
De discussie over de ondermijning van de bovenwereld door de onderwereld begint hysterische trekjes aan te nemen. Politici en experts maken ons bang met spookverhalen over tientallen miljarden euro’s misdaadgeld die ons land overspoelen. Die sprookjes zijn nergens voor nodig: echte misdaad is al ernstig genoeg. Net als de verontrustende zwakte van de politie.
-
Proberen criminelen werkelijk door te dringen tot de bovenlaag van de maatschappij om die zo te ondermijnen? Politici van ministers tot burgemeesters geloven van wel. Dat leidde tot een Ondermijningsfonds van 100 miljoen euro.
-
Maar bestaat ondermijning wel? De Maastrichtse burgemeester Penn-te Strake schreef: ‘In de onzichtbare cyberwereld en de gecamoufleerde zakenbranche is sprake van sterk verhoogde criminele activiteit. Daardoor zien we het niet en dat maakt het extra gevaarlijk.’
-
Wetenschappers zijn sceptisch over ondermijning. Zij wijzen op de totale zinloosheid van de war on drugs en op de zwakte van het politieapparaat.
-
Terwijl we bang worden gemaakt, onderneemt de overheid geen serieuze actie (lees: tweeduizend gespecialiseerde rechercheurs erbij) om drugscriminaliteit in te perken.
Ondermijning is het duizenddingendoekje van het publieke debat. Ben je ergens tegen? Dreig met het sluipende gevaar van ondermijning. Neem bijvoorbeeld de gekozen burgemeester. Aan de bekende versleten argumenten dat Nederlanders niet in staat zouden zijn om hun eigen burgemeester te kiezen, voegde fraude-expert Jaap ten Wolde recent in NRC een paar nieuwe toe: ‘Een rechtstreeks gekozen burgemeester – bijvoorbeeld de meest welbespraakte politicus van de gemeente, een populaire kroegbaas, een volksmenner of one issue man, iemand die gesponsord wordt door machtsdenkers – mist de achtergrond om als boegbeeld en als algemeen geaccepteerde voorganger te kunnen dienen als het gaat om integriteitskwesties in het openbaar bestuur.’ Daarmee serveert Ten Wolde zonder een spoor van bewijs te leveren wereldwijd tienduizenden gekozen burgemeesters in democratisch bestuurde landen af. Maar Ten Wolde heeft nog een ‘belangrijk’ argument: ‘De georganiseerde criminaliteit kan er met een beperkt budget voor zorgen dat een gewenste kandidaat de verkiezing wint.’ Ook hier ontbreekt weer ieder bewijs.
In de paniekzaaierij rond ondermijning is op dit moment niets te gek. Kort na Ten Wolde pakte Annemarie Penn-te Strake, de burgemeester van Maastricht, in de Volkskrant ook flink uit over de ondermijning van de rechtsstaat.
Zij stelt dat de zichtbare criminaliteit onder controle lijkt, ‘maar in de onzichtbare cyberwereld en de gecamoufleerde zakenbranche is sprake van sterk verhoogde criminele activiteit. Daardoor zien we het niet en dat maakt het extra gevaarlijk.’ Dit is een verrukkelijke cirkelredenering: we zien het niet, dus het moet wel héél erg zijn.
Grote pot met geld
Ten Wolde en Penn-te Strake haken aan bij Ferdinand Grapperhaus. De minister van Justitie en Veiligheid noemde ondermijning in de Volkskrant onlangs een ‘enorm probleem’. Daarom stelde hij een Ondermijningsfonds in, met 100 miljoen euro in de pot en wil hij drugs als cocaïne, amfetamine en xtc ‘loeihard aanpakken. De criminaliteit die ermee gepaard gaat, nestelt zich tussen gewone burgers en tast de samenleving aan.’
Grapperhaus wil het geen war on drugs noemen maar ‘een war on criminal organisations, dat is één. En twee: cocaïne en synthetische drugs moeten het land uit.’ Het staat er echt: de minister wil cocaïne en synthetische drugs het land uit. Over de zinloosheid van de war on drugs straks meer.
Andere politici haken gretig aan. Amsterdam krijgt 8 miljoen van de 100 miljoen uit het Ondermijningsfonds en het is dringen geblazen rond de pot met geld. De Amsterdamse PvdA ziet niet alleen ondermijning in Nutella-winkels, maar ook in bedrijfjes rond AirBnB en Uber. Daarmee proberen ze burgemeester Femke Halsema rechts in te halen, in haar poging haar bevoegdheden om louche winkels aan te pakken, fors uit te breiden.
Ondermijning van de bovenwereld door de onderwereld is kortom hot. Belangrijke drijvende krachten achter de hype zijn Jan Tromp van de Volkskrant en hoogleraar Pieter Tops. Zij schreven in 2017 De achterkant van Nederland: Hoe onder- en bovenwereld verstrengeld raken en hameren sindsdien met veel succes op dit aambeeld. Tromp schreef als journalist bijvoorbeeld over dreigende infiltratie van de onderwereld in gemeenten en Tops schreef als onderzoeker Waar een klein land groot in kan zijn.
In dit laatste onderzoek becijferen Tops en andere onderzoekers dat er alleen al in de synthetische drugs (XTC, amfetamine en andere pillen) minstens 19 miljard euro om gaat. Dat getal duikt voortdurend op en rechtvaardigt de bestuurlijke paniek: stel je voor dat criminelen zich met al dat geld gaan inkopen in de bovenwereld.
Van Nutella-winkels tot motorbendes: alles is ondermijning
Ondermijning is een breed begrip: de meest uiteenlopende zaken, van Nutella-winkels tot motorbendes, passen erin. Dat maakt het lastig om feit en fictie uit elkaar te houden. De omvang van misdaad, fraude en witwassen is per definitie onbekend – criminelen geven hun omzet immers niet netjes door aan de Belastingdienst en het CBS – en iedereen kan er daarom zijn eigen ideeën op los laten. Laten we eens met wat gezond verstand naar de nuchtere feiten kijken.
Natuurlijk is er ernstige criminaliteit in Nederland. De voorbeelden die Tops en Tromp noemen, zoals liquidaties en motorbendes die burgemeesters bedreigen, zijn bepaald zorgwekkend. Vooral omdat de politie er zwak voorstaat. Kijk maar naar dit rapport over de recherche uit februari van Jan Struijs, voorzitter van de Nederlandse Politiebond. Daar staat het woord ‘noodkreet’ in capslock op de voorkant.
