Die mededelingen van de pensioenfondsen ABP, PMT, Pensioenfonds Detailhandel en SPW volgden nadat Follow the Money deze week vragen stelde over hun beleggingen in Chinese (staats)bedrijven.

De afgelopen weken deed Follow the Money uitvoerig onderzoek naar het beleggingsbeleid van de 24 grootste Nederlandse pensioenfondsen ten aanzien van China. Uit de tot nu binnengekomen reacties blijkt dat vier van hen zich recent hebben teruggetrokken uit bedrijven die betrokken zijn bij de onderdrukking van minderheden in Xinjiang.

Nederlandse pensioenfondsen belegden medio en ultimo 2020 nog volop in deze bedrijven. De betrokkenheid van deze bedrijven bleek uit rapporten van mensenrechtengroeperingen en wetenschappers, en uit spitwerk van onderzoeksjournalisten.

Onder het mom van ‘familiebezoek’ worden Oeigoeren thuis door werknemers van China Unicom bezocht

Een van de bedrijven in kwestie is het Chinese staatsbedrijf China Unicom, dat nauw verweven is met de repressie in Xinjiang, de provincie waar Oeigoeren en andere minderheden wonen. Het bedrijf ontwikkelt onder meer surveillance-technologie, maar is tevens betrokken bij de fysieke controle van Oeigoeren. Onder het mom van ‘familiebezoek’ worden Oeigoeren thuis door werknemers van China Unicom bezocht, zo blijkt uit gegevens van het onafhankelijke Australische onderzoeksinstituut ASPI. Dit weerhield Nederlandse pensioenfondsen er niet van om voor ten minste 37 miljoen euro in China Unicom en zijn dochterbedrijven te beleggen.

De afgelopen dagen confronteerde Follow the Money deze pensioenfondsen met hun beleggingen in bedrijven die rechtstreeks bij de onderdrukking van de Oeigoeren zijn betrokken. Het Pensioenfonds Detailhandel meldt dat het zich inmiddels heeft teruggetrokken uit drie van de vier door FTM gevonden dubieuze ondernemingen. Die vier waren goed voor een totale belegging van 13 miljoen euro. In één bedrijf heeft het fonds nog steeds een belang dat eind 2020 een waarde had van ruim drie ton.

FTM ontdekte dat ook SPW, het pensioenfonds voor de woningcorporaties, belangen had in drie Chinese bedrijven die meewerken aan repressie van de Oeigoeren. Het fonds meldt dat de belangen in alle drie die bedrijven sinds januari zijn afgestoten. Het ging in totaal om 1,8 miljoen euro.

ABP, het grootste pensioenfonds van Nederland waarbij alle overheidsambtenaren verplicht zijn aangesloten, laat FTM weten dat zij ‘op dit moment’ niet meer beleggen in de door FTM gevonden dubieuze bedrijven. Het ging eind 2020 om beleggingen in drie bedrijven met een totale waarde van 67,5 miljoen euro.

‘PMT wil niet langer beleggen in ondernemingen die in handen zijn van een overheid die niet democratisch is’

In 2018 en 2019 heeft PMT een nieuwe strategie ontwikkeld voor aandelen in opkomende markten. Die is vorig jaar zomer geïmplementeerd. Woordvoerder Ria van der Steen: ‘PMT wil niet langer beleggen in ondernemingen die in handen zijn van een overheid die niet democratisch is of als corrupt wordt gezien. Op basis hiervan zijn investeringen in Chinese staatsbedrijven uitgesloten.’

Het fonds belegt ook niet langer in Chinese bedrijven waarvan de staat 10 procent of meer van de aandelen bezit. ‘De terugtrekking is dus geen specifiek nieuw China-beleid maar wel een stap die China behoorlijk raakt,’ erkent Van der Steen. Met een belegd vermogen van 93 miljard euro en 1,4 miljoen deelnemers is PMT het derde grootste pensioenfonds van Nederland. PMT belegde tot medio 2020 in negen bedrijven die FTM in zijn Oeigoeren-onderzoek tegenkwam. Indertijd hadden die beleggingen een totale waarde van 30,7 miljoen euro.

Zaterdag brengt Follow the Money een uitgebreid verhaal over de beleggingen van Nederlandse pensioenfondsen in China.