Onderzoeksrapport Slotervaart; sappige details, harde conclusies

Drie maanden lang had onderzoeker Jan Willem van Andel nodig om van een concept tot het uiteindelijke onderzoeksverslag te komen dat hij van de Ondernemingskamer moest schrijven over de ontwikkelingen rond het Slotervaartziekenhuis sinds het overlijden van Erbudaks zakenpartner Jan Schram in december 2012. Maar dan heb je ook wat. Vrijdag kwam het rapport uit: maar liefst 138 pagina's vol bestuurlijke intriges, een zakelijk kat- en muisspel, saillante details over het reis- en shopgedrag van Aysel Erbudak en gepeperde uitspraken van de doorgaans zo zwijgzame familie Schram ('Wij doen geen zaken met de pers'). De lezer wordt een plaatje geschetst van een ziekenhuis dat gerund wordt in de stijl van een gemiddelde oud ijzerhandel, waarbij een roedel grijze bestuurders en commissarissen nul tegenwicht kunnen bieden aan een gehaaide Gucci-minnende directrice - en zelfs incidenteel getraumatiseerd ('ik voelde me gegijzeld') de handdoek in de ring gooit. Een ziekenhuis waarin bovendien 26 miljoen euro in vastzit die de erfgenamen van de overleden mede-eigenaar koste wat kost veilig willen stellen. Het is echter niet alleen maar smullen; het rapport levert ook een uiterst interessant inzicht op in de achtergronden van de strijd rond het Slotervaart. Bovendien trekt Van Andel belangrijke conclusies over de aandelenemissie in maart vorig jaar waarmee het belang van Erbudak c.s. in het ziekenhuis tot praktisch nihil verwaterde en de rol van bestuurder Pim Schram daarbij.

Niet gerechtvaardigd

De aandelenemissie, die momenteel onderwerp is van een nieuwe rechtszaak van Erbudak c.s. tegen onder meer Delta Onroerend Goed, was volgens Van Andel niet te rechtvaardigen. Die emissie vond plaats terwijl de familie Schram als beheerder van de aandelen van moederbedrijven Jeemer en Meromi van het Slotervaart haar aanbiedingsplicht richting Erbudak en kinderen nog na moest komen. Met alle opgegeven redenen voor de emissie - de problemen tussen financier ING en het ziekenhuis zouden ermee opgelost zijn, Erbudak zou effectief buiten de deur gehouden worden en onder meer Delta zelf zou erdoor afzien van het ineens opeisen van haar miljoenenvordering op het ziekenhuis - wordt de vloer aangeveegd. De werkelijke reden volgens Van Andel: 'Qua zeggenschap werd Meromi door de Emissie de facto kaltgestellt: zij verwaterde van 100 naar 0,36 procent. En dat is ook precies wat met de emissie beoogd werd.' De belangrijkste reden om die zeggenschap te verwerven is geen mysterie voor de onderzoeker, die hem rechtstreeks uit de mond van Lex Schram optekende: ' U denkt toch niet dat wij Erbudak gingen laten beslissen over de vraag of wij onze 26 miljoen zouden terugkrijgen of niet?'

"U denkt toch niet dat wij Erbudak gingen laten beslissen over de vraag of wij onze 26 miljoen zouden terugkrijgen of niet?"

Met betrekking tot de hele gang van zaken rond de emissie is er een speler die schittert door afwezigheid; niemand minder dan Pieter Kalbfleisch (wie?). De omstreden oud-rechter kwam de Raad van Bestuur in maart adviseren om de emissie plaats te laten vinden en daar vooral niet huisbankier ING over in te lichten. Opmerkelijk genoeg worden de - meermaals uitgelekte - vergaderverslagen van die bijeenkomsten in het geheel niet aangehaald in het verder uiterst gedetailleerde verslag. Dat is jammer, want zo blijven er vragen open. Het idee voor de emissie zou volgens het rapport ontsproten zijn aan het brein van notaris Niek Zaman van Loyens & Loeff.  Maar wat had Pieter Kalbfleisch daar dan vervolgens over te adviseren? Zaman rechtvaardigt de aandelenemissie overigens als het rechtzetten van een 'foutje' van Jan Schram: 'Het financiële belang van Jan Schram in Slotervaartziekenhuis heeft derhalve van meet af aan bij Delta gezeten, terwijl - om wat voor reden dan ook - de zeggenschap in Slotervaartziekenhuis na de omzetting van stichting in BV op 1 juni 2007 bij Meromi terecht is gekomen, waarbij de aandelen Slotervaartziekenhuis om niet zijn verkregen. Het zou veel logischer zijn geweest als de zeggenschap - naast het financiële belang - ook bij Delta zou hebben gezeten. Door de conversie (lees: Emissie) wordt deze situatie recht gezet, doordat het financiële belang en de zeggenschap bij elkaar worden gebracht.' Van Andel stelt in reactie hierop dat het uiteenhalen van zeggenschap en financieel belang een bewuste keuze van Schram is geweest, die niet zomaar door een aantal kennelijk tekortgedane erfgenamen kan worden aangepast naar eigen inzicht.

