
FTM verdiept zich sinds 2013 de wijze waarop grote banken in Nederland vele duizenden ondernemers in het MKB met rentederivaten opzadelde. Complexe financiële producten waarvan MKB’ers niet begrepen wat voor schadelijke uitwerking ze konden hebben. Dat had voor vele ondernemers desastreuze gevolgen. FTM drong door tot de kleinste details van deze grote misstand in de financiële sector. De serie artikelen vormt ook het langst lopende dossier op FTM. Lees meer
FTM zat meer dan 3 jaar de banken op de hielen en er ligt nu een oplossing.
Banken verkochten derivaten niet alleen aan woningcorporaties als Vestia, maar ook op grote schaal aan kleine ondernemers waarvan iedereen wist dat zij een verwaarloosbare kennis hadden van complexe financiële producten. Wilden die ondernemers uit het MKB opeens zo graag derivaten als renteswaps afnemen? Nee, ze werden daar in vele gevallen toe gedwongen. Geen renteswap, geen lening, zo luidde een voornaam verkoopargument van de bankiers. Langzaam beginnen de nadelige gevolgen van deze verkooppraktijken duidelijk te worden. De rentederivaten blijken voor duizenden ondernemers het equivalent van wat de woekerpolis ooit voor consumenten waren. De grote vraag is: wat nu? Worden de banken tot de verantwoording geroepen of wordt het probleem vooruit geschoven en moeten benadeelde MKB'ers - net als woekerpolis-slachtoffers - eindeloos wachten op een halfbakken oplossing of zal de rechtspraak een vroegtijdig vonnis vellen? FTM volgt sinds 2013 deze kwestie op de voet en dringt door tot de voornaamste details. Het dossier en de lezers en experts die er in de afgelopen jaren hun bijdrage aan leverden, vormt een rijke bron aan kennis.
De AFM heeft het publiek jarenlang verkeerd ingelicht over wetgeving rentederivaten
Derivatendrama: gedupeerde particulieren, scholen en ziekenhuizen kunnen via de rechter geld terugeisen
Podcast | Hoe de AFM de banken van een onoplosbaar probleem bevrijdde
Hoe de AFM de banken van een onoplosbaar probleem bevrijdde
Schaderegeling derivatendrama: gerechtigheid voor ondernemers of ‘handjeklap met de banken’?
Uitspraak Hoge Raad is doorbraak voor gedupeerde ondernemers in derivatendrama
Podcast | Wettelijk beschermd tegen bancaire wanpraktijken – totdat er schade is
Juridische strijd tussen MKB en de banken is ‘David tegen Goliath’
Wettelijk beschermd tegen bancaire wanpraktijken – totdat er schade is
Podcast | De kredietcrisis van het MKB duurt voort: drieduizend ondernemers wachten nog op definitieve schadevergoeding rentederivaten
Particuliere renteswap-gedupeerde staat in de kou
Banken zouden ook leningen met een renteswap van particuliern moeten herbeoordelen. Dat ze dat niet doen is onbegrijpelijk en formeel onjuist, meent advocaat Hester Bais.
Beschermende wet
Gelukkig is er de Wet financieel toezicht (Wft), die deze niet-professionele mkb'ers bescherming biedt tegen banken die in veel gevallen hun zorgplicht verzaakten door niet duidelijk, naast de voordelen, de mogelijke nadelen van een complex en risicovol financieel product als een renteswap te noemen en uit te leggen. Veel mkb'ers kregen te horen dat hun lening met variabele rente in combinatie met een renteswap dezelfde voordelen bood als een vastrentende lening. Waarbij - zoals veel is gebeurd - niet werd verteld dat dat derivaat ook een negatieve waarde kon krijgen, waardoor zij aanzienlijke schade konden lijden. Ondernemers die dit overkwam, kunnen uit hoofde van de Wft hun banken vragen om een herbeoordeling van hun overeenkomst met de bank, maar dat zou niet nodig moeten zijn, het gaat er juist om dat banken de opdracht hebben gekregen om deze dossiers te herbeoordelen.Niet werd verteld werd dat een derivaat ook een negatieve waarde kon krijgenDe banken zijn hiervan inmiddels duidelijk op de hoogte. Maar vreemd genoeg lijken ze niet te beseffen dat de Wft niet alleen en zelfs niet in eerste instantie bedoeld is voor het mkb. Een maand geleden heb ik de AFM per mail verzocht om banken er op te wijzen dat de herbeoordelingen niet alleen moeten worden uitgevoerd bij niet-professionele mkb klanten, maar ook bij particulieren. Dit betreft bijvoorbeeld ondernemers die privé hun pensioenvoorziening of ander kapitaal hebben geïnvesteerd in vastgoed (Box 3). Dit is een grote groep klanten die niet meegenomen is in de door de banken opgegeven - en door de AFM gepubliceerde - aantallen.
Misleidende titel
Dat deze klanten niet onder de herbeoordeling vallen is onbegrijpelijk en niet te rechtvaardigen. Particulieren genieten in deze financieringsconstructies wettelijk zelfs een hogere bescherming uit hoofde van de Wft dan het mkb, omdat zij ook voor de aan het rentederivaat gekoppelde krediet als 'consument' in de zin van de Wft worden aangemerkt - waardoor allerlei wettelijke aanvullende verplichtingen voor de bank gelden. Een krediet in combinatie met een rentederivaat wordt als geheel namelijk als 'complex product' aangemerkt, in de zin van het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft. Dat houdt in dat de banken bijvoorbeeld bij verkoop een Financiële Bijsluiter hadden moeten verstrekken. Hetgeen zij niet hebben gedaan.Particulieren genieten in deze financieringsconstructies wettelijk zelfs een hogere bescherming dan het mkbHet bevreemdt mij dan ook zeer dat de AFM haar onderzoek in de praktijk nog altijd lijkt te beperken tot het mkb, zoals bijvoorbeeld blijkt uit de titel van haar rapportage van maart dit jaar, Toezicht op herbeoordelingen door banken van rentederivaten bij het niet-professionele MKB. In de tijd dat de AFM haar onderzoek startte, in 2012, heeft zij waarschijnlijk aangenomen dat deze complexe constructies alleen aan het niet-professionele mkb zijn verkocht, maar de AFM is inmiddels al jaren bekend met het feit dat er ook grootschalig is verkocht aan particulieren. Hoe eenvoudig was het dan ook geweest om deze - misleidende - titel van het genoemde onderzoek aan te passen? Aanpassing van de titel, lees: de scope, van het onderzoek zou banken niet de ruimte geven die zij nu nemen om de herbeoordelingen geheel naar eigen inzicht in te vullen dan wel uit te voeren. Hierdoor valt nu een grote groep klanten buiten de herbeoordelingen. Onterecht, gezien de toelichting in het rapport van maart 2015 van de AFM is (overigens pas op pagina 6), die luidt: Definitie niet-professioneel MKB1 De herbeoordeling spitst zich specifiek toe op de dienstverlening aan zogenoemde niet-professionele klanten. Het overgrote deel van het MKB valt in deze categorie. [….] 1 Banken kunnen ondernemingen die voldoen aan de criteria voor ‘professionele’ belegger aanmerken als niet-professioneel. Zij bedienen deze ondernemingen dan op dezelfde wijze als niet-professionele ondernemingen. Wij maken in deze rapportage geen onderscheid tussen ondernemingen die formeel ook als professioneel aangemerkt hadden kunnen worden en de ondernemingen waarbij dat niet had gekund. Daarnaast merken we op dat enkele banken meer dossiers herbeoordelen dan wij gevraagd hebben. Een rapport met in de titel verwijzing naar 'niet-professioneel MKB', terwijl de definitie in de Wft de 'niet-professionele belegger' betreft en deze wettelijke definitie (veel) ruimer is dan alleen het mkb. Dit is wel heel ongelukkig, niet? Niet-professionele particulieren, onderwijs- en zorginstellingen zijn aan te merken als 'niet-professionele klanten' (de AFM vermijdt angstvallig het woord ‘belegger’) en toch blijken ze in de praktijk buiten de boot te vallen en overgelaten te worden aan hun lot (en de grillen van de banken).
43 Bijdragen
Luc Jurgens, advocaat
Zelf verdenkt ik een groepje lieden, medewerkers en (bijna) ex-medewerkers van die AFM, van het plegen van zeer ernstige strafbare misdrijven (waaronder (mede)plegen van-, dan wel medeplichtigheid aan opzet / schuldwitwassen en oplichting) bij het produceren en aan de openbaarheid prijsgeven van het beruchte AFM-rapport aandelenlease van 9 november 2006, met het kennelijk motief faciliteren van verhullen van de derivatenzwendel en bedrigelijke overkreditering die 's-lands effectenlease achter de schermen is geweest. Aangifte in de maak.
Met vriendelijke groet,
Luc Jurgens, advocaat te Amsterdam
Joost Vsser
Luc Jurgens, advocaatOf is het zo, dat geld belangrijker is dan genoegdoening aan de maatschappij. Bij de afkoopsom van de RABO zal er wel een flesje champagne open getrokken zijn. Hoera, we hebben een omzetoverschrijding, kunnen we de Tulip eindelijk eens vervangen.
Monopolitici
Joost VsserJoost Vsser
MonopoliticiHester Bais
MonopoliticiSpeculaas
gast
Bij een huis is dat een bouwkundige keuring, bij een auto is dat een test is dat een test of ANWB keuring. Waarom kijken mensen bij financiële producten niet verder dan hun neus lang is? bij iedere transactie die je doet is een tegenpartij aanwezig die er beter van wordt, daarom is het belangrijk om standaard achterdochtig te zijn en je continu af te vragen of het correct is wat je doet. Gezond verstand dus!
Dit was bij Legio lease, diverse vastgoed aanbieders, allerlei vage producten met asset backed securities etc en is nu ook bij Swaps het geval. In ieder swap contract staat volgens mij dat de waarde ook negatief kan zijn of heb ik het mis?
Op wikipedia staat het ook te lezen: http://nl.wikipedia.org/wiki/Swap_%28financieel%29
Als je iets belangrijks ondertekent moet je de inhoud lezen zodat je begrijpt wat je tekent. En zoals het gezegde luidt: bij twijfel niet oversteken of als het te goed is om waar te zijn dan is het meestal ook niet waar..... Misschien kan FTM daar bij gaan helpen ipv enkel vinger te wijzen naar die "boze" aanbieders. Voorkomen is tenslotte nog altijd beter dan genezen, scheelt een hoop ellende en bovendien advocaatkosten.
Watching the Wheels
gastMooie oproep ook aan het eind. FTM ipv. AFM wordt verantwoordelijk :-) ! Leuk plan!
Hester Bais
gastgast
Hester BaisHester Bais
gastHester Bais
gastGenuanceerd toch?
gastZij die zich in zodanig ernstige mate onttrekken aan de rechtsorde en zich aldus niet aan het 'sociaal contract' hebben gehouden, die zal een beroep nadien op datzelfde contract geheel of gedeeltelijk worden ontzegd, meer in het bijzonder in het geval van doorgaan op de ingeslagen weg (innen pseudorestschulden) uitblijven van (rechts)herstel in de oude toestand (terugbetalen van (een deel van) de geroofde 'rente', 'aflossingen', 'kosten' en andere oplichtmiddelen).
Parasitair crimineel kakker tuig, u bent gewaarschuwd en moet niet gaan janken of externaliseren indien voor het volksgericht. Aldaar geen bescherming door corporale of andere (politieke) vrinden.
Michiel Werkman
gastgast
Michiel WerkmanAchteraf bleek t alleen anders te zijn helaas. Mis sellling? Als de rente wel was opgelopen was de discussie iets anders geweest waarschijnlijk.....
peter
gastHet probleem is niet de rente-ontwikkeling, het is het verkopen van een FOUT product.
Het best bestaand product om renterisico af te dekken is de lening met vaste rente. Je hebt geen last van opslagverhogingen!
De renteswap is alleen geschikt voor partijen die renterisico willen afdekken zonder uitruil van hoofdsommen (denk aan banken, pensioenfondsen etc) of partijen die zelf goedkoper dan de bank waar financiering loopt elders renterisico kunnen afdekken. Dan moet je aan de hele grote bedrijven denken.
De renteswap biedt niet meer flexibiliteit en is qua kostprijs niet goedkoper. De vaste rente is gebaseerd op de swaprente en de opslagen zijn bij verstrekking niet anders
Kostprijs vaste rente lening = kostprijs lening variabele rente + opslagen
Dus het gezonde verstand is: wat is het voordeel van rente ruilen? Hoe kan renteruilen goedkoper zijn? Probleem is dat zelfs rentswap verkopers de materie niet doorgronden, laat staan dat MKB of particulier dat kan. Wat banken gedaan hebben is rente vaste lening niet aanbieden of dusdanig duur prijzen onderbouwd met foutieve onderbouwingen dat het pure misleiding is. En dat was allemaal onnodig geweest, want het product had nooit mogen worden goedgekeurd voor verkoop bij de product scan. Elk nieuw product wordt eerst intern door een commissie met experts gekeurd. En dan is maar 1 conclusie mogelijk: Dit product is niet in belang van de klant. Slechts risico's en geen prijsvoordeel obv kostprijs.
peter
peterIs dat extra werk? Nee, want ze werden al op maat geprijsd via de swapdesks. Verschil is dat je de tarieven die deze desks gaven had moeten gebruiken voor leningen met vaste rente ipv renteswaps.
En niemand van AFM die tot die conclusie kan komen. Gebrek aan kennis? Natuurlijk niet, het zou schuld bekennen zijn, met grote financiele schade. En daar vertrouwen wij op. In de UK zijn ze inmiddels wijzer!
Michiel Werkman
gastBanken hebben het mkb simpelweg opgezadeld met een product waarvan ze zelf wisten dat ze bepaalde renterisico's voor de bank op deze wijze WEL konden doorberekenen en bij een "gewone" x-jaar vaste rente niet. Er moest zoveel als mogelijk variabel worden uitgezet. DAAROM zijn swap constructies structureel lager geprijsd en zelfs verplicht gesteld ipv de vaste rente.
Wanneer ondernemers alle upside en downside risico's en alle inflexibele bij effecten eerlijk verteld waren dan had men liever gewoon voor de vaste rente gekozen.
Speculaas
gastvan de klant. Een wereld van verschil !
Gast
SpeculaasMaw altijd je eigen huiswerk doen, je door meerdere partijen en bekenden laten voorlichten en je gezonde verstand gebruiken.
peter
GastNet bekend met de materie zeker. Doe zelf eerst even je huiswerk. Genoeg artikelen hier te vinden over de materie.
Gast
peterGast2
GastZij die juist niet wisten en niet begrepen, ook niet na te zijn geadviseerd, en de adviserende (!) verkoper dat niet weten en niet begrijpen door de klant vervolgens volledig in de gate heeft, en dan toch/ juist adviseert aan te schaffen/te tekenen, die klanten (particulier of zakelijk) dienen te worden beschermd en schadeloosgesteld (en die adviserende verkoper (en hun spindoctors) die willens en wetens gebruik maakt van dat onbegrip bij de klant, die dienen te worden 'geradbraakt'.
Peter
Gastpeter
gastZe stelden dat renteswaps meer flexibiliteit boden en goedkoper konden worden aangeboden dan leningen vaste rente. Dit hebben ze niet juist onderbouwd. Er is niet meer flexibiliteit en renteswaps kennen niet een lagere kostprijs. Wel kennen ze meer risico. Er was al een bestaand product waarmee klant rente kon fixeren (lening vaste rente)
Banken hebben dus misleidende informatie gegeven.
Of terwijl, je conclusie klopt niet. Want geen klant die weet waar hij dan wel de juiste informatie vandaan moet halen.
Michiel Werkman
Bij de bank waar ik gewerkt heb zijn renteswaps en aanverwante derivaten vaak ook verkocht aan BOX III o/g beleggers. Geen MKB'ers dus volgens de definitie. Dat dit niet is/wordt meegenomen is een gotspe!
Nando
Warren Buffett (Berkshire Hathaway) letters to shareholders (2002).
http://www.berkshirehathaway.com/letters/2002pdf.pdf
Waar Buffett ook een aantal dingen uitlegt over derivaten en vooral ook wijst op de risico’s van sommige derivaten. Zeker met de kennis van nu denk ik dat men waarschijnlijk toch wel kan stellen, dat er mogelijk toch wel het een en ander aan economische schade voorkomen had kunnen worden als meer mensen destijds zijn boodschap iets meer ter harte hadden genomen.
Misschien oa bijv het bijna omvallen en redding van AIG in 2008 (een van de grootste bank verzekeraars ter wereld ) mede door toedoen van de credit default swaps.
Waar het dan nog niet gaat over ‘niet professionele MKB’ ondernemers en particulieren, maar over zeer grote professionele partijen die klaarblijkelijk soms zelfs slecht in staat blijken te zijn de risico’s van sommige van dit soort producten in te schatten.
Waar Buffetts uitspraak, door te zelfs te spreken over ‘financial weapons of mass destruction’ misschien in sommige gevallen toch nog best wel een accurate omschrijving betreft.
Joost Vsser
Wat is mijn denkfout?
Speculaas
Joost VsserJoost Vsser
SpeculaasFrank Wijn
Joost Vsserdicko
Frank WijnIn mijn visie zou een niet-professionele MKB'er nl dezelfde behandeling moeten krijgen als een consument, op grond van reflexwerking van het consumentenrecht (machtige bank tegenover kleine MKB'er).
Het lijkt er echter op dat de MKB'er een 'betere' behandeling krijgt dan een consument ('beter' met vette aanhalingstekens).
Uw blogpost is (als ik het goed begrijp) in zoverre niet van toepassing, omdat deze lijkt te gaan over de aanbiederszijde (verschil in behandeling tussen BMW dealer en bank), en de vraag hier gaat (wederom als ik het goed begrijp) over verschil in behandeling aan de klantzijde.
Frank Wijn
dickoBanken maken het nu echter nog bonter en schofferen nu zelfs de wet(gever). En de toezichthouder vindt dat prima.....
Hester Bais
Joost VsserDe "flexibele rentevaste constructie" bestaat echter uit twee afzonderlijk financiële producten, te weten krediet en een financieel instrument (beleggingsdienst). De Wft is echter alleen van toepassing op kredietverlening aan consumenten (en dus niet aan MKB). Hoewel de parlementaire toelichting van de definitie van 'financieel product' (artikel 1:1 Wft) duidelijk uiteenzet dat bij een combinatie van twee financiële producten de wettelijke regels (bijvoorbeeld zorgplicht beleggingsdiensten) op de gehele combinatie van toepassing zijn ook al is het andere product ongereguleerd, blijft de AFM roepen dat zij geen bevoegdheid heeft ter zake van kredietverlening aan het MKB. Dit kan de AFM echter niet volhouden ter zake van de kredietverlening aan particulieren, omdat het aanbieden van krediet aan consumenten (net als beleggingsdiensten aan (niet)professionele beleggers) in de Wft als afzonderlijke activiteit is gereguleerd.
Kortom, de particulier is niet alleen niet-professionele belegger (net als het MKB) ter zake van het financieel instrument/beleggingsdienst, maar ook consume
Joost Vsser
Hester BaisSpeelt redelijkheid en billijkheid niet een rol? Het zal niet de eerste keer zijn dat de rechter een niet door de wetgever beoogde, uitzonderlijke situatie afwijkt van de letterlijke wettekst.
En laten we nu de situatie eens omdraaien. Een particulier die in prive 15 jaar lang zijn grote vermogen belegt en ook een renteswap heeft afgesloten. Komt de rechter dan niet tot het oordeel dat hij een consument is met de ervaring van een professioneel?
Hester Bais
Joost VsserJoost Vsser
Hester BaisBen zeer benieuwd naar de toekomstige uitspraken.
Hester Bais
Joost VsserFrank Wijn
Terwijl hier juist de particlier aan zijn lot wordt overgelaten. De MKB-er ook trouwens.
Michiel Werkman
Frank WijniFred
Frank Wijn
de markt voor het MKB. Vandaar dat de herbeoordelingen zich richten op het
niet-professionele MKB. Volgens de AFM en de banken zijn
rentederivatencontracten beperkt afgesloten met particulieren. De AFM is echter mede naar
aanleiding van de ontvangen signalen in gesprek gegaan met de banken
over particuliere klanten met een rentederivaat. Alle banken hebben
inmiddels aangegeven particulieren met een rentederivaat ook mee te nemen in
hun herbeoordelingen".
MvdB