De politie heldert ieder jaar minder zaken op: van 330.000 zaken in 2007 tot 225.000 in 2017. De Nederlandse recherche is onderbezet en moest in 2018 16.000 zaken laten lopen. Bekende criminelen kunnen niet geobserveerd worden omdat de observatieteams overbelast zijn. Als buitenlandse politiekorpsen een verzoek indienen om in Nederland rondlopende criminelen uit hun land (bijvoorbeeld Italiaanse maffiosi die afspreken met Albanezen) te laten observeren dan is het antwoord vaak domweg ‘nee’.
Dat is verontrustend, maar niet wezenlijk nieuw: er is altijd misdaad geweest, er zal altijd misdaad blijven en een groot deel blijft hoe dan ook onopgehelderd. Maar dat betekent nog niet dat de onderwereld ons onder de voet loopt. Natuurlijk zijn er foute notarissen met foute klanten en kopen foute vastgoedjongens panden, maar dat wijst nog niet op een onderwereld, die massaal de bovenwereld binnendringt. Laat staan dat de integriteit van het openbaar bestuur in het geding is.
Paniek is het nieuwe normaal
De morele paniek over ondermijning is nergens op gebaseerd. Bob Hoogenboom, hoogleraar fraude en regulering aan Nyenrode, maakte in een recente column terecht gehakt van het paniekverhaal van Penn–te Strake, Tops en anderen: ‘Als álles een topje van de ijsberg is, wordt morele paniek het nieuwe normaal.’
Hij citeert de Amerikaanse criminoloog Stan Cohen die krakende analyses heeft geschreven over de morele paniek rond heksenjachten, McCarthyisme en drugs. Het probleem is dat het eindeloos herhalen van die spookbeelden op een gegeven moment beleid zal beïnvloeden. Feiten doen er niet meer toe: Peter Noordanus, de baas van het Ondermijningsfonds, heeft zelfs met zoveel woorden gezegd dat hij zich niets aantrekt van wetenschappers die de overspannen getallen in twijfel trekken. Dat is ‘een academische discussie’.
Hoogenboom wijst op de zinloosheid van al die stoere praatjes over de aanpak van drugs en misdaad: ‘Een doorstart van de war on crime waarvan ieder weldenkend mens, die niet voor zijn politieke, bestuurlijke, operationele en wetenschappelijke carrière afhankelijk is van de macht, weet dat deze oorlogen niet te winnen zijn. ‘We hebben genoeg gehoord van criminologen die als ingehuurde krachten van de staat werken’, lamenteert Stan Cohen.’
Hoogenboom is niet de enige wetenschapper die sceptisch is over de vermeende ondermijning en infiltratie van het bestuur. Guus Meershoek, lector aan de Politieacademie en hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga waren er eerder dit jaar op de radio duidelijk over. ‘Ik heb niet één raadslid in de afgelopen jaren gezien die zich bewijsbaar met ondermijning heeft beziggehouden,’ zei Elzinga. ‘De suggestie van infiltratie wordt door burgemeesters wel gewekt, maar er is geen bewijs. Dat is voor het aanzien van de Nederlandse politiek heel schadelijk.’ Ook Meershoek vindt het gevaar van criminele infiltratie overdreven: ‘In Nederland zijn geen Italiaanse toestanden. Hier willen de drugscriminelen zo snel mogelijk geld maken zonder dat ze door het bestuur, justitie en politie worden lastiggevallen. Daarom komen bedreigingen van bestuurders wel voor, maar criminele infiltratie zoals in Italië niet.’
Spookbeeld van misdaadmiljarden
De projectgroep Emergo (een samenwerkingsverband van Justitie, politie en gemeente Amsterdam) lichtte vanaf 2007 de Wallen uitputtend door op crimineel geld. Nergens in Nederland is de waaier aan criminaliteit breder dan in het Amsterdamse prostitutiegebied, met zijn vrouwenhandel, prostitutie, drugs, porno, gokken, afpersen en witwassen. Binnen die sectoren zijn de problemen ernstig, maar ze blijven ook beperkt tot de branche. ‘Het probleem is dus niet dat een enkele criminele groep op een maffiose manier de illegale markten in de binnenstad domineert of illegale controle uitoefent op de legale economische sectoren in haar schoot.’ Ook in het standaardwerk Fraude tonen experts zich sceptisch. In de jaren ’90 onderzocht de commissie-Fijnaut voor de Parlementaire enquête opsporingsmethoden talloze branches, zoals de autobranche, transport, de horeca, afvalverwerking en de bouw. ‘Daarbij werd niet zozeer infiltratie van georganiseerde misdaad gevonden (waar het om ging), maar wel diverse fraudes binnen de branches zelf.’
Toch blijft het spookbeeld van misdaadmiljarden die de bovenwereld binnendringen springlevend. Het verhaal bevat standaard de volgende elementen: zeer rijke, ongrijpbare criminelen zijn bijna onaantastbaar en corrumperen met hun miljoenen/miljarden de bovenwereld. Zij kunnen alleen aangepakt worden door ze ‘te raken waar het pijn doet: in hun portemonnee.’
Nederlandse politici zijn er dol op. In 2012 probeerde Jeanine Hennis-Plasschaert in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen Parool-lezers bang te maken in een opiniestuk met de kop: ‘De toenemende verwevenheid tussen onder- en bovenwereld ontwricht onze maatschappij’. Uiteraard zonder concreet te worden, maar dat is in dit genre niet nodig. Ook toen schermde Hennis-Plasschaert met een Heel Groot Bedrag: volgens schattingen van criminologen werd in Nederland jaarlijks 18,5 miljard euro aan crimineel geld witgewassen. Volgens die schatting ging het om ál het criminele geld.
Inmiddels komen Tops cum suis op 19 miljard euro. Dat is niet die 18,5 miljard euro uit 2012 plus inflatie, maar een heel ander getal: het gaat hier uitsluitend over de omzet van synthetische drugs. In de samenvatting van hun onderzoek (54 bladzijden) stellen Tops en co die 19 miljard min of meer als een voldongen feit. Ze verwijzen naar een uitgebreidere versie van het rapport, met bijlage waarin zij de rekensom onderbouwen. Veel wijzer wordt de lezer daar niet van: hoofdstuk 3 en bijlage 2 met daarin de sommetjes, zijn vooral een lange opsomming van wat we allemaal niet weten over de omvang van de drugshandel. En dat is veel.
