
In dit dossier onderzoeken we hoe vervuilende stoffen in de bodem terechtkomen, wie hier verantwoordelijk voor is en wie voor de kosten van sanering opdraait. Lees meer
Asbest, niet-biologisch afbreekbare PFAS, giftige metalen en andere schadelijke stoffen hopen zich op in onze grond en ons drinkwater. Voor veel gemeentes is verontreinigde grond een dure erfenis uit het verleden. Maar voor anderen kleeft aan diezelfde grond soms een lucratief verdienmodel.
In dit dossier onderzoeken wij hoe vervuilende stoffen in de bodem terechtkomen, wie hier verantwoordelijk voor is en wie voor de kosten van sanering opdraait.
Brand blussen met ziekmakend pfas-schuim, we zijn er nog niet van verlost
‘Wonderschuim’ van het Amerikaanse leger blust branden als de beste, maar vervuilde de wereld met pfas
Ze zijn overal en maken ons ziek. Hoe komen we van pfas af?
Provincie Zuid-Holland verkocht sterk verontreinigd natuurgebied in Haringvliet aan Natuurmonumenten
Een veilige PFAS-waarde in drinkwater bestaat niet
Ambtenaren kunnen waarschuwen wat ze willen, de Omgevingswet moet een goednieuwsshow zijn
Geen plan, toch een besluit: Maastricht Aachen Airport blijft open
Gore grond en dubieuze belangen, Limburgse politici vellen oordeel over vliegveld Maastricht
Milieu-inspecteur Mario Bakker: ‘Opsporing van milieucriminaliteit moet in Nederland echt naar een hoger niveau’
Burgers moeten overheid dwingen haar eigen milieuregels te handhaven
DEN HAAG - Bouwers storten grond op het Malieveld tijdens een ludieke actie tijdens het bouwersprotest Grond in Verzet. © ANP / Robin van Lonkhuijsen
Noord-Holland verruimt PFAS-norm
Noord-Holland kiest er als eerste provincie in Nederland voor om af te wijken van de strenge normen die sinds juli door het kabinet zijn ingesteld voor grond met toxische poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS).
Waar het kabinet de tijdelijke achtergrondwaarde 0,1 µg/kg grond aanhoudt voor de functie natuur en landbouw, gaat Noord-Holland die nu verruimen naar 1,5 µg/kg. Dat laat de provincie weten in een persbericht. Noord-Holland heeft voor 100 plaatsen gekeken of en hoeveel PFAS er in de grond aanwezig waren. Overal in de provincie blijkt tot 1,5 µg/kg PFAS in de grond te zitten. Grond tot die waarde mag nu binnen de provincie vrij worden verplaatst, zo heeft het college van Gedeputeerde Staten dinsdag besloten.
Dat de normen minder streng worden, betekent niet dat het plots onveilig wordt voor burgers, benadrukt een woordvoerder van de provincie. ‘De normen zitten nog ruim binnen de risiconiveaus van het RIVM. Gezondheid en milieu komen hierbij niet in gevaar. De 0,1µg/kg-waarde was zo laag ingesteld omdat er nog te weinig meetgegevens beschikbaar waren over PFAS in de Nederlandse bodem, dus eigenlijk om zo voorzichtig mogelijk te zijn.’
PFAS zijn poly- en perfluoralkylstoffen: een verzamelnaam voor enkele duizenden chemische stoffen die door de mens gemaakt zijn. Van een deel van de stoffen is aangetoond dat ze toxische eigenschappen hebben. De bekendste PFAS zijn PFOA, PFOS en GenX (de naam van een techniek waarbij PFAS vrijkomen).
Iedereen heeft een zekere concentratie aan PFAS in zijn bloed, aangezien de stoffen inmiddels in diverse consumentenproducten zijn toegepast, maar doorgaans vormen die concentraties geen bedreiging voor de gezondheid. De stoffen komen op verschillende manieren het lichaam binnen: via drinkwater, voeding, of doordat ze lekken uit cupcakevormpjes of fastfoodverpakkingen. Ook kunnen ze ingeademd worden.
Bij hoge concentraties PFAS in het lichaam is er een risico op cholesterolverhoging en leveraandoeningen. Ook hormonaal is inmiddels een effect ontdekt: de pubertijd kan later intreden als gevolg van PFAS. Daarnaast hebben sommige PFAS effect op de voortplanting en zijn ze mogelijk kankerverwekkend.
