Eind april stapte de Noordwijkse wethouder Ruimtelijke Ordening en Bouwen op: Henri de Jong kon zich niet verenigen met de onoirbare beïnvloeding van politiek en bestuur die hij ontwaarde. ‘Er werden soms dingen van mij verlangd die niet terug te vinden waren in het CDA-programma en/of coalitieakkoord,’ zei hij in een verklaring.

Iedereen in Noordwijk wist waarop De Jong doelde: de vastgoedlobby heeft de lokale politiek al een halve eeuw in haar greep. Burgemeester Jan Rijpstra sprak bij zijn vertrek eind 2018 in de gemeenteraad zelfs openlijk van ondermijning: ‘het verzwakken, aantasten, beschadigen en uithollen van de democratie en het gezag met als doel om buiten de democratische paden aan de touwtjes te trekken, te bepalen en politici, bestuurders en ambtenaren te beïnvloeden. Met name in de ruimtelijke ordening zijn de “eigen” belangen in Noordwijk enorm groot.’

Klein, maar lucratief

Noordwijk is een kustgemeente met, sinds de fusie met Noordwijkerhout in 2019, zo’n 40.000 inwoners. Beeldbepalend zijn drie befaamde hotels: Huis ter Duin, Hotel van Oranje en Palace. Daar bivakkeerde het Nederlands elftal dertig jaar lang, logeerden de presidenten Xi Jinping en Obama in 2014, congresseert de top van het bedrijfsleven, houden Defensie en de AIVD geheime vergaderingen en er slapen soms zelfs Russische spionnen.

Er vallen geregeld verwijten van corruptie. Maar de smeerolie werkt

De cultuur is rijk geschakeerd: van de voorstellingen van KunstKlank en het zomerfestival Opera aan Zee tot de permanente buitenexpositie van Max Liebermanns schilderijen. De wereldkampioenschappen Lifesaving zijn er gehouden, en amateurvoetbalkampioenen Noordwijk en SJC worden gul ondersteund door bollenboeren en horeca-uitbaters.

Het stadje wordt gekenmerkt door grote clashes over onroerend goed, waarin sluw spel, roddelcampagnes en koppigheid elkaar afwisselen. Er vallen geregeld verwijten van corruptie. Maar de smeerolie werkt: Noordwijk werd van een zieltogend stadje een mondaine badplaats met lucratieve bouwrechten.

Ondertussen blijft de sociale woningbouw schromelijk achter. Noordwijk telt 19 procent sociale huurwoningen, waar dat landelijk 30 procent is. De belofte van de afgelopen jaren om 30 procent van de nieuwbouw te reserveren voor sociale woningen, is bij lange na niet waargemaakt.

Peperdure appartementen

Noordwijk staat op de negende plaats van ’s lands duurste gemeenten: een koopwoning kost er gemiddeld 5000 euro per m2; volgens lokale makelaars en Funda is dat aan zee dubbel zoveel. Vastgoedondernemers in Noordwijk hebben gouden tijden sinds ze, om hun hotelexploitatie te ondersteunen of verlieslijdende hotels te vervangen, volop peperdure appartementen mogen bouwen.

De kunst is om in de vergunning voor het complex extra bouwlagen te regelen

Het ene na het andere appartementencomplex verrijst er, met koopwoningen van 1 tot 3 miljoen euro: Zonnewende (opgeleverd in 2005, totale verkoopwaarde 14 miljoen), Helmhorst (2005, 14 miljoen), Residence Zee en Duin (16 miljoen, 2014), Residence Alexander (8 miljoen, familie Balk, 2020), De Branding (10 miljoen, 2019), Belvedère (18 miljoen, familie Halbersma, 2015), appartementenhotel Villa Zeezicht (8 miljoen, familie Van der Zalm, 2019), Residence Opduin (28 miljoen, te bouwen door de familie Noorlander, hotel Huis ter Duin, 2021), en niet te vergeten Residence Roozen (10 miljoen, ontwikkeld door Harry Mens, 2019).

