In juni 2021 deed de politie een inval in het kantoor van de stichting Mobiliteit voor Iedereen (MVI) in het Brabantse Made. Daar werd administratie in beslag genomen. Bij een accountantskantoor in het nabijgelegen Dongen haalde ze digitale data uit de boekhouding. De inval was een reactie op een artikel van Follow the Money uit november 2020. Uit ons onderzoek bleek dat Edwin Kock, oprichter en voorzitter van MVI, sinds 1 januari 2019 ruim 1 miljoen euro uit de kas van zijn goededoelenstichting had gehaald.

MVI werd in februari 2014 door Kock opgericht met het doel om het vervoer van ouderen en zieken anders te organiseren. Zijn toenmalige vriendin Mettie Bakker werd medebestuurder. Door een bezuiniging kregen zorginstellingen indertijd nog maar 8 euro subsidie om bijvoorbeeld een rolstoelgebruiker per taxi naar de dagbesteding te brengen. Dat vervoer kostte de zorginstelling echter 25 euro.

Kock bedacht een plan om het bedrijfsleven ‘zorgbussen’ te laten sponsoren, als tegenprestatie kregen zij hun logo op de bus

Kock bedacht een plan om het lokale en regionale bedrijfsleven ‘zorgbussen’ te laten sponsoren. Als tegenprestatie kregen zij hun logo op de bussen. Kocks stichting haalde ook enkele keren geld binnen via crowdfunding en werd ondersteund door bedrijven die wilden optreden als partner van Mobiliteit voor Iedereen. 

Maar het geld dat binnenkwam, ging maar deels naar het doel waarvoor de stichting was opgericht. Ruim 1,5 miljoen euro belandde in de zakken van Kock zelf, zo ontdekte Follow the Money.

Soms schreef Kock midden in de nacht geld over van een rekening van de stichting naar zijn eenmanszaak Forian. Zo verdween er op 27 maart 2020 om 20.44 uur ‘s avonds een bedrag van 5.000 euro. De volgende nacht werden bedragen van 25.000 en 50.000 afgeschreven – om drie uur en om vijf uur ‘s nachts.

Ontdekking

Deze merkwaardige betalingen werden ontdekt door medebestuurder Helmer de Vries, die na een motorongeval maanden uit de roulatie was geweest. Terug aan het werk besloot hij stelselmatig alle overboekingen aan derden te controleren.

Hij schrok van wat hij aantrof. In 2019 had Kock ruim 6 ton overgemaakt naar zijn eenmanszaak. Toen hij nog oudere bankafschriften bekeek, ontdekte De Vries dat ook al in 2018 geld van de ING-rekening van de stichting was gehaald. Alles bij elkaar ruim 1,5 miljoen euro. Een enorm bedrag voor een stichting die in 2018 op een netto-omzet van 1,4 miljoen bijna 20.000 euro verlies leed.

Kock ontkent tot de op de dag van vandaag dat hij zaken deed die niet door de beugel kunnen. Hij ontving van de stichting MVI geen salaris maar factureerde op basis van projectcontracten, die volgens hem tot stand waren gekomen ‘na advies van een accountant, een belastinginspecteur en een toenmalig jurist’. Namen van deze personen wilde hij ondanks herhaalde vragen van Follow the Money niet noemen.

Volgens de normen van het CBF – de toezichthouder op goede doelen – mag een directeur van een goed doel met de omvang van MVI per maand 5.900 bruto verdienen. Kock zit daar ver boven.

Aangifte 

Op 19 september 2020 deed medebestuurder Helmer de Vries aangifte van fraude en verduistering. Het politieonderzoek richtte zich al snel niet alleen op Edwin Kock maar ook op zijn medebestuurder Mettie Bakker.

Uit een beschikking van 12 mei van de rechtbank Zeeland-West-Brabant blijkt dat de voorlopige bevindingen van de politie ‘zodanig ernstig’ zijn dat zowel Kock als Bakker niet langer zijn te handhaven als bestuurder. Koch heeft ‘op grote schaal gelden aan de stichting onttrokken en schulden gemaakt’. Bakker misbruikte de stichtingsrekening wanneer ze ‘krap bij kas zat’. Hoewel ze dat geld inmiddels heeft terugbetaald, heeft zij haar taak als bestuurder ‘ernstig verwaarloosd’. Ook was zij volgens het OM op de hoogte van de fraude van Kock en hield zij hem de hand boven het hoofd. 

Het OM diende al in januari het verzoek om Kock en Bakker uit het bestuur te zetten, maar zo ver lieten ze het niet komen 

Uit de beschikking van de rechtbank blijkt dat het Openbaar Ministerie al op 22 januari het verzoek indiende om Kock en Bakker uit het bestuur te zetten. Maandag 16 mei zou dat verzoek worden behandeld. Maar zo ver hebben de twee het niet laten komen. Afgelopen donderdag (gisteren) lieten ze weten zich niet tegen hun ontslag te zullen verzetten en dat ze nog diezelfde dag zouden terugtreden. 

Het duo had zelf al twee nieuwe bestuursleden gevonden. Hoewel het OM de rechtbank had willen vragen om zelf nieuwe bestuurders aan te stellen, verzet de officier van justitie zich niet tegen de door Kock en Bakker aangedragen nieuwe bestuurders. Wie dat zijn, is op het moment van publicatie onbekend. Bij de Kamer van Koophandel staan ze nog niet geregistreerd.

Het OM had ook gevraagd om Kock en Bakker een bestuursverbod op te leggen. Hiermee ging de rechtbank akkoord. De twee mogen de komende vijf jaar geen bestuurder of toezichthouder worden van een stichting.

Medestander

Oud-bestuurder Helmer de Vries is blij met het ontslag: ‘Geweldig dat het OM in actie is gekomen en dat de rechtbank uitspraak heeft gedaan. Voor het eerste sta ik niet meer alleen en heb ik de beste medestander die ik me zou kunnen wensen: de rechtbank.’

De Vries zegt het wel zorgelijk te vinden dat Kock en Bakker zelf nieuwe bestuurders hebben aangedragen. ‘Zij hebben belang bij nieuwe bestuurders, waarom laten ze dat niet over aan de rechtbank? Het blijft ook gek dat het duo alles blijft ontkennen. Ze hebben zelfs mijn handtekening nagemaakt.’

Na zijn aangifte werd De Vries door Kock voor van alles uitgemaakt, zegt hij. Bij het personeel en bij leveranciers en op sociale media ‘Zelfs vorige week nog. Hij houdt niet op’. Een maand geleden deed De Vries daarom aangifte van smaad en laster. 

Het strafrechtelijk onderzoek tegen Kock en Bakker loopt nog.