Op 26 juli verscheen mijn artikel ’Ook het nieuwe schadeloket in Groningen is niet onafhankelijk’ op de website van Follow the Money. Nog geen paar uur later werd het gerectificeerd. Zoals de woordvoerder van de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen terecht opmerkte, bleek een aantal zaken in mijn artikel niet juist. De oorzaak van deze onzorgvuldigheden leg ik geheel bij mijzelf. 

Tien dagen eerder was de podcast verschenen van mijn reconstructie-artikel van 30 juni ‘Hoe Exxon en Shell honderden miljoenen uit de staatskas gebruikten om Groningen te duperen’. Dat artikel en de podcast gingen over het oude schadeprotocol en wat daarbij is misgegaan. Samen met programmamaker Frederique de Jong deed ik in de podcast nogmaals uit de doeken hoezeer onder dit protocol Groningers die aardbevingsschade aan hun woning hadden gemeld de afgelopen jaren opzettelijk benadeeld zijn door expertisebedrijven. Bedrijven die hun werk deden in opdracht van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM).

Het artikel dat gerectificeerd moest worden ontstond op 24 juli. Naar aanleiding van de podcast over het oude protocol kreeg ik een tip van een luisteraar over het nieuwe protocol. Het ging om een betrouwbare, goed ingevoerde bron. Ik vergeleek de curricula vitae op de sociaal-professionele website LinkedIn van medewerkers van de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen, die de aardbevingsschade onder het nieuwe schadeprotocol afhandelt. Op basis van die snelle inventarisatie concludeerde ik dat velen van hen eerder voor het inmiddels beruchte Centrum Veilig Wonen (CVW) hadden gewerkt. Doordat ik wist hoe malafide de gang van zaken onder het oude schadeprotocol vaak is geweest, verloor ik mijn geduld. 

Een journalistiek vermoeden is nutteloos als je de feiten niet op orde hebt

Op dat moment probeerde ik teveel ballen tegelijk in de lucht te houden. Ik besloot een kort, snel stuk te schrijven over de kwestie, met de bedoeling om er later met een groot, doortimmerd stuk op terug te komen. In mijn haast beging ik een journalistieke doodzonde: ik verzuimde mijn werk te controleren, de precieze details uit te pluizen en aan wederhoor te doen. 

Omdat dit bij lange na niet mijn eerste artikel voor Follow the Money was, had de hoofd- en eindredactie geen reden om aan te nemen dat mijn werk dit keer slordig was. Hoewel ik nog steeds achter de kernboodschap van mijn artikel sta, zaten er zoveel onzorgvuldigheden in het artikel, dat een rectificatie op dat moment de beste oplossing was. Dat vond ik pijnlijk, maar ik was het met die beslissing eens. 

Kort na de rectificatie op 26 juli verscheen een serie artikelen bij het Dagblad van het Noorden (DvhN), die mijn journalistieke vermoedens leken te bevestigen. Uit de serie blijkt dat er wel degelijk iets aan de hand is. Volgens het DvhN werken er expertise-bedrijven onder het nieuwe protocol, voor de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen, die eerder voor de NAM het CVW hebben gewerkt. Bedrijven die volgens Simon Vrieling, eigenaar van het Gronings schade-expertisebureau Vergnes, behoren tot ‘hetzelfde clubje dat onder het oude protocol alleen de C toets wist te vinden’. De letter ‘C’ staat daarbij voor ‘geen aardbevingsschade’. Verschillende van deze bedrijven zijn al eerder door de onafhankelijke arbiter op de vingers getikt, wegens het onterecht afwijzen van schadeclaims.

Een journalistiek vermoeden is echter nutteloos als je de feiten niet op orde hebt. Wat dat betreft had de woordvoerder van de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen gelijk. Inmiddels heb ik mijn huiswerk wel gedaan. Ik doe mijn onderzoek opnieuw en ben van plan om dit najaar de resultaten te presenteren in een nieuw artikel. Daarin zal ik uitgebreid op de slepende kwestie van de schade-afhandeling terugkomen en nieuwe feiten presenteren. 

Ik wil met name aan de lezer van Follow the Money mijn verontschuldigingen aanbieden. U betaalt voor uitstekende onderzoeksjournalistiek. Die hoor ik te leveren, en dat ga ik ook weer doen. 

Naschrift: ook de hoofd- en eindredactie trekt het boetekleed aan. We waren niet alert, controleerden niet zorgvuldig de door Sam Gerrits gepresenteerde feiten en hebben hem er niet correct over bevraagd. Die scherpte mag niet alleen de lezer van FTM van ons verwachten, ook het brede publiek moet ervan op aan kunnen dat wij ons werk zorgvuldig verrichten. We hebben gezamenlijk lessen uit onze fouten getrokken en vervolgens ook het vertrouwen in Sam Gerrits uitgesproken. Hij zal zijn werkzaamheden aan het dossier ‘Aardgas in Groningen’ dan ook voortzetten.

Eric Smit

Hoofdredacteur