Tegenover elke 10 miljoen aan opbrengst voor deze appartementen aan zee staan ontwikkelkosten van 3 tot 5 miljoen, afhankelijk van de vraag of de grond al in bezit was. De bouwkosten stegen de afgelopen jaren aanzienlijk, maar een mooie winst is snel gescoord. De kunst is om in de vergunning voor het complex extra bouwlagen te regelen; een kwestie van de gemeente bespelen, en zo nodig politici.

Hotel van Oranje

De heftigste strijd om een bouwvergunning – het ging om circa 100 luxueuze appartementen aan zee, plus hoteluitbreiding – voerden de Hotels van Oranje; de affaire duurde acht jaar. Dat resulteerde uiteindelijk in Residence van Oranje: 68 appartementen van 250 m2 aan zee voor ruwweg 2,5 miljoen per stuk, plus 10 penthouses van 500 tot 600 m2 voor 5 tot 7 miljoen per stuk; en daarachter Residence van Henegouwen met 25 appartementen van circa 1 miljoen euro elk. Tegenover de geschatte kwart miljard aan inkomsten stonden volgens de eigenaren, het echtpaar Bram Mol en Charles de Boer (in de volksmond: ‘de MoBo’s’), 100 miljoen aan totale investeringen. Dat is inclusief een forse renovatie en uitbreiding van hun hotel, waarin onder meer een wellness center kwam dat ook open is voor de bewoners van de appartementen.

Hotel van Oranje verwierf onder meer bekendheid omdat Harry Mens er wekelijks zijn tv-programma Business Class opneemt, en figureert regelmatig in het Stan Huygens Journaal in De Telegraaf. De MoBo’s grijpen graag de publiciteit aan om hun conflicten te beslechten; bijvoorbeeld met de gemeente Noordwijk over de bouwplannen voor hun hotels en met de gemeente Leusden over hun monumentale landgoed Den Treek.

Ze bogen op self-made succes, behaald met durf. Nadat het gemeentebestuur van Noordwijk vanaf 1985 vervallen hotels laat vervangen door appartementencomplexen, redden de MoBo’s het aanzien van de boulevard door een slechtlopend hotel te pachten en uit te breiden. Mol: ‘We waren pikkies van net even door de 25. Zo’n waffel, maar met de ruggengraat van een garnaal. Twee vreemde jongens in een gemeente waar de grote mannen van naam de invloed verdeelden.’

Ze kopen de belendende hotels, en stuwen hun Hotels van Oranje in dertig jaar tot internationale hoogte op, met als climax de tijdelijke overname van de hotelrij door president Xi, inclusief hofhouding en leger, tijdens de Nuclear Security Summit in 2014 in Den Haag. Mol: ‘Het was een geweldige, maar ook indringende ervaring. In de entresol stond het zwaarste wapentuig dat je maar kunt bedenken. China wilde op elke vleugel van het hotel mitrailleurs neerzetten. Nederland wilde dat niet, maar u raadt wel wat de uitkomst was.’

In De Telegraaf verweert de burgemeester zich met de mededeling dat hij ‘Chef Verkoop’ van Noordwijk is

De MoBo’s: hoog spel

In 2010 kondigen de MoBo’s aan dat ze de gemeente willen verrijken met ‘het grootste congrescentrum’ aan de Noordzee. Dat ‘moet de grote beurzen en congressen naar de kust gaan trekken,’ zeggen ze tegen het Leidsch Dagblad. Hun plan behelst 33.000 m2, terwijl volgens het bestemmingsplan 18.000 m2 is toegestaan.

Een jarenlange strijd tussen de MoBo’s en de gemeente ontbrandt. De MoBo’s krijgen steun van burgemeester Harry Groen (VVD). In een paginagroot kritisch artikel in De Telegraaf verweert de burgemeester zich met de mededeling dat hij immers ‘Chef Verkoop’ van Noordwijk is.

