
Politieagenten bij de streng beveiligde rechtbank De Bunker in Amsterdam. Tijdens het Marengo-proces zijn extreme veiligheidsmaatregelen van kracht. © ANP / Hollandse-Hoogte / Nico Garstman
Vertrouwelijke brandbrief van politietop aan OM: niet genoeg mankracht voor beveiliging strafzaken
De politie heeft in een vertrouwelijke brief aan de landelijke top van het Openbaar Ministerie de noodklok geluid over de beveiliging van zogeheten hoogrisico-processen, zoals dat tegen Ridouan Taghi. Volgens de politie is er door gebrek aan capaciteit sprake van ‘een haast onverantwoorde situatie’. Een vertrek uit De Bunker zou volgens de politie helpen, maar dat verzoek is door de rechtbank Amsterdam afgewezen.
- De basisveiligheid die de politie moet leveren bij de grote strafprocessen zoals dat tegen Ridouan Taghi is in het geding. Meer dan drie zittingen per week, waarbij honderden agenten worden ingezet, kan de politie niet aan vanwege capaciteitsproblemen.
- Volgens de politie is er sprake van het ‘excessief verspillen van politiecapaciteit’, door het grote aantal wijzigingen in de planning van zittingsdagen.
- Ondanks verzoeken om het Marengo-proces niet meer te laten plaatsvinden in ‘De Bunker’ in Amsterdam Osdorp heeft de rechtbank Amsterdam die verzoeken naast zich neergelegd.
- De politie zou het liefst zien dat het Marengo-proces verhuist naar de rechtbank bij Schiphol. Die locatie is beter te beveiligen vanwege de ligging en kost bovendien minder politiecapaciteit.
- De rechtbank Amsterdam is volgens de politie ‘bekend met de problemen’, maar ‘ziet geen mogelijkheid of geen onmiddellijk aanleiding’ hier rekening mee te houden.De problemen zijn voorlopig nog niet verholpen.
- Naar verwachting duren de grote strafzaken nog zeker drie tot vijf jaar. Een nieuw politieteam dat de bewaking moet gaan verzorgen is wel aangekondigd, maar zal voorlopig nog niet in werking zijn.
April 2022. Op een industrieterrein in Amsterdam Osdorp staan gewapende politiemannen en militairen, vingers op de trekker van hun geweer, midden op de weg. Al het andere verkeer, ook dat in de nabijliggende woonwijk, is stilgelegd. In de verte klinken sirenes die steeds dichterbij komen. In de lucht hangt een politiehelikopter, die laag over komt vliegen. Je hoeft niet eens heel goed te kijken om de man achter het boordkanon te zien zitten. Dan zoeven drie gepantserde voertuigen de hoek om en rijden de parkeergarage van de extra beveiligde rechtbank De Bunker in. Wanneer de colonne vertrokken is en de politiehelikopter ver genoeg is weggevlogen, hoor je alleen nog het geruis van de politiedrone. Die fladdert tijdens zittingen altijd boven De Bunker.
Marengo-proces
In de rechtbank begint even later een nieuwe zittingsdag in het Marengo-proces, dat draait om de vermeende criminele organisatie van Ridouan Taghi. De Bunker ziet er van buiten, maar ook van binnen, niet uit als een rechtbank. In de kleine zaal, waar de pers op een tribune achter glas moet plaatsnemen, is het altijd te koud óf te warm. En na ongeveer anderhalf uur is de zuurstof in de zaal op en moet de zitting worden onderbroken om hoofdpijnaanvallen bij de aanwezigen te voorkomen.
Vandaag krijgt Guy Weski, de advocaat van een medeverdachte, de kans om kroongetuige Nabil B. te verhoren over zijn belastende verklaringen. Er is een hele zittingsdag voor uitgetrokken. In alle vroegte waren al honderden politiemensen in touw om de kroongetuige, zijn advocaten, drie rechters en drie officieren van justitie veilig in de rechtbank in Osdorp te krijgen. Maar na een half uur zat de zitting er alweer op. Weski was door zijn vragen heen. En, tot frustratie van menigeen in de zittingszaal: de meeste vragen waren tijdens eerdere zittingen al aan de orde gekomen.
Ridouan Taghi is de hoofdverdachte in het Marengo-proces. Het OM ziet hem als opdrachtgever van vijf onderwereldmoorden en een reeks aan mislukte en niet uitgevoerde moordplannen. Nabil B. was betrokken bij enkele moorden, maar liep over naar justitie en werd kroongetuige in ruil voor strafvermindering. Zes dagen nadat Nabil B. werd gepresenteerd als kroongetuige werd zijn onschuldige broer vermoord, vermoedelijk uit wraak. In september 2019 volgde de moord op zijn advocaat Derk Wiersum. En in juli 2021 werd Nederland opgeschrikt door de moord op Peter R. de Vries, die optrad als vertrouwenspersoon van de kroongetuige. Het OM ziet Taghi als opdrachtgever voor die drie moorden, maar heeft daar vooralsnog geen bewijs voor.
Het was zo'n zitting waar de verantwoordelijken voor veiligheid binnen de overheid gillend gek van worden, vertellen betrokkenen aan Follow the Money. Hebben ze hiervoor al die moeite gedaan? En het is niet de enige procesdag die veilig moet verlopen. Nederland kent op dit moment twee gigantische strafprocessen, met dito veiligheidsproblemen. Het gaat om de zaken Marengo en Eris, die draaien om de vermeende criminele organisaties van Ridouan Taghi en plaatsvinden in respectievelijk de extra beveiligde rechtbank De Bunker in Amsterdam Osdorp en het Justitieel Complex op Schiphol.
Beide strafzaken staan te boek als megaprocessen waarin in totaal 38 verdachten terechtstaan. De veiligheidsmaatregelen die nodig zijn om de zittingen veilig te laten verlopen zijn dus enorm.
Het zijn beelden die tot voor kort niet voor te stellen waren in Nederland, maar inmiddels zijn ze iedere maand wel te zien in het straatbeeld. Sinds de moord op advocaat Derk Wiersum (september 2019), de raadsman van kroongetuige Nabil B. in het Marengo-proces, zijn de veiligheidsmaatregelen bij deze strafzaken enorm opgeschroefd.
Per zittingsdag van het Marengo-proces zijn tot zevenhonderd mensen nodig voor de beveiliging van transporten, gebouwen en personen
Om een zittingsdag veilig te laten verlopen zijn zo’n 300 tot 350 politiemensen in de weer met het vervoer van de beveiligde transporten, het uitvoeren van voorverkenningen, het bewaken van het gerechtsgebouw en het beveiligen van personen. Ook zijn er mensen van bijvoorbeeld Defensie en de Koninklijke Marechaussee betrokken.
In totaal gaat het om ongeveer 600 tot 700 mensen die zorgen voor de veiligheid op procesdagen waarbij alle verdachten, advocaten, officieren en rechters in het Marengo-proces aanwezig zijn. Ook persoonsbeveiliging is zeer arbeidsintensief. Het beveiligen van mensen die onder het hoogste dreigingsrisico vallen, zoals bijvoorbeeld Geert Wilders of John van den Heuvel, ‘kost’ 34 politiemensen per week.
Maar die politie-inzet is niet vanzelfsprekend. Onlangs verstuurde Willem Woelders, directeur Bewaken en Beveiligen bij de Nationale Politie, een noodbrief aan de top van het OM, het college van Procureurs-Generaal. Woelders verzoekt daarin het OM de problemen die hij beschrijft te bespreken met de Raad voor de Rechtspraak. Deze vertrouwelijke brief is in het bezit van Follow the Money.
Hulp van het leger
De problemen die Woelders beschrijft zijn niet nieuw. Maar ze zijn wel urgenter dan ooit. Want ondanks de inzet van het leger (sinds januari 2022 helpen militairen van Defensie, in elk geval tot 4 juli 2022) zijn de capaciteitsproblemen allesbehalve verholpen. De politie kan hooguit drie zittingsdagen per week faciliteren. ‘Indien hiervan wordt afgeweken moet inbreuk worden gedaan op noodzakelijk geachte weerstandsmaatregelen.’
De politie-directeur gaat verder. Hij beschrijft dat de basisveiligheid die nodig is niet meer kan worden gegarandeerd. ‘Ten aanzien van Brachium [codenaam voor officieren en rechters, red.] betekent dit dat tijdens zittingsdagen minder capaciteit kan worden ingezet voor vroegdetectie van risico’s, opvolging geven aan mogelijke gesignaleerde afwijkingen, minder capaciteit voor statisch en dynamisch toezicht en beveiligde vervoersondersteuning van verplaatsingen van TBP.’ TBP staat voor Te Beveiligen Personen.
Dat zittingen vaak op het laatste moment niet doorgaan of worden uitgesteld leidt tot verspilling van politiecapaciteit, stelt Woelders in zijn brief
Dat de rechtbank Amsterdam, het arrondissement waaronder De Bunker valt, veelal werkt met een kortetermijnplanning en dat zittingen op het laatste moment niet doorgaan of worden uitgesteld helpt niet, stelt Woelders. Veel van de politiecapaciteit wordt namelijk ook ingezet ter voorbereiding en kan niet meer anders worden ingezet. ‘Bij uitval van zittingen kan daarom worden gesteld dat sprake is van het excessief ‘verspillen’ van politiecapaciteit.’ Volgens Woelders ‘ziet de de rechtbank Amsterdam geen mogelijkheid of onmiddellijke aanleiding hier rekening mee te houden voor hun zittingsagenda’.
Vrees voor ontsnapping
Een ander heikel punt is de zittingslocatie zélf. De Bunker ligt op een industrieterrein in Amsterdam Osdorp dat grenst aan een woonwijk. Dus als Ridouan Taghi vanuit de Extra Beveiligde Inrichting in Vught naar de rechtbank wordt gebracht, passeert Nederlands meest gevreesde crimineel verschillende woonwijken. Gezien de ontsnappingspogingen die Taghi volgens het OM zou willen ondernemen, zijn die transporten dus zeer gevaarlijk. Vandaar dat de veiligheidsdiensten liever geen gebruik willen maken van De Bunker, maar het liefst uitwijken naar Justitieel Complex Schiphol. Alleen al vanwege de ligging, in de oksel van de Zwanenburgbaan, is die locatie vele malen beter te beveiligen. Én zou dat betekenen dat er veel minder politiecapaciteit nodig is.
De rechtbank Amsterdam wil niet af van zijn megaproces, terwijl dit volgens veiligheidsdiensten een betere en goedkopere optie zou zijn
Er is echter één probleem, vertellen verschillende bronnen aan Follow the Money. De rechtbank Amsterdam houdt vast aan De Bunker. Ondanks verschillende verzoeken van de politie wil de rechtbank het Marengo-proces niet verplaatsen naar Schiphol, bevestigt de rechtbank aan Follow the Money. Officieel omdat er vanwege het MH17-proces en het Eris-proces geen ruimte zou zijn. Beide strafzaken zijn echter zo goed als afgerond. Bronnen vertellen dat de echte reden zou zijn dat ‘Schiphol’ onder een ander arrondissement valt dan de rechtbank Amsterdam. Plat gezegd: de rechtbank Amsterdam wil niet af van zijn megaproces, terwijl dit volgens veiligheidsdiensten een betere en goedkopere optie zou zijn.
Volgens Willem Woelders zijn vanuit de politie ‘al eerder signalen afgegeven’ over een gewenst vertrek van het Marengo-proces uit De Bunker. Follow the Money sprak hem naar aanleiding van de door hem verzonden brief. ‘Wij hebben de argumenten aangedragen, maar het is uiteindelijk aan de rechtbank om daarover te beslissen. De Bunker ligt naast een woonwijk, de rechtbank op Schiphol niet. Maar nog liever zien we dat verdachten via een videoverbinding de zitting volgen. Want dat betekent minder transporten, en dus minder risico.’ Woelders benadrukt dat de politie de veiligheid op dit moment nog steeds kan garanderen. ‘We kunnen het nog aan, maar het staat onder druk. Bovendien gaan de inspanningen ten koste van ander politiewerk.’
Ondertussen wil het kabinet investeren in bewaken en beveiligen. Onlangs maakte minister Dilan Yesilgöz van Justitie & Veiligheid bekend een bedrag van 96 miljoen euro te investeren om bedreigde politici, rechters, officieren en journalisten beter te kunnen beschermen. In een interview met het Algemeen Dagblad zei ze dat het ‘gevoel van urgentie’ is gegroeid. ‘Als je ziet hoe hard de vraag is gestegen door het toenemend aantal bedreigingen, komt dit geen dag te vroeg. Bedreigd worden is de realiteit van steeds meer mensen geworden. Dit gaat, helaas, niet meer weg.’
Bewakingseenheid
Met dat geld richt de politie een nieuw team op, dat zo’n 200 tot 250 man groot moet zijn. Dat team gaat het werk van de zogeheten Bewakingseenheid overnemen. Deze eenheid bestaat uit politieagenten die normaal gesproken werkzaam zijn in de basisteams van de politie. Zij hebben speciale trainingen gevolgd en worden normaal gesproken in nood ‘uitgeleend’. Door de vele zittingsdagen van de Taghi-processen worden zij echter structureel ingezet, waardoor de basisteams onderbezet zijn en het gewone politiewerk daaronder lijdt.
Woelders benoemt in zijn brief dat de werkzaamheden rondom de mega-processen de eerste jaren niet minder worden, maar dat de uitgeleende politiemensen van de Bewakingseenheid op korte termijn wel terug moeten naar hun eigen basisteam. Verwacht wordt dat de Taghi-processen (in hoger beroep) nog drie tot vijf jaar kunnen duren. ‘Wij zien daarom de noodzaak voor een apart organisatieonderdeel dat de beveiligingswerkzaamheden kan overnemen. Daarvoor zijn uiteraard extra mensen nodig en daarover zijn we met het ministerie in gesprek,’ stelde Woelders onlangs in een persbericht over het nieuwe beveiligingsteam.
Die nieuwe mensen zijn er natuurlijk niet meteen. Het kan zelfs nog jaren duren voordat ze er zijn. En daarom –terug naar de noodbrief – is het volgens de politie nodig dat er wordt nagedacht over alternatieven. Het liefst ziet de politie af van de gevaarlijke transporten. Het volgen van de zitting via een videoverbinding zou een goed alternatief zijn. Mocht dat niet kunnen, dan verzoekt de politie om langere bijstand door de Koninklijke Marechaussee en of Defensie.
De rechtbank Amsterdam stelt in een reactie ‘zich zeer bewust te zijn van de grote impact die processen als Marengo hebben op alle samenwerkende partijen’. ‘We hebben veel waardering voor de inzet van de politie.’ Volgens de rechtbank wordt er per zitting gekeken naar de juiste locatie. ‘Capaciteit bij de politie speelt altijd een rol in die afwegingen. Daarover wordt continu met elkaar gesproken en die belangen worden steeds meegewogen. Er kan dus ook niet zomaar worden verplaatst van de ene naar de andere locatie, omdat beide locaties druk bezet zijn. Wel wordt soms om bijzondere redenen geruild, maar dat heeft altijd veel voeten in de aarde.’ Ook het Openbaar Ministerie is gevraagd om een reactie, maar wil ondanks herhaalde verzoeken niet reageren.
22 Bijdragen
Mieke Boas
John Janssen 4
Mieke BoasCo Stuifbergen 5
Mieke BoasOmdat de beveiliging nu nodeloos duur is (oftewel: ten koste gaat van andere politietaken) terwijl met betrekkelijk eenvoudige maatregelen (alle rechtszaken in Schiphol, of via een video-verbinding) dit probleem verholpen worden kan.
Co Stuifbergen 5
Mieke Boas"waarom wordt een vertrouwelijk stuk naar de pers gelekt?"
Ivar Penris
Mieke BoasJohn Janssen 4
Wat ik niet snap (stiekem wel), hoe wij in een zo'n gaaf land iets kunnen bouwen dat niet voldoet aan de minimale eisen die men daarvan zou mogen verwachten.
Een zitting moet gestopt worden na 90 minuten omdat de zuurstof binnenin de zittingszaal opraakt. Nederland anno 2022!!!
Misschien zou een delegatie van Justitie, en die zijn daarvoor te porren, eens af moeten reizen naar Lemezia Terme in Italië. Grote zaken, vele verdachten, nog meer journalisten. Men simuleert daar omstreeks 13:00 een 'zuurstof tekort' die duurt tot circa 15:00, waarvan men dankbaar gebruikt maakt om de lunch te nuttigen.
Die 90 miljoen die Mevr. Yesilgoz aan extra beveiliging gaat besteden, is dat éénmalig of per jaar? Zij heeft tenminste "een gevoel van urgentie"! De rest hiervoor dacht waarschijnlijk "dat het zo'n vaart niet zou lopen"!
Neem fijn nu een Latte met een Madeleine.
Wietze van der Meulen 6
John JanssenJohn Janssen 4
Wietze van der MeulenKijk trouwens even naar het stikstofdebat. Altijd leuk zo'n stukje van Kooten en de Bie anno 2022.
Wietze van der Meulen 6
John JanssenOverigens, wat vind je van deze dan?
https://www.tagesspiegel.de/berlin/sicherheitsrelevante-gefaehrdung-durch-e-autos-berliner-polizei-erteilt-tesla-hausverbot-wegen-waechter-modus/28447072.html
Maar geen verdachten meer met Tesla's vervoeren?
Jan Ooms 10
John JanssenIk durf de stelling wel aan dat dit voor meer 80% op alle overheidsgebouwen en onderwijsinstellingen in Nederland van toepassing is.
Henry Groenheijde 3
John Janssen 4
Henry GroenheijdeJan Ooms 10
Men bedoelt gewoon, wat in het artikel ook al wordt gesuggereerd, dat men niet WIL.
We hebben toch een minister van JenV of VenJ (whatever) die de rechtbank kan verplichten naar Schiphol uit te wijken? Of desnoods een minister van Binnenlandse Zaken (waar de politie onder valt) die zegt:”Naar Schiphol of anders geen beveiliging!”
Dat eeuwig slap geouwehoer wanneer er zoveel geld en mankracht bespaard kan worden. Dit land is klaar, op, uitgerangeerd, uitgepolderd en is een daadkrachtige en stevige overheid nodig en geen neoliberale baantjesjagers!
Het mag allemaal wat kosten, maar de Groningse- en Toeslagengedupeerden wachten nog immer op hun compensatie….
John Janssen 4
Jan OomsDus we geven een Jetten twee vetten potten die samen zo'n 50 miljard zijn. 1/50st daaraf voor de vele uitgebluste toeslagouders, en te lang aan het lijntje gehouden Gruningers! Een 'begroting kan altijd omgebogen c.q. aangepast worden als een urgente situatie dat vereist.
Jeanette Schaap
John JanssenJasper Krijgsman
Het zal hier wel om een (scherpschutters-)geweer gaan? Onder andere de Dienst Speciale Interventies (DSI) heeft precisieschutters die getraind zijn om vanuit een helikopter te vuren.
John Janssen 4
Jasper KrijgsmanWietze van der Meulen 6
John JanssenJohn Janssen 4
Wietze van der MeulenFlauwekul dit natuurlijk, Vrind Zelenski is net toegetreden tot het heilige clubje. Krijgt toch jaarlijks even x miljard in de schoot geworpen. En zoals gister in nieuwsuur zijn Minister Mariëlle verzekerde, er is absoluut geen sprake van corruptie op regering' niveau!
Wel jammer dat we de rest van de West-Balkan ook meteen niet aspirant-lid konden maken. Waarschijnlijk raakt de bodem van het potje in zicht.
Wietze van der Meulen 6
John JanssenJohn Janssen 4
Wietze van der MeulenWat tekenend is voor de stupide bestuurlijke chaos die Brussel heet, is dat men het onvermogen heeft om snel om te schakelen naar 'meeste stemmen gelden'. Ook democratisch toch?
Wietze van der Meulen 6
John JanssenLaten ze eerst een zekere E.M. een Tesla fabriek nabij Berlijn bouwen. Hier en daar eerst een bosje kappen maar who cares?
Zegt die man na enige tijd dat zo'n fabriek een geldverbrandingsoven is. Zo'n optrekje heeft ie dan ook nog in Austin.
https://ecomento.de/2022/06/24/musk-neue-tesla-werke-in-deutschland-und-den-usa-gigantische-geldverbrennungsoefen/
Wat zijn we toch goed bezig.
Er schijnt ook iets te zijn met Chinezen en Tesla's. Gelijk "die Polizei in Berlin" willen die deze rijdende dataverzamelingsbronnen liever ook
niet meer overal toelaten. Niet zo goed voor de omzet?