Het rapport biedt daarnaast een treurig stemmende beschrijving van hoe slecht de registratiesystemen bij politie en justitie zijn. Wat juist reden moet zijn voor de nodige terughoudendheid bij het becijferen van de omzet, maar de auteurs grijpen vervolgens naar een klassieke truc in het drugsbestrijdingswereldje: ze vermenigvuldigen de geschatte productie met de straatwaarde. En dan regent het ineens miljarden. Ergens op de wereld staan mythische drugsdealers op mythische straathoeken geld als water te verdienen. Iedereen met een beetje verstand van de drugshandel weet dat dat zinloze rekensommen zijn.
Wat de politie over de tap waarneemt is vaak georganiseerde chaos
Econoom Steven Levitt heeft in Freakonomics al een keer een echte boekhouding van een echte drugsbende geanalyseerd. Daarmee toonde hij aan dat echte drugscriminelen veel minder verdienen dan de buitenwereld denkt. De loopjongens op straat verdienen per uur zelfs minder dan hamburgerbakkers bij McDonalds. Ook in Nederland zijn die magische, stinkend rijke drugscriminelen nooit gevonden. Niet bij de jacht op de miljoenen van De Hakkelaar in de jaren ’90, niet bij de vervolging van Willem Holleeder nu. Het gaat hoogstens om enkele tientallen miljoenen per persoon. Zelfs die zijn vaak niet te vinden. In de buurt van miljarden komt het nergens.
Dat er veel minder geld omgaat in de drugswereld dan rapportenschrijvers denken is niet zo gek. De inkoopprijs is betrekkelijk laag: een kilo natte amfetaminepasta om pillen van te maken, kost aan grondstoffen zo’n 160 euro en is zo’n 700 euro waard. Als de politie zo’n partij in beslag neemt, zijn dat ook de verliezen die ze lijden, niet de theoretische waarde per pil op een festival. Criminelen zijn bovendien geen rationele zakenmensen. Ze maken veel kosten omdat alles wat ze doen illegaal is: auto’s huren, voortdurend van telefoons wisselen, geld wisselen, panden regelen Dat kost allemaal veel meer geld en tijd dan een legale zakenman eraan kwijt zou zijn. Ze geven daarnaast veel geld uit aan drank, auto’s, horloges en kleren. Wat de politie over de tap waarneemt is vaak georganiseerde chaos, met criminelen die regelmatig financieel klem zitten. Bijvoorbeeld omdat hun leveranciers uit Colombia of Pakistan de lading voorgeschoten hebben en hun geld snel willen hebben.
De pluk is al decennia heel mager
Toch melden Nederlandse politici al decennia dat ‘we’ honderden miljoenen kunnen plukken. Maar een berekening van vermeende drugswinsten in een vonnis is nog geen echt geld. Criminoloog Hans Nelen constateerde in een evaluatie in 2004 al dat er van de 129 miljoen euro aan ‘plukze’-vonnissen maar 9 miljoen was binnengehaald. In de meeste zaken ging het om minder dan 45.000 euro. Criminoloog Petrus van Duyne doet al decennia onderzoek naar drugsgeld en witwassen en kon de grote bedragen ook nooit vinden. Uit een groot onderzoek dat hij in 2015 deed voor het WODC bleek dat het in de helft van alle plukze-zaken om minder dan 3300 euro ging. Slechts 0,3 procent betrof meer dan een half miljoen. Pijnlijker is dat de grote bedragen aan ‘geplukt geld’ uit persberichten van het OM vaak niet veel voorstellen. In de ruim tienduizend dossiers die Van Duyne onderzocht was het indrukwekkende bedrag van ruim 425 miljoen euro aan ontneming opgelegd. Slechts 196 miljoen was daarvan geïnd in zeventien jaar tijd. Er stond dus nog ruim 228 miljoen open. We hebben, zo schrijft hij droog in het blad Justitiële Verkenningen, ‘over het geheel niet te maken met een dadergroep die vermogens opbouwt waarmee door ontneming aan ’s lands begroting aanzienlijk kan worden bijgedragen.’
Andere onderzoekers komen in diezelfde Justitiële Verkenningen tot betrekkelijk lage schattingen voor de totale omvang van de illegale economie: een miljard voor cannabis, rond de 400 miljoen voor de overige drugs. Tel er smokkel, illegaal gokken en prostitutie bij op en de totale omvang van de illegale economie is 2,4 miljard.
Een onderzoek naar het investeringsgedrag van criminelen kan ook geen bewijs vinden voor ondermijning: ‘De infiltratiehypothese wordt niet ondersteund door de data.’ Er zijn in de onderzochte dossiers wel daders met belangrijke posities in de reguliere samenleving: ‘Echter, in deze zaken lijkt de beweging tussen ‘onder-’ en ‘bovenwereld’ in omgekeerde richting te zijn verlopen. Het gaat hier om daders met sterke gevestigde posities in de reguliere economie en zonder criminele antecedenten, die op enig moment hun positie misbruiken om op grote schaal te frauderen of wit te wassen. Er is hier dus eerder sprake van ‘legitieme’ en ‘gerespecteerde’ zakenmensen die betrokken raken bij georganiseerde criminaliteit, dan van criminelen die via hun investeringen het legitieme bedrijfsleven infiltreren. Voorbeelden van ‘omgekeerde infiltratie’.
Zoals Eric Smit in augustus al schreef: voor echte ondermijning moet je op de Zuidas zijn. Alle echt serieuze bedragen die Justitie in Nederland ontneemt, zijn afkomstig uit schikkingen met bedrijven uit de beursgenoteerde bovenwereld: SBM (190 miljoen), Vimpelcom (358 miljoen) en ING (775 miljoen).
Ik geloof omdat het absurd is
Dat de Nederlandse overheid de mythische misdaadmiljarden al decennia niet kan vinden, leidt niet tot scepsis. Sterker nog, volgens Van Duyne versterkt dat juist de mythe dat de misdaad onmetelijk rijk en machtig is. ‘Dit komt overeen met de bij politie en justitie vaak gehoorde stelling dat de Georganiseerde Misdaad zo slim is geworden, dat we deze niet meer kunnen ontdekken. Naar onze mening belanden we met deze variatie op de stelling van kerkvader Tertullianus – credo quia absurdum – in een soort handhavingstheologie.’ Ik geloof het omdat het absurd is. Van Duyne schreef het in 2009, maar het is letterlijk wat de burgemeester van Maastricht nu in de krant zet: we zien het niet en dat maakt het extra gevaarlijk.
