de prijs van hun propaangas of de gehanteerde opslag. ‘Als u mij vraagt om de prijs van propaangas te onderbouwen, dan kan ik dat niet. De prijs is heel moeilijk aan te geven,’ reageert een medewerker van Benegas. Bij Rijngas krijgen we helemaal geen informatie: ‘Ik weet niet wie u bent en ik wil geen informatie verstrekken per telefoon.’ Ook op een later verzoek per mail reageert het bedrijf niet. Bij Emgas willen de medewerkers eerst bij mensen thuis langskomen voordat ze een prijs noemen. ‘De prijs is afhankelijk van de gezinssamenstelling,’ zegt het bedrijf. De leverancier Marcogas is zelfs helemaal niet te bereiken, het op de website vermelde telefoonnummer is niet in gebruik. Het is duidelijk: de propaangaswereld is gesloten, niemand wil iets zeggen. Uiteindelijk wil de leverancier Benegas toch laten weten wat zijn klanten betalen voor propaangas. Bauke van Kalsbeek, directeur van Benegas, vergeleek drie locaties op drie verschillende data. Zijn klanten betaalden op 1 september tussen de 59 en 85 cent per liter. Tanks hebben vaak een inhoud van meer dan 1000 liter en worden meerdere keren per jaar bijgevuld, dus het verschil tussen deze literprijzen is op jaarbasis enorm. Meer wil Van Kalsbeek niet zeggen: ‘Concurrentie speelt natuurlijk ook een rol.’
'transparantie in de markt is ongewenst'De propaangasmarkt is erg klein en leveranciers opereren vaak regionaal, waardoor er voor klanten weinig keuze is. Van Hulsbergen legt uit dat het niet vreemd is dat niemand iets kwijt wil over zijn prijzen. ‘Ze willen geen openheid in de markt. De vijf grote partijen in de markt waren altijd heel tevreden met hun marktaandeel. Ze sluiten vijfjarige contracten met klanten en verhogen in die periode rustig hun prijzen. De klant zit toch voor vijf jaar aan ze gebonden. De contracten zijn in de ogen van de leveranciers noodzakelijk om de kosten van plaatsing en onderhoud van de tank te dekken. Die kosten verdien je niet terug als je klanten ieder jaar switchen van leverancier. Transparantie in de markt is daarom ongewenst.’ Transparantie kost de leveranciers geld. Daarnaast is moeilijk te zeggen wat de prijs van propaangas is omdat de leverancier bij sommige klanten meer kosten zal maken dan bij andere klanten. Wanneer een groot gezin een relatief kleine tank gebruikt, zal de leverancier de tank vaker moeten bijvullen en daardoor meer kosten maken. Veel leveranciers zeggen, net als Emgas, eerst langs te willen komen bij de klant om een goede inschatting van de kosten te kunnen maken.
39 Bijdragen
DrNomad
Terwijl je hierboven net beschrijft dat een starre markt wordt opgebroken door een uitdager. Niets aan doen, gewoon zo even lekker laten razen. Misschien komen er nog meer concurrenten bij, goede zaak.
Prijzen zijn verder subjectief, niet helemaal op lucht gebasseerd. Dus je hebt niks aan transparantie, je hebt iets aan concurrentie. Die concurrenten zoeken wel uit hoe ze een betere prijs kunnen bieden. Of dat ze tank-schoonmaken en brandstof apart rekenen. Er zijn vele opties om het anders te doen.
Fons
DrNomadHoera voor de onze lieve overh
FonsIk ben zo blij met onze overheid met gratis geld die ervoor zorg dat de wereld altijd eerlijk en altijd goed is lang leve de overheid de gulle gever en rechter die ons allen beschermd en verzorgd hoera hoera hoera.
Pas hoorde ik van iemand dat we de beste democratie hebben hoera hoera hoera
Nederland is bijzonder............exeptioneel zelfs hoera voor ons hoera voor Nederland het beste land in de wereld.
DrNomad
FonsDe markt kan dit besluit morgen nemen. Als de overheid het doet kost het gemiddeld 7 jaar voordat het wet is.
Dus waarom moet de overheid zich ermee bemoeien?
MvdB
DrNomadSanne
MvdBMvdB
SanneOok met DrNomad ben ik het weleens eens. Oei, misschien ben ik ook een wentelteef ;-)
John Jansens
MvdB;(...toch?
MvdB
John JansensSanne
MvdBCarthago
SanneJust one reaction
SanneOf dat het de overheid kan schelen wat er met jou gebeurt?
Ze geven je alleen de dingen die nodig zijn om jou het idee van verzorgd zijn en veilig zijn te geven. En ze laten je net genoeg vrijheid zodat jij morgen weer gaat werken om hen in stand te houden.
En je bent bang dat je voor het strand moet betalen en dat soort dingen omdat iemand anders eigenaar van die dingen is?
Grappig, nu is alles binnen een "grens" eigendom van de politici.
Ga maar na, als jij een huis hebt gekocht en afbetaald en je betaald je huur niet wordt het van je afgenomen door je huurbaas.
Als jij een auto hebt gekocht en afbetaald en je betaald je huur niet of je betaald de verzekering niet die de eigenaar van jou auto wil dat je betaald. Komt de eigenaar zijn auto ophalen.
