
Vijf jaar na de start van de financiële crisis, zijn de banken nog steeds te groot en risicovol. Tijd dus voor verandering. Maar hoe begin je een nieuwe bank? Het Belgische NewB laat zien hoe dat moet. 'Dit is meer dan een bank, dit is een beweging.'
Het begon – heel klassiek – in een café. Marc Bontemps raakte daar alweer vijf jaar geleden met vrienden in discussie over banken. De financiële crisis sloeg toen nog wild om zich heen, en voor de Vlaming was toen al duidelijk dat er behoefte is aan een nieuwe vorm van bankieren. 'Laten we er zelf één oprichten!', was de vrolijke conclusie die avond. Wat begon als een discussie, is inmiddels uitgegroeid tot een fenomeen, dat aandacht trekt tot over de landsgrenzen. NewB komt er echt, als het aan mede-oprichter Bontemps ligt.
De principes van NewB staan in schril contrast met het oude bankieren, dat gericht is op winstmaximalisatie en duurzaamheid niet hoog in het vaandel heeft staan. De nieuwe bank wil niet alleen duurzaam, democratisch en transparant zijn, maar ook dicht bij de leden en de lokale economie staan. Vandaar dat NewB niet wil beleggen in exotische producten of in een Amerikaanse wapenfabrikant. Het kapitaal staat straks in dienst van particulieren en bedrijven in de regio – met alle producten die je van een gewone bank mag verwachten, zoals hypotheken en andere leningen.
'Er is draagvlak'
Meer dan 43.000 Belgen hebben zich sinds de start van de campagne maart dit jaar aangemeld voor het initiatief en 20 euro overgemaakt. Daarnaast zijn er zeker 60 maatschappelijke organisaties – variërend van vakbonden tot milieuorganisaties – die al een kleine investering hebben gedaan. Ze sluiten zich aan, omdat NewB belooft transparant te zijn, open te communiceren en duidelijkheid te bieden over de manier waarop het geld besteed wordt. 'Dat spreekt een heel brede achterban aan, echt een dwarsdoorsnede', vertelt Bontemps. Ruim een miljoen euro is zo al binnengehaald – genoeg voor de volgende stap. 'Hiermee zijn de verwachtingen ruim overtroffen. We hebben bewezen dat er draagvlak voor is.' Waarom is er zoveel behoefte aan? 'Probleem is dat we een sterk verschraald bankenlandschap hebben', legt Bontemps uit. 'De grote meerderheid van de banken zijn beursgenoteerd. Het gaat uiteindelijk om de beurskoers en de kwartaalcijfers. De klant ervaart meer en meer als nummer en als profit center te worden behandeld. Bankiers hebben bovendien een ander belang dan de klant, de bankier wil het product van de maand verkopen.' De crisis heeft de Belgische banken inderdaad hard getroffen: Dexia, KBC en Fortis hadden allen staatssteun nodig en zijn daarom vooral met zichzelf bezig. De Nederlandse duurzame bank Triodos groeit wel in België maar kent niet de brede maatschappelijke worteling als NewB. Het marktaandeel van duurzame banken bedraagt slechts een half procent.'OP bijeenkomsten hoor je ze denken: ach dat niet-bankiertje'In gesprekken met bankiers merkt de Belg dat de werkelijkheid nog niet altijd is ingedaald, dat ze denken dat er niets is veranderd. 'Ik word wel eens uitgenodigd voor bijeenkomsten met bankiers. En dan hoor je ze denken: ach dat niet-bankiertje. De lessen zijn getrokken en we kunnen over tot de orde van de dag, zeggen ze meestal. Dat is een fatale fout, die ze blijven maken. Er is weinig geleerd.' Dit wil niet zeggen dat bankiers niet betrokken zijn bij het project. Voor het slagen van NewB zijn de heren met krijtstreep namelijk onontbeerlijk. 'Die opereren nu achter de coulissen, bijvoorbeeld met het opzetten van betaalsystemen. Je merkt dat bankieren echt een vak is, een beroep met veel know how.'

3 Bijdragen
Luc r
Guido
Emmef