Groen stuurt op eigen gezag een brief aan de Oranje-directie over hun bouwplannen. Hij doet dat kort na een feest voor het 25-jarig jubileum van de hotels in 2010, dat tevens ter promotie van het eerste bouwplan dient. In de brief belooft hij, samen met Jan Franssen (VVD), de Zuid-Hollandse commissaris van de Koningin, een vlotte medewerking aan bouwplannen. Groens steunbetuiging wordt publiek via het Stan Huygens Journaal van 7 juli 2010, waarin ook voetbaltrainer en prominent Noordwijker Louis van Gaal optreedt om de pr voor de nieuwbouw luister bij te zetten.

In 2012 krijgen de plannen een nieuw zwaartepunt: naast hoteluitbreiding en een beperkte congresruimte willen de MoBo’s torens met appartementen bouwen op een parkeerterrein achter de hotels, en op kavels van opgekochte, verloederde hotels. Congresruimte exploiteren is riskant, terwijl appartementen direct veel geld opleveren. De inzet: zo hoog mogelijk bouwen, à raison van 10.000 euro per m2. 

Architect Sjoerd Soeters typeert de beoogde woontorens in een advies aan de gemeente Noordwijk als ‘Russische nouveau riche-architectuur’. Wethouder Leon van Ast (Puur Noordwijk) en een ambtenaar ontdekken al vlot dat de bouwtekeningen uitgaan van valse verhoudingen: de Noordwijkse vuurtoren, die 26 meter telt en het hoogste punt aan de kust moet blijven, is 50 meter hoog geprojecteerd. De MoBo’s moeten de tekeningen intrekken.

Foto: Pudding4Brains / Wikipedia

Ook in de nieuwe tekeningen zijn de appartemententorens te hoog: 50 meter. Platform Ons Noordwijk (PON) wil een referendum over de plannen organiseren en haalt in november 2013 voldoende handtekeningen op. De MoBo’s trekken hun bouwplan opnieuw in en komen met een bescheidener versie; maar het oppervlak van 26.000 m2 gaat de maximale 18.000 m2 van het bestemmingsplan ver te boven.

Wethouder Van Ast voelt zich zo bedreigd door de lastercampagnes dat hij de handdoek in de ring gooit

De MoBo’s financieren vervolgens een pressiegroep, het Platform Initiatief Noordwijk (PIN). Daarin zitten onder meer Andries de Boer van het CDA en Anja Taverne en Hans Stol van de VVD. De Boer had begin 2014 het veld moeten ruimen als raadslid na een publicatie van FTM over zijn praktijken als vastgoedinvesteerder. PIN verwijt het gemeentebestuur dat zij de bouwplannen zou tegenwerken. De strijd tussen PIN en PON leidt tot een publiek steekspel, waarbij liefst 2.500 ‘zienswijzen’ van burgers over een nieuw bestemmingsplan worden ingestuurd. De inzet: hoogbouw toestaan, versus behoud van het dorpsbeeld.

De uitbreidingsplannen worden zelfs inzet van de gemeenteraadsverkiezingen in 2014. Via het aan de VVD gelieerde weblog Noordwijk Nieuws maken de MoBo’s en andere ondernemers de lokale partij Puur Noordwijk zwart in De Noordwijker, een krant die de ondernemers goed gezind is. Puur Noordwijk wint kantjeboord; het CDA en de VVD belanden in de oppositie. Maar wethouder Van Ast (Puur Noordwijk) voelt zich dusdanig bedreigd door de aanhoudende lastercampagnes en anonieme telefoontjes dat hij de handdoek in de ring gooit.

In 2015, bij het 30-jarig jubileum van de Oranje-hotels, spoort ook de nieuwe commissaris van de Koning, Franssens opvolger Jaap Smit (CDA), Noordwijk aan om de hoteliers en de vooruitgang te helpen. Zijn vermaning is vooral gericht tegen Puur Noordwijk.