Die beelden die gezagsdragers van Het Kwaad uitdragen, beïnvloeden niet alleen het publiek, ze beïnvloeden ook het beleid. In de vorige eeuw dachten politie en justitie nog dat misdaadorganisaties een soort multinationals waren, met bijbehorende organisatiestructuren. De politiekorpsen in de regio Noord-Holland lieten om die reden grote hoeveelheden drugs ‘gecontroleerd’ door, met de bedoeling om zo de top van de misdaadorganisatie rond de erven van Klaas Bruinsma in beeld te krijgen. Die top kregen ze niet te pakken, maar ondertussen stroomden de drugs onder toeziend oog van politie en justitie het land in. In 1993 had de Amsterdamse recherche er genoeg van, kreeg ruzie met andere korpsen en de IRT-affaire was geboren.
Ons beeld van misdaad verandert mee met de managementmodes in de bovenwereld
Inmiddels is duidelijk dat misdaadorganisaties geen overzichtelijke organisatiestructuur hebben, maar eerder los-vaste netwerken en samenwerkingsverbanden zijn. Dat politie, justitie en criminologie nu een veel realistischer beeld hebben van misdaadorganisaties is op zich winst: ze observeren niet eindeloos, maar gaan voor de ‘korte klap’ en grijpen in als ze voldoende bewijs denken te hebben voor een ronde zaak. Het nadeel van misdaad als netwerkorganisatie is dat het dat oude spookbeeld van ongrijpbare misdaad versterkt. Als de politie en onderzoekers de fabuleuze drugsmiljarden niet kunnen vinden, moet dat wel komen omdat de criminelen in vrijwel onzichtbare en ongrijpbare verbanden samenwerken. Met andere woorden: de misdaad is zo lean and mean geworden, zo agile dat ze niet meer te pakken zijn. Kortom: ons beeld van misdaad verandert mee met de managementmodes in de bovenwereld. In de jaren tachtig en negentig met veel nadruk op strategische visie van bovenaf, nu flexibel, agile en bottom-up.
Boemerangeffecten van het barrièremodel
Ondertussen blijven de miljarden onvindbaar, maar gaat de war on drugs gewoon door. Die strijd is nu bijna honderd jaar oud. In 1920 slaagden puriteinse dominees erin om Amerika droog te leggen. Met rampzalige gevolgen: illegale stook, dranksmokkel en opkomst van de georganiseerde misdaad. In 1933 keerde het gezond verstand terug in de politiek en werd de drank weer legaal. De dominees voerden vervolgens een kruistocht tegen andere drugs, waarna alles (marihuana, cocaïne, opium etc.) verboden werd, behalve de dodelijkste: tabak.
In 1971 besloot Richard Nixon om de strijd stevig op te voeren door een heuse war on drugs te beginnen. In 2018 is duidelijk dat die totaal mislukt is. Drugs zijn overal makkelijk te krijgen, tot in maximum security-gevangenissen aan toe. De prijzen zijn stabiel laag. De strijd tegen drugs eiste honderdduizenden levens in Mexico, Colombia en Brazilië, kost wereldwijd miljoenen mensen hun vrijheid en heeft inmiddels een biljoen dollar gekost.
We hebben een veelkoppig monster gecreëerd
Ook in Nederland zijn mislukkingen in de war on drugs makkelijk te vinden. Zo leidde de invoering van de wietpas tot illegale straathandel en maakte sluiting van coffeeshops de overgebleven wiethandel groter en onbeheersbaarder. ‘Alleen voor beleidsmakers en politici zal dit een verrassing zijn. Verdovende middelen kunnen inderdaad het oordeelsvermogen aantasten,’ schrijft Van Duyne cynisch.
Dergelijke onbedoelde boemerangeffecten zijn ook in het rapport van Tops te vinden. Deze eeuw bedachten politie en justitie het barrièremodel, om criminelen te hinderen in hun activiteiten. Er kwam een verbod op precursoren, de grondstoffen van XTC en amfetamine, die vooral uit China werden ingevoerd. Politie en justitie hadden er grote verwachtingen van. In paragraaf 8.4 beschrijven Pieter Tops en de zijnen onder de veelzeggende kop ‘De desillusie: criminele innovatie’ wat iedereen met gezond verstand op kilometers afstand kon zien aankomen: in plaats van braaf op te houden met pillen draaien, gingen criminelen op zoek naar alternatieven: ze gingen zelf grondstoffen brouwen. De hoeveelheid afval nam sterk toe. Dat dumpen de criminelen in weilanden, tuinen en bossen in Brabant en België. ‘We hebben een veelkoppig monster gecreëerd,’ citeert het rapport een gezagsdrager.
De constante stroom van nieuwsberichten over massale dumping van drugsafval versterkt natuurlijk het beeld van de ondermijning en de ongrijpbare criminelen, en daar kun je als onderzoeker of journalist dan weer commentaar op geven.
Het slechtste van beide werelden
Zo blijven drugsbestrijders achter hun eigen staart aanrennen. Iedere recordvangst wordt gevierd als een overwinning op de drugshandelaren, terwijl het natuurlijk één aaneengesloten reeks van nederlagen is: een recordvangst betekent alleen maar dat de drugshandel sinds de vorige vangst nog groter, nog efficiënter en nog brutaler is geworden. De enige zekerheid is dat de politie volgende week of volgende maand of volgend jaar een nóg grotere recordvangst zal vinden. Dat zullen de media weer braaf als een enorm succes brengen, terwijl het effect op de beschikbaarheid en prijs van drugs volstrekt nihil is.
Met Ferdinand Grapperhaus hebben we een echte christendemocraat als minister, die de strijd tegen drugs in morele termen ziet. Bij zijn uitspraak dat cocaïne en synthetische drugs het land uit moeten - na de evidente mislukking van een halve eeuw war on drugs - staat het verstand stil. Zo lang we drugs niet legaliseren (te beginnen met wiet en pillen) blijft de overheid een eeuwige, kansloze strijd voeren.
Met zijn aanpak van ondermijning biedt Grapperhaus het slechtste van beide werelden: we worden flink bang gemaakt, maar de overheid onderneemt geen serieuze actie. Als je werkelijk gelooft dat er tientallen miljarden misdaadeuro’s de bovenwereld binnen willen dringen, is een Ondermijningsfondsje van 100 miljoen pathetisch, een loos gebaar. Ook als je niet gelooft in die mythische miljarden en alleen kijkt naar echte, bewezen criminaliteit is het een hele kleine druppel op een grote, gloeiende plaat.