PFAS-deeltjes kunnen zich honderden of zelfs duizenden jaren in het milieu opstapelen. Ook in het lichaam stapelen ze zich op, en breken traag of zelfs niet af, waardoor ze bijvoorbeeld pas via borstvoeding het lichaam verlaten en aan baby’s worden doorgegeven.
Meer informatie over PFAS vind je in ons dossier over Chemours en DuPont.
Vorige maand stond het Malieveld in Den Haag nog vol met bouwers en baggeraars: ze protesteerden enerzijds tegen de nieuwe strengere regels voor stikstof, en anderzijds voor de strengere tijdelijke normen rond het hergebruik van grond met PFAS erin. Die normen zijn in juli 2019 ingesteld door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, om een landelijk kader te hebben voor de omgang met PFAS bij grondverzet. De tijdelijke normen zijn streng in het kader van het voorzorgsprincipe: als er weinig bekend is over de negatieve effecten van nieuwe stoffen, dan maar beter te voorzichtig.
Door de aangescherpte normen moeten bouwprojecten nu veel meer grond dan voorheen naar laboratoria sturen om de PFAS-waarden te laten meten. Als de PFAS-waarden te hoog zijn, mag de grond niet verplaatst worden naar de beoogde bestemming. En omdat eigenaars van baggerdepots bang zijn om grond met PFAS te accepteren, is het vaak lastig en heel duur om van de vervuilde grond af te komen.
Het gevolg: bouwprojecten lopen vertraging op en komen in sommige gevallen zelfs helemaal stil te liggen. Daarom kwam het ministerie op 13 november al met een noodwet voor belangrijke projecten zoals dijkversterking. Ook kondigde het aan om de rijksbaggerdepots open te stellen ‘voor de meest vervuilde baggerspecie die ook PFAS bevat. [...] Dit geeft op korte termijn een oplossing voor grote baggerprojecten.’
Ook beloofde minister voor Milieu en Wonen Stientje van Veldhoven dat er sneller dan verwacht naar nieuwe normen zou worden gekeken. Rijkswaterstaat, in samenwerking met het RIVM en kennisinstituut Deltares, moet in rap tempo onderzoek doen en 1 december al met een nieuw voorstel komen voor achtergrondwaarden voor land- en waterbodem. Die achtergrondwaarden zullen naar verwachting minder streng zijn dan de tijdelijke normen die het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat hanteert. Op basis van die waarden zal een nieuwe norm worden ingesteld.
Noord-Holland wacht het voorstel voor de nieuwe normen niet af: de provincie heeft zelf een nieuwe, ‘realistische’ PFAS-norm gekozen. Die ruimte is er in het tijdelijk handelingskader. Als een bevoegd gezag genoeg informatie over PFAS in de bodem van de eigen regio heeft verzameld, mag er onderbouwd afgeweken worden van de voorgestelde achtergrondwaarden.
Voor veel provincies en gemeenten is dat echter nog niet het geval. Vooral plaatsen die nog weinig te maken hebben gekregen met PFAS-vervuiling hebben nog geen zicht op hoe de verspreiding er in de bodem is. Om haast te maken bij dat proces, kunnen ze binnenkort via een versnelde procedure hun bodemkwaliteitskaarten op orde te brengen. De bedoeling is dat ook die procedure rond 1 december al gebruikt kan worden.
Dossier
Dossier: Gore Grond in je gemeente
Mira Sys verdiept zich voor Follow the Money in bodem- en watervervuiling. Hoeveel geld kan er worden verdiend met grondhandel, en vooral met de handel in verontreinigde grond? Hoe wordt er gesjoemeld met grondverzet van verontreinigde grond, en hoe is het toezicht?
Later deze week verschijnt er een uitgebreid artikel over PFAS-vervuiling op FTM. Wil je niets missen? Volg dit dossier, dan sturen we je een seintje als er een nieuw verhaal online staat.
27 Bijdragen
Arjan Hoogenboom 1
Jan Ooms 10
Arjan HoogenboomCarden
Arjan HoogenboomHet stroperige besluitvormingsproces in Den Haag heeft NH doen besluiten om te kijken wat een werkbare norm is, zonder afbraak te doen aan volksgezondheid.
Ik noem dit een sterk staaltje praktisch besturen, gewoon nuchter de feiten erbij pakken en acteren. Nu dezelfde actie voor stikstof en we kunnen de hysterische poppenkast weer opruimen.
Mz59 7
CardenLydia Lembeck 12
Mz59Mz59 7
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Mz59Mz59 7
Lydia LembeckArjan Hoogenboom 1
CardenMz59 7
Arjan HoogenboomArjan Hoogenboom 1
Mz59Mz59 7
Arjan HoogenboomLydia Lembeck 12
Mz59Mz59 7
Lydia LembeckIk ben benieuwd hoe de regering hier uit gaat komen.