De gemeenteraad neemt een motie aan die toekomstige smeercampagnes moet voorkomen. Tevergeefs, want in 2018 dreigt een nog hardere verkiezingsstrijd. De MoBo’s hebben een plan bedacht, in samenspraak met Sjuul Paradijs, de voormalige hoofdredacteur van De Telegraaf en inmiddels werkzaam als adviseur ‘issue management’. Bram Mol kondigt in een interview een landelijke mediacampagne gericht tegen het Noordwijks gemeentebestuur aan, en een campagne bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018.

Mol nodigt de lokale politiek leiders uit om tot een minnelijke schikking te komen. Na vier overlegrondes klinken in de nacht van 6 april 2018 de glazen: de politici leggen zich vast op 26.000 m2 bouwoppervlakte. Een spontaan feest in Hotel van Oranje is het gevolg: na acht jaar gesteggel weten de MoBo’s zich van de oppositie verlost. Raadsleden hebben hun medewerking toegezegd en de plannen zijn goedgekeurd. Bij de Raad van State verliezen de omwonenden hun rechtszaak tegen de bouwplannen.

Het beslag van Ronnie

Vastgoedondernemers zijn geduldig, ze hebben een lange adem. De strijd tussen het gemeentebestuur van Noordwijk en projectontwikkelaar Ronnie van de Putte (74) duurt al veertig jaar. In Leiden, Wassenaar, Sluis en Noordwijk staat hij bekend als ‘de krottenkoning’ omdat hij aftandse panden koopt, belooft te bouwen en vervolgens niets doet, terwijl de grond in waarde stijgt. Harry Mens, eerder zijn partner in vastgoedfondsen – ze zijn inmiddels gebrouilleerd – zei begin 2008 in de Volkskrant over hem: ‘Hij heeft nog nooit iets gebouwd, en hij wordt er nog rijk van ook.'

De man heeft overal lak aan. Nadat Staalbankiers in oktober 2014 voor 20 miljoen beslag legde op zijn panden, zei hij tegen het Leidsch Dagblad: ‘Beslag, beslag. Meneer weet u wat beslag is? Daar maakt mijn vrouw elke week cake van.’ Hij mijdt publiciteit, wederhoor boeit hem niet.

‘Het is mijn Noordwijk,’ laat Van de Putte zich ontvallen bij de presentatie van deze plannen

Van de Putte bezit circa 25 procent van de kostbare grondposities aan Noordwijks centrale Wilhelminaboulevard. Zoals het ‘Gat van Palace’, grond die hij verwierf nadat het Grand Hotel Palace in december 1978 afbrandde. Bouwbedrijf De Raad ontwikkelde 300 meter verderop een nieuw Hotel Palace, maar het ‘gat’ aan zee, nu een plein, ligt nog te wachten, net als het verpauperde Vuurtorenplein met winkels verderop aan de boulevard.

In 2002 presenteert Van de Putte een masterplan voor de boulevard: het bouwontwerp ‘Licht op de Badplaats’, vervaardigd met de Luxemburgse architect Léon Krier. ‘Het is mijn Noordwijk,’ laat Van de Putte zich ontvallen bij de presentatie van deze plannen, die publicitaire steun krijgen van Harry Mens.

Hij treft B&W en vooral wethouder Piet Barnhoorn (CDA) tegenover zich. De onderhandelingen over het masterplan lopen spaak. Van de Putte is woedend over de gemeentelijke eis van een sterke ontwikkelpartner, die uitdrukkelijk niet bij bouwfraude betrokken is geweest. Hij krijgt in 2005 een beperkte bouwvergunning, maar bouwt alsnog niets. Recalcitrant als hij is verhuurt Van de Putte leegstaande winkelpanden jarenlang voor een habbekrats aan kunstenaars. Ook met Barnhoorns opvolgers, Van Ast (Puur Noordwijk) en Van Rijnberk (D66), komt Van de Putte er niet uit. In augustus 2012 legt Van Ast namens de gemeente beslag, geeft hem een boete van ruim 500.000 euro en trekt de bouwvergunning in. Die intrekking wordt in 2014 door de Raad van State bekrachtigd.