Zonder meer gespecialiseerde rechercheurs is het kaalplukken van criminelen kansloos
Grapperhaus luistert bijvoorbeeld niet naar het verzoek van de politievakbond om tweeduizend extra rechercheurs, zo zei hij tegen de Volkskrant: ‘Er is extra geld voor de politie, er komen rechercheurs bij, maar geen tweeduizend. We hebben geen onbeperkt budget en het overheidsbeleid heeft ook nog andere prioriteiten.’ Maar de vakbond plukt dat getal van tweeduizend extra rechercheurs niet uit de lucht: Nederland heeft echt veel te weinig recherche.
Het onderzoeksprogramma Politie & Wetenschap vergeleek in 2012 op internationale schaal verschillende politiekorpsen. Daaruit bleek dat de Nederlandse politie, omgerekend naar inwoneraantal, ongeveer even groot is als in andere Europese landen. We hebben alleen veel minder recherche: 12,8 procent van het totaal aantal medewerkers is rechercheur, tegen bijvoorbeeld 17,2 procent in Noordrijn-Westfalen. Omgerekend naar Duitse verhoudingen heeft Nederland zo’n tweeduizend rechercheurs te weinig. In Nederland houden hoogstens een paar honderd rechercheurs zich bezig met financiële recherche, maar exacte, recente getallen ontbreken. Zolang er geen gespecialiseerde rechercheurs bijkomen, is iedere roep om het kaalplukken van criminelen kansloos.
Misschien is een eeuwige, kansloze strijd tegen drugs wel een succesvol businessmodel voor sommige mensen. Bob Hoogenboom zegt dat mooi in zijn column: ‘Morele paniek wordt geëxploiteerd door politici (electoraal gewin), door morele entrepreneurs die net als u en ik weten dat oorzaken van (georganiseerde) misdaad diep in maatschappelijke processen liggen, maar budgettaire belangen (politie en justitie, consultancy, wetenschappelijk onderzoek) hebben. En door journalisten die omzetten willen genereren. Kenmerken van een morele paniek zitten ook in het framen van drugsgebruik dat nog altijd als moreel verwerpelijk wordt beschreven, maar zo structureel is verweven met het sociale leven op de Zuidas, van studenten, het uitgaansleven, het leven van de BN’ers, de journalistiek, de wetenschap, de vissers in Urk, sommige van uw dienstbare columnisten en waar niet. De morele paniek is het nieuwe normaal, maar hopeloos ondermijnend.’
56 Bijdragen
[Verwijderd]
Roland Horvath 7
We worden geregeerd door fantasten als Ferdinand Grapperhaus, de minister van Justitie en Veiligheid. Zij kunnen de werkelijkheid, de feiten niet aanvaarden. Bovendien hebben veel groepen belang bij een verbod op drugs zoals ook BDK zegt. Het zijn de fantasieën van die lieden die de maatschappij ondermijnen en opjagen.
Het is de hoogste tijd om alle drugs te legaliseren en te regelen. De ongeordende handel, die er nu is, is onaanvaardbaar. En de politici en de MSM moeten ophouden misbruik te maken van hun bevoegdheden en mogelijkheden.
Lieden als Rutte en Grapperhaus & Co luisteren nergens naar of beter ze luisteren uitsluitend naar hun eigen gelijk. Onder andere omdat ze niet kunnen bevatten wat er gezegd wordt door andersdenkenden. Alleen hun eigen gelijk en hun eigen belang telt. Intellectueel/ spiritueel zijn ze monolieten.
Annemiek van Moorst 11
Roland Horvathline 5
Annemiek van MoorstLydia Lembeck 12
lineline 5
Lydia LembeckChina gebruikt en breid uit, maar waar liggen de patenten, van het gebruik?In dit verhaal heb ik ook op de tv gezien, die mevrouw (blond kort haar) in opsporing gezocht. Die lesbies is (met respect) die daarna als PR gebruikt werd (afgezien haar eigen verhaal) de hoofdletters pr gebruikte. Zij was daarna op tv in een moslim land om daar de politie te volgen en daarin mee te doen???? Daarin in gaf zij aan in mijn herinnering dat de 911/of anders/alarmnr algemeen nr was/word/is, dus alle landen/was de bedoeling, Hoe of wat verder geen idee, Maar was op vallend.
Lydia Lembeck 12
lineHet C2000 systeem komt uit China. De patenten zullen misschien dan ook wel daar liggen. En daar kan NL dan niet bij. Uiteindelijk zal alles zich samenvoegen, omdat dat de richting is die ik het zie opgaan. Maar, of dat goed zal zijn voor alle burgers van de planeet waag ik te betwijfelen. Ik denk niet dat wij het nog meemaken... Duurt vast nog zeker een eeuw of meer, denk ik. Kijk naar de mensen die fel tegen nieuwkomers in hun land zijn. Er heerst nog te veel angst onderling en mensen willen liefst geen veranderingen. Dat brengt stress met zich mee. Een van de redenen voor de gele hesjes. En waarom ik daar niet aan mee doe. :)
HeRo 7
[Verwijderd]
HeRoLydia Lembeck 12
HeRo[Verwijderd]
Niek Jansen 9
Bewust opgedreven angsten, leidend tot fobiën, is de tactiek van ook veel internationale politiek als dekmantel voor andere agenda's van politici.
In het artikel wordt even gewezen op het hysterische McCarthyisme in de 50- er jaren in de VS.
Sinds 9/11 is 'the war on terror' de grote schaamlap geworden voor het inperken van veel vrijheden van de burgers, maar ook van het bedrijven van misdaden op grote schaal door invasies, oorlogen, martelpraktijken door de VS en hun 'killing partners' in het MO. Nu is de door politici met behulp van de media opnieuw opgelaaide Koude Oorlog tegen Rusland en de ook hysterische russofobie de oorzaak van eindeloze provocaties tegen Rusland en militairisering van zijn grenzen van Noorwegen tot aan de Zwarte Zee.
Ook rechtvaardigt de mythe dat Israel ten prooi zal vallen aan Arabische staten de vele misdaden gepleegd tegen de Palestijnse bevolking en is het spook van het antisemitisme de truc om kritiek op Israel te doen verstommen.
En tot hoeveel menselijke ellende in Jemen leidt de hype van de VS niet, dat Iran een grote bedreiging zou zijn voor het westen en het MO!
Veel politiek is gebaseerd op het veroorzaken van angsten bij de burger en de wapen- en veiligheidsindustrie beleeft gouden tijden.
Wil Post 2
Lydia Lembeck 12
Wil PostBart de Koning 4
Wil PostIk heb het laatst ook in Nieuwsweekend gezegd: als Pieter Tops voorbeelden kan geven van raadsleden, wethouders, burgemeesters of andere politici die duidelijk de connecties hebben met misdadigers, dan moet hij met namen en rugnummers komen en dan ga ik daar over schrijven.
