
Overheid steunt kapitaal ten nadele van arbeid
In het afgelopen decennium is de belastingdruk verschoven van kapitaal naar arbeid. 'Oneerlijk en economisch ongerijmd,' aldus David Hollanders.
Het Nederlandse regeringsbeleid in de afgelopen decennia alsook tijdens de crisis kan volledig begrepen worden als het steunen van mensen met financieel vermogen ten nadele van mensen die voor hun inkomen zijn aangewezen op een baan. Financieel kapitaal wordt namelijk en minder belast en beter beschermd dan arbeid, ook wel menselijk kapitaal genoemd. In de woorden van econoom Piketty, is Nederland één van de “political regimes that objectively favor private capital”.
In de 21e eeuw draagt kapitaal steeds minder belasting af aan de staat. Onderstaande grafiek toont de ontwikkeling van de inkomsten uit loonbelasting en vennootschapsbelasting als percentage van de totale belasting op inkomen in afwijking van de bijdrage in 2000. De afname van de bijdrage van bedrijven (met 17.6 procentpunt) en aandeelhouders ( gelijk 2.3, hier niet getoond) wordt precies gecompenseerd door de toename van inkomsten uit loonbelasting (20.6 procentpunt). Kortom, de belastingdruk is verschoven van bedrijven en aandeelhouders naar werkenden.
Deze ontwikkeling is een direct gevolg van politieke besluiten. Inkomen uit arbeid wordt zwaarder belast (max. 52%) dan bedrijfswinsten (max. 25%). Daarnaast zijn er voor bedrijven allerhande aftrekposten. In bijzonder kunnen bedrijven rentebetalingen als “kostenpost” aftrekken. Dit is in bijzonder lucratief voor banken die voor ca. 97% schuld gefinancierd zijn (en dat kunnen zijn vanwege de overheidsgarantie). Er is ook een aftrekpost voor de loonbelasting, de hypotheekrenteaftrek. Evenwel er wordt dus minder belasting op arbeid geheven naarmate men meer vermogen bezit. Vermogensbezit –tenminste als deze schuld gefinancierd is- wordt dus fiscaal aangemoedigd. Dit contrasteert dan weer met studieschulden, waarbij de rente niet aftrekbaar is. Investeringen in menselijk kapitaal, ofwel studeren, worden dus veel zwaarder belast dan investeringen in financieel kapitaal. Omgekeerd kunnen bedrijven allerhande trainingen wel weer als kostenpost aftrekken, terwijl de overheid op zijn beurt de studiebeurzen reduceert.
Daar komt bij dat de overheid z.g. fiscal rulings heeft met buitenlandse multinationals, waarin de fiscus speciale afspraken maakt met bedrijven, waardoor deze minder belasting betalen. Deze rulings –gesloten door de overheid namens de burger met private bedrijven- zijn geheim voor diezelfde burger, dus de omvang van de belastingkortingen zijn onbekend.
Bijdragen