Belangenverstrengeling

Lex' zoon Pim Schram was als bestuurder van Jeemer en Meromi gehouden aan zijn plicht om voor de belangen van die vennootschappen en al hun aandeelhouders op te komen. Dat hij dat met het emissiebesluit verzuimd leek te hebben was voor de Ondernemingskamer in oktober reden om hem te schorsen en het onderzoek in te stellen. Van Andel stelt in zijn rapport vast dat Pim ten onrechte besloten heeft tot de emissie en bovendien een dubbel belang had als indirect belanghebbende van familiebedrijf Delta. De verkoop van het ziekenhuis aan Loek Winter's MC Groep vormt volgens het rapport 'het sluitstuk' van de periode waarin Pim en Rob Schram in nauw overleg de macht binnen het Slotervaart naar zich toe trokken om de belangen van Delta met haar vordering van 26 miljoen optimaal te kunnen behartigen. Daarbij wordt opgemerkt dat Pim Schram willens en wetens de belangen van de jongste zoon van Erbudak als aandeelhouder in Meromi schaadde toen hij de deal met Winter sloot.

Gucci, dure hotels en lopende rekeningen

Het rapport mag tot zover vernietigend lijken voor de familie Schram, Van Andel betracht zich in ieder geval moeite om zich in te leven in hun positie en verdiept zich dus ook pagina's lang in de escapedes van Aysel Erbudak. Geen onderdeel van de onderzoeksvraag, wel lekker leesvoer natuurlijk - met ter illustratie zelfs een rijtje creditcarduitgaven 'op de zaak'. Duizenden euro's gespendeerd bij Gucci en The Body Well - van Andel stelt droogjes dat niet aangetoond is dat deze uitgaven in het belang van het Slotervaartziekenhuis gedaan werden. In totaal zou Erbudak voor 140.000 euro aan creditcarduitgaven hebben gedaan ten laste van het ziekenhuis. Ook nam ze voor in totaal 980.000 euro aan voorschotten op. Voorts komen de investeringen van het ziekenhuis in IT-project Drimpy (200.000 euro) en de realisatie van een ziekenhuis in Turkije via het bedrijf Simed (1 miljoen euro) aan bod. Ook hier zou niet helder zijn of het wel om legitieme participaties van het ziekenhuis zou gaan, zoals Erbudak zelf stelt.

"Iedere directeur heeft een creditcard van de zaak"

De geplaagde oud-directrice wil er zelf wel graag op reageren. 'Van Andel gaat eraan voorbij dat ik niet alleen ziekenhuisdirectrice was, maar ook eigenaar via mijn bedrijven. En net zoals bij alle bedrijven die Jan Schram en ik samen hebben gerund, gebruikte ik een creditcard van de zaak waarbij privé- en zakelijke uitgaven later verrekend werden. Dat was gewoon standaard. Iedere directeur heeft een creditcard van de zaak. In 2010 ben ik trouwens pas de creditcard van het ziekenhuis gaan gebruiken, omdat mij dat gevraagd werd.' Ook gaat van Andel in op de positie van Erbudak binnen de Raad van Bestuur, op een periode van bekoeling in de relatie tussen Schram en Erbudak omstreeks 2010 en de verschillende relletjes die ze doormaakt met medebestuurders en commissarissen. Het maakt, zo schrijft hij, de beslissing van de familie Schram om Erbudak koste wat kost buiten het ziekenhuis te houden via de onterechte aandelenemissie 'begrijpelijk'. Tegelijkertijd concludeert hij dat die emissie niet noodzakelijk was om Erbudak van een bestuursfunctie af te houden omdat daarvoor ook juridische wegen te bewandelen waren.

Voer voor de juristen

Alle pittige conclusies rond de Slag om Slotervaart uit het onderzoeksrapport zullen door Erbudak's juridische team dankbaar gebruikt worden als munitie voor de op handen zijnde rechtszaak tegen onder meer Delta. In die zaak wil Erbudak proberen de aandelenemissie te laten vernietigen. Mocht dat slagen, dan volgen zeker meer rechtszaken die zich op onder meer de omstreden verkoop van het Slotervaart aan Loek Winter zullen richten. De slagingskans van die juridische missie lijkt nog volkomen onduidelijk, maar het onderzoeksrapport zal zeker welkom zijn. Erbudak zelf is haar strijdlust in ieder geval niet verloren en kondigt tegenover Follow the Money alvast nieuwe juridische stappen aan naar aanleiding van het werk van Van Andel. Nu is het notaris Niek Zaman die het moet ontgelden. Erbudak: 'Ik ben echt verbijsterd over de rol van Zaman in dit verhaal. Hij was volgens mij nota bene zelfs degene die het testament van Jan heeft opgesteld. Nu adviseert hij in feite om op eigen houtje die wilsbepaling te negeren. Wij zijn al bezig met het voorbereiden van stappen tegen hem.'