Als jij iets eet, drinkt of rookt waar de eigenaar van jou lichaam het niet mee eens is neemt hij gewoon iets van "je" leven. D.m.v. dwangarbeid of het afnemen van levenstijd.
De eigenaar van je levenstijd (lees leven) bepaald altijd hoeveel hij van je levenstijd hij van je neemt en als je daarop tegen bent neemt hij nog meer van je levenstijd om je te leren dat "jouw" levenstijd aan hem toebehoord net zolang totdat je geleerd hebt dat je levenstijd hem toebehoord en hij bepaald hoeveel van jouw levenstijd van hem is en hoeveel er van jouw is.
Jouw leven behoort toe aan de mensen in de overheid en aan het collectief Hetgeen je vreest van de vrije markt doet de overheid al op een dusdanige manier bij jou, vele malen erger is dan de vrije markt. Gelukkig heb je dit niet in de gaten
In de vrije markt heb je de keuze om niet gebruikt te maken van de diensten en services, bij de overheid heb je dat niet. Omdat je eigendom bent van de overheid. Maar ik ben blij dat je je veilig en verzorgd voelt door je meesters. Ik hoop dat onze meesters niet nog meer beslag op ons leven gaan leggen ........maar dat is uiteraard aan hen.😉
Sanne
Just one reaction"Denk je werkelijk dat de overheid deze dingen garanderen kan?
Of dat het de overheid kan schelen wat er met jou gebeurt?"
Eerste antwoord, gedeeltelijk. tweede antwoord is nee, en dat hoeft ook niet zolang er maar gedaan wordt wat er verwacht wordt van hun. En anders kan de politiek democratisch veranderd worden.
Denkt u dat iemand van wall street meer om u geeft dan een politicus soms? Ik denk eerder andersom.
MvdB
Just one reactionMvdB
SanneSanne
MvdBIk kan er gewoon niet zo goed tegen het idee dat de vrije markt de ultieme oplossing is. Eigenlijk is het er sinds er minder regulatie is op de markt alleen maar op achteruit gegaan voor de normale burger. Bedrijven hebben nu eenmaal geen geweten, die zijn er om geld te verdienen en meer niet en moeten daarom binnen de perken worden gehouden is mijn gedachte.
MvdB
SanneDat de vrije markt de ultieme oplossing is gelooft m.i. zelfs DrNomad niet. DrNomad gaat ver maar ook hij heeft grenzen als ik hem tenminste altijd goed gelezen en begrepen heb.
DrNomad
SanneSanne
DrNomadDrNomad
SanneSterker, het is juist fijn dat een ondernemer die prijzen in de gaten houdt, zodat je dat zelf niet hoeft te doen. Je kunt zeggen dat de markt in dit geval wat traag heeft gereageerd, maar er is duidelijk ruimte voor concurrentie.
In de overdrive zou je kunnen zeggen dat een kartel wordt gebroken door concurrentie, waar ruimte voor is omdat de staus quo voor ontevredenheid zorgt. Dit is precies hoe het hoort te gaan, wat mij betreft. Dit is precies wat men bedoelt dat een kartel geen (lang) stand houdt in een vrije markt.
Sanne
DrNomadDrNomad
SanneAnton
MvdBWaar is onze Jef eigenlijk gebleven? Ik lees nooit meer wat van hem.
MvdB
AntonMvdB
AntonIk sluit niet uit dat er toch maatregelen zijn getroffen. Mij zat het ook vaker niet lekker maar dat liet ik jefcooper dan altijd weten. Onbedoeld/onbewust kan ik in die draad een oordeel bewerkstelligd hebben? Dat zou ik spijtig vinden, ik mocht die oude rakker toch wel een beetje en probeer altijd met álle mensen door een deur te komen.
Hans Iseger
DrNomadCarthago
Fons
CarthagoLisa Boerop
CarthagoBartje
Lisa BoeropCarthago
Lisa BoeropMaar oké, ik hou ook niet zo van mega opslag. Daarom zijn zonnepanelen met moderne accu opslag ideaal en onuitputtelijk, nog wel duur in aanschaf maar op de lange duur kosteloos.
Bartje
De prijs is wel duidelijk per liter staat op internet vermeld maar dat zegt maar 50% van de kosten.
Want het geleverde gas is niet zuiver, er zit zogenaamd inert gas bij wat wil zeggen stikstof en nog wat andere onbrandbare componenten.
En die bepalen uiteindelijk het rendement wat gehaald word.
Dit alles komt doordat SHV een monopolie heeft op alle in flessen geleverde propaan componenten.
Wij zijn na 3 seizoenen maar snel over gegaan op biobrandstof stoken en dan zijn de kosten nog niet de helft.
Boerderij 900 m3 woonruimte propaan stoken 2000 euro biomassa 850 tot 900 euro per jaar.
MvdB
BartjeCarthago
BartjeBartje
CarthagoCarthago
BartjeGoed dat jullie dat gedaan hebben, nederigland is een kolonie van het midden oosten geworden, met dank aan de haagse penoze.
fragaria
Jan Snijder
Dit land is momenteel bijna nog erger dan Italië waar de Camorra de macht heeft, het Neo Liberale dievengilde heeft hier een flinke dikke vinger in de pap en het zal niemand verbazen dat de prijzen mede bepaald worden door de opgelegde accijns en belastingen.
Erik
http://www.pyrosolar.nl/duurzame-verwarming/Houtkachel/Houtvergasser-/houtvergasser-.html