Van de Putte komt er, nadat Staalbankiers in 2014 beslag op zijn panden legde, niet uit: de schulden van zijn bedrijf Bever Holding zijn onvoldoende gedekt door het onroerend goed. De bank roept de hulp in van Dik Wessels. De Twentse tycoon doet noodlijdende vastgoedmannen wel vaker een slikken-of-stikken-voorstel. Van de Putte gaat akkoord: in juni 2015 volgt een ‘herfinanciering’ van alle leningen van Bever Holding en een ‘strategische samenwerking’ met VolkerWessels voor de projecten in Noordwijk.

Maar bouwen doet hij niet, alle afspraken ten spijt. In november 2018 dacht de gemeente ‘de eindstreep in zicht’ te hebben, maar Van de Putte doet nog altijd niets met zijn percelen. In september 2019 verzuchtDe Noordwijker: ‘Daar waar de overheid de macht zou moeten hebben blijkt Bever Holding tactisch en juridisch in staat te zijn om gemeentelijke besluiten te trotseren. Het vorige college dacht nog zinvol bezig te zijn door goede gesprekken te voeren.’

In januari 2020 is de maat vol. Het college van B&W (gevormd door VVD en CDA) vestigt een voorlopig voorkeursrecht op de percelen aan het Vuurtorenplein; wat inhoudt dat Van de Putte de grond eerst bij de gemeente moet aanbieden, maar wel zelf de prijs ervan bepaalt. Begin april presenteren B&W een plan om het plein, dat ‘thans (ernstig) verpauperd’ is, te herinrichten: er moet een duinlandschap komen met daaronder een parkeergarage. Daags voor de raadsvergadering van 21 april waarin de plannen worden besproken, neemt Henri de Jong, de wethouder Ruimtelijke Ordening, plotseling ontslag. De Jong doet dat onder verwijzing naar ‘dingen’ die van hem werden verlangd ‘die niet terug te vinden waren in het CDA-programma en/of coalitieakkoord’.

De raad blikt noch bloost en is in meerderheid positief over het plan. De kosten ervan worden niet bekend gemaakt: die staan in een geheime bijlage. Volgens een anoniem raadslid gaat het om 20 miljoen euro. De gemeente wil die financieren met gelden die nog resteren van de verkoop van aandelen in energiebedrijf Nuon. Saillant detail: het nieuwe Vuurtorenduin zal de verkoop van de ernaast te bouwen appartementen van Hotel van Oranje zeker bevorderen; een duinpark naast de deur is aantrekkelijker dan woontorens.

Strategisch opererende ex-wethouder

Spin in het web van veel Noordwijkse vastgoedaffaires is Victor Salman. Hij werd in 1986 als 26-jarige de jongste wethouder ooit van Noordwijk. Hij krijgt de portefeuille Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting, en vervult die functie 12 jaar. Later wordt hij raadslid. Nog tijdens zijn wethouderschap, in 1995, begint hij een adviesbureau: Salman Ruimtelijk Advies. Dat bureau kan inmiddels bogen op talloze bouwvergunningen die het voor ondernemers heeft weten te verkrijgen. Salman kent de regels, benut de marges, weet precies de weg bij het gemeentebestuur en is uiteindelijk de meeste wethouders de baas.

Salman beloofde, toen hij in 1995 zijn adviesbureau begon, zijn politieke en zakelijke belangen te scheiden

Oud-wethouder Piet Barnhoorn had in de periode 2002-2006 geregeld met Salman te maken, en erkent in hem zijn meerdere: ‘Hij is superintelligent, doorziet alles heel knap, kent zijn dossiers tot in detail en zijn kennis van de planologie en wetgeving is uitstekend. Bovendien is zijn netwerk van groot gewicht.’ Maar: ‘Hij is ook onderlegd in het formuleren van teksten en procedures die later voor meerderlei uitleg vatbaar zijn, dus ook in zijn voordeel. Het stichten van verwarring is een vaste methode.’