HeRo 7
Bart de KoningBart de Koning 4
HeRoMaar terugkomend op mijn oorspronkelijke stelling: ik ben dus tegen censuur, iedereen heeft het volste recht om iedere mening te verkondigen die hij/zij wil, ook al vinden andere mensen dat onzin. (De grens ligt uiteraard bij bedreiging en dergelijke, maar dat spreekt voor zich)
Jeannet Veldhoen
Bart de KoningIk ben niet voor paniek scenario's, maar de manier waarop u in dit artikel de zaken bagatelliserend deugt niet.
Uw heeft blijkbaar een moeilijke verstandhouding met Jan Tromp en Pieter Tops, want herhaaldelijk doet u erg uw best om de door hen gepubliceerde feiten te bagatelliseren.
Wat u doet, is op zijn minst gezegd, mensen die niet goed op de hoogte zijn zand in de ogen strooien. Een schande voor iemand die werkt voor een platform voor onderzoeksjournalistiek.
Ja, de Amsterdamse Zuid-as en de banken spelen daarbij een grote rol dat is iedereen nu wel duidelijk.
Maar die infiltratie/bedreiging is werkelijk groter dan u hier schetst. U zet alle mensen die ooit ongewenst en ongewild in een situatie van bedreiging door criminelen, terecht zijn gekomen weg als querulanten. Ik heb gewerkt in de financiële sector en heb dat zelf ondervonden.
En u heeft blijkbaar geen idee hoe groot de schade is aan iemand's leven, zeker als je kinderen hebt die daarin meegesleurd worden.
Nogmaals schandalig hoe u op deze manier over deze problematiek schrijft.
Bart de Koning 4
Jeannet Veldhoen"Natuurlijk is er ernstige criminaliteit in Nederland. De voorbeelden die Tops en Tromp noemen, zoals liquidaties en motorbendes die burgemeesters bedreigen, zijn bepaald zorgwekkend.' Ik schrijf over dalende opheldering en haperende opsporing.
Verder heb ik bij Quote gewerkt en daar over vastgoed geschreven – niet de gezelligste branche van Nederland, kan ik u uit eigen ervaring vertellen. Zoals u weet is Jort Kelder bedreigd en zijn er op zeker moment ook 19 kogels door de ruiten van de redactie geschoten. (Ik was er toen overigens al weg). Dus ik heb wel enig idee van wat een bedreiging met mensen doet.
Ik maak mij, zoals gezegd, ernstig zorgen over de zwakte van ons opsporingsapparaat, waar ik in de jaren negentig bij Quote al over schreef. (Titel van het verhaal: 'De slappe arm').
En ik laat het ook niet bij roepen vanaf de zijlijn, ik werk actief mee om de opsporing te verbeteren. Ik ben docent op de Politieacademie en doceer taalvaardigheid en rapporteren aan intelligence-medewerkers, met als doel om de toegevoegde waarde van intelligence te vergroten. Ik word regelmatig uitgenodigd door het OM, de Rijksrecherche, de politie, de FIOD en private fraudebestrijders om mee te denken en te adviseren over zaken als recherche, fraudebestrijding, cybercrime en burgeropsporing.
Geloof me: de werkelijke situatie is al ernstig genoeg, zonder bangmakerij over onvindbare drugsmiljarden en mafiose gekozen burgemeesters.
squarejaw 5
Roland Vanderschaeghe 4
squarejawPieter Jongejan 7
Onder de leuze van het bestrijden van criminaliteit wordt er selectief weggekeken bij het witwassen van geld.. Hoe meer feiten over het witwassen op tafel komen hoe groter de roep om criminaliteitsbestrijding..
Voor banken is het witwassen van crimineel geld een zeer lucratief verdienmodel. Niet alleen voor Nederlandse banken, zoals ING en ABNAMRO, (denk aan Antonveneta) maar ook voor banken in Duitsland, Letland, Denemarken, Frankrijk, Italië, Spanje etc.
Het afromen van de winsten in de reële economie door het zwarte circuit gevolgd door witwassen tast de gezondheid van de reële economie aan. Dit moet de ECB en DNB toch ook duidelijk zijn.
Het gaat hier niet om overdreven stemmingmakerij. De feiten zijn dat de officiéle bruto investeringen in Italié in 2017 voor het eerst zijn gedaald tot onder het niveau van de afschrijvingen op vaste activa, (zie de site van de OECD GDP)
De bruto investeringen bedroegen in 2017 304,2 miljard euro
De afschrijvingen bedroegen in 2017 304,7 milhard euro.
Het gevolg is dat de Italiaanse economie stagneert bij een overschot op de betalingsbalans van 44 miljard in 2017.. Er zijn dus niet alleen verliezers (werklozen), maar ook winnaars (die hun geld naar Zwitserland (o.a. Lugano) brengen).
Het in stand houden van de euro is het in stand houden van een parasitaire economie. Straks komen de Chinezen om de goede Europese bedrijven tegen een kunstmatig lage eurokoers op te kopen.
Wie de euro en de te lage rente blijft steunen kan weten wat hem/haar te wachten staat.. ..
.
line 5
Grapperhous: De minister wil cocaïne en synthetische drug het land uit.? O, sluit u dan ook even de laboratorium in een ziekenhuis even. En hoe zit het met in een gemeente die proef wilde draaien met zelf drug te kwekken van een tijd terug. Over de rest schrijf ik maar niet, want dan heb ik zilver op mijn hooft.
Dat de Nederlands overheid de mythische misdaad miljarden al decennia niet kan vinden leidt niet tot scepsis. Ach ja ze spellen zelf een grote rol in. Rest mijn de vraag: hoeveel zaken moest de politie links laten liggen door de politiek?
Hartelijke dank voor het artikel.
Bart de Koning 4
lineline 5
Bart de KoningU neemt wel de NRC artikel op in uw reactie, met uw eigen reactie in dit artikel. Ik heb de NRC artikel na mijn reactie gelezen. In de nrc artikel staat dat: Jaap Ten Wolde is intergriteitadviseur bij EBBEN en Partners, en "voormalig" diricteur van Bureau Integriteit Nederlandse Gemeente (Bing)., In het nrc artikel wordt op genomen punt 1: Ervaringen in het geven van leiding aan een politiek gevoelige en deels politieke organisatie. Een ervaring die essentieel is indien probleem je organisatie sterker wil maken op het terrein van integriteit. Hij heeft nog 2 punten, die ook op genoemt zijn in uw artikel.