Carden
Arjan HoogenboomMaar dit zie ik wel als twee geheel gescheiden zaken. PFAS is milieuvervuiling en moet inderdaad aangepakt worden. Hierbij gaat de RIVM-norm nog ver boven de Noord-Holland norm uit namelijk 7 als zijnde toelaatbaar t.o.v. 1.5 in N-H.
Ik denk dat ook voor stikstof een ruimere norm mogelijk moet zijn (conform omliggende landen) zodat we inderdaad één van de grootste voedselleveranciers blijven. Maar waar verschraling van natuur plaatsvindt moet je natuur herstellen. Is inderdaad gevolg en niet oorzaak aanpakken maar de ingezette lijn van stikstofreductie moet doorgezet worden. Ik ben er van overtuigd dat we dat kunnen. Beter hier in NL geproduceerd dan het overlaten aan andere landen waar milieuschade veel groter zalzijn.
Mz59 7
CardenMz59 7
f. van Dam 6
Mz59Albèrt 4
Mz59Jan Ooms 10
Mz59Markteconomie en bijbehorend gelobby in optima forma!
Inge 5
Daar zitten we allemaal lekker straks in onze nieuwe huizen, zoevend over onze nieuwe wegen -ja dat is zoeven, met 100 km. nice and easy- glowing in the dark van de pfassen. Prettige wedstrijd!
Lydia Lembeck 12
Inge[Verwijderd]
Nu maar hopen dat de Haagse ideoten op het idee komen dat bepaalde producten verboden moeten worden.
We hebben allemaal de tefal pan al leren waarderen.
Maar doordat ik 40 jaar geleden mijn zoldertrap in de teflonverf gezet heb, (onvoorstelbaar slijtvast) zal dat hoe dan ook in een later stadium een millieu probleem geven.
Bij sloop woning en/of verbranden van het hout met de verf.
Mz59 7
[Verwijderd]Men heeft het over de achtergrondwaarde, dat is de concentratie in “relatief schone” gebieden. Dat is dan de 1,5 microgram per kubieke meter. Een achtergrondwaarde is de waarde die van nature al aanwezig is. Maar PFAS is geen natuurlijke substantie. De “relatief schone” gebieden zijn dus ook al vervuild. In Noord-Holland zegt men maar wat. Dat is dan “realistisch”. In de VS zijn een aantal PFAS stoffen al een paar jaar verboden wegens gezondheidsschadelijk. Je kunt met “niet op slot doen” wel alles rechtvaardigen.
[Verwijderd]
Mz59Van de week nog een paar mooie wandelingen gemaakt. In de herfst kleuren. Ook nog wat in de tuin gedaan. Zie nog steeds heel veel natuur vanuit de vergiftigde bodem opgroeien. Nu moeten we in een tijdsbestek van een paar maanden te horen krijgen dat er niets meer kan en alles totaal verziekt is.
Nergens nog bericht gehoord of gezien dat we binnen moeten blijven. Wat de risico's zijn van verder leven. Hoe en/of wat er al een productieverbod komt op bepaalde stoffen of producten. Wie meer weet mag het zeggen.
Mz59 7
[Verwijderd]Maar https://www.epa.gov/pfas/basic-information-pfas
Er zijn wel degelijk aanwijzingen voor negatieve effecten op de gezondheid door PFAS. Dus dat de overheid dit serieus neemt is wel te begrijpen. Op het Internet zijn er velen die het allemaal onzin vinden, hysterische poppenkast, etc. Feiten doen er dan niet toe. Ik heb ook wel gezien dat er bedrijven opgedoekt zijn omdat ze PFAS vervuilde grond nergens meer kunnen dumpen, etc. Dat de werknemers van zo’n bedrijf daar verbolgen over zijn begrijp ik ook. Alleen, als er een serieus risico is voor de volksgezondheid, dan moeten we ermee stoppen of er niet aan beginnen. Dus niet roken en geen heroïne gebruiken, bv. De provincie NH beweert gewoon dat 1,5 microgram PFAS per kubieke meter wel OK is, omdat die waarde de bouwwereld toevallig goed uitkomt.
Nederland heeft er een handje van om economisch onwelgevallige feiten te negeren. Dat veroorzaakt veel verwarring. EU richtlijn moedwillig negeren en als de Raad van State dan terecht op de rem trapt dan is het opeens paniek. Wat een theater.
[Verwijderd]