Salman beloofde, toen hij in 1995 zijn adviesbureau begon, zijn politieke en zakelijke belangen te scheiden. Maar het ging volgens betrokkenen al voor die tijd geregeld fout. Koos Smit, indertijd gemeenteraadslid, verhaalde al in 1994 van ‘geheime deals met architecten, hoteliers en aannemers’. Toenmalig CDA-fractievoorzitter Theo Goudriaan, terugkijkend: ‘Hij was zeer geslepen en de verhalen hielden aan over kongsi’s met onroerend goedzaken.’

In 2003 denken Salmans opponenten een stok in handen te hebben om de hond te slaan. Onder aanvoering van Salman, die dan CDA-fractievoorzitter is, blies wethouder Tummers (CDA) een beoogde nieuwbouwwijk af en koos voor aankoop van een perceel elders. De grondeigenaar liet zich bij die transactie volgens velen door Salman bijstaan als adviseur. In een lijvig rapport van de gemeenteraad over de ‘sterk verzwakte’ financiële situatie van de stad, Recht door zee (2004), schrijft de onderzoekscommissie over de rol van Salman: ‘Als een “vijfde wethouder” spant hij zich [in de periode 1998-2001] bijna fulltime in voor het bouwplan Offem-Zuid en neemt daarbij regelmatig op de stoel van wethouder Tummers plaats.’

‘Aan rolvastheid van de betrokken bestuurders en de verantwoordelijke ambtenaren ontbrak het’

Een tweede onderzoeksrapport onderzocht de besluitvorming inzake twee bouwlocaties. Het wordt uitgevoerd door Hans van den Heuvel, emeritus-hoogleraar Bestuurlijke Integriteit en Ethiek. In zijn rapport Gedane zaken nemen geen keer (2004) constateert de hoogleraar dat Salman bij de transacties met bouwgrond tussen 1988 en 2002 ‘minstens de schijn van belangenverstrengeling’ wekte door op te treden als wethouder én als eigenaar van een adviesbureau. ‘Aan rolvastheid van de betrokken bestuurders en ook van de verantwoordelijke ambtenaren, ontbrak het.’ En: er ‘ontstond een werk- en bestuursklimaat waarin gelegenheid ontstond tot invulling van informele relaties en patronen die de bestuurlijke, en ambtelijke professionaliteit hebben geschaad. Dit heeft gedurende lange tijd kurmen voortbestaan zonder dat de betrokkenen die er last van hadden, erin slaagden dit systeem te doorbreken.’ Salman verweert zich fel na verschijning van het rapport van de hoogleraar: ‘Een en ander leek op een politieke afrekening waarbij niet aan hoor en wederhoor werd gedaan.’

De gemeente doet aangifte, maar met louter de ‘schijn’ van belangenverstrengeling valt niets aan te vangen. Barnhoorn hoopt niettemin dat Salmans rol is uitgespeeld, maar tevergeefs. Na jaren van heftige strijd omtrent bouwprojecten besluit Barnhoorn in 2006 niet als wethouder terug te keren. Hij heeft binnen het CDA het pleit verloren van Salman, die naderhand stelt: ‘Feitelijk was sprake van machtsmisbruik door Barnhoorn.’

Moddergevechten

Eind 2018 kapittelde scheidend burgemeester Jan Rijpstra (VVD) het Comité Noordwijk-Transparant, dat met vastgoedgeld een campagne had opgezet om Puur Noordwijk te wippen. Hun aanvallen op Hans Bakker, die dan wethouder van Ruimtelijke Ordening is, waren voor Rijpstra zelfs aanleiding om het Openbaar Ministerie en het Regionaal Informatie en Expertise Centrum van de politie in te schakelen. Rijpstra: ‘Wie tegen een integere wethouder zegt “Ik ga jou helemaal kapot maken” omdat hij zijn zin niet heeft gekregen in een bouwdossier, en net voor de verkiezingen alle registers opentrekt, heeft maar één doel: het democratisch proces ondermijnen.’

Noordwijk-Transparant kende volgens de Kamer van Koophandel een aantal bestuurders van CDA en VVD, zoals de eerder genoemde Andries de Boer. Paul Brandjes, directeur van bouwbedrijf De Raad en eigenaar van het Palace Hotel, geeft toe dat hij het comité financiert, en motiveert dat als volgt: ‘Wethouder Hans Bakker van Puur Noordwijk toont zich een notoire leugenaar. Hij speelt evident vals en mag dus niet terugkeren na deze verkiezingen.’

Op de grond wordt in 2020 8,4 miljoen euro afgeschreven: ruim 200 euro per Noordwijker

Rond de jaarwisseling 2019/2020 laait de strijd opnieuw op, nu na een interventie van Ton van Rijnberk (D66), die tussen 2006 en 2010 in Noordwijk wethouder Ruimtelijke Ordening was. Als lid van de Provinciale Staten van Zuid-Holland neemt hij in een lange brief het bouwbeleid van Noordwijk op de korrel. Hij komt terug op de grondwissel die Salman eerder instigeerde. Het perceel Bronsgeest, dat in 2003 niet werd bebouwd, werd in 2018 alsnog aangewezen voor een woonwijk. Het nieuwe college van CDA/VVD had daar nu weer een streep doorheen gehaald. Op de grond wordt in 2020 8,4 miljoen euro afgeschreven: ruim 200 euro per Noordwijker.

Op zijn beurt neemt Salman in een brief aan de provincie Van Rijnberk vol op de slof. Oud-raadslid Andries de Boer (CDA) valt hem bij en verwijt Van Rijnberk ‘smaad en laster’. Salman en andere CDA’ers kunnen hun verhaal kwijt op de voorpagina van de lokale krant, zonder dat die ruimte geeft voor Van Rijnberks argumenten.

Kwetsbare gemeente

Nergens in de beschreven kwesties is sprake van corruptie. Gemeenteraad en wethouders zijn simpelweg niet opgewassen tegen de projectontwikkelaars met hun gedegen netwerk, expertise en uithoudingsvermogen. De vastgoed- en horeca-ondernemers weten zich gesteund door politieke facties en trachten verkiezingen naar hun hand te zetten met behulp van bevriende lokale media. Salman is veeleer een exponent van ernstige verstoorde verhoudingen tussen politiek en bedrijfsleven dan de veroorzaker ervan.

Gebrekkige distantie en (te) grote financiële belangen vormen de constante uitdagingen in de politieke cultuur van Noordwijk. Wethouders en gemeenteraadsleden hebben allerlei persoonlijke banden met zakenlui en ambtenaren. Dat is hun kracht bij het oplossen van problemen, maar kan op gespannen voet staan met het algemeen belang.

De lokale krant is het stadium van nieuwsgaring allang gepasseerd. De Noordwijker is nauw verbonden met de lokale ondernemersvereniging; de inhoud wordt bepaald door mensen die voor hun brood afhankelijk zijn van het bedrijfsleven. Voor horeca- en vastgoedondernemers is de verhouding tussen de kosten en het rendement van een investering in lokale publicaties bijzonder gunstig.

Menko Wiersema (PvdA), die het schouwspel al jaren volgt en er soms aan deelneemt, zegt: ‘Al vanaf de jaren zeventig is Noordwijk als kleine gemeente kwetsbaar voor projectontwikkelaars en speculanten. Het bestuur was de afgelopen decennia absoluut niet opgewassen tegen het najagen van grote vastgoedbelangen. Dat zie ik niet zomaar veranderen.’