Daarna goolge gezocht EBBEN.:
Integriteit is voor mannen met ballen
Vastgoedsector
Onze diensten: exprtisegebieden: accountancy, advocatuur, intergriteit, security
Samen werking ZyLAB: gaat technolgies voor feiten onderzoek naar vemoede..
Bedrijfsprofielen
Intergriteit verdient centrale plaats in nieuwe code,
Meer afbeeldingen voor intergriteit advisbeuro bij EBBEN met gekruiste vingers achter hun rug.
Nu op naam: Carriëre gemaakt in de accountany KPMG
Ging al vaker in de fout NRC 10-7-2013 artikel.
Beste Bart de Koning wat is het verschil tussen integriteit en fraude woorden in het verhaal. Dat is verschil, maar blijkbaar niet. Hoe ziet u dat?
Is er bij uw onderzoek gebleken dat de onderlaag niet weet wat bij de bovenlaag doet en andersom? Of anders. Nogmaals dank.
Jan Smid 8
lineMartin van den Heuvel 1 11
In de afgelopen 10 jaar heeft de politiek 52 miljard weggehaald bij onderwijs, gezondheidszorg, woningbouwverenigingen, uitkeringen, toeslagen en subsidies, politie, justitie en leger, Voedsel en Waren Autoriteit en nog veel meer zaken waar we niets van weten.
Het is de bedoeling dat die 52 miljard wordt gebruikt voor het verlagen van de belastingen voor hoge inkomens en (groot)bedrijfsleven. Maar het zou te veel in de gaten lopen als je dat in 1 keer doet. Die belastingverlagingen moeten stukje bij beetje worden doorgevoerd. Maar ondertussen zit de regering wél met die gigantische berg geld in de maag. En dus geven ze 100 miljoen aan de politie. Maar ook krijgen werkgevers een bonus van 7000 euro als ze een werkeloze van boven de 55 jaar een jaartje werk verschaffen. Als die werkgever een werkloze boven de 45 jaar een jaartje aan het werk zet, hoeft hij 2 maanden geen cent te betalen en een aantal maanden krijgt de werknemer 80 % van het minimum loon.
Op deze manier worden de giga opbrengsten door de vele "bezuinigingen" weggewerkt, tot de belastingen voor hoge inkomens en grootbedrijf zo ver zijn gedaald dat deze maatregelen weer kunnen worden ingetrokken.
Dick Koets 3
Bestrijden is noodzakelijk. Het is echter wel de vraag waarom Nederland zo populair is bij de criminelen. In de media lezen we vaak dat het te maken heeft met strafmaat. Als dat zo is ligt daar de oplossing.
dethmer 5
Lydia Lembeck 12
dethmerMartin van den Heuvel 1 11
dethmerMarla Singer 7
De internationale drugshandel is een van de pionnen van de international geopolitiek. Dat verklaart ook de zwaar conservatieve houding van de politici die indirect de opdracht hebben gekregen om die drugshandel lucratief te houden.
Hypocriet Den Haag waar net zoveel gesnoven wordt als op de Zuid-as maar wel blijven ageren voor de 'war on drugs'.
Portugal bewijst dat legaliseren werkt. Het is geen ideaal systeem omdat verslavingen gevaren hebben. Maar dat hebben medicijn verslavingen ook en die worden ook te weinig aangepakt omdat dit ook een miljardenmarkt is voor het groot kapitaal.
De olifant in deze kamer, waarom is er zoveel vraag naar verdovende middelen?
In Nederland heeft meer dan de helft van alle tieners wel eens hard drugs geprobeerd en meer dan 90% wel eens soft drugs. Aan die generatie kan je eigenlijk niet meer uitleggen dat je drugs in zijn algemeenheid als illegaal zou moeten bestempelen.
Bart de Koning 4
Marla SingerIk geloof overigens niet dat dat een complot is, meer een onvoorziene en stupide bijwerking van een ondoordachte militaire inval.
Lydia Lembeck 12
Bart de KoningJan Smid 8
Marla SingerLydia Lembeck 12
Jan SmidVerder klopt het dat in de VS mn pijnstillers met zeer gulle hand gegeven worden, zodat steeds meer mensen sterven, of in elk geval zwaar verslaafd zijn aan de pijnstillers. En veel mensen krijgen dan ook met beschadigingen te maken in hun lichaam.
Jeannet Veldhoen
Marla SingerHet artikel is van Bart de Koning is veel te tekort door de bocht.
[Verwijderd]
‘Proberen criminelen werkelijk door te dringen tot de bovenlaag van de maatschappij...’
Niet zo naïef mensen!
De bovenlaag van de maatschappij stikt van de criminelen, en die lopen daar al hun hele leven rond: criminelen met witten boord, die voor enorme maatschappelijk schade zorgen.
Wat nieuw is, is dat de nouveau riche straatcriminelen ook willen meedoen, maar dat mag natuurlijk niet van de old boys criminele kakkers....
R. Eman 8
Uitstekend artikel waarbij de titel het bij mij heersende onderbuik gevoel bevestigt.
Al enige tijd bestaat bij mij de indruk dat de veronderstelde ondermijning vooral een politiek stokpaardje is om een geheel ander doel te bereiken: het legitimeren van fysieke en psychologische onderdrukking van het volk.
Te pas en te onpas lezen we en horen we over intimidatie en bedreigingen aan het adres van bestuurders en ambtenaren. Er worden hele drommen mensen gemobiliseerd om te protesteren tegen een bedreiging van een burgemeester. Intussen is het al zo ver gevorderd dat er wettelijke middelen zijn ontwikkeld waardoor het bestuurders mogelijk is gemaakt om enkel op basis van 'verdachte omstandigheden' het legitiem is om in te grijpen. Zoiets begint al aardig tegen een politiestaat aan te schurken. Opvallend vind ik dat de legitimatie van dit alles beargumenteerd wordt door de stijging van de aantallen bedreigingen, maar dat men (de politiek) de oorzaak daarvan niet zegt te kennen. Typisch vind ik ook dat nooit de aanleiding van de intimidatie of bedreiging wordt besproken. Hooguit blijft het bij algemene termen als 'criminele organisatie', 'motorbende', 'onderwereld', 'verwarde man' enzovoorts.
Laat ik duidelijk zijn: ik ben tegen intimidatie of bedreiging tegen welke mens, bestuurder of ambtenaar dan ook. Echter constateer ik ook dat de politiek en bestuur meer en meer hun eigen programma's doordrukken, bezuinigingen doorvoeren en intransparantie vertonen die vaak ingaan tegen de wil van het volk. Daarbij komt dat de maatschappij steeds meer op individualisering afstevent met als gevolg dat de mens steeds meer alleen komt te staan tegenover het bestuurlijk apparaat. Dat een mens die zo in het nauw wordt gedreven 'rare' dingen roept of wil doen vind ik dan ook niet zo heel vreemd.
jp rebel 2
Ruim 90% van die biljetten zou in handen zijn van het gore geld was berekend en laten we aannemen dat dat waar is. Hou in t achterhoofd dat er ter waarde van ca 300 miljard van gedrukt is.
Zij die kunnen aantonen dat ze er op legitieme wijze aan gekomen zijn kunnen t inwisselen, een bancair tegoed.
De anderen zijn t kwijt maar kunnen hun zondes opbiechten in ruil voor strafvermindering.
Het heeft indertijd tot een weggelachen kamervraag geleid maar m.i verdient t om weer opgepikt te worden door wat fracties in Den Haag of EP. Kan die Arno Wellens hier iets mee?
Ben benieuwd wat voor bezwaren de VVD hiertegen heeft.
f. van Dam 6
[Verwijderd]
f. van DamMaar als je de definitie van 'criminaliteit' maar ver genoeg beperkt door overal 'straat' voor te zetten, dan valt de rest van de maatschappelijk zeer schadelijke criminele streken van b.v. de financiele sector buiten je blikveld.
Het ergste tuig, is het tuig dat is vermomd als fatsoenlijk...
Peter Waalkens 7
[Verwijderd]O ja, ter vergelijking: een kapot remlicht van mijn auto kost mij €140 boete (netto 10 uur arbeidsloon) en dan zijn er nog twee remlichten over. Als je netto €140 per uur verdiend wordt je blijkbaar een soort van onschendbaar? Of hoe dichter je netwerk bij Minerva of Vindicat zit? Bah.
MaartenH 10
Bart de Koning haalt dat 'geloof' uitstekend onderuit. En dan blijven er simpelweg twee mogelijkheden over: Worden wij bestuurd door mensen die klaarblijkelijk niet in staat zijn om zin van onzin te onderscheiden, ondanks alle informatie mogelijkheden die hen ter beschikking staan?
Zo niet, dan gaat het om kwade opzet, dan wordt bangmakerij daadwerkelijk ingezet voor eigen doelen.
Het is het één of het ander.
Jop Fellinger
Jop Fellinger
Bob Lagaaij 5
Bart de Koning 4
Bob LagaaijIk sprak onlangs op een informele bijeenkomst over opsporing drie burgemeesters (nee, geen namen) die off the record alle drie zeiden dat ze niets konden met de term 'ondermijning.' Dus: als we blijven herhalen dat de keizer geen kleren draagt, moet dat een keer ook officieel gaan doordringen. Modetermen komen en gaan. Hoort iemand nog wel eens iets over 'nodaal rechercheren'? Dat was tien jaar geleden helemaal hip & happening bij de politie.
En die war on drugs kantelt ook langzaam. In de Verenigde Staten zijn ze inmiddels al zover dat wiet legaal is, terwijl je hier nog vervolgd als je als patiënt vijf plantjes hebt staan omdat blowen goed helpt tegen de pijn. Dat betekent dat één vaak gehoord argument (legaliseren mag niet wegens internationale verdragen) nu in ieder geval op de schroothoop ligt.
Verder denk ik dat zelfs de stoerste en onnozelste burgemeester in Brabant op zeker moment toch door moet krijgen dat de drugsafvaldumpingen alleen maar erger worden, dat geen Taskforce of Ondermijningsfonds daar ook maar iets aan kan doen en dat legaliseren de enige redelijke uitweg is.
wilag kater 5
Gisterenmiddag nog radio-interviewde Jort Kelder, onze conservatieve anarchistische huisliberaal, twee hoogleraren op dit punt, voorlopige slotconclusie: relativeer de nieuwe, zinloze Nederlandse versie van de Amerikaanse war on drugs, destijds breed opgestart vanuit de onderbuik door Nancy Reagan. Haar war on drugs kostte de maatschappij vele zinloze miljarden die beter waren ingezet op andere zinvollere en effectievere maatschappelijke terreinen.
Mijn ondermijnende voornemen: ik ga straks onder de kerstboom met een wietje en een goed glas whisky weer eens lekker de klassieke HBO-serie 'The Wire' kijken, vol hypocriete politici en beleidsmakers die electoraal carrièregaren spinnen bij hun zinloze war on drugs en zal daarbij voor Grapperhaus cs bidden dat zij in 2019 mogen overgaan op de effectievere 'war off drugs'.
Maarten Brons 7
Laat de waakhond in Brussel het maar niet horen.
Mireille Stet 1
Maarten Bronswilag kater 5
Maarten BronsLeendert 14
wilag kater 5
Mijn stelling: het uitkleden van de sterke, betrouwbare overheid en omvorming naar het huidige minimale, matig tot slecht functionerende overheidsapparaat werkt voor het rechtsgevoel in de samenleving en voor onze democratische rechtsorde pas echt ondermijnend. Blijkbaar ben ik niet de enige die dit stelt.
Want over ondermijning van onze democratische rechtsorde schreef Herman Tjeenk Willink, dé insider op dit gebied, recent een verontrustend goed boek, 'Groter Denken, Kleiner Doen'.
Zijn openingswoorden: "De laatste jaren bekruipt me het groeiende onrustige gevoel, zo niet de overtuiging, dat de wijze waarop de Nederlandse staat functioneert onvoldoende oplossing biedt voor de fundamentele problemen waarvoor we nu staan: het klimaatvraagstuk, de migratieproblematiek, de verscherpte maatschappelijke tegenstellingen, de groeiende ongelijkheid, de vermenging van boven‐ en onderwereld. Een gevoel dat de verbinding met de toekomst, de maatschappij waarin wij zouden willen leven, niet tot stand komt, terwijl de verbinding met het verleden, de waarden die ons bonden en binden, wordt veronachtzaamd."
Op NPO Politiek is een uitgebreid interview te zien met Herman Tjeenk Willink naar aanleiding van zijn boek:
https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2263524-herman-tjeenk-willink-hoopt-op-een-revolutie-maar-die-mag-klein-beginnen.html
Kopen dit boek en vooral, lezen FTM-ers: http://www.ako.nl/product/9789044640601/groter-denken-kleiner-doen-herman-tjeenk-willink/
Mireille Stet 1
wilag katerMireille Stet 1