Geen betere blik in de ziel van de elite dan via de elitemedia. Dat maakt het voor elitehaters als ik zo fascinerend om The Financial Times, The Economist of de Wall Street Journal te lezen. Hier geen omzwachtelde taal, pogingen om het volk naar de mond te praten, om krampachtig aan te sluiten bij het gesundes Volksempfinden of de grote democraat te spelen. Onder gelijken waant de elite zich veilig en presenteert zij zich schaamteloos als een kaste van technocratische paternalisten die het beste voorheeft met de burger, maar tegelijkertijd diens oordeelsvermogen diep minacht.

Politico is ook zo'n elitemedium. Overgewaaid uit de Verenigde Staten heeft het zich sinds 2015 ontwikkeld tot het nieuws- en opinieplatform voor en over de Brusselse babbelende kaste. Het mottige platform biedt podium aan zo'n beetje het enige discours dat in Brussel voor publiek debat doorgaat. Het is echter eerder een elitaire echoput dan politieke waakhond, want de kans dat de gewone burger meeleest, is nihil.

Dat heeft wel als voordeel dat de elite vrijelijk spreekt: de technocraat beschouwt het als een veilige burcht, waarin hij zonder electoraal gevaar het achterste van zijn tong kan laten zien. Dat levert onthutsende inkijkjes in zijn leefwereld op.

Afgelopen zondag stond er een fraai staaltje van op de website. Politico publiceerde een interview met de Franse minister van Financiën, Bruno Le Maire. Le Maire is zo'n typische carrière-politicus die moeiteloos van rechts naar links, van het conservatieve naar het progressieve kamp switcht. Na gediend te hebben in de kabinetten van Chirac en Sarkozy, dong hij mee naar het leiderschap van de republikeinen, steunde hij vervolgens presidentskandidaat Fillon, om zich op het laatste moment te verbinden aan Macron, die hem daarvoor beloonde met het ministerschap. Het typeert ons post-politieke landschap waarin alles centrisme is.

Het interview ging over de hervormingen van Macron, de toekomst van de eurozone en de noodzaak om snel verdere stappen te zetten op weg naar een Europese federatie. Ik licht er drie citaten uit die wat mij betreft het best de diepgewortelde minachting van dit soort politici demonstreert voor diezelfde burger waar hij zijn carrière, identiteit, welvaart, netwerk en status aan dankt.

Volgens Le Maire is het de hoogste tijd dat de eurozone gecompleteerd wordt. Er moet een minister van Financiën komen, met een eigen kabinet; de Europese Commissie moet zelf belasting kunnen heffen; de bankenunie moet worden voltooid; en de eurozone moet eigen (synthetische) obligaties kunnen uitgeven. En het moet vóór de zomer gebeuren, anders is het te laat. Je hoort het tegenwoordig zo vaak, dat je als nietsvermoedende burger bijna gaat denken dat het daar inderdaad de hoogste tijd voor is. Als zoveel vliegen het eten, kan stront niet vies zijn.

De angel zit 'm in de staart. Want hoe wil Le Maire daar komen? Door – hou je vast – de plannen eerst in Parijs en Berlijn glad te strijken, ze dan voor te leggen aan Spanje en Italië, en de kleintjes (wij dus) voor een voldongen feit te plaatsen. Zo kennen we onze Parijse pappenheimers weer: iedere lidstaat is gelijk, maar sommige zijn gelijker dan anderen. Macron is de post-politieke reïncarnatie van Le Gaulle, die Europa zag als de verdere verheerlijking van La douce France met Europese middelen. Het betekent dat wij het haasje zijn. En dat we vanaf de zomer kunnen fluiten naar wat er nog over is van onze nationale soevereiniteit.

Het tweede citaat is zo mogelijk nog veelzeggender. Trots meldt Le Maire dat het kabinet-Macron de dag erop allerlei Amerikaanse bestuursvoorzitters ontvangt die op weg zijn naar Davos voor een zogenaamde 'schoonheidstop'. Het doel is om er in een serie speeddates achter te komen hoe deze bestuurders verleid kunnen worden hun bedrijf naar Frankrijk te verplaatsen. 

Ik moest er echt even op kauwen. Het land van de Franse revolutie, waar politieke gelijkheid en vrijheid als eerste werden gevestigd; het land van de barricades en Marianne met de ontblote borst; het land ook van diepe tweespalt tussen links en rechts, progressief en conservatief, urbaan en ruraal; het land van Le Pen en Front National, die maar nipt werden verslagen; dát land heeft politieke leiders die er binnenskamers trots op zijn dat ze democratie hebben vervangen door corpocratie.

Maar de meest krankjorume uitspraak doet Le Maire aan het einde van het interview. Daar meldt hij doodleuk dat hij ‘schoonheidstop’ wil gebruiken om de bestuursvoorzitters van grote financiële instellingen ervan te overtuigen dat ze beter in Parijs dan in Londen kunnen zitten. ‘Parijs,’ zegt Le Maire, ‘zou een magnifiek Europees en internationaal financieel centrum behoren te zijn. Het was een blunder om die ambitie tien jaar geleden te laten varen.’ En dat zegt hij tien jaar nadat een mondiale bankencrisis de Franse economie zwaar uit het lood heeft getrokken, de koopkracht van burgers zwaar heeft beschadigd en afgelopen jaar dreigde uit te monden in een populistische revolte. Niets geleerd, alles vergeten.

Ik weet niet of ik ervan moet huilen of braken. In ieder geval typeert het een elite die zich zelfgenoegzaam wentelt in de illusie dat de populisten definitief zijn verslagen. Niets is minder waar. Het ongenoegen woekert voort. Het is een geheid recept voor een tweede Bastille.