Frans Timmermans kan wel naar huis, want het plan is geen pleidooi voor minder ‘Europa’, maar juist voor méér. En dat, terwijl Timmermans is aangesteld om mede namens de Nederlandse regering vooral te zorgen voor minder Europa. Althans, dat beweerde onze minister-president. A zeggen in Den Haag en B doen in Brussel, het klinkt bekend in de oren.

Inhoud

Wie kijkt naar de inhoudsopgave van het plan weet meteen hoe laat het is: 1. Een hechte en rechtvaardige economische en monetaire unie; 2. Naar een economische unie - convergentie, welvaart en sociale cohesie; 3. Naar een financiële unie - geïntegreerde financiën voor een geïntegreerde economie; 4. Naar een begrotingsunie - een geïntegreerd kader voor gezond en geïntegreerd begrotingsbeleid; 5. Democratische verantwoording, legitimiteit en institutionele versterking.

Lancering Plan Juncker getuigt van een perfect gevoel voor bad timing

Om met dat laatste te beginnen: met een perfect gevoel voor bad timing presenteren vijf ongekozen ambtenaren een rapport dat ondubbelzinnig pleit voor verdere soevereiniteitsoverdracht naar Brussel. Ongekozen, want Commissievoorzitter Juncker is indirect aangewezen en parlementsvoorzitter Schulz moet het doen met een halfwassen benoeming door een parlement dat nauwelijks een parlement genoemd kan worden. Men praat met elkaar via tolken en de spreektijden van parlementariërs zijn doorgaans beperkt tot in één á twee voorleesminuutjes van een A-viertje. Van een echt parlementair debat is nauwelijks sprake, het parlement fungeert vooral als applausmachine van de Commissie. Schulz was overigens aanvankelijk gepasseerd voor dit overleg, maar heeft zich er - na protest – tussengewurmd. Dit plan van Juncker cum suis is de facto een vervolg op het eerdere plan van zijn voorganger Van Rompuy, Naar een echte Economische en Monetaire Unie van december 2012, dat overigens nog veel verder ging met de bevoegdhedenoverdracht – en het daarom ook niet haalde.

Veel Draghi

Het rapport ademt de geest van Draghi. Schulz doet sowieso voor spek en bonen mee, Dijsselbloem heeft zich er nauwelijks mee bemoeid en Tusk houdt zich vooral met buitenlandse zaken bezig (lees: met  het Rusland/Oekraïne conflict), zijn land voert niet eens de euro. Sterker, toekomstig minister-presidentskandidate Beata Szydło verklaarde onomwonden dat als Polen de euro had ingevoerd, het land nu eenzelfde lot zou hebben ondergaan als Griekenland: [embed]https://twitter.com/pswidlicki/status/613000421251096576[/embed]

Waslijst

De vijf presidenten hebben een waslijst aan punten opgesteld die vanaf 1 juli aanstaande tot en met 2017 geregeld moeten worden. Opvallend daarbij is dat het zwaartepunt van de soevereiniteitsoverdracht tussen 2017 en 2025 moet plaatsvinden, dus ná een eventueel Brits referendum over deelname aan de EU.

Er zal veel meer gewicht worden toegekend aan de Centrale Plannings Bureau’s

Ander opvallend punt is, dat veel meer gewicht zal worden toegekend aan de Centrale Plannings Bureaus, zoals ons CPB. Het is de bedoeling dat deze planbureaus de kern gaan vormen van een adviserende budgettaire raad, die toetst hoe nationaal begrotingsbeleid zich verhoudt tot gemeenschappelijke Europese doelstellingen en beleidsaanbevelingen. Ook moeten zij bijdragen aan een grotere coherentie tussen de verschillende eurolanden. En dat is ook hard nodig, want de invoering van de euro heeft niet geleid tot die grotere coherentie, maar juist tot een hogere divergentie, zoals ook uit onderstaande grafiek blijkt.

Bron: RTL-Z

In hun inleiding schrijven de heren, dat een volwaardige EMU weliswaar geen doel op zich is, maar een middel om alle burgers een beter en rechtvaardiger leven te bieden, de Unie voor te bereiden op wereldwijde toekomstige uitdagingen en om elk van de lidstaten in staat te stellen te gedijen. Maar aan de volken van de EU-lidstaten wordt niet gevraagd of zij deze vergaande bevoegdhedenoverdracht wel zo zien zitten.

Economische schokken

Het nieuwe investeringsfonds van Juncker - het EFSI - zou tijdelijk economische schokken in een of meer lidstaten op moeten vangen, mits die lidstaten economisch voldoende in de pas lopen. In een reactie op het rapport legde eurogroepvoorzitter Dijsselbloem vooral de nadruk op het afronden van de Bankenunie, de opstart van een nieuwe Kapitaalmarkt Unie en op maatregelen ter verbetering van de interne markt. Implementatie van de plannen moet uiteindelijk in drie fasen leiden tot een volledig geïntegreerde en stabiele eurozone, uiterlijk in 2025. Compleet met een eigen Ministerie van Financiën en directe belastinginning. Tegen die tijd zijn de huidige hoofdrolspelers allang van het Europese toneel verdwenen, maar zitten de Europese burgers wel met de gevolgen ervan opgescheept. Het volledig ontbreken van democratische besluitvorming – in weerwil van alle mooie en zalvende woorden van Juncker c.s. – is een belediging voor de Europese burger, zoals ook politicoloog Chris Aalberts constateerde in diens reactie op het rapport.

Europese leiders laten zich weinig gelegen liggen aan democratische beginselen

Intussen lijkt er een deal in zicht tussen de Europese instituten en het arme Griekenland, waarover donderdag – tijdens de top waarop óók dit Plan van Juncker besproken wordt – verder wordt gepraat. Griekenland heeft het meest goudgerande spaardepositogarantiestelsel dat denkbaar is – monetair gefinancierd door de ECB  – alle Griekse spaarders zijn inmiddels wel volledig uitbetaald door de Griekse banken, uiteindelijk gefinancierd door de Europese belastingbetaler. Deze Europese Unie laat zien dat de leiders ervan zich weinig gelegen laten liggen aan democratische beginselen, maar des te meer aan een kunstmatig georganiseerde planeconomie. Volgens mij heeft de geschiedenis al eens bewezen dat dergelijke planmatige structuren niet werken. Klaarblijkelijk leren sommige politici niet van het verleden. Dat komt er van als je juristen laat regeren, die geen kaas hebben gegeten van economie en de menselijke natuur. En Dijsselbloems tweede termijn als eurogroepvoorzitter? Die kan hij wel vergeten.