In het omkoopschandaal rond de Nederlandse politie- en defensievoertuigen is er een nieuwe schikking getroffen. Na Volkswagen-importeur Pon — dat eerder dit jaar een uiterst gunstige deal van 12 miljoen wist te maken — heeft nu ook Peugeot voor 2 miljoen strafrechtelijke vervolging afgekocht. Dat maakte het Openbaar Ministerie woensdag bekend.

Peugeot-medewerkers hebben volgens het OM in de periode 2001-2012 ongeoorloofde giften gedaan aan een ambtenaar. Dit gebeurde in de vorm van het goedkoop leasen van auto's en het uitnodigen van de ambtenaar op buitenlandse (snoep)reizen. De omkopingspraktijken vonden bij Peugeot plaats tot op managementniveau.

Linksom of rechtsom

Follow the Money dook in 2014 al in de wereld van de subtiele omkoping in de autowereld en sprak met meerdere wagenparkbeheerders en verkoopmedewerkers van verschillende automerken. De verleidingen waren groot: ‘Auto’s moeten verkocht worden, linksom of rechtsom — en dan vinden er minder geoorloofde zaken plaats om een inkoper te beïnvloeden,’ zei destijds Pieter Elias, een fleetsales-manager bij achtereenvolgens Rover, Saab en Hyundai, die daarna als zelfstandig adviseur doorging.

'Alle merken doen gekke dingen'

Elias: 'Alle merken doen gekke dingen. De inkoper heeft macht, maar zo’n man heeft ook een privéleven met een vrouw die een tweede auto heeft. In de meeste gevallen wordt er een extreme korting gegeven: bijvoorbeeld in plaats van 5 procent, een korting van 15 procent op de aanschafprijs. Maar importeurs of dealers kunnen [een deal] ook beïnvloeden door iemand kosteloos een uitleenauto te geven. Daar rijden ze dan een half jaar in, en daarna krijgen ze weer een nieuwe leenauto.' In vergelijking met koop of lease scheelt dat een hoop: 'je spreekt dan al snel over een besparing van 500 euro per maand.’

Soortgelijke praktijken deden zich ook voor in het langslepende omkopingsdossier bij politie en defensie. Een van de hoofdverdachten aan de ontvangende kant bij Defensie betreft voormalig Hoofd Wagenpark Jacques H., een veelgeziene gast in het zogenaamde bitterballencircuit van autoleveranciers. Hij was jarenlang één van de machtigste mannen in de automotive-wereld vanwege het omvangrijke wagenpark van 6000 personenvoertuigen.

Uit een serie rekeningafschriften die in handen kwamen van Follow the Money, bleek dat zijn leaseauto — een Audi A5 — gedeeltelijk werd afgelost door een klant, te weten Van Kerkhof & Visscher (VKV). De Renault-Nissan dealer, één van grootste dealerbedrijven van Nederland, bleek voor 7000 euro aan periodieke aflossingen te hebben overgenomen van deze invloedrijke defensiemedewerker. VKV was destijds hofleverancier van personenwagens aan Defensie binnen een zogeheten raamcontract, waar ook Peugeot Nederland, General Motors Nederland, Pon en Ford Nederland deel van uitmaakten.

Mazzeltjes

Volgens De Telegraaf, die inzage had in het strafdossier, was er bij een inval bij VKV een schaduwboekhouding gevonden waaruit blijkt dat er een speciaal potje was — gevuld door Renault Nederland — waaruit de aflossing van de Audi A5 zou zijn voldaan. Volkswagen-importeur Pon, hoofdrolspeler in de aanbestedingsaffaire rond het wagenpark van de politie, zou de wagenparkbeheer ook een 'mazzeltje' hebben gedaan door de Audi voor 4000 euro te sponsoren en het onderhoud gratis te verzorgen. Daarnaast zou hij ook nog een gesponsorde tankpas in bezit hebben waar hij en zijn familie in zes jaar tijd bijna 20.000 euro mee afrekenden.

Het omkoopschandaal rondom het wagenpark van Defensie vloeide voort uit een ander dossier: de aanbesteding van het grote wagenpark van de politie, in 2010. Na een aanhoudende stroom van klachten — de aanbesteding zou zijn toegeschreven naar Volkswagen-importeur Pon — kreeg de commissie-Schouten in 2011 opdracht van minister Ivo Opstelten om de rechtmatigheid van deze aanbesteding te onderzoeken. De onderzoekers kregen echter ook informatie toegespeeld dat er bij defensie mogelijk sprake was van omkoping. De Rijksrecherche pikte dit circa 5 jaar geleden op.

Maarten Schouten, voormalig legerbevelhebber en destijds voorzitter van de commissie-Schouten, wijdde in 2014 tegen Follow the Money uit over de subtiele corruptie: ‘Ik denk dat bij veel aanbestedingen en vele contractonderhandelingen de grote lijn eigenlijk best prima gaat, maar dat er in de marge gewoon douceurtjes aan mensen worden uitgedeeld: als je bij mij langskomt dan geef ik je een keer gratis dit of dat,’ aldus Schouten. ‘Die mensen realiseren zich alleen niet dat als hun werkgever tegen dat fröbelwerk aanloopt, er maatregelen getroffen worden die voor betrokkenen behoorlijk vervelend kunnen uitpakken.’

Bandwagon

Het Openbaar Ministerie heeft nu het 'kruimelwerk' berekend. Ze geeft in haar persbericht aan dat de giften vanuit Peugeot aan de wagenparkbeheerder bij Defensie opliepen tot meer dan 60.000 euro. Dit was overigens, los van de moraal, een knap staaltje relatiemanagement: het OM schat het wederrechtelijk verkregen voordeel op 800 duizend euro. Daar bovenop krijgt Peugeot een boete van 1,2 miljoen euro. Voor in totaal 2 miljoen is het bedrijf Peugeot en vier medewerkers nu dus verlost van de dreiging van een langslepende rechtszaak.

Het boek van de omkoping bij politie en Defensie gaat langzaamaan steeds verder dicht. Afgelopen zomer seponeerde het Openbaar Ministerie de zaak tegen Athlon Car Lease. Vervolgens kwam er een schikking met Pon, nu Peugeot. Zodoende blijft alleen nog Renault Nederland in het verdachtenbankje zitten; ook in die zaak kan er nog een schikking uitrollen.

Bas Martens, advocaat van de verdachte wagenparkbeheerder Jacques H. is voor zijn verdediging nog bezig met een vooronderzoek. ‘We hebben sinds afgelopen zomer bijna 20 getuigen gehoord bij de rechter-commissaris,’ zegt de raadsman, die echter zinspeelt op een buitengerechtelijke afdoening in het Defensie- en politiedossier, waar Peugeot en onder andere Pon hebben geschikt. ‘Ik heb bij het Openbaar Ministerie al aangegeven dat we de mening zijn toegedaan dat er geen strafrechtelijke vervolging van mijn cliënt dient plaats te vinden en dat er een andere modus gevonden moet worden om deze zaak af te wikkelen. Gelet op alle transacties die al hebben plaatsgevonden – boetes en werkstraffen – is het dan niet terecht dat mijn cliënt en een paar andere overgebleven natuurlijke personen zich wel bij een rechter moeten verantwoorden voor zaken die bijna 10 jaar geleden hebben plaatsgevonden.'

Wordt vervolgd.