Twee weken geleden reed ik met Nederlandse gasten langs het indrukwekkende hoofdkwartier van de FIFA te Zürich. Ik kon toen niet bevroeden dat slechts twee dagen later de FIFA wereldnieuws zou zijn, omgeven door corruptieschandalen. Eén van de machtigste sportinstituten ter wereld verkeert in zwaar weer naar aanleiding van diepgravend speurwerk en diverse arrestaties van de Amerikaanse FBI. Na de blootlegging van het dopingschandaal in de wielersport is kennelijk nu het voetbal aan de beurt.

Televisierecthten

De Zwitsers die ik spreek zitten niet te wachten op de ontmanteling van de FIFA. Zij ervaren het na de aanval op hun banken als het zoveelste ingrijpen van de VS om Zwitserland een kopje kleiner te maken. Wereldwijd wordt de aftredende president van de FIFA – Sepp Blatter – inmiddels verguisd, maar de vraag is of dit terecht is. We moeten daarvoor terug naar 1974; de WK-finale in München die Nederland een nationaal trauma opleverde vanwege de verloren finale tegen West-Duitsland. Het was de eerste keer dat de FIFA ontdekte dat er met het voetbal geld verdiend kan worden. Veel geld.

In de jaren die volgden bleken de inkomsten uit de verkoop van televisierechten een omslagpunt te vormen voor de FIFA. Misschien kunt u zich in dit kader nog wel de ondergang van het Zwitserse sportmarketingbureau International Sport and Leisure (ISL) herinneren? De later vrijgegeven gerechtelijke documenten laten zien dat de voormalig FIFA-president – de Braziliaan João Havelange – een fors bedrag aan steekpenningen heeft ontvangen.

Corruptie regeert al meer dan 40 jaar binnen de FIFA. Toch moet zelfs de grootste vijand van Blatter erkennen dat hij van de FIFA een gigantisch financieel bolwerk gemaakt heeft.

Qatar

Interessant is daarbij de toewijzing aan het dwergstaatje Qatar om het WK in 2022 te mogen organiseren. Circa honderd jaar geleden was Qatar nog straatarm. Maar de inkomstenstroom uit de verkoop van olie veranderde alles. Inmiddels behoort Qatar tot de drie rijkste landen ter wereld.

Ik zie Qatar niet als een land, maar als een bedrijf

Persoonlijk zie ik Qatar niet als een land, maar als een soepel gerund bedrijf. Qatar kan de wereld voor ruim 270 jaar van gas voorzien. Daarnaast heeft het staatsfonds van Qatar belangen in VW, Porsche, Deutsche Bank en Credit Suisse, dat  – hoe toevallig! – de huisbankier is van de FIFA; geld speelt derhalve geen enkele rol.

Het is op zijn zachtst gezegd opmerkelijk dat een land waar het snikheet is en dat slechts twaalf stadions tot zijn beschikking heeft het WK voetbal mag organiseren. Het geeft simpelweg aan dat met geld alles te koop is.

Er mogen ook wel wat kritische vragen worden gesteld aan de accountant van de FIFA: KPMG

Toezicht

Vanuit mijn eigen financiële ervaring en achtergrond is het volstrekt logisch dat de geldstromen van de FIFA onder de loep genomen worden. Maar er mogen ook kritische vragen gesteld worden aan de accountants van de FIFA, in dit geval KPMG. Daarnaast is het wellicht een idee om dit soort machtige zogenaamde 'non-profit' organisaties en hun bestuurders onder verscherpt toezicht te plaatsen van de Finma (Swiss Financial Market Supervisory Authority). Blijkbaar functioneert hun eigen Code of Ethics niet zoals het hoort.

Sepp Blatter moet geweten hebben dat er iets niet pluis was binnen zijn organisatie. HIj was immers behoorlijk close met  zijn voorganger João Havelange. Waarschijnlijk heeft Blatter willen schipperen met de smeergeldproblemen om op die manier zelf in het zadel te kunnen blijven zitten. De tijd zal leren of Blatter onder de druk van de FBI is opgestapt of gezwicht is voor machtige sponsoren. Daarnaast zal onderzoek moeten uitwijzen of Blatter de Zwitserse wet heeft overtreden.

Schoon schip

Onnodig te zeggen dat ondergetekende Michael van Praag – gesteund door Johan Cruijff – de geknipte persoon vindt om de FIFA te gaan besturen. Ik vind overigens het besluit om tussentijds af te haken niet handig gekozen van Van Praag. Dat neemt niet weg dat de voormalig Ajax-bestuurder over meer dan genoeg ervaring beschikt en niet onder directe invloed van de Amerikanen staat, hetgeen bij prins Ali bin Al-Hussein wél het geval is.

Dat maakt Van Praag een betrouwbare en onafhankelijke FIFA bestuurder. Het zal waarschijnlijk nog minimaal 10 jaar duren voordat de FIFA vrij is van corruptie, maakt u zich vooral geen illusies.

Rest mij u een goed weekend te wensen.

Jan Dwarshuis is senior asset manager bij Thirteen Asset Management AG, waar hij verantwoordelijk is voor het Thirteen Diversified Fund. Dwarshuis schrijft zijn columns op persoonlijke titel en wordt hier niet voor betaald. Ook betaalt hij niet voor het plaatsen van zijn columns. Professioneel houdt hij posities aan in grote Europese, Amerikaanse en Russische beursfondsen. De informatie in zijn columns is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Op het moment van schrijven heeft hij geen positie in bovengenoemde aandelen en is ook niet voornemens dat de komende